بایدها و نبایدهای داروهای سرماخوردگی در دوران شیردهی
وقتی که تازه زایمان کرده‌اید و کودک شیرخوار دارید، طبیعتا تا حدودی بیشتر مستعد سرماخوردگی و آنفلوآنزا هستید، چون خوب نمی‌توانید بخوابید و اغلب کسر خواب دارید، تغذیه‌تان منظم نیست و حتی شاید گاهی حوصله و وقت غذا درست کردن نداشته باشید و سراغ غذا‌های آماده و فست فود بروید و اگر یک فرزند مدرسه‌ای هم داشته باشید او نیز میکروب‌ها و ویروس‌هایی را با خود به خانه خواهد آورد.
به عنوان یک مادر که کودک شیرخوار دارید، در زمان سرماخوردگی شاید تردید داشته باشید که آیا می‌توانید دارو مصرف کنید یا نه. در این مطلب بایدها و نبایدهای مصرف داروهای سرماخوردگی در دوران شیردهی را به شما خواهیم گفت.
شما در دوران بارداری محدودیت‌های خیلی زیاد از جهت مصرف دارو داشتید، چون وقتی که جنینی در رحم دارید، هر دارویی که مصرف می‌کنید به جنین‌تان هم می‌رسد. اما در دوران شیردهی، همه‌ی دارو‌هایی که مصرف می‌کنید به کودک‌تان نمی‌رسند و حتی آن دارو‌هایی که معمولا از طریق شیر مادر به کودک منتقل می‌شوند، به مقدار بسیار کمی انتقال می‌یابند. اما یادتان باشد همیشه قبل از مصرف هر داروی جدید شیمیایی یا گیاهی ابتدا از پزشک خود سوال کنید.
دارو‌ها
قبل از اینکه سراغ کابینت داروهای‌تان بروید، اولین کاری که باید بکنید این است که متوجه شوید دچار سرماخوردگی شده‌اید یا آنفلوآنزا. آنفلوآنزا می‌تواند به عارضه‌ی بسیار جدی‌تری مانند سینه پهلو یا همان پنومونی تبدیل شود، خصوصا اگر تازه زایمان کرده باشید. به همین دلیل خیلی مهم است که واکسن آنفلوآنزا بزنید و اگر فکر می‌کنید آنفلوآنزا دارید (تب دارید یا احساس بدن درد می‌کنید و یا خیلی دچار احساس خستگی هستید)، فورا به پزشک مراجعه کنید. بسته به سن کودک‌تان و شدت بیماری‌تان، پزشک احتمالا داروی ضد ویروس برای‌تان تجویز می‌کند که اگر در عرض ۴۸ ساعت ابتدایی مشاهده‌ی اولین علائم مصرف شود، موثرتر خواهد بود.
اما اگر سرفه می‌کنید، باید صبر کنید. شما کاری برای کوتاه‌تر کردن طول مدت بیماری‌تان نمی‌توانید بکنید، اما می‌توانید بیشتر استراحت کنید و مایعات فراوان بنوشید تا به بدن‌تان در جنگ با بیماری کمک کنید. خیلی از خانم‌ها در این حالت سراغ داروهای بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک می‌روند تا علائم خود را کنترل کنند.
آیا مصرف استامینوفن در دوران شیردهی اشکالی دارد؟
در مورد استامینوفن (دارویی که در تایلنول وجود دارد) و مصرف آن در دوره شیردهی مطالعات خوب و دقیقی انجام شده است. مقدار کمی از این دارو وارد شیر مادر می‌شود، اما آن اندازه نیست که بر کودک اثر بگذارد. ضمنا استامینوفن بر تولید شیر مادر نیز اثر نمی‌گذارد. در نتیجه مصرف آن برای مادر شیرده مانعی ندارد و همچنین داروی مناسبی برای کنترل درد و ناراحتی مادر بعد از زایمان و سزارین است.
درمورد مصرف تایلنول، همزمان با داروهای سرماخوردگی و آنفلوآنزا مانند نی‌کوئیل، دی‌کوئیل، اکسدرین یا روبی توسین باید احتیاط کنید. این دارو‌ها نیز حاوی استامینوفن هستند و برای همین ممکن است به راحتی تصادفا در مصرف استامینوفن، اوردوز کنید که می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی مانند نارسایی کبد شود.
آیا مصرف آنتی هیستامین‌ها و ضد احتقان‌ها در دوران شیردهی اشکالی دارد؟
مصرف آنتی هیستامین‌ها برای زنان باردار مانعی ندارد. آنتی هیستامین‌ها معمولا برای کهیر‌ها و بثورات پوستی و سایر مشکلات پس از زایمان تجویز می‌شوند. اما هر دارویی که بینی‌تان را خشک کند، بقیه بدن‌تان را نیز خشک خواهد کرد. آنتی هیستامین‌ها، تولید شیر در بدن مادر را کاهش می‌دهند؛ بنابراین اگر نگران این هستید که شیر تغذیه‌ای کودک‌تان کم شود می‌توانید از ضد احتقان‌های بینی مانند بکلومتازون به مدت سه روز استفاده کنید. اگر این دارو‌ها را بیشتر از سه روز مصرف کنید ممکن است گرفتگی بینی‌تان بدتر شود. همچنین می‌توانید یک اسپری بینی استروئیدی مانند نازاکورت را امتحان کنید. البته خیلی از خانم‌ها می‌توانند با استفاده از شستشوی بینی با سرُم نمکی و استفاده از بخور، علائم خود را به میزان زیادی تسکین بدهند.
آیا مصرف شربت سرفه در دوران شیردهی اشکالی دارد؟
شربت‌های سرفه در دوران شیردهی توصیه نمی‌شوند. زیرا در شربت‌های سرفه، سه عنصر فعال وجود دارد که سدوفدرین یکی از آنهاست. سدوفدرین موثر است، اما تولید شیر مادر را کاهش می‌دهد بنابراین توصیه نمی‌شود. دومین عنصر، دکسترومتورفان است که شیر مادر را خشک نمی‌کند، اما آنقدر‌ها هم موثر نیست؛ و سومین عنصر، کدئین است که موثر نیست و می‌تواند برای کودک خطرناک باشد. کدئین از طریق شیر مادر به کودک می‌رسد و در موارد نادر می‌تواند به کودک آسیب بزند.
آیا مصرف روبی توسین در دوران شیردهی اشکالی دارد؟
گایفنسین یک اکسپکتورانت است که در داروهای OTC مانند روبی توسین و موسینکس وجود دارد و می‌تواند موکوس را نرم کرده و تنفس را راحت‌تر کند. روبی توکسین در دوره شیردهی ضرری ندارد و روی کودک اثری نمی‌گذارد، اما اکسپکتورانت به طور کلی چندان موثر نیست؛ بنابراین ارزش مصرف کردن را ندارد.
آیا مصرف آسپرین در دوران شیردهی اشکالی دارد؟
بهتر است مادر شیرده، آسپرین مصرف نکند، زیرا در موارد نادر، آسپرین می‌تواند سبب سندرم رِی (reyes syndrome) در نوزادانی که دچار عفونت‌های خاص ویروسی هستند بشود و به همین دلیل است که آسپرین به طور کلی برای بچه‌ها و نوجوانان توصیه نمی‌شود. سندروم ری، نوعی اختلال نادر است که مغز و کبد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. با وجود اینکه، این سندروم می‌تواند برای افراد در سنین مختلف رخ بدهد، اما بیشتر در کودکانی روی می‌دهد که عفونتی ویروسی مانند آنفلوآنزا یا آبله مرغان را پشت سر گذاشته‌اند.
اگر مجبورید به دلیل یک عارضه قلبی آسپرین مصرف کنید، پزشک‌تان ممکن است یک داروی جایگزین به شما توصیه کند. به هر حال اگر مادری شیرده هستید و پزشک برای‌تان آسپرین تجویز کرده است، حتما در این مورد با پزشک‌تان صحبت کنید.
آیا مصرف ایبوپروفن در دوران شیردهی اشکالی دارد؟
ایبوپروفن یک داروی ضد التهابی غیراستروئیدی و عنصر فعال موجود در ادویل و موترین است. مادر شیرده می‌تواند ایبوپروفن مصرف کند، چون این دارو تاثیری بر کودک یا تولید شیر مادر ندارد. ایبوپروفن مانند استامینوفن به خوبی مورد مطالعه و آزمایش قرار گرفته است و مقدار بسیار کمی از آن وارد شیر مادر می‌شود.
مصرف چه مکمل‌ها و داروهای طبیعی در دوران شیردهی بدون مانع‌اند؟
به طور کلی این نگرانی و هشدار وجود دارد که نظارت و کنترل دقیقی بر کمپانی‌های تولید کننده‌ی مکمل‌ها وجود ندارد و این دسته از محصولات، مانند داروهای پزشکی که شرکت‌های داروسازی تولید می‌کنند، تحت نظارت تولید نمی‌شوند. یعنی محتوای مکمل‌ها ممکن است در برند‌های گوناگون، متفاوت باشند و محصول نهایی با همان چیزی که روی برچسب محصول ذکر شده، دقیقا انطباق نداشته باشد. مواردی بوده‌اند که مکمل‌هایی که به طور نامناسب تولید شده بودند، به افراد آسیب زده‌اند.
توصیه می‌کنیم به جای استفاده از داروهای OTC، مکمل‌ها یا داروهای گیاهی سراغ راهکار‌های مطمئن‌تری مانند بخور دادن، شستشوی بینی و گلو با آبنمک، نوشیدن چای یا شربت گرم عسل و آبلیمو بروید که ثابت شده همگی آن‌ها می‌توانند ترشحات را رقیق کرده، گرفتگی بینی را کاهش داده و سرفه را تسکین بدهند. این راهکار‌های صد در صد بی‌ضرر و البته موثرند.
یادتان باشد که مصرف مقدار زیادی منتول از طریق شربت سرفه می‌تواند شیر مادر را کم کند و همچنین چای نعنا فلفلی نیز باید به اندازه مصرف شود.
آیا مادر شیرده می‌تواند از اکیناسه (سرخارگل) استفاده کند؟
در مورد بی‌ضرر بودن اکیناسه در دوران شیردهی، برای مادر و کودک، اطلاعاتی در دست نیست، اما گفته می‌شود که با شیردهی منافاتی ندارد. فقط باید مطمئن شوید که با سایر گیاهان و مکمل‌هایی که برای‌تان مناسب نیستند، ترکیب نشده باشد.
آیا مادر شیرده می‌تواند از آقطی سیاه (الدربری) استفاده کند؟
در مورد آقطی سیاه خوب است بدانید مضرات آن بیشتر از مزایای آن است. شواهدی که حاکی از موثر بودن این گیاه باشند، بسیار محدودند. گیاه آقطی سیاه در صورتی که به درستی فرآوری نشود می‌تواند سمی بوده و سبب حالت تهوع شدید، استفراغ و اسهال شود؛ بنابراین بهترین کار این است که در دوران شیردهی از آقطی سیاه استفاده نکنید.
آیا مادر شیرده می‌تواند از جینسنگ استفاده کند؟
جینسنگ، رقیق کننده‌ی خون است؛ بنابراین برای افرادی که دچار بیماری‌هایی مانند دیابت و فشار خون بالا هستند توصیه نمی‌شود. شواهدی کمی وجود دارد که نشان بدهد چه مقدار جینسنگ از طریق شیر مادر به کودک منتقل می‌شود؛ بنابراین بهترین توصیه این است که طی شیردهی از مصرف جینسنگ خودداری کنید.
آیا شیوه‌ی درمانی هومیوپاتی در دوران شیردهی مجاز است؟
داروهای هومیوپاتی امروزه در بیشتر داروخانه‌ها موجودند و اغلب هم شبیه شربت‌های سرفه معمولی و یا سایر داروهای OTC هستند. خوشبختانه مصرف این دارو‌ها در دوران شیردهی ضرری ندارد. اما تاثیر شیوه‌ی درمانی هومیوپاتی هنوز ثابت نشده است. هومیوپاتی به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته است و هرگز ثابت نشده که بهتر از دارونما اثر می‌کند.
آیا مصرف روغن ارگانو برای مادر شیرده مجاز است؟
روغن ارگانو بابت خواص ضد میکروبی که دارد معروف است، اما تحقیقی در مورد مصرف آن در دوران شیردهی انجام نشده است. گفته می‌شود که روغن ارگانو می‌تواند شیر مادر را کاهش بدهد، زیرا نعنا فلفلی و مریم گلی هر دو تولید شیر مادر را کم می‌کنند.
آیا مصرف ویتامین C در دوران شیردهی اشکالی دارد؟
مصرف ویتامین C به اندازه‌ی مقدار توصیه شده برای مادر باردار مشکلی ندارد (روزانه ۲۰۰۰ میلی گرم). بدن شما فقط به همین اندازه می‌تواند ویتامین C جذب کند و هر مقداری فراتر از آن، از طریق ادرار دفع می‌شود، اما می‌تواند معده را ناراحت کند. شواهدی که نشان بدهند ویتامین C می‌تواند به کوتاه کردن دوره سرماخوردگی کمک بکند، نتایج دقیقی ارائه نداده‌اند؛ بنابراین هنوز نمی‌دانیم واقعا ویتامین C در درمان سرماخوردگی نقشی دارد یا خیر.
آیا مصرف زینک در دوران شیردهی مجاز است؟
زینک برای کودک‌تان ضرری ندارد. ماکسیمم مقدار مجاز توصیه شده برای زینک، ۴۰ میلی گرم در روز برای زنان شیرده است. زینک مانند ویتامین C، شواهد محکمی برای موثر بودن ندارد، اما عوارض جانبی آن می‌تواند شامل معده درد و مزه فلز مانند در دهان بشود که به طور کلی خفیف هستند.
راهکار‌های خانگی درمان سرماخوردگی برای مادران شیرده
سرماخوردگی معمولی درمان خاصی ندارد و باید مدت آن طی شود، اما دارو‌ها می‌توانند به احساس بهتر شما کمک کنند. مصرف دارو، تنها راه تسکین علائم نیست. اگر به هر دلیلی دوست ندارد به عنوان یک مادر شیرده، دارو مصرف کنید پس به نکات زیر توجه کنید:
برای تسکین گرفتگی بینی حتما مایعات زیاد بنوشید، مانند آب مرغ گرم، چای بدون کافئین، آبمیوه خانگی و شربت آبلیمو و عسل.
سوپ مرغ می‌تواند گرفتگی بینی و تجمع ترشحات تنفسی را کاهش بدهد. گرمای سوپ می‌تواند گلو درد را تسکین بدهد و خارش آن را کم کند. یک دوم قاشق مرباخوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید و با آن گلوی‌تان را غرغره کنید. مکیدن آبنبات بدون قند یا تکه‌های یخ نیز برای تسکین گلو درد مفیدند.
ضمنا خیلی مهم است که زیاد استراحت کنید و به بدن‌تان فرصت کافی برای مبارزه با بیماری را بدهید. درست است که به عنوان مادر یک کودک خردسال نمی‌توانید کاملا و هر چقدر دل‌تان می‌خواهد استراحت کنید، اما باید از هر فرصتی برای این کار استفاده کنید و از میزان فعالیت‌های خود کم کنید. اگر حال‌تان اجازه‌ی کمی ورزش کردن را به شما می‌دهد، چند تمرین کم شدت انجام دهید. استراحت و ورزش هر دو، سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند و باعث می‌شوند زودتر دوره‌ی بیماری را طی کنید.
منابع: todaysparent ، healthline
