کتابی در احوال حضرت عبدالعظیم حسنی

درباره شخصيّت حضرت عبدالعظيم حسنى (ع) در طول قرن‌هاى گذشته و عصر حاضر، صدها جلد كتاب و مقاله و جزوه و مطالب پراكنده و سودمند در كتاب‌هاى علما و دانشمندان و محققان نوشته شده است كه با وجود تكرارى بودن بعضى از آنها، هر كدام با نگرش خاص خود توانسته‌اند گوشه‌اى از جلوه ملكوتى و معنوى حضرت عبدالعظيم (ع) را به نمايش بگذارند و جنبه‌اى از رمز و راز شخصیت وی را بگشايند. اثر حاضر، مشتمل بر معرفی و تصحیح چند اثر از علی‌قلی میرزای اعتضادالسلطنه است که در شرح حال حضرت عبدالعظیم و برخی امام زادگان شهر ری، شرح حال زید بن علی از فرزندان امام سجاد (ع) مدفون در عراق و نیز شرح حال امام زاده یحیی، مدفون در ورامین، نگارش یافته است.

ساختار کتاب

این کتاب به سه بخش تقسیم شده است.

اول: نویسنده در این بخش با عنوان «احوال حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)»  به معرفی موجز چهارتن از اجداد آن حضرت و زندگی خود ایشان می‌پردازد که به امام حسن مجتبی (ع) منسوب می‌شوند.

دوم: عنوان بخش دوم «احوال دیگر امام زادگان مدفون در ری» است و نویسنده در این بخش به معرفی چهارتن از اجداد امام زاده عبداﷲ، و نهایتاً خود ایشان می‌پردازد که به امام زین العابدین (ع) منسوب می‌شوند. شرح حال امام زادگان حمزه و طاهر و نیز معرفی مختصر چهارتن از اجداد ایشان در همین بخش آمده است.

سوم: بخش انتهایی کتاب با عنوان «احوال زید بن علی(مدفون در عراق) و امام زاده یحیی (مدفون در ورامین)» به رشته تحریر درآمده است. نویسنده در این بخش شرح حال زید بن علی و نحوه شهادت وی را مفصلاً بیان می‌کند و در پایان، مختصری به شرح حال امام زاده یحیی می‌پردازد.

ویژگی‌های اثر

اول: گردآوری مطالب در قالب یک اثر مستقل و مقابله و تصحیح بر اساس آخرین تحریر مؤلف؛

دوم: محتوای اثر حاضر، معرفی و تصحیح مجموعه ای از چند اثر «علیقلی میرزای اعتضادالسلطنه» است که وی در سال های مختلف طی سه تحریر متفاوت به شرح حال حضرت عبدالعظیم و برخی امام زادگان شهر ری، شرح حال زید بن علی از فرزندان امام سجاد (ع) مدفون در عراق و نیز شرح حال امام زاده یحیی، مدفون در ورامین، پرداخته است.

سوم: این اثر دارای 17 نسخه خطی در کتابخانه‌های مختلف سراسر کشور بوده که مصحح پس از جمع آوری و تشخیص نسخه اساس به تصحیح آن پرداخته است.

چهارم: این کتاب به صورت مختصر نیاز مخاطبان را برای آشنایی با چند امام زاده و شهر ری فراهم می کند.

برشی از کتاب

در صفحه 36 و 37 کتاب این مطالب آمده است:

عبدالعظیم بن عبدالله بن علی شدید بن حسن بن زید بن حسن مجتبی بن علی بن ابی طالب(ع)؛ بزرگواری آن حضرت در کتب عامّه و خاصه ضبط و مندرج است. شهاب الدین الحسینی که از علمای عامّه و یا از سلسله زیدیه است. در کتاب عمدة الطالب فی نسب آل ابی طالب که آن کتاب را در دو جلد مختلف تصنیف نموده – یک جلد به اسم امیرتیمور گورگان است و جلد دیگر به اسم شریف مکه – گوید: «بخاری روایت کرده که: ابو علی بن محمّد بن همام از عيينة بن عبداللّه و او از علی بن علی روایت کرده که از امام حسن عسکری(ع) سؤال شد که چگونه است حالت عبدالعظیم؟ اگر عبدالعظیم نبود. می‌توانستم گفت عقبی برای علی بن حسن بن زید نبود. و هم او گوید: آن حضرت شخصی بزرگ و جلیل القدر بوده؛ اما در طرق خاصّه بزرگواری آن حضرت را زیاده نوشته‌اند. صاحب بن عباد طالقانی وزیر فخرالدوله دیلمی در مقاله‌ای در شرح احوال حضرت عبدالعظیم پرداخته، بعد از بیان اسم ونسب آن جناب گوید: عبدالعظیم حسنی مردی عابد و زاهد و خداوند تقوی و ورع بود و در احکام دین طریق شرع مبین قدمی استوار داشت و در میان مردم به صدق و امانت مشهور و مسلم بود. در سلک اصحاب حضرت امام محمّدتقی و امام علی النّقی(ع) معدود است و از ایشان احادیث بسیار آورده و از آن دو امام پیوسته ابواب مکاتبات و رسائل به سوی آن حضرت باز بود.

ابو تراب رویانی گوید: در سُرّ من رأی به خدمت ذی مسرّت امام علی النقی(ع) مشرف شدم، مسائلی چند از حلال و حرام پرسیدم، جواب تمامی آن مسائل را حضرت فرمودند؛ چون خواستم اذن انصراف یابم، فرمود: ای حمّادء چون تو را در مسائل دینیه اشکالی روی دهد و حل آن نتوانی کرد، آن را از عبدالعظیم بن عبدالله حسنی سؤال نمای و او را از من سلام برسان!».

علاقه‌مندان می‌توانند برای تهیه این کتاب به انتشارات چاپ و نشر دارالحدیث به آدرس: قم،خیابان معلم، روبروی اداره برق، تلفن: 37740545-025 مراجعه نمایند./826/پ202/ق