بلعیده شدن بی بی شهربانو برای تولید سیمان

با وجود اینکه بیش از ۵۰ درصد واحد‌های سیمان تهران از سوی محیط‌زیست تعطیل شده‌اند، اما کند و کاو کوه بی‌بی شهربانو برای تولید بیشتر سیمان، همچنان ادامه دارد. اخیراً هم عده‌ای از مردم شهر ری و فعالان محیط‌زیستی با راه‌اندازی کارزار جلوگیری از تخریب کوه «بی‌بی‌شهربانو»، بیانیه‌ای را امضا و به ریاست قوه قضائیه تحویل دادند.
طبق قانون محیط زیست و برنامه سوم شهرداری تهران، صنایع مزاحم و آلاینده باید از حریم شهر خارج شوند. کارخانه سیمان تهران، اما همچنان هم در حریم شهری است و هم کوه بی‌بی شهربانو را که بام جنوب تهران است، شخم می‌زند.

درخواست مردم از دستگاه قضا

صنعت سیمان برای تهیه مصالح مورد نیاز خود نیاز به معدن‌کاوی دارد. مشکل کوه تاریخی بی‌بی شهربانو هم از اینجا شروع می‌شود که کارخانه سیمان شروع به کند و کاو در آن کرده‌است. ریزگرد‌های این کارخانه که در حریم شهر است، اهالی امین‌آباد را هم آزار می‌دهد و قشر آسیب‌پذیر ساکن این منطقه حالا مشکلات ریوی هم پیدا کرده‌اند. عده‌ای از مردم شهر‌ری و فعالان محیط‌زیستی هم چندی قبل با راه اندازی کارزار جلوگیری از تخریب کوه «بی‌بی‌شهربانو»، بیانیه‌ای را امضا و به ریاست قوه قضائیه تحویل دادند. کارخانه سیمان تهران در جوار کوه بی‌بی شهربانو و روستای امین آباد در محدوده شهرستان ری واقع شده‌است. فعالیت این کارخانه از سال ۱۳۳۳ با احداث ۹ خط تولید آغاز شد که چهار خط آن به دلیل ایجاد آلودگی از سوی محیط‌زیست تعطیل و در حال حاضر پنج خط آن در حال بهره‌برداری است. کوه بی‌بی شهربانو یکی از مهم‌ترین فضا‌های تاریخی، اکولوژیکی و زیست‌محیطی جنوب تهران است. در خصوص دست‌اندازی به زمین‌های آق‌قلا و بخشی از دامنه کوه دماوند به سرعت اقدام شد و سند آن به نام دولت خورد، اما در مورد کوه بی‌بی شهربانو که بیش از سه دهه است مورد تاخت و تاز قرار گرفته، جدیتی در کار نیست.

تعارف هم نداریم!

در همین خصوص رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان ری با بیان اینکه اختیارات سازمان حفاظت محیط‌زیست برای حفظ کوه بی‌بی شهربانو و جلوگیری از فعالیت معادن کوه‌خوار کافی نیست، به ایرنا گفت: بر اساس اصلاحیه قانون معادن سال ۹۲، محیط‌زیست فقط در مناطق چهارگانه پارک‌های ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه‌های حیات وحش و مناطق حفاظت شده حق دخالت دارد و مجوز‌های برداشت و حفاری‌های سایر مناطق را سازمان صنایع و معادن مستقلاً صادر می‌کند. زهره عبادتی افزود: تشخیص میزان رعایت استاندارد‌های محیط‌زیستی برعهده سازمان حفاظت محیط‌زیست است. تعارف هم نداریم و هر جا احساس کنیم صنایع نمی‌توانند استاندارد‌ها را رعایت کنند، برخورد می‌کنیم و جلوی فعالیت آن‌ها را می‌گیریم؛ همان‌طور که واحد شش کارخانه سیمان را تعطیل کرده‌بودیم تا استاندارد‌های زیست‌محیطی را رعایت کند.

عزم ملی نیاز است

نوروز تقی‌پور، رئیس اداره میراث شهرستان ری هم در این خصوص به تسنیم گفت: در سفر اخیر نمایندگان کمیسیون فرهنگی مجلس به ری از پدیده کوه‌خواری بازدید به عمل آمد تا نمایندگان نیز وضعیت موجود کوه‌خواری در کوه بی‌بی شهربانو را از نزدیک مشاهده و از شدت این فاجعه محیط‌زیستی مطلع شوند. رفع این مشکل نیاز به نگاه، عزم، اراده و تصمیم ملی دارد و مسئولان استانی و کشوری باید برای حل این مشکل ورود کنند، زیرا اداره میراث به تن‌هایی توانایی برطرف کردن این مشکل را ندارد.

بی‌توجهی شهرداران

معاون امور معادن سازمان صمت استان تهران چندی قبل در این خصوص گفت: بر اساس قانون در حریم ۲۰۰ تا ۵۰۰ متر مربعی معادن نباید مجوز ساخت‌وساز داده‌شود، ولی بسیاری از شهرداران به این امر توجه نکرده‌اند و با دادن مجوز ساخت‌وساز بافت مسکونی در حریم معادن، باعث نارضایتی شهروندان و در مواردی موجب تعطیلی معادن مختلف شده‌اند. علی عبدی افزود: برداشت و بهره‌برداری معادن بر اساس ضوابطی خاص و به میزانی تعیین می‌شود که منابع طبیعی را تهدید نکند. اگر معدنی بیش از مقدار مجاز برداشت داشته باشد، از فعالیت آن جلوگیری می‌شود. این مراقبت درباره معادن و کارخانه‌های مجاور کوه بی‌بی‌شهربانو هم انجام می‌شود.

نوروز تقی‌پور، رئیس اداره میراث شهرستان ری هم در این خصوص گفت: در سفر اخیر نمایندگان کمیسیون فرهنگی مجلس به ری از پدیده کوه‌خواری بازدید به عمل آمد تا نمایندگان نیز وضعیت موجود کوه‌خواری در کوه بی‌بی شهربانو را از نزدیک مشاهده و از شدت این فاجعه محیط‌زیستی مطلع شوند. رفع این مشکل نیاز به نگاه، عزم، اراده و تصمیم ملی دارد و مسئولان استانی و کشوری باید برای حل این مشکل ورود کنند، زیرا اداره میراث به تن‌هایی توانایی برطرف کردن این مشکل را ندارد.
بی‌توجهی شهرداران
معاون امور معادن سازمان صمت استان تهران چندی قبل در این خصوص به مهر گفت: بر اساس قانون در حریم ۲۰۰ تا ۵۰۰ متر مربعی معادن نباید مجوز ساخت‌وساز داده‌شود، ولی بسیاری از شهرداران به این امر توجه نکرده‌اند و با دادن مجوز ساخت‌وساز بافت مسکونی در حریم معادن، باعث نارضایتی شهروندان و در مواردی موجب تعطیلی معادن مختلف شده‌اند. علی عبدی افزود: برداشت و بهره‌برداری معادن بر اساس ضوابطی خاص و به میزانی تعیین می‌شود که منابع طبیعی را تهدید نکند. اگر معدنی بیش از مقدار مجاز برداشت داشته باشد، از فعالیت آن جلوگیری می‌شود. این مراقبت درباره معادن و کارخانه‌های مجاور کوه بی‌بی‌شهربانو هم انجام می‌شود.

تلاش‌های نافرجام شورای قبلی

گفتنی است شورای شهر قبلی برای ثبت کوه بی‌بی‌شهربانو در فهرست آثار فرهنگی کشور مصوبه‌ای هم داشت که به سرانجام نرسید. البته مصوبه این شورا برای ثبت چشمه‌علی هم هرچند مفید بود، اما زمانی رخ داد که این چشمه برای چندمین بار دچار خشکیدگی شد.
کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای پنجم شهر تهران مدتی در تلاش بود تا شهرداری پایتخت همراه با اداره کل محیط‌زیست نسبت به تعطیلی کارخانه‌های سیمان اقدام کند تا به این طریق از تخریب بیشتر کوه جلوگیری شود. شهرداران سابق تهران، اما هیچ علاقه‌ای به حفظ این کوه نداشتند.
حفظ حقوق عامه و منافع مردم برای مدیران سابق شهری هم ایجاد انگیزه نکرد، به‌خصوص در شهری همچون تهران که با چالش‌های محیط زیستی روبه‌روست و وجود کوه بی‌بی‌شهربانو یک نعمت طبیعی بزرگ محسوب می‌شود. حفظ کوه و توسعه گردشگری آن می‌تواند به رونق اقتصادی جنوب تهران کمک کند و جابه‌جایی کارخانه سیمان هم بار بزرگی از دوش محیط‌زیست جنوب شرق تهران کم می‌کند.