هنر7 هزار ساله روبه خاموشی /آقا عبدالله از آخرین حجاران ایرانی شاغل در بهشت زهرا

انعکاس ری –  مستند «آق عبدالله» به کارگردانی مهدی شاهسواری شب گذشته در قالب جشنواره تلویزیونی مستند از شبکه مستند پخش شد. این مستند پرتره به یکی از هنرهای اصیل ایرانی می‌پردازد که این روزها آرام آرام در حال فراموش شدن است.  

شاهسواری درباره سوژه فیلم خود توضیح داد و گفت: آقا عبدالله فلاحی متولد سال 1320 در شهر ری است. شغل پدر او کوه‌بر بوده و به همین دلیل به کار کردن با سنگ علاقه‌مند می‌شود. در ابتدا سراغ مجسمه‌سازی و کارهای هنری تزئیاتی برای مساجد و مکان‌های تاریخی می‌رود و در ابن باویه زیرنظر یکی از اساتید فعالیت هنری خود را آغاز می‌کند، اما آرام آرام به سمت شغل سنگ‌تراشی مزار درگذشتگان می‌رود.

وی اضافه کرد: در گذشته رسم بوده که مردم برای سنگ مزار عزیزان فوت‌کرده خود از هنرمندان کمک می‌گرفتند تا یک اثر هنری دستی تولید شود، اما این روزها سنگ مزار با شیوه‌های دیگری به کمک فرز و با دستگاه طراحی و ساخته می‌شود.

او درباره ایده خود از ساخت مستند «آق عبدالله» گفت: در هنر سنگ‌تراشی دو مدل کار هنری داریم؛ یکی این است که کف سنگ گود شده و نوشته برجسته می‌شود و نوع دیگر این است که نوشته گود می‌شود و کف سنگ بالاست. به نوع اول، حکاکی و به نوع دوم حجاری می‌گویند. آق عبدالله تقریبا یکی از آخرین بازمانده‌های حجاری در کشور است. همین اتفاق باعث شد تا مستند پرتره‌ای را از آقا عبدالله بسازم. البته پیش از این او را می‌دیدم و سلام علیک داشتیم، اما یکبار که برای یکی از اقوام دنبال سنگ مزار می‌گشتیم با ایشان صحبت بیشتری کردم و احساس کردم سوژه خوبی برای ساخت یک فیلم مستند است.

این مستندساز خاطرنشان کرد: آق عبدالله سرگذشت جالبی دارد. در سال 1380، سنگ مزاری برای خودش حجاری می‌کند اما در سال 1382 پسرش را از دست می‌دهد. به همین دلیل آن سنگ را در پشت مغازه‌اش قرار می‌دهد و دیگر سراغش نمی‌رود. معتقد است که در کار خدا دخالت کرده است. می‌گوید: دوست داشتم آن زمان از بین بروم، اما فرزند و پدر و مادرم را از دست دادم و خودم هنوز زنده‌ام! با این حال بعد از بیست سال در فیلم ما دوباره آن سنگ را بیرون آورد و رویش کار کرد.

کارگردان مستند «آق عبدالله» درباره هنر حجاری توضیح داد و گفت: هنر حجاری را باید یکی از اصیل‌ترین هنرهای ایرانی بدانیم که عمری بالغ بر 7 هزار سال دارد. با این حال، این هنر آرام آرام در حال از بین رفتن است، چرا که با وجود دستگاه‌ها دیگر کسی سراغ سنگ‌تراشی به این شیوه که طبیعتا هزینه زیادی دارد نمی‌آید. شاید تا چند سال بعد این هنر از بین برود و تنها یک اسم از آن باقی بماند. در مستند پرتره «آق عبدالله» تلاش کردیم این هنر را نیز به مخاطبان معرفی کنیم.

عوامل تولید این مستند 50 دقیقه‌ای عبارتند از:

تهیه‌کننده و کارگردان: مهدی شاهسواری، تصویربردار: احسان صامت‌زاده، اشکان حدیدی و مهدی شاهسواری، صدابردار: سید سبحان تقوی و مدیر تولید: محسن بیات.

این مستند امشب ساعت 24 از شبکه مستند بازپخش می‌شود.