تجارت مس در شهرستان ری

کمی آن طرف تر کارخانه ذوب مس غنی آباد در همسایگی اهالی این منطقه است؛ منطقه ای فقیرنشین با جمعیتی ترکیب شده از ایرانی و افغان که اغلب با خرید و فروش ضایعات زندگی می گذرانند.

در کوچه پس کوچه های تنگ غنی آباد که هنوز بافت روستایی خود را حفظ کرده، کودکان با ضایعات فلزات آشنایی دیرینه دارند؛ روزی و درآمد اغلب خانواده ها از همین جمع آوری ضایعات کلانشهری مثل تهران است؛ حالا این ضایعات شامل همه چیز می‌شود از فلز و پلاستیک گرفته تا کاغذ و لوح فشرده.

حالا اگر در این میان خوش شانس باشند و فلز بیشتری به دست بیاورند، خریدار هم بهتر پیدا می شود؛ برای نمونه خریداران عمده، هر کیلو مس را اگر حجم آن زیاد و تمیز باشد، حتی کیلویی هشتادهزار تومان هم می خرند.

همین سبب شده تا خیلی از کسانی که به نان شب محتاجند و بخصوص معتادان برای اینکه پول بیشتری به دست بیاورند، دنبال تمیز کردن سیم های مفتولی از مس هستند؛ آنها را آتش می زنند تا پلاستیک اطراف سیم ذوب شود و مس خالص گیرشان بیاید.

یکی از دوره گردها می گوید که مس کابلی را بهتر می خرند؛ ضایعاتی ها ترجیح می دهند مس کابلی سیاه و قرمز بخرند اما مس مخابراتی و آرمیچری هم خریداران خوبی دارد.

بازهم آلودگی محیط زیست
تا اینجای داستان شاید مشکلی به نظر نیاید؛ عده ای ضایعات جمع می کنند و به خریداران می فروشند اما قضیه وقتی پیچیده می شود که بدانیم عملیات بازیافت مس و دیگر فلزات ضایعاتی بسیار سنتی و ساده و در بیابان های اطراف غنی آباد انجام می شود و نه تنها بوی بد ناشی از آتش زدن پلاستیک آزاردهنده است، بلکه آلودگی زیست محیطی هم به دنبال دارد.

سودآوری این کار سبب شده تا نه تنها غنی آباد بلکه روستاهای بخش مرکزی شهرستان ری از جمله تقی آباد و اشرف آباد هم به مراکز غیرمجاز جمع آوری پسماند و زباله تبدیل شوند و البته تاکنون اقدام های انجام شده برای برخورد با این مراکز غیرمجاز موثر نبوده است.

آن طور که فاطمه فکوریان بخشدار مرکزی شهرستان ری می گوید، در مراکز غیرمجاز جمع آوری پسماند، لاستیک کامیون‌های سنگین را آتش می زنند تا سیم های فلزی را استحصال کنند؛ این پسماند سوزی های مشکلات زیادی برای مردم منطقه ایجاد کرده است.

با این حال مشکل اینجاست که این کار نه به صورت متمرکز و در یک مکان خاص، بلکه به صورت موردی و در ساعات پایانی شب انجام می شود و اغلب از چشم بازرسان دور می ماند.

از بین رفتن موادآلی خاک
یکی از تبعات ناشی از این زباله سوزی، از بین رفتن موادآلی خاک و در نتیجه مرگ آن است؛ موضوعی که دوستداران محیط زیست را نسبت به پسماندسوزی در بیابان های ری حساس کرده است؛ آنان معتقدند سوزاندن پسماندهای ویژه، صنعتی و عادی مانند لاستیک، کابل برق و مشتقات پلاستیکی در فضای آزاد علاوه بر آلودگی شدید هوا باعث از بین رفتن مواد معدنی خاک می شود و با وجود بازرسی ها و تلاش های مسئولان محیط زیست همچنان کسانی که در کار پسماندسوزی فعالند،  با آتش زدن لاستیک های فرسوده خودروها و اغلب ماشین آلات سنگین که در بیابان رها می شوند، اقدام به استحصال سیم های فلزی می کنند.

معضل اصلی انتقال پسماندهای استان تهران به ری است
رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ری بر این باور است که مشکل پسماندسوزی در مناطق اطراف ری، از انتقال پسماندهای استان تهران به این منطقه ناشی می شود و تا زمانی که مشکل پسماندها حل نشود، همچنان حاشیه نشین ها برای کسب درآمد به استحصال فلز از طریق سوزاندن لاستیک مشغول خواهند بود.

زهره عبادتی به ایرنا گفت: حجم وسیعی از پسماندهای لاستیک و کابل های برق در گردنه حسن آباد فشافویه، حاشیه رودشور و کهریزک سوزانده می شوند که با این کار سبب انتشار گازهای کلر، گوگرد و بوی نامطبوع در سطح منطقه به ویژه محور اتوبان تهران ـ قم و اطراف فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) می شود.