گجت نیوز: ناسا در حال برنامه‌ریزی برای ملاقات با یک سیارک عجیب و غریب است: سیارک سایکی – Psyche که فلزاتی به ارزش هزاران تریلیون دلار دارد.
سایکی یک سیارک فلزی به طول ۲۲۵ کیلومتر و غنی از آهن و نیکل است؛ به طوری که اگر اینجا در زمین بود، نمی‌شد روی آن قیمت گذاشت. کارشناسان ارزش منابع موجود روی این سیارک را از کل اقتصاد دنیا، فراتر می‌دانند. همین موضوع، آن را به گزینه‌ای بالقوه برای عملیات استخراج تبدیل می‌کند. اما آیا واقعا معدن‌کاری در سیارک Psyche همه ما را میلیونر خواهد کرد؟
هزینه اجرای عملیات استخراج روی سیارک سایکی
اولین چیزی که باید روی آن فکر شود، هزینه دسترسی به منابع سیارک است. با وجود اینکه برخی سیارک‌ها از نزدیکی زمین عبور می‌کنند؛ باز هم بسیار دورتر از ماه هستند؛ آن هم در حالی که ما هنوز روی همین قمر، معدن‌کاری نکرده‌ایم. از سوی دیگر، سیارک‌ها بسیار سریع حرکت می‌کنند و سرعت آن‌ها با کیلومتر در ثانیه سنجیده می‌شود. پس رسیدن به آن‌ها به هیچ وجه ساده نیست.
اصلا فرض کنید که به سیارک سایکی رسیدیم؛ حالا چگونه می‌خواهیم منابع آن را استخراج کنیم؟ قاعدتا باید بار این مسئولیت را به دوش ربات‌های خودکار بیندازیم؛ چرا که فرستادن انسان به چنین جا‌هایی بسیار سخت و خطرناک است. اما با وجود اینکه همین حالا کاوشگر‌های پیشرفته ناسا در حال اکتشاف روی مریخ هستند، هنوز در مواجهه با شرایط غیرمترقبه چندان خوب عمل نمی‌کنند. نمونه‌اش فرودگر اینسایت که در سوراخ کردن قسمتی از سطح مریخ دچار مشکل شد؛ زیرا سفتی خاک آن منطقه خارج از حد انتظار بود.
طراحی تجهیزات معدن‌کاری نیز مستلزم شناخت کافی از سیارک است؛ اینکه دقیقا از چه موادی ساخته شده، سطح آن چه جنسی دارد و چقدر راحت می‌توان روی آن تردد کرد.
حتی اگر با عبور از تمام این پیچیدگی‌ها، منابع گرانبهای سیارک سایکی را استخراج کردیم؛ باید راهی برای انتقال آن‌ها به زمین بیابیم. فلزات جمع‌آوری شده، فضای زیادی اشغال می‌کنند؛ پس نیازمند راکت‌های غول‌آسا و حجم انبوه سوخت هستیم.
می‌بینید که همه این‌ها هزینه‌بردار است؛ تا جایی که شاید اجرای چنین عملیاتی، توجیه اقتصادی نداشته باشد. همچنین با توجه به فاصله سیارک، زمان شروع تا پایان عملیات می‌تواند چندین و چند سال طول بکشد.
مشکل، ولی نه غیرممکن
اخیرا ناسا در عملیات OSIRIS-Rex به دستاوردی بزرگ رسید: لمس سیارک Bennu و برداشتن نمونه‌ای کوچک از سطح آن! بر اساس اعلام ناسا، در این عملیات یک ماده حداقل ۶۰ گرمی از سطح سیارک جمع‌آوری شد و حالا با یک فضاپیما، در راه رسیدن به زمین برای بررسی دقیق‌تر است.
طراحی این ماموریت، چند سال زمان برد و در حین اجرا با مشکلاتی نیز روبه‌رو شد. وقتی هم که نمونه به زمین برسد، هفت سال از آغاز عملیات گذشته است؛ همه این‌ها برای یک تکه سنگ ۶۰ گرمی!
تصویری هنری از ماموریت OSIRIS-Rex ناسا
ماموریت دیگری که به نمونه‌برداری از یک سیارک انجامید، توسط آژانس فضایی ژاپن و Hayabusa۲ انجام شد. فضاپیمای ژاپنی در سال ۲۰۱۸ یک تکه سنگ کوچک را از سیارک Ryugu برداشت و در سال ۲۰۲۰ به زمین آورد.
البته هدف این ماموریت‌ها، جمع‌آوری اطلاعات علمی بود؛ نه کسب درآمد از معدن‌کاری! ولی نشان دادند که رسیدن به یک سیارک هر چند مشکل؛ اما غیرممکن نیست.
عاقبت استخراج منابع از یک سیارک چیست؟
بزرگ‌ترین مشکل، پیچیدگی‌های عملیاتی نیست؛ زیرا تکنولوژی رو به پیشرفت است و دیر یا زود به تجهیزات لازم برای معدن‌کاری در سیارک‌ها دست پیدا خواهیم کرد.
مشکل اصلی، عرضه و تقاضاست. قیمتی بودن موادی مانند طلا، به دلیل کمیاب بودنشان است. البته طلا موارد مصرف خاص هم دارد؛ ولی عمده‌ی ارزش آن از کمیاب بودنش می‌آید. پس حتی اگر سیارک‌هایی مملو از منابع با ارزش پیدا کنیم؛ آوردن آن‌ها به زمین صرفه اقتصادی کمی دارد. مثلا اگر هر کسی روی زمین به مقدار زیادی طلا دسترسی داشته باشد، دیگر طلا ارزش فعلی را نخواهد داشت.
با وجود این، معدن‌کاری در سیارک‌ها همچنان می‌تواند سودآور باشد؛ نه برای استخراج فلزات گرانبها، بلکه برای دسترسی به مواد اولیه‌ای که در تولید استفاده می‌شوند. اگر چنین موادی در منظومه شمسی و قابل دسترس باشند، می‌توانند ارزش استخراج داشته باشند. پیش‌نیاز این کار، اما بهبود فناوری استخراج فضایی است و بهترین مکان برای تمرین، کره ماه!
خود ماه هم منابع بالقوه ارزشمندی دارد و دسترسی به آن از هر سیارکی آسان‌تر است. حتی ناسا به اجرای چنین ماموریتی علاقه نشان داده و از کمپانی‌ها دعوت کرده ایده‌های خود را ارائه دهند. قدم بعدی هم می‌تواند مریخ باشد.
با این توضیحات، انتظار نداشته باشید استخراج منابع از یک سیارک یا سیاره، همه مردم دنیا را میلیونر کند. ولی شاید در نهایت بتوانیم راهی برای استفاده بهینه از منابع فضایی پیدا کنیم؛ حتی اگر میلیون‌ها فرسنگ فاصله داشته باشیم.