گذری بر زندگی نامة نصرالله سروری، نگار گر محبوب و هنرمند پیش تاز مردمی افغانستان

 نصرالله سروری ( زاده 1321 هجری شمسی در شهر باستانی هرات) افغانستان او در نه سالگی به هنر نقاشی روی آورد تشویق های نخستین اطرافیان و اِستعداد ذاتی او را شیفتة هنر نقاشی ساخت . وی در ایام جوانی تحت نظر هنرمندان برجستة نقاش افغانستان  نظیر، خیر محمد خان یاری، کریم شاه خان، گل محمد هنرجو، بهزاد سلجوقی و محمد یوسف کهزاد اصول هنر نقاشی را آموخت و سال های متمادی به مطالعه تاریخ هنر پرداخت . نصرالله سروری پس از تحصیل در رشته مهندسی برق گرایش مخابرات نظامی از دانشگاه (حربی پوهنتون) کابل فارغ التحصیل شد و در ارتش افغانستان خدمت کرد و در کنار آن از خلاقیت و ابتکار در منظومة هنر های زیبا، دست نکشید . نصرالله سروری در هنگام وفات ۷۵ سال داشت .

زندگی هنری

نصرالله سروری یکی از تاثیرگذارترین هنرمند نقاش پیشکسوت افغانستان در سبک رئالیسم و ناتورالیسم فلسفی ایده آلیسم  محسوب میشود شهرت وی نگارگر محبوب و هنرمند پیشتاز مردمی افغانستان می باشد .

نصرالله سروری شیفته نقاشی از مردم طبقه کارگران رنجبر به اصل«هنر برای مردم» و «هنر آیینة اجتماع» باور داشت .

اشتراک وی در یکی از جشنواره های هنری هندوستان که در سال ۱۳41 از خلق یک اثر به نام ویسوا میترا، (رمان عشق) که الهام گرفته از داستان یک بیوه زن هندی ساکن ترینگر دهلی جایزه معتبر گریت آرتیست را به دست آورد .

نگاره های دیواری شهر هرات پس از خروج نیروهای ارتش شوروی از افغانستان توسط نصرالله سروری به تصویر کشیده شد . موضوع این نگاره های دیواری اکثراً تصاویری از مناظر طبیعی و وضعیت مقاومت گران افغان در میدان های جنگ اختصاص یافته است .

مهاجرت نصرالله سروری

نصرالله سروری که هنگام خدمت در ارتش افغانستان در زمان حکومت دکتر نجیب الله توسط نیروهای مجاهدین مورد ضرب شت قرار گرفت یگانه علت بواسطه اینکه چرا نصرالله سروری کارمند دولت میباشد و خدمت میکند. تا اینکه این استاد به ایران مهاجرت کرد.

مجدد در زمان طالبان نصرالله سروری به علت خلق آثار که به تصویر میکشید از سوی طالبان مورد بازداشت قرار گرفت و بخش تابلو های نقاشی های پرتره این هنرمند را طالبان به آتش کشاندن و تمامی مدارک های هنری و القاب ها تقدیر نامه های هنری این استاد را آتش زدند . و از وی تعهد گرفتند که دیگر به خلق نقاشی تصویر انسان نپردازد .

نصرالله سروری مجدد به ایران مهاجرت کرد توسط برادر زاده اش فریداالله ادیب آیین مورد حمایت قرار گرفت این هنرمند سالیان به خلق آثار نقاشی پرداخت و بخش های دیگری از آثارش برای حفظ شدن از تخریب طالبان توسط برادرزاده اش خریداری شد آثاری که در زمان مهاجرت وی به تصویر کشیده شد به علت تشویق شدن در زمینه هنر و بهره از فضای مثبت از بهترین و نفیس ترین آثار وی میباشد.

 

زندگی خصوصی و ازدواج

نصرالله سروری در ایام جوانی با خانمی به نام نجیبه ازدواج نمود . اما همسرش باردار نمی شد و آنها پسری را به فرزند خواندگی از کسی پذیرفتند . تا اینکه پس از چند سال وی با خانمی بنام مومنه ازدواج مجدد کرد و از او صاحب فرزند گردید . پس از مدت زیادی که گذشت یکی از اقوام سروری که با خواهر نابینا اش زندگی میکرد از نصرالله سروری درخواست کرد که اگر ممکن است همسری را برای خواهر نابینا اش معرفی کند اما تلاش برای ازدواج وی حاصل نشد چون او نابینا بود. به گفته خود نصرالله سروری روزی خانم نابینا به ناراحتی میگوید آیا ممکن است من بتوانم ازدواج کنم من کور هستم وکسی حاضر نیست با من ازدواج کند به گفته سروری از این بیان او بسیار متاثر شدم تا اینکه بعد از مدتی زمان که میگذرد سروری از روی حس انسان دوستی خودش پیشنهاد به ازدواج میدهد و با خانم نابینا ازدواج میکند و از او تا زمان حیات اش مواظبت میکرد .

القاب ها و افتخارات

نصرالله سروری نخستین تقدیر نامه از طرف مقامات دولتی را اخذ نمود و طی نه دوره از حکومت های حاکم بر سرزمین افغانستان به دریافت جوایز، القاب، و مدال های مهم هُنری و تقدیرنامه ها نائل گردید، که می توان از عنوان های زیر نام برد :

• اخذ جوایز گریت آرتیست در خلق اثر هنری بنام (ویسوامیترا یا رمان عشق) در هنر نقاشی در سال 1341 از هندوستان.
• حائز لقب کمال الدین بهزاد/ در سبک رئالیسم از طرف وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان .
• حائز لقب هنرمند پیشتاز مردمی از طرف مقامات فرهنگی افغانستان .
• حائز لقب نگارگر محبوب افغانستان معتبر ترين جوايز و افتخارات از طرف وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان .
• اخذ (چهارده) جایزه مقام اول در مسابقات نقاشی متمادی در سطح کشور از طرف وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان .
• اخذ تندیس از طرف شورای هنری وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان
• اخذ جوايز ، مقام ها و مدال هاي معتبر ديگري نيز در طول بيش از نيم قرن کار هنري، به وي اهدا شده .
• اخذ مجوز در نمایشگاه دائمی ((موزه خصوصی)) آثار نصرالله سروری از سوی وزارت میراث ‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و اداره‌کل موزه ‌ها ایران
• نشریات در باره نصرالله سروری
• نشر در کتاب موزه داران و مجموعه داران خراسان رضوی صفحه 201 از آثار و زندگی نامه این هنرمند نوشته شده است .
• نشر کتاب رنگ و رنج هنر آوران هَری نویسنده محمد رفیع اصیل یوسفی در ص 458 زندگی نامه این هنرمند نشر شده است
• نشر روزنامه همشهری خراسان رضوی مورخه یکشنبه 30 تیر 1398صفحه یک و دو
• نشر خبرگزاری های میراث، آریا، فارس، پانا، آریا نیوز، ده ها پایگاه خبری و روزنامه
• نشر خبرگزاری های فارس افغانستان، طلوع نیوز، پژواک، شفقنا، آوا صدای افغان، فرهنگ پرس، پاسبان
• نشر مجله دوربین مربوط موزه اداره کل موزه ولایت هرات
• در باره نصرالله سروری رسانه های دویچه وله و رسانه های ایران و افغانستان در باره مجموعه آثار ارزشمند نصرالله سروری منتشر کرده اند .

بنیان گذار و طراح اولیه موزه منظر جهاد افغانستان

پس از خروج نیرو های ارتش شوروی از افغانستان و سقوط دولت طالبان نصرالله سروری توانست براي عملي شدن ساخت و بنا نمودن موزه ای در باره جنگ های سه دهه مردم افغانستان با نیرو های ارتش شوروی در زمان حضور در افغانستان که به وقوع پیوسته بود مقامات حکومت دولت وقت را متقاعد نماید . سروری از طرف مقامات دولتی به اروپا و روسیه سفر کرد از بازدید موزه ها و پانوراما اِلهام گرفت و از پیشنهاد وی در شکل طراحی موزه استقبال شد . سپس ساخت بنا موزه اجراء شد و نصرالله سروری چندین سال به خلق آثار دیواری به روی دیواره های داخل این موزه پرداخت . موضوعات این آثار که نشان دهنده مقاومت مردم افغانستان در برابر ارتش شوروی است، به تصویر کشید . سروري شيفته نقاشي از مناظر طبيعي، سربازان اُردو، تجهيزات نظامي و زندگي مردم بود .

ديواره نگاري هاي او در موزه منظر جهاد که از ماندگارترين نقاشي های او محسوب ميشوند، شامل آثاري از َصحنه هاي جهاد و مقاومت مردم افغانستان در برابر نظاميان شوروي وقت ميباشد به همین لحاظ موضوعات خلق آثار وی باعث شد این موزه شهرت ” مَنظر جهاد” را به خود اختصاص دهد این موزه در دامنه کوه مشرف به شمال شهر هرات واقع گردیده .

آثار نصرالله سروری درگالری ملی افغانستان

نصرُالله سروری در راستای رُشد فرهنگ وکُلتور اَصیل کشورش با نمایش گُذاشتن تابلو های متعدد خویش در نقاط مختلف کشور توانست پیام آور خوبی برای مردم باشد وی با نگارستان ملی افغانستان در ایام کارکرد های هنری خویش با این اداره همکاری های بی دریغ و همه جانبه نموده است و تابلو های نفیس نصرالله سروری به نام “دهکده” سبک فولکلوریک گوشه از زندگی مردم شمالی و دیگری “دوشینه” در نگارستان ملی افغانستان واقع در شهر کابُل بطور دائم به نمایش گذاشته شده . نصرالله سروری شاگردان زیادی در عرصه هنر نقاشی تربیت و به جامعه هنری افغانستان تقدیم نموده است .

مجموعه آثار نصرالله سروری

مجموعه بالغ بر یکصدو بیست و پنج اثر نقاشی رنگ و روغن _­به شمول آثار مهم برجسته نیز که در یک مجموعه خصوصی موضوعات فرهنگی تاریخی، بنا های باستانی، مناظر طبیعی، زندگی طبقاتی، روستائیان, عشایر، رنجبران زحمتکش، فقر, ادیبان, فلسفی، اجتماعی، سیاسی,مافیا، جنگ، خشونت، چپاول، آزادی خواهی، مبارزه با بی عدالتی و حقایق زندگی با اهمیت شناساندن تمدن فرهنگ وکلتور آداب محلی مردم افغانستان را در تمامی زوایای در گذر گسترده تاریخ معاصر با موضوعات جغرافیا را به تصویر کشیده شده است.

حمایت از مجموعه آثار نصرالله سروری

فریدالله ادیب آیین بردار زاده نصرالله سروری که از سال 1358 در کشور ایران مهاجرت کرده بود و در سالهای 1363 نصرالله سروری هنرمند برجسته افغانستان نزد افرادی به خلق آثار نقاشی در ایران مشغول بود اما ادیب آیین علاقه که به هنر نقاشی داشته از عمویش درخواست نموده آثار را به خود خلق کند و از عمویش خواست به او آموزش هنر نقاشی را فراگیرد عمویش نصرالله سروری بسیار احراز خرسندی نمود اولین پیوند  علاقه مندی شدید استاد و شاگرد بسیار مقاوم رقم و فریدالله ادیب آیین به هنر نقاشی بصورت جدی روی آورد و آموزش هنر نقاشی را نزد عمویش نصرالله سروری نقاش برجسته افغانستان آموخت هر بار که قلم در دست می گرفته و تصویری بر بوم می کشید وجود اش سرشار از آرامش می شد در ابتدا ناتورالیسم (طبیعت گرایی) رئالیسم (واقع گرایی) را تجربه کرده است.

در همان ایام نیز آثار نقاشی خلق شده عمویش را خریداری میکرد و هیچ اثری را نبود که بدست فرد ثالث برسد و این روند سالیان متمادی ادامه داشت فریدالله ادیب آیین در دوران جوانی به آموزه های هنر نقاشی نزد عمو اش نصرالله سروری ادامه میداد از آنجایکه نصرالله سروری حائز القاب و مدال‌های مهم هنری نائل شده بود که می‌توان از عنوان «لقب هنرمند پیشتاز مردمی در کابل»، «برنده جایزه بهزاد سبک ریالیسیزم» و «ویسوا میترا یا رمان عشق در هنر» اشاره کرد. همچنین وی ۱۴ بار در میان نقاشان در سطح افغانستان حائز مقام اول شده بود و در نقاشی صاحب سبک و تکنیک خاص بود و در آثارش بیشتر بناهای باستانی و زندگی مردم افغانستان را به تصویر می کشید و علاقه قلبی خود را به میهن از این طریق نشان میداد.

و در همان ایام فریدالله ادیب آیین سبک های رئالیست، کلاسیک، مدرن را از نصرالله سروری بیشتر آموخت.