بررسی ریشههای مهاجرت به تهران و جایگاه اصلی ساکنان قدیمی
سبزه میدانم و میانهسالی با عابری دعوایش شده و بعد از جمع شدن ماجرا مرد بی اینکه مخاطبی داشته باشد، عصبانی و کلافه میگوید: این شهرستونیها پاک خراب کردن تهرون رو! هر کسی رو هم میبینی داره با یه لهجهای حرف میزنه!
همشهری آنلاین _ لیلا باقری: در سبزه میدان تهران، یک عابر که بعد از مشاجره با فرد دیگری کلافه شده بود، بیآنکه توجهی به دیگران داشته باشد، با نارضایتی از حضور افراد غیربومی گفت: «این شهرستونیها حسابی تهرون رو خراب کردن! هر کی رو میبینی با یه لهجهای حرف میزنه.»
این روایت نهتنها اشارهای به چالشهای مهاجرت به تهران دارد، بلکه به نوعی بازگوکنندهی نگرشها و تعصبات قدیمی میان ساکنان شهر تهران و مهاجران از شهرهای دیگر است. مهاجرتهای بیرویه یکی از مسائل اجتماعی مهم در هر منطقه است و در تهران نیز، از سالیان دور با این پدیده روبهرو بودهایم. تهران که در ابتدا روستای کوچکی در نزدیکی ری بود، با مهاجرتهای متعدد، به ویژه از زمان قاجاریان به بعد، چهرهای شهری و متنوع به خود گرفت.
اولین موجهای مهاجرت به تهران
مهاجرتها به تهران از زمان آقامحمدخان قاجار بهطور جدی آغاز شد. او در تلاش برای تثبیت سلطنت خود، نخبگان و افراد ماهر را از شیراز و اصفهان به تهران آورد. به گفتهی تهرانشناس مهرشاد کاظمی، با مهاجرت این افراد به تهران، گروههایی از بازرگانان، صنعتگران، و هنرمندان نیز به تدریج به این شهر اضافه شدند و بنیانهای فرهنگی و اقتصادی آن را تقویت کردند. این مهاجران در شکلگیری مشاغل مختلف از معماری و ساختمانسازی گرفته تا کسبوکارهای محلی نقشی اساسی ایفا کردند.
تهران که تا قبل از این روستایی کوچک با باغهای سبز اطراف خانهها بود، به دلیل همین مهاجرتها به شهری پرجنبوجوش تبدیل شد. حتی پیش از آنکه پایتخت شود، موج مهاجرتها آغاز شده بود و با نیاز به مشاغل مختلف، از جمله چاپ، صنف خواروبار، معماری و بسیاری دیگر، تهران به قطبی برای پذیرش فرهنگها و اقوام مختلف تبدیل شد.
فرهنگها و لهجهها؛ چالشها و تأثیرات
جالب اینجاست که تهرانیهای اصیل نیز در ابتدای مهاجرتها لهجهی خود را داشتند. برخی از لهجههای فعلی تهران، تأثیرات ادغام زبان گفتاری مهاجران و زبان رسمی کشور است که از رسمالخط و لهجههای مناطق دیگر به این شهر وارد شده است.