طی سالهای اخیر و در بازه‌های زمانی چندین بار موضوع جدایی ری از تهران مطرح شده و هر بار این موضوع مورد مناقشه قرار گرفته است؛ نخستین‌بار در سال 89 جدایی ری از تهران مطرح شد موضوعی که منجر به واکنش مهدی چمران، رییس وقت شورای شهر تهران قرار گرفت و البته در سال 91 بار دیگر این موضوع توسط استاندار وقت تهران به صورت جدی‌تر مطرح شد که در همان زمان مجدداً با واکنش برخی از مسوولان روبه‌رو شد.
مهدی چمران، رییس سابق شورای شهر تهران در این باره عنوان کرد: «با اجرای این طرح، تجزیه‌طلبی استانی اوایل انقلاب دوباره از سر گرفته می‌شود؛ منفک کردن یک شهر تبعات زیادی دارد و اگر دلیل این جدایی شهرستان ری از تهران داشتن فرمانداری مستقل در آن است، می‌توان فرمانداری شهرستان ری را منحل کرد.»
بعد از بحث‌های رسانه‌ای فراوان بالاخره پرونده این موضوع در آن مقطع بسته شد.اما حدود دو، سه هفته پیش نمایندگان مجلس طرحی را به عنوان جدایی شهرستان ری از تهران و شمیرانات امضا کردند، براساس این طرح آنها معتقدند شهرستان ری باید از تهران و شمیرانات جدا شود.اکنون طرح جدایی ری از تهران در مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شده و در نوبت رسیدگی در کمیسیون تخصصی است.
موافقان جدایی ری از تهران بر این باورند که ری بار مشکلات تهران را به دوش می‌کشد در حالی که دارایی‌های ری در تهران هزینه می‌شود. برخی نیز معتقدند از آنجا که ری فرمانداری مستقل دارد بنابراین باید شورای شهر جداگانه داشته باشد و از تهران جدا شود.
حسن خلیل‌آبادی، عضو کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران از موافقان جدایی ری از تهران است. به گفته خلیل آبادی شهرری اگر شهر است، باید شورای مستقل داشته باشد. اینکه ری، پیوست تهران شده، خلاف قانونی اساسی است و از شورای نگهبان نیز تعجب می‌کنم که چرا با این موضوع مخالفت نمی‌کند. چرا که طبق اصل ۱۰۰ همه شهرها، روستاها و بخش‌ها باید شورای شهر داشته باشند.
خلیل‌آبادی با اشاره به اینکه این موضوع در زمان احمدی‌نژاد نیز مطرح شد، توضیح داد: متاسفانه دعوای احمدی‌نژاد و قالیباف سبب شد که تبصره‌ای ذیل ماده ۱۲ قانون شوراها مبنی بر اینکه در تهران، ری و تجریش یک شورا تشکیل شود، اضافه شد و اگر این دعوا بین قالیباف و احمدی‌نژاد نبود حق مردم شهرری تضعیف نمی‌شد چراکه از سال ۹۲ شورای شهر مشترکی شکل گرفت و قبل از آن ری به صورت جداگانه اداره می‌شد.
شاید بتوان گفت، خلیل آبادی جزو معدود اعضای شوراست که با این جدایی موافق است. زهرا نژاد بهرام، عضو هیات رییسه شورای شهر درجلسه هفته جاری شورای شهر عنوان کرد که مجمع لیست امید تهران در مجلس شورای اسلامی طرحی را با عنوان جدایی ری از تهران و شمیرانات مطرح کرده که مدیریت شهری با این طرح مخالف است.
تعجب از توافق مجمع نمایندگان
نژادبهرام در گفت‌وگو با «تعادل» در واکنش به توافق مجمع نمایندگان تهران بر جدایی ری از تهران با ابراز تعجب از این موضوع گفت: به عنوان نماینده مردم شهر تهران این موضوع را به صلاح مردم شهرری نمی‌دانم و در صورت وقوع این امر مشکلات جدی گریبانگیر این منطقه خواهد شد. این امر بستری بر جدایی رویکرد توسعه گرایانه شهر تهران از منطقه ری خواهد بود. ری و تهران به‌هم پیوسته‌اند و ماهیت آن را نمی‌توان تغییر داد. ری نام منطقه 20 شهرداری تهران است که به لحاظ تاریخی و هویتی بسیار ارزشمند بوده و باید به شکل ویژه به آن نگاه شود اما این به مفهوم آن نیست که باید از تهران جدا شود.
عضو هیات رییسه شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه این رویکرد انتخاباتی است، عنوان کرد: این رویکرد بیش از اینکه به صلاح شهر و شهروندان تهران، ری و تجریش باشد، منافع انتخاباتی دارد. تصورم بر این است که این نوع رویکردها نباید مورد توجه قرار گیرد. در کشوری که متشکل از قومیت‌های مختلف است و افراد به راحتی در کنار هم و در قالب یک چارچوب مشترک سرزمینی زندگی می‌کنند، مردم ضمن اینکه پیگیر مشکلات منطقه‌ای خود هستند اما هویت‌های مشترک شان پیوند آنها را به این سرزمین تقویت می‌کند.در سرزمینی که چنین الگوی رفتاری دارد ورود پیدا کردن به عرصه‌های جدایی طلبانه از ماهیت کارکردی، همگرایانه و اتحاد شهروندان کشور جداست.
نژادبهرام از نمایندگان مجلس خواست که با دقت بیشتری روی این موضوع کار کنند و عنوان کرد: امروز منافع خرد نباید بر منافع کلان توسعه‌ای و پیوستگی‌های شهری تهران سایه بیندازد. باید همانقدر که به منطقه 13 نگاه داریم به منطقه 20 نیز توجه داشته باشیم همه این پیوستگی درقالب یک شهر و مجموعه تهران، ری و تجریش حاصل می‌شود. اکنون لایحه مدیریت یکپارچه شهری در کمیسیون‌های دولت در دست بررسی است تا نه فقط این پیوستگی در بین 22 منطقه شهر تهران وجود داشته باشد بلکه گستره آن تا شهرهای اقماری تهران مانند اسلامشهر، پرند، پردیس، کرج و دیگر شهرهای اقماری تهران برسد.این شهرها با یکدیگر مفاهیم و اشتراک مساله دارند و نمی‌توان آنها را از هم جدا دید. رویکرد مدیریت شهری در شورای پنجم و نیز فراکسیون امید مجلس این است که برای ساماندهی شهر تهران تلاش کنیم و همانطور که گفتم این موضوع فقط رویکرد انتخاباتی دارد. او با انتقاد از تصمیم مجمع نمایندگان استان تهران بر سر توافق جدایی ری از تهران گفت: مجمع نمایندگان چطور می‌تواند بدون مشورت شورای شهر ومدیریت شهری چنین تصمیمی اتخاذ کند؟ ما یک شورای راهبردی با فراکسیون امید مجلس داریم و از آقای رسولی، نماینده شورا در این فراکسیون و نیز رییس شورا درخواست کردیم که جلسه‌ای در این خصوص برگزار کنند اما ظاهرا مجمع نمایندگان استان تهران بدون توجه به نظر شورای راهبردی تصمیم گرفته‌اند، هر چند که من از این تصمیم بی‌اطلاع‌ام.
محسن هاشمی، رییس شورای شهر تهران نیز از مخالفان جدایی ری از تهران است به گفته او جدایی ری از تهران، دارای پیامدهای منفی در حوزه شهرسازی و زیرساخت‌هاست. به گفته هاشمی بر اساس بررسی‌های کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران، جدا شدن مناطق حومه‌ای نظیر شهرری از تهران، موجب ایجاد اختلال در حریم‌های شهری، ساخت وسازهای بی‌رویه و خارج از طرح جامع می‌شود.
هاشمی با بیان اینکه در حوزه زیرساخت نیز به دلیل یکپارچه بودن زیرساخت‌های حمل و نقلی نظیر مترو، اتوبوسرانی و… سایر زیرساخت‌های عمرانی و نرم افزاری، استقلال شهرری و سایر مناطق حومه‌ای موجب اختلال در فعالیت‌های مدیریت شهری می‌شود؛ عنوان کرد که در مجموع این اقدام به صلاح شهروندان شهرری نیست و موجب کاهش بودجه‌ها و منابع مدیریت شهری وامکانات آنها خواهد شد.
کارشناسی شده نیست
احمد مسجدجامعی عضو شورای اسلامی شهر تهران نیز با بیان اینکه این بحث‌ها پشتوانه کارشناسی ندارد، عنوان کرد: موضوع جدایی ری از تهران در گذشته و در زمان شهرداری آقای قالیباف و در نزدیک به ایام انتخابات گذشته نیز مطرح شد.تنها تفاوت آن زمان و اکنون در این است گروهی که در آن زمان از جدایی ری از تهران حمایت می‌کرد، از ارکان دولت دهم بودند اما گروهی که امروز از این موضوع حمایت می‌کنند، عموماً گرایش سیاسی دیگری دارند.
مسجدجامعی با بیان اینکه در آن دوره گفت‌وگوی رادیویی با معاون سیاسی وزارت کشور وقت داشته‌ام، گفت: در آن برنامه رادیویی زوایا و پیامدهای این تصمیم را تشریح کردم هر چند ایشان بر نظر وزارت کشور برای جداسازی ری از تهران تا پایان پافشاری کرد.
عضو شورای شهر تهران، با بیان اینکه به هر حال این موضوع در آن زمان سرانجامی نداشت، تصریح کرد: این گسست در مجموعه شهری پایتخت ریشه در فضای انتخاباتی دارد و گمان نمی‌کنم این بحث‌ها با پشتوانه کارشناسی مطرح شده باشد. ری سابقه‌ای بسیار درخشان دارد و تبار پایتخت ایران به آن می‌رسد و جداشدن ری از این پایتخت به نفع ری هم نیست.
سیاسی کاری نیست
برخی مانند نژادبهرام و مسجدجامعی، مطرح کردن جدایی ری از تهران در آستانه انتخابات مجلس را سیاسی‌کاری می‌دانند، موضوعی که پروانه مافی عضو هیات رییسه کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی آن را رد می‌کند. به گفته مافی این مساله از 4 سال پیش در مجلس مطرح بوده و اصلا کاری سیاسی نیست. مافی همچنین برای اولین‌بار از توافق مجمع نمایندگان تهران برای جدایی شهرری از تهران خبر داد و گفت: این مساله از گذشته مطرح بوده است، اما به صورت طرح درنیامده بود، تا اینکه سال گذشته مجمع نمایندگان تهران به این نتیجه رسید، این کار را عملی کند. مافی با اشاره به اینکه در آخرین سال کاری مجلس دهم هر کاری که بخواهیم انجام دهیم را به انتخابات نسبت می‌دهند، تصریح کرد: اینکه گفته می‌شود، انجام هرکاری در سال آخر مجلس به دلیل فعالیت‌های انتخاباتی است، چه معنایی دارد، یعنی در یک سال هیچکس هیچ کاری انجام ندهد و کارها معطل بماند، چون از آن تعبیر انتخاباتی می‌شود.
عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه جدایی ری از تهران تقاضای مردم شهر ری است، افزود: در سال ۸۳ ری و شمیرانات داعیه جدایی از تهران را داشتند و فرماندار شهرری و نمایندگان تهران در آن دوره به دنبال این موضوع بودند. مساله جدایی شهرری از شمیرانات سابقه‌ای دیرینه دارد و حداقل ۳۰ سال است که این مطرح است، اما هیچ‌وقت چنین اجماعی در بین مجمع نمایندگان تهران به وجود نیامده بود، حالا این اجماع وجود دارد و خواهان جدایی هستند.
مافی دلایل مجمع نمایندگان برای جدایی شهرری از تهران را اینگونه برشمرد: شهرری اکنون سرریز پساب و پسماندهای شهر تهران شده و بی‌انصافی است، جایی که در تاریخ گُل شهر تهران بوده را به محلی که تنها پساب و پسماند تهران را تحمل می‌کند، تبدیل کنیم. علاوه بر این درآمدهایی که در این منطقه ایجاد می‌شود نیز در اختیار شهرری قرار نمی‌گیرد، این ظلم آشکاری است که در حق شهر ری می‌شود. با این اقدام حداقل درآمدها از طریق شهرداری در منطقه هزینه و خرج مشکلات می‌شود، زیرا تهران عملا نشان داده است که تاکنون نتوانسته مشکلات شهر ری را حل کند.
این نماینده مردم تهران، ری و شمیرانات تصریح کرد: شهرداری تهران و مجمع نمایندگان تهران تاکنون تلاش‌های زیادی برای حل مشکل آرادکوه و کهریزک انجام داده‌اند، اما این اقدامات به نتیجه‌ای نرسیده است. در صورتی که این اتفاق بیفتد، اتفاق مبارکی برای مردم ری است و با این اقدام شهرداری مستقل این شهر، می‌تواند خرج خود را تامین و مساله پسماند و چالش‌های شهر را برطرف کند.این یک ظلم آشکار است که هزینه‌های تهران به شهرری سرازیر شود و درآمدهای شهر ری در آنجا هزینه نشود، این عدالت نیست و طرح جدایی شهرری از تهران هیچ ربطی هم به انتخابات ندارد.
موانع جدایی ری از تهران بررسی شود
سیده‌فاطمه ذوالقدر، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی جدایی ری از تهران را مطالبه مردم و مسوولان محلی دانست و بر ضرورت بررسی موانع و راهکارهای این طرح تاکید کرد.
ذوالقدر با بیان اینکه قانون فعلی وضعیت ری را با ابهام مراجعه کرده، یادآور شد: جدایی ری از تهران مطالبه مردم این منطقه است، در حال حاضر شهر ری جزو منطقه ۲۰ به حساب می‌آید و شهرداری و شورای شهر جداگانه ندارند در حالی که مسوولان محلی معتقدند تفکیک ری از تهران به حل معضلات آن از جمله آلودگی هوا، پسماند، مشکلات کارخانه‌ها، مسائل ترافیکی، راه و بهداشت کمک می‌کند.
ذوالقدر با تاکید بر ضرورت تشکیل کمیته مشترک بین شورای شهر تهران و نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای بررسی جدایی ری از تهران اضافه کرد: ما می‌توانیم بررسی کنیم که چه موانعی بر سر راه این طرح وجود دارد و چطور می‌توان آن را محقق کرد، چرا که در حال حاضر شهرداری تهران آنچنان که مطلوب مردم است، فرصت رسیدگی به ری را پیدا نمی‌کند.با وجود اختلاف بین مجموعه مدیریت شهری و مجلس بر سر جدایی ری از تهران، باید منتظر باشیم که آیا رایزنی‌های شورای شهر می‌تواند مجلسی‌ها را از این امر منصرف کند یا خیر. از سوی دیگر باید نظر مردم شهر ری نیز پرسیده شود و شهروندان این منطقه در قالب یک همه‌پرسی امکان بیان نظرشان در این خصوص را داشته باشند.
من بومی اهل. ری هستم.ما کاملا موافق استقلال شهرداری ری از تهران هستیم.اداره ثبت احوال مستقل ری که سالهای سال است در ری مستقر هست. نشان از هویت واصالت اهل ری بودن می دهد یعنی باوجود دیوار به دیوار شدن دو شهر آنهم بخاطر بی مدیریتی و بی تدبیری.( سی و اندی سال پیش ) اکثریت ساکنین ری نه خود را شهروند تهرانی محسوب می کنند و نه ساکن محدوده تهران.وازطرف دیگر ری هویتش مستقل هست سرگذشتی که به آن گذشته گواهی بر این مدعا است.ری باید مستقل شود چون یک نقطه مذهبی حرمتی ومقدس هست و همتراز قم و مشهد وکربلا ونجف وکاظمین پذیرای میلیونها زائر از سراسر ایران و جهان اسلام هست. ونکته دیگر اینکه واقعاً جای تعجب دارد ویا خیلی مضحک و خنده دار این است که مگه می شود که یک شهر دویست ویا سیصد ساله که تهران باشد بخواهد تاریخ وقدمت سرگذشت شهر دیگر ی یا همان شهر کناریش را به نام خود به دورغ ثبت وحتی به زور به مخاطب تبلیغ وبقبولونند.واقعا باعقل نمی گنجند .این حرفها ،حرکت‌ها واقدامات غیر قانونی وغیره کارشناسانه وکج سلیقگی وحتی دخالت در امور شهر دیگری هست. که شما بخواهید شهرری را که یک شهر مقدس هست. (که درخود علما ومحدثین بسیاری را پرورش داده ومهد معماری وشهرسازی دوره اسلامی بوده را با مناطق دیگر ومحله های دیگر تهران مقایسه کنید.وحتی عظمت گذشته اش رانادیده بگیرید ودرحد یک محله در تهران تقلیل دهید.