مارهای رسمی نشان می‌دهد که ایرانی ها، بیش از ۱۳ درصد مصرف کنندگان تریاک در جهان هستند. و روزانه در حدود ۸ نفر در اثر سوء مصرف مواد مخدر جان خود را از دست می‌دهند.
داشتن اراده‌ی قوی و انگیزه برای فرد بیمار می‌تواند برای شروع روند درمان بسیار مؤثر باشد اما باید مراقب بود که صرفاْ داشتن انگیزه و اراده نمی‌تواند فرد بیمار را به بهبودی کامل برساند. سیر درمان در ترک تریاک مسیری پیچیده و دشوار است که نیازمند نظارت دقیق یک تیم پزشکی چند تخصصی می‌باشد. همچنین مراحل ترک تریاک نیازمند امکانات بیمارستانی و کلینیکی است برای همین ترک تریاک در منزل به هیچ وجه امکان پذیر نیست و بسیار خطرناک می‌باشد.
ترک اعتیاد تریاک چگونه است و چند روز طول می کشد؟
قدم اولیه برای ترک اعتیاد، اراده کردن برای قطع مصرف ماده مخدر است. بعد از آن روش‌های انتخابی برای ترک اعتیاد مهمترین نقش را ایفا می‌کند. زیرا با انتخاب روش‌های درست شما می‌توانید یک ترک اعتیاد بدون بازگشت و موفقیت آمیز را تجربه کنید. رایج‌ترین شیوه ترک تریاک به دو روش زیر است که هر کدام مدت زمان مخصوص به خودشان را دارند.
۱- ترک تریاک به روش تدریجی
روش تدریجی ترک تریاک باید تحت نظر کلینیک‌های تخصصی ترک اعتیاد یا مرکز سم زدایی بدن انجام شود. در این روش فرد با کمک پزشک متخصص در طی یک روند مشخص علاوه بر کاهش تدریجی ماده مخدر از روش‌هایی مانند روان درمانی هم استفاده می‌کند. روش تدریجی یکی از اصولی‌ترین روش‌هایی است که در طی یک فرآیند مرحله به مرحله به بیمار کمک می‌شود تا بتواند وابستگی روحی و جسمی‌اش به ماده مخدر را از بین ببرد.
مدت زمان ترک تریاک و سم‌زدایی از جسم در این روش حداقل ۱۰ روز و با توجه به شرایط فرد و مدت زمان اعتیاد او برای ترک کامل و اطمینان از عدم بازگشت، می‌تواند از ۵ ماه تا ۱ سال متفاوت باشد.
۲- ترک تریاک به روش سنتی و قطع ناگهانی مخدر
روش بعدی همان روش قدیمی (یا اصطلاحاْ ترک یابویی) است، که در این روش احتمال بازگشت بیمار به مصرف دوباره تریاک بسیار بالاست. عمدتاً افراد مبتلا به سوء مصرف تریاک حداقل یک بار این روش را امتحان کرده و با شکست مواجه شده‌اند. در روش سنتی ترک تریاک، بدن برای ترمیم و سازگاری خود با نبودن تریاک به زمان زیادی نیاز دارد.
بطور کلی این روش اصولی نیست و به دلیل شوک ناگهانی که به بدن ایجاد می‌کند نه تنها فرآیند خماری و سم زدایی را دشوارتر می‌کند بلکه باعث از دست دادن انگیزه بیمار برای ترک تریاک نیز می‌شود. در نظر داشته باشید که به طور طبیعی مدت زمان دفع تریاک از بدن به تنهایی ۱۲ روز طول می‌کشد. پس بهتر است این بازه زمانی در کلینیک‌های معتبر ترک اعتیاد انجام شود.
بهترین راه ترک تریاک بدون دارو
در بسیاری از مراکز ترک اعتیاد برای ترک بیماران، از داروهایی مانند متادون یا قرص ب۲ به عنوان یک روش درمانی به صورت سرپایی استفاده می‌شود. اگر مصرف این داروها با نظر پزشک صورت نگیرد می‌توانند حتی بیش از خود تریاک اعتیادآور باشند. این داروها در موارد خاص بنا به تشخیص پزشک متخصص استفاده می‌شود و تجویز آن به همه بیماران وابسته به تریاک می‌تواند بی‌نتیجه و یا حتی خطرناک باشد. پس شاید تصور کنید که ترک اعتیاد تریاک بدون دارو قطعاً بهتر است که جواب صد در صد منفی است. در نهایت ترک تریاک بدون دارو از نظر پزشکی امکان پذیر نیست.
شاید در بعضی مراکز از روش‌های سنتی و داروهای گیاهی برای درمان اعتیاد به تریاک استفاده شود اما همه این روش‌ها کاملاً غیر علمی بوده و در بسیاری از آزمایش‌های صورت گرفته بر روی این داروهای گیاهی نشان داده که از مواد مخدر دیگری در آن‌ها استفاده شده است.
ورزش کردن و یا تغذیه مناسب می‌تواند در دوره ترک تریاک از نظر جسمانی مفید باشد ولی به هیچ وجه نمی‌تواند به عنوان یک روش درمانی برای ترک تریاک در نظر گرفته شود.
از آنجایی که داروهای جایگزین مانند متادون صرفاً نوع ماده‌ی اعتیادآور را عوض می‌کنند و داروهای گیاهی به هیچ عنوان از نظر پزشکی مورد تأیید نیستند و ورزش و تغذیه صرفاً به عنوان تقویت کننده جسمانی به فرد بیمار کمک می‌کنند، پس بهترین انتخاب مراجعه به روانپزشک اعتیاد در مراکز معتبر این حوزه که دارای مجوز بستری هستند می‌باشد. استفاده از روش‌های غیر دارویی توسط روانشناس اعتیاد به عنوان بخش مکمل در سیر درمان بیمار می‌تواند بهترین گزینه برای ترک قطعی تریاک و بدون بازگشت باشد.
آیا روشی برای ترک تریاک بدون درد وجود دارد؟
از آنجایی که خود تریاک یک داروی ضد درد به نام مورفین دارد به همین دلیل قطع مصرف و خماری تریاک با درد همراه است. در کلینیک پیام تندرستی برای ترک اعتیاد بدون درد با تجویز پزشک از برخی داروها با توجه به شرایط بیمار برای کنترل درد استفاده می‌شود. فراموش نکنید که اگر این عمل بدون مشورت پزشک و در خانه انجام شود اعتیاد به مورفین یا دیگر داروها را به همراه دارد. ترک مورفین هم مانند ترک تریاک نیازمند مراحل مخصوص به خودش است.
ترک تریاک با متادون امکان پذیر است؟
یکی از رایج ترین جستجوها در رابطه با ترک تریاک، در مورد ترک تریاک با متادون است؛ اما آیا واقعا این امر امکان پذیر است؟ عمدتاً استفاده از متادون برای مخدرهای افیونی مانند هروئین و تریاک کاربرد داشته و میل به مصرف را کمتر می‌کند. اما همان طور که قبلاً گفته شد متادون خود یک ماده اعتیادآور است و استفاده خودسرانه آن به تنهایی برای درمان وابستگی به تریاک به هیچ عنوان منطقی و عملی نیست.
چرا که در بسیاری از موارد فرد پس از درمان به جای تریاک به متادون اعتیاد پیدا خواهد کرد و در بهترین حالت با نظارت پزشک متخصص، صرفاً وابستگی جسمانی فرد با این دارو کنترل خواهد شد اما وابستگی روانی به مصرف تریاک را باید با روش‌های پزشکی دیگر درمان کرد.
در نظر داشته باشید که مصرف خودسرانه این دارو و یا قطع مصرف آن بدون نظارت پزشک متخصص به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود و می‌تواند عوارض بسیار خطرناکی را برای بیمار به همراه داشته باشد.
روش ترک تریاک در خانه چگونه است؟
متأسفانه در موضوع اعتیاد باورهای غلط بسیاری در بین عموم مردم وجود دارد. ترک تریاک در منزل نیز از این دست باورهای غلط است. از نظر تخصصی و پزشکی امکان درمان چنین بیماری‌هایی در شرایط غیر کنترل شده امکان پذیر نیست و می‌تواند بسیار خطرناک باشد. سیر درمان شامل بخش‌هایی است که موجب می‌شود نتوان ترک تریاک را در خانه انجام داد.
طبق پروتکل‌های تبیین شده توسط وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، امکان انجام تمامی مراحل ترک تریاک در مراکز غیرپزشکی بدون مجوز بستری امکان‌پذیر نیست. چرا که سیر درمان نیازمند شرایط و امکانات بیمارستانی، اورژانسی، اتاق ICU و تجهیزات خاص پزشکی است که قاعدتاً در منزل هیچ فردی وابسته به تریاک این امکانات وجود ندارد.
امکان اورژانسی شدن وضعیت بیمار و از کار افتادن علائم حیاتی در زمان سم زدایی و سیر درمان وجود دارد پس نیاز است که بیمار زیر نظر تیم تخصصی پزشکی و کادر درمانی در فضای بیمارستانی دوره درمان خود را سپری کند.
با این حال فرد پس از پایان دوره بستری و ترک تریاک می‌تواند روند درمان خود را در منزل سپری کند. حتی در این شرایط هم فرد وابسته به تریاک می‌بایست به صورت دوره‌ای و منظم با روانشناس خود جلسات فردی و گروهی داشته باشد. همچنین باید طبق تجویز دکتر روانپزشک خود داروهای لازم را مصرف کرده و ویزیت روانپزشک باید به صورت دوره‌ای انجام گیرد تا در صورت نیاز میزان داروها و نوع آن بسته به وضعیت بیمار توسط پزشک تغییر کند.
خانواده باید بدانند که در این زمان فرد بیمار بیشترین حمایت عاطفی و بیشترین میزان از درک را نیاز دارد پس باید او را تا پایان این مسیر به بهترین شکل همراهی کنند. انتخاب مناسب‌ترین مواد غذایی هم علاوه بر کمک به فرآیند سم زدایی و کاهش اثرات منفی مخدر ها، می توانند انرژی فرد را به او بازگرداند.
برای ترک اعتیاد تریاک چندین مرحله وجود دارد که استفاده از هر کدام از روش‌ها بستگی به شرایط جسمانی فرد و میزان مصرف او خواهد داشت. حتی افرادی که به شدت به تریاک اعتیاد دارند، می‌توانند از روش‌های درمانی‌ای که در این مرکز ارائه می‌شود استفاده کنند و اقدام به ترک اعتیاد تریاک کنند.
تمام مراحل درمان تحت نظر روان پزشک و کادر درمانی مجرب قرار می‌گیرد و تا پایان مراحل شما را همراهی خواهند کرد. مدیریت ترک اعتیاد تریاک می‌تواند کار دشواری باشد و نیاز به صبر بالایی دارد که با تلاش زیاد و ممارست در این امر، میسر است.
ترک اعتیاد تریاک روش‌های مختلفی دارد که شامل سم‌زدایی بدن از تریاک، بستری تدریجی، درمان‌های روانشناسی، تجویز داروهای ترک تریاک و … است. مدت زمانی که لازم است فرآیند درمان کامل شود، بستگی به شرایط روحی و جسمی فرد دارد. این که چه برنامه‌ای برای ترک اعتیاد به تریاک استفاده شود، بستگی به شدت اعتیاد، سیستم حمایتی و سایر عوامل خواهد داشت ولی مهمترین روش‌ها در کلینیک پیام تندرستی به شرح زیر است که پس از مشاوره پیش از بستری، مشخص خواهد شد:
- سم‌زدایی فوق سریع بدن از تریاک
- بستری تدریجی برای ترک تریاک و شیره‌ی آن
- تشخیص دوگانه و درمان اختلالات مربوط به آن
سم‌زدایی فوق سریع بدن از تریاک
یکی از روش‌هایی که برای ترک در این مرکز استفاده می‌شود، سم‌زدایی فوق سریع بدن از تریاک است که به آن UROD گفته می‌شود. این روش برای ترک تریاک کافی نیست و در بسیاری از موارد هم طبق تشخیصی که پزشک متخصص بر اساس شرایط جسمانی و روانی بیمار می‌دهد، می‌توان از این مرحله گذر کرد و به مرحله‌ی بستری تدریجی رسید.
بستری تدریجی برای ترک تریاک
اگر لازم باشد که بیمار از روش بستری تدریجی استفاده کند، “کلینیک تخصصی ترک اعتیاد پیام تندرستی” این امکان را برای مصرف‌کننده‌ها فراهم می‌کند که به صورت شبانه‌روزی، تحت مراقبت و بستری باشند و از راهنمایی‌های بهترین روان‌پزشک‌ها و روان‌شناس‌ها بهره‌مند شوند. معمولاً این روش بازدهی بیشتری نسبت به درمان اعتیاد در خارج از کلینیک دارد چون بیماران علاوه بر توصیه‌ها و روش‌هایی که استفاده می‌شود، از حمایت‌های کادر درمانی هم بهره‌مند می‌شوند.
در این روش افرادی که قصد ترک دائمی تریاک را دارند، می‌توانند در درمان‌های فردی، گروهی و خانوادگی شرکت کنند که این نوع درمان بعد از روش سم‌زدایی بدن از تریاک انجام می‌شود. در این مرحله، علت و ریشه‌ی اعتیاد مشخص شده و از لغزش بعد از ترک اعتیاد تریاک جلوگیری می‌کند.
تشخیص دوگانه و درمان اختلالات مربوط به آن
افرادی که به اعتیاد دچار می‌شوند در برخی موارد با اختلالات دیگری هم به طور همزمان مواجه می شود که در این مرکز تخصصی ترک اعتیاد، به اینگونه اختلالات توجه ویژه‌ای می‌شود. چرا که این بیماری‌ها می‌تواند خود علت گرایش فرد به اعتیاد باشد. درمان اختلالاتی که به صورت همزمان با اعتیاد به تریاک به وجود می آیند، شامل رفتار درمانی شناختی (CBT)، درمان رفتاری گویشی، یا مدیریت وابستگی هستند.
بیشتر افرادی که به تریاک اعتیاد دارند، ممکن است از یک اختلال مربوط به سلامت ذهنی رنج ببرند و معمولا اضطراب و افسردگی از جمله این اختلالات است. در صورتی که این اختلالات درمان نشوند، می‌توانند عواقب جبران ناپذیری برای مصرف کننده ایجاد کنند، حتی پس از پایان وابستگی جسمی فرد به تریاک، بازگشت به اعتیاد را به دنبال داشته باشد. روان درمانگران کلینیک پیام تندرستی می‌توانند در این مسیر به شما کمک کنند.
بهترین راه ترک اعتیاد تریاک
یکی از بهترین راه‌هایی که می تواند منجر به ترک اعتیاد تریاک شود، استفاده از روانپزشک اعتیاد و تجویز داروهای روانپزشکی است. در کلینیک ترک اعتیاد پیام تندرستی، این داروها تحت نظر روان‌پزشکان اعتیاد با سابقه چندین ساله تجویز می‌گردد. این داروها به مغز در بازیابی تغییرات ناشی از اپیوئیدها و داروهای مشتق تریاک (شیره تریاک) کمک بیشتری می‌کنند. به طور کلی برای افرادی که اعتیاد شدید به تریاک و شیره تریاک دارند، درمان بستری تدریجی راه موفقیت آمیزتری است.
برای ترک تریاک راه‌های غیر تخصصی و غیر پزشکی هم وجود دارد که البته مورد تایید وزارت بهداشت نیستند و تنها در بعضی مراکز غیر استاندارد و بدون مجوز وزارت بهداشت، توسط افراد غیر متخصص انجام می شوند. این روش‌ها به هیچ عنوان مورد تایید سازمان های جهانی پزشکی و تخصصی نبوده و می‌تواند مشکلات دیگری به جز عوارض اعتیاد برای شخص به وجود آورد. در ادامه تنها جهت آگاهی، برخی از این روش‌ها را معرفی می‌کنیم.
۱ـ ترک اعتیاد تریاک در منزل
یکی از روش های غیراصولی و غیراستاندارد، ترک تریاک در منزل است. معمولا افرادی که دوز مصرفی پایینی دارند از این روش استفاده می‌کنند که با این حال بهتر است زیر نظر تشخیص دکتر متخصص ترک اعتیاد تریاک باشد. این روش که به یکی از درمان های اعتیاد سرپایی معروف است، بدون بستری شدن سپری می‌شود و ترک اعتیاد تریاک در خارج از محیط کلینیک انجام می‌شود.
این روش معمولا برنامه‌ریزی ساعتی کمتری نسبت به مراقبت بستری در کلینیک دارد ولی برای این روش هم بهتر است از یک متخصص یا روان پزشک کمک گرفته شود.
۲ـ ترک اعتیاد تریاک به روش سنتی
در این روش از داروهای گیاهی استفاده می‌شود که این داروها به دلیل این که موادی شبه مخدر هستند، باعث اعتیاد فرد به مواد دیگر می‌شوند و ناآگاهی مصرف کننده و اطرافیان او در این زمینه باعث می‌شود تا مشکلات بیشتری برای او ایجاد شود. متادون یکی از انواع این داروها برای ترک تریاک است که نه تنها تریاک را درمان نمی‌کند، بلکه باعث اعتیاد فرد به متادون می‌شود.
۳ـ ترک تریاک با اسپند
یکی از روش‌هایی که برای ترک تریاک معرفی می‌کنند، استفاده از دود اسپند یا خوردن دانه‌های آن است که این روش از نظر پزشکی مورد تایید نیست و تضمینی هم وجود ندارد که به کمک این روش مصرف کننده موفق به ترک اعتیاد تریاک شود.
شخص هنگام ترک اعتیاد تریاک با اسپند دچار علائم ترک می‌شود ولی به دلیل این که نظارت پزشک متخصص وجود ندارد، دچار لغزش شده و مجدد به مصرف تریاک روی می‌آورد. و یا در صورت عدم مصرف دوباره، علائم ترک اعتیاد تریاک می‌تواند عوارض خطرناکی را برای بیمار داشته باشد.
علائم ترک اعتیاد به تریاک
ترک اعتیاد تریاک باعث دردهای جسمانی زیادی می‌شود که گاهی در سطح روانی هم مشکلاتی را پدید می‌آورد و باعث بروز فشارهای عصبی در فرد می‌شود. در این شرایط کمک گرفتن از کادر درمانی متخصص ضروری است. برخی از علائم ترک اعتیاد تریاک که در فرد پس از قطع مصرف بروز می‌کند به شرح زیر است:
- تعریق زیاد
- احساس بی قراری و بی تابی
- دردهای عضلانی و درد شدید مفاصل
- بروز حملات هیجانی از جمله ترسیدن
- حس سرما و لرزش بدن به دلیل سرما با گرم بودن محیط
- بی‌حوصلگی، خستگی و احساس کرختی
- پرخاشگری و بروز تغییرات در خلق و خو
اکثر مواقع این علائم ترک برای بیمار غیرقابل تحمل بوده و در نتیجه، شخص مجددا به سمت مصرف تریاک کشیده شود. یکی از مهمترین وظایف روانپزشک ترک اعتیاد در کلینیک پیام تندرستی کنترل درد و عوارض ناشی از قطع مصرف تریاک است.
ترک تریاک بدون بازگشت
مهمترین بخش در ترک تریاک، پیگیری روند درمان پس از ترخیص از مراکز ترک اعتیاد می‌باشد. در این مرحله اگر بیمار در روند درمان خود کوتاهی کند ممکن است به راحتی مجدداً به مصرف تریاک روی آورد. از این رو مراقبت‌های پس از ترک تریاک، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
مشکلاتی مانند بیخوابی بعد از ترک تریاک، وسوسه مصرف مجدد تریاک، عوارض روانی بعد از ترک، مشکلات بازگشت به جامعه و محیط کار و مسائلی از این دست همگی تأثیر بسیار زیادی در بازگشت فرد به مصرف مجدد دارد. از این رو فرد وابسته به مصرف تریاک بعد از سم زدایی و پاک‌سازی جسم خود باید سیر درمان پس از ترخیص را ادامه دهد تا درمان قطعی اعتیاد به تریاک انجام پذیرد.
ایمپلنت نالتروکسان در ترک قطعی تریاک
در مرکز ترک اعتیاد پیام تندرستی برای جلوگیری از وسوسه مصرف تریاک و نزدیک شدن به ترک قطعی تریاک، علاوه بر روش‌های روانشناسی و مشاوره‌های فردی و نظارت های مستمر روانپزشک متخصص اعتیاد، از روش‌های جدید پزشکی مانند ایمپلنت نالتروکسان استفاده می‌گردد.
در این روش با کاشت زیر پوستی یا همان ایمپلنت داروی ضد مخدر نالتروکسان در بدن فرد می‌توان تا درصد بسیار زیادی تمایل جسمی بیمار به مصرف تریاک را تا مدت مشخصی پس از ترخیص کنترل کرد. لازم به ذکر این روش به صورت عمومی بر روی تمام بیماران انجام نخواهد شد.
برای ایمپلنت باید شرایط بیماری فرد، نوع ماده اعتیادآور، وضعیت جسمانی، شرایط محیطی فرد پس از ترخیص و… را مورد بررسی قرار داد. همچنین برای استفاده از این روش می‌بایست سیر کامل درمان و سم زدایی بدن از اعتیاد انجام شده و پس از بهبود می‌توان از این روش استفاده کرد.
صحبت آخر
اولین اقدام برای ترک اعتیاد تریاک، این است که شخص انگیزه لازم برای درمان را داشته باشد و یکی از بهترین راهکارها، کمک گرفتن از مشاور و روان درمانگر و شروع جلسات درمانی است. مصرف کننده با کمک مشاور می‌تواند انگیزه خود را برای رهایی از اعتیاد قوی تر کرده و از راهکارهای علمی و عملی برای جلوگیری از مصرف مجدد استفاده کند.
پیدا کردن ریشه اعتیاد می‌تواند یک عامل مهم برای جلوگیری از عود مصرف تریاک باشد که مشاوره و راهنمایی‌های یک فرد متخصص می‌تواند در این زمینه مفید واقع شود. متخصص ترک اعتیاد با ریشه‌یابی و شناسایی عواملی که ممکن است در آینده منجر به مصرف دوباره فرد گردد و تلاش برای برطرف کردن آن‌ها، می‌تواند احتمال موفقیت در ترک کامل تریاک را بسیار افزایش دهد.
ترک تریاک به صورت تخصصی، علمی و اصولی، برای جلوگیری از بیخوابی ترک تریاک، کنترل درد خماری تریاک، جلوگیری از بازگشت مجدد به مصرف و… با ارائه راهکارهای نوین امکان پذیر است اما نیازمند بهره‌مندی از متخصصین پزشکی و محیط مجهز بیمارستانی در مراکز ترک اعتیاد با مجوز رسمی است.
سیر درمان اعتیاد در کلینیک ترک اعتیاد پیام تندرستی با استفاده از جدیدترین متدها و روش‌های استاندارد انجام می‌گیرد. این مرکز جزء اندک مراکزی است که مجوز بستری اعتیاد از وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی را دارند و خدمات این کلینیک شامل بررسی‌های تشخیصی، درمان‌های دارویی و غیر دارویی، مشاوره و جلسات روان شناختی به صورت فردی یا گروهی می باشد.