روزنامه شهروند – به‌ناز مقدسی: کتاب گینس، شاید تنها کتابی باشد که بار‌ها از اول نوشته شده! کافی است یک‌نفر رکورد جدیدی بزند تا خیلی راحت از شخصیت اول کتاب کنار گذاشته شود و نام دیگری به جای او ثبت شود. به سراغ «اشکان دشمن زیاری» که سال‌ها در حوزه گینس فعالیت کرده و خودش رکورد طناب‌زنی در گینس دارد و توانست اجازه ثبت رکورد ایرانی‌ها را در خاک ایران بگیرد، رفتیم تا اصلا بدانیم این کتاب نام آشنا دقیقا چیست؟
این کتاب تاریخی که چندین‌سال است به ثبت وقایع جالب می‌پردازد و سالانه نام هزاران نفر معرفی می‌شود، تاکنون نزدیک به ۲۰ بار نام ایران را در خود جای داده و اگر مسئولان به اندازه حمایت از برنامه عصر جدید از متقاضیان ثبت رکورد در کتاب گینس حمایت کنند، شاید در آینده ایران رکورددار نام‌آورترین کشور در کتاب گینس شود. اما واقعا سوالی که پیش می‌آید این است که، گینس چیست و از چه زمانی آغاز به کار کرده است؟
آقای دشمن زیاری شما در حوزه ثبت رکورد ایرانی‌ها فعالیت می‌کنید، اصلا چرا گینس؟ چه چیزی باعث شد شما پیگیر ثبت رکورد ایرانی‌ها برای کتاب گینس شوید؟
بیشتر به علاقه‌ام از دوران کودکی برمی‌گردد. از بچگی عاشق کتاب‌های عجیب و غریب بودم؛ چیز‌های جالب و غیرممکن‌ها. اوایل دهه ۸۰ بود که برای درس‌خواندن به کتابخانه می‌رفتم و آن‌جا در قفسه کتابخانه کتاب گینس را دیدم. امانت گرفتم و شروع کردم به مطالعه، آنقدر برایم خواندنی و جذاب شد که تصمیم گرفتم خودم هم برای ثبت یک رکورد در گینس تلاش کنم. همزمان در کلاس زبان ثبت‌نام کردم تا برای ارتباط‌گرفتن با مدیران گینس به زبان مسلط باشم و سال‌ها روی کتاب گینس به صورت کاملا تخصصی مطالعه داشتم.
سال ۹۰ با هزینه شخصی خودم به دوبی رفتم و بعد از چند جلسه‌ای که به دفتر گینس رفتم، سعی کردم ذهنیت‌شان را نسبت به استعداد ایرانی‌ها تغییر بدهم و درنهایت رکورد خودم را هم ثبت کردم و بعد از آن هم کمک کردم که ایرانی‌ها رکوردشان را ثبت کنند.
شما نماینده گینس در ایران هستید؟
گینس کلا در ایران هیچ نماینده رسمی ندارد. اما من اولین کسی بودم که با تلاش‌ها و پیگیری‌هایم توانستم اجازه ثبت رکوردهای گینس را در خاک ایران بیاورم. خودم شخصا به دفتر گینس در دوبی مراجعه کردم و «طلال عمر» نماینده گینس در خاورمیانه را ملاقات کردم. به او درباره ایران و استعداد مردم‌مان گفتم و با اطلاعاتی که درباره کتاب گینس داشتم، بین ما اعتمادی شکل گرفت که در نتیجه باعث شد تا بعد از سال‌ها بتوانیم اجازه ثبت رکوردهای گینس را در خاک کشورمان پیدا کنیم؛ بنابراین ثبت رکوردهای گینس در ایران براساس رابطه دوستانه من و نماینده گینس درخاورمیانه ممکن شده و این‌که شخصی در ایران ادعا کند نماینده رسمی گینس است، به هیچ‌عنوان واقعیت ندارد.
یعنی تا قبل از این اتفاق، ایرانی‌ها نمی‌توانستند نام‌شان را در گینس ثبت کنند؟
چرا، طبیعتا امکان‌پذیر بود مثل آقای حب درویش رکورددار روپایی سرعتی با توپ که به یک کشور دیگر رفت و از آن‌جا توانست رکوردش را ثبت کند. تا قبل از این، ثبت رکورد در داخل ایران ممکن نبود.
چند نفر در ایران تلاش می‌کنند تا رکورددار گینس باشند؟
خیلی زیاد هستند. من با بیش از ۳۰۰ نفر به صورت مستقیم در تماس هستم که می‌خواهند رکوردشان را در گینس ثبت کنند. ولی اگر بخواهم همه آن‌هایی را که به صورت غیرمستقیم می‌شناسم سازماندهی کنم، شاید تا هزارنفر هم برسند.
رکوردهای ایرانیان در گینس چه مواردی است؟
در فوتبال ۳، ۴ رکورد ثبت کردیم؛ مثلا یکی از آن‌ها مربوط به تیم‌ملی فوتبال است که ایران با ۱۲ بازی بدون گل‌خورده رکورددار بیشترین کلین شیت (بسته نگه‌داشتن دروازه) مقدماتی جام‌های جهانی شد. در شنا ۳ تا مورد ثبت شده؛ حبس نفس یک‌نفر رکورد زده است، یا مثلا مراسم تشییع جنازه پیکر مطهر امام خمینی (ره) که به‌عنوان بیشترین تعداد شرکت‌کننده در یک مراسم در گینس ثبت شده است.
فکر می‌کنم بیشتر رکورد‌ها در حوزه ورزشی بوده، درست است؟
بله؛ این حوزه بیشتر جای مانور داشته، اما در سال‌های اخیر به دنبال ثبت رکوردهای دیگر هم هستیم؛ مثلا الان یک خانمی از کرمان رکورد دوخت لباس عروس به طول ۹ کیلومتر و ۱۰۰ متر را دارد و تا قبل از آن رکورد بلندترین لباس عروس جهان ۸کیلومتر و ۲۵ متر بود، یا این‌که چندوقت پیش آقای مرتضی جاوید رکورددار حافظه توانست رکوردش را در گینس ثبت کند و حافظه ایرانیان را به رخ جهان بکشاند.
چه کسانی در ایران شایسته این هستند که نام‌شان در گینس ثبت شود، ولی هنوز نام‌شان وارد گینس نشده؟
علی دایی به‌عنوان آقای گل جهان، ضمن این‌که از طرف گینس پیشنهاد ثبت‌نام ایشان را به من داده‌اند، اما من از طرف خودم نمی‌توانم این کار را انجام دهم و خود آقای دایی باید بخواهند که من کارشان را پیگیری کنم.
خود علی دایی تمایلی برای این کار ندارند؟
من ارتباطی با ایشان ندارم، اما فکر می‌کنم که خودشان تصور می‌کنند نام‌شان ثبت شده. ولی اگر حرف من به گوش آقای دایی می‌رسد، حاضر هستم با افتخار کار ایشان را پیگیری کنم تا نام شهریار فوتبال ایران در گینس ثبت شود، چون وحید شمسایی یک زمانی آقای گل جهان بود، ولی بعد از مدتی یک برزیلی آمد و رکوردش را زد، البته فکر می‌کنم آقای شمسایی الان تلاش می‌کنند که رکورد بازیکن برزیلی را دوباره بزند.
فقط نام یک زن ایرانی در گینس ثبت شده
یک چیزی که شاید خیلی‌ها ندانند این است که اصلا ثبت رکورد درکتاب گینس چه فایده دارد؟ دستاوردش چیست؟ جنبه مالی دارد؟
ببینید ثبت رکورد در گینس انگیزه‌های مختلفی دارد. ممکن است برای یک‌نفر هیچ ارزشی نداشته باشد و شاید برای یک‌نفر آرزوی دوران کودکی و یک‌نفر دیگر انگیزه مالی باشد. اگر رکورد‌ها ورزشی باشد، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد و به دنبال این نام‌آوری اسپانسر یا تیم‌ها به دنبال جذب رکورددار می‌روند.
وقتی یک‌نفر رکورد می‌زند و مدتی بعد یک‌نفر دیگر پیدا می‌شود و رکوردش را می‌شکند، چه اتفاقی برای نفر قبلی می‌افتد؟
طبیعتا نامش از سایت گینس درمی‌آید و نام رکورددار جدید به جای او ثبت می‌شود، ولی حکمی که از گینس گرفته، به یادگار برایش می‌ماند.
به نظر شما جالب‌ترین رکوردی که از ایران یا ایرانی‌ها در گینس ثبت شده، چه چیزی بوده است؟
این‌که بیشترین جمعیت دنیا در زمان هخامنشیان در ایران زندگی می‌کردند؛ یعنی ۴۹درصد جمعیت جهان در ایران زندگی می‌کردند و در واقع از جمعیت ۱۱۲ میلیونی دنیا ۵۴میلیون نفر متعلق به کشور ما بودند. این رکورد باعث می‌شود هرکسی که در گینس نام ایران را ببیند، به عظمت و تاریخ پراعتبار ایران پی ببرد.
پس در گینس می‌شود هر نوع رکوردی را ثبت کرد؛ مثل همین موضوع اجتماعی و آماری که در رابطه با ایران در دوره هخامنشیان وجود داشته، رکوردهای سیاسی هم در گینس ثبت می‌شوند؟
بله؛ هر نوع رکوردی را می‌شود در گینس ثبت کرد. منتها ما در ایران به دنبال ثبت بعضی از رکورد‌ها نمی‌رویم، چون ممکن است تبعاتی داشته باشد و عده‌ای به موضوع حساسیت پیدا کنند و جلوی کار را برای بقیه ثبت رکورد‌ها هم بگیرند.
مثلا نمی‌شود نام رئیس جمهور قبلی را به‌عنوان رکورددار تورم دورقمی در ایران ثبت کنیم؟
از این رکورد بدتر هم داریم. (می‌خندد) به هرحال بهتر است در ایران سراغ رکوردهای منفی نرویم، چون به نقطه مشترکی نمی‌رسیم و هرکسی ممکن است اعتقادات خودش را داشته باشد.
طبیعتا باید خط قرمز‌هایی هم برای رکوردزنی در ایران وجود داشته باشد. درست است؟
بله؛ به هرحال مسائل شرعی و قوانین کشور باید لحاظ شوند.
مدتی پیش خانمی در تبریز رکورد کشیدن تریلی را زد و قرار بود نامش در گینس ثبت شود. این اتفاق افتاد؟
هنوز ثبت نشده، ولی در مراحل آخر است و به زودی ثبت خواهد شد.
می‌خواهم بدانم تعداد زن‌هایی که رکورد می‌زنند، بیشتر است یا مردها؟
مرد هستند. تا الان تنها خانمی که در ایران به صورت رسمی نامش در گینس ثبت شده، خانم الهام اصغری در حوزه شناست.
استعداد کدام منطقه از مردم ایران بیشتر است؟ منظورم این است که شهر یا استان‌هایی هستند که مردمش بیشتر رکورد زده باشند؟
از همه جای ایران ما درخواست داریم، ولی خب تهران به خاطر جمعیتی که دارد، به لحاظ کمی در اولویت است.
در مناطق محروم چقدر استعداد کشف‌نشده وجود دارد؟
بله؛ موقع زلزله کرمانشاه به این منطقه سفر کرده بودم و با پسری آشنا شدم که از زلزله‌زده‌ها بود و متوجه شدم که او یک استعداد جالبی دارد. می‌توانست برعکس صحبت کند و خودش می‌گفت تنها چیزی که الان به من انگیزه و امید می‌دهد این است که بتوانم یک رکورد گینس بزنم و وقتی کار‌های ثبت رکورد سریع‌ترین صحبت‌کردن برعکس را برایش انجام دادیم، چند دقیقه پشت تلفن گریه کرد و به زودی هم نامش در گینس خواهد آمد.
ثبت رکورد از رایگان تا ۵۰۰ میلیون تومان
ظاهرا برای ثبت‌نام در گینس باید یک هزینه‌ای پرداخت کرد، درست است؟
ثبت گینس از رایگان شروع می‌شود و تا ۵۰۰میلیون هم ممکن است هزینه داشته باشد.
این موضوع و قیمت‌ها بر چه اساسی است؟
ببینید اگر بخواهیم نام‌مان رایگان در گینس ثبت شود، یک پروسه زمانبر بین ۸، ۷ ماه تا دوسال باید صبر کنیم. خب این موضوع یک مشکلی دارد این‌که ممکن است در این فاصله زمانی یک‌نفر دیگر در یک جای دیگر از دنیا رکوردمان را بشکند. اگر بخواهیم پول پرداخت کنیم، باز هم بستگی به زمانش دارد؛ هرچه بخواهیم سریع‌تر این پروسه اتفاق بیفتد، پول بیشتری هم باید پرداخت.
برای رکوردزنی امکان تقلب وجود دارد؟ مخصوصا آن‌هایی که شخصی و انفرادی هستند.
ممکن است این اتفاق بیفتد. من خودم می‌خواستم یک رکورد طناب‌زنی تک پا بزنم و بعد دیدم یک‌نفر در جهان پیدا شده که این رکورد را با عدد و رقمی که با عقل جور درنمی‌آمد، زده است. در واقع گینس را دور زده بود.
شما الان کار ثبت رکوردهای گینس در خاک ایران را چطور انجام می‌دهید؟ با دوربین فیلم می‌گیرید و مستنداتی تهیه می‌کنید و برای نمایندگان گینس می‌فرستید؟
هر رکوردی روش ثبت خودش را دارد؛ بعضی‌ها با عکس و فیلم و بعضی‌ها مقیاس‌های دیگری برای ثبت دارند.
ثبت‌نام ایرانیان در گینس طبیعتا یک افتخار ملی است. سازمان، ارگان یا نهادی از شما حمایت می‌کند؟
متاسفانه خیر. البته یک مدتی با وزارت ورزش تعامل‌هایی داشتیم، ولی الان خیلی از این کار‌ها به تنهایی و فقط از طریق ارتباط مستقیم من با نمایندگان گینس خارج از ایران انجام می‌شود. درحالی که اگر وزارت ورزش از ما حمایت کند، می‌توانیم خیلی سریع‌تر و راحت‌تر استعداد ایرانی‌ها را کشف و به رخ جهانیان بکشیم.
الان ایرانی‌ها در حوزه ثبت رکوردهای گینس با کشور‌های پرجمعیتی مثل هند و چین و آمریکا رقابت می‌کنند، اما دلیل این‌که هنوز تعداد کمی از ایرانیان نام‌شان در گینس ثبت شده این است که بسترش در کشور فراهم نیست. من قول می‌دهم اگر امکانات و حمایت وجود داشته باشد، در یک پروسه ۱۰ ساله ما از همه این‌ها جلو خواهیم زد. چیز زیادی هم نمی‌خواهیم، شاید یک اتاق و یک میز و کامپیوتر در یکی از اتاق‌های وزارت ورزش برای رسمیت‌دادن به این کار کافی باشد تا مجبور نباشیم به صورت انفرادی و با هزینه‌های شخصی برای کشور نام‌آوری کنیم.