وقتی صحبت از آثار به جا مانده از دوران باستانی می‌شود اکثر ما مستقیماً به یاد تخت جمشید می‌افتیم که بزرگ‌ترین بنای سنگی در کشور ایران است، اما در این مطلب تصمیم داریم به سراغ دومین بنای سنگی بزرگ باستانی در کشور خود بپردازیم و تاریخچه، حقایق و امکانات گردشگری آن را بررسی کنیم. با ما باشید تا به طور مفصل به سراغ بررسی معبد آناهیتا برویم.
درباره معبد آناهیتا
معبد سنگی آناهیتا که از آثار باستانی پیش از میلاد مسیح به شمار می‌آید در شهر کنگاور استان کرمانشاه قرار گرفته است و دنیایی از شگفتی را به همراه دارد. بر اساس منابع تاریخی این معبد در گذشته به عنوان مکانی برای احترام به مقام الهه آب یا همان آناهیتا مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
محققان نام این بنا را معبد آناهیتا، الهه ایرانی و در واقع معادل آرتمیس یونانی دانسته‌اند و این نام بعد از آن بر این بنا باقی ماند. آناهیتا ایزد بانوی آب‌های روان و برکت در دوران پیش از اسلام بوده و آثار بسیاری نیز از باور و ایمان به این ایزد به جای مانده است.
بعد از ظهور دین اسلام در ایران این معبد دچار تحولات و تغییرات بسیاری شد و همین موضوع نیز باعث شکل‌گیری ابهامات زیادی در خصوص تاریخچه و معماری این بنا شده است. با این حال بر اساس مستندات تاریخی به جا مانده می‌توان گفت که این بنای سنگی بزرگ مربوط به سه دوره هخامنشیان، اشکانیان و هم‌چنین ساسانیان است.
این معبد بزرگ و شگفت‌انگیز بر روی تپه‌ای با ارتفاع چیزی حدود ۳۲ متر قرار گرفته است و برای ورود به آن باید از پله‌هایی دو طرفه در سمت جنوبی و هم‌چنین پله‌هایی یک طرفه در سمت شمالی معبد اقدام کرد.
یکی از نکات جالبی که در رابطه با این معبد وجود دارد آن است که در قسمت شمال غربی آن امام‌زاده و مسجدی بنا شده که زیارتگاه افراد زیادی از گذشته تا به امروز را شکل می‌دهد. در قسمت شمال شرقی این معبد دو ردیف موازی سنگ تراشیده شده‌ای به کار رفته که نشان‌دهنده ورودی‌ای به عرض دو متر در این قسمت است.
جالب است بدانید که بر روی سنگ‌های موجود در این معبد علائمی همچون جای آتشی که دقیقاً شبیه به آتشکده است دیده می‌شود که همین موضوع نشان‌دهنده احتمال وجود آتشکده در این منطقه نیز هست، با این حال باز هم نمی‌توان با قطعیت نظر داد و تأیید کرد.
بر روی دیوار‌های این معبد ستون‌هایی دیده می‌شود که قطر آن‌ها زیاد بوده و ارتفاعشان نیز به گونه‌ای طراحی شده که سه برابر قطرشان است و همین موضوع نیز یکی از شگفتی‌های طراحی و معماری این معبد به شمار می‌آید.
در ساخت بنای معبد آناهیتا و به خصوص دیوار‌های آن از سنگ و ملات گچ استفاده شده است و سازندگان آن به وسیله قطعه سنگ‌های بزرگ تراشیده شده و به صورت خشکه چین نمای بیرونی آن را تزئین کرده‌اند.
امروزه به جز پلکان و ستون‌هایی از این معبد چیز دیگری به جا نمانده است، اما با این حال قدم زدن در میان تاریخ پر رمز و رازی که روزی در میان این ستون‌ها در جریان بوده آن‌قدر شگفت‌انگیز و جذاب است که شکوه تمام‌نشدنی آن وجود شما را فرا خواهد گرفت.
ناگفته نماند که در اطراف این بنا طبیعت زیبایی نیز قرار دارد که به نوبه خود زیبایی آن را چندین و چند برابر می‌کند. شما می‌توانید ساعت‌ها زمان خود را صرف گشت‌وگذار در این منطقه کنید و از لذت آن سرشار شوید.
تاریخچه معبد آناهیتا
بر اساس تحقیقات و بررسی‌های انجام شده گفته می‌شود که اولین سنگ بنای معبد آناهیتا در زمان هخامنشیان ساخته شد و در نهایت ساخت آن تا دوره ساسانیان به طول انجامید. برخی از مورخین دیگر بر این عقیده هستند که این بنا کاخی ناتمام با مالکیت خسروپرویز بوده و شکوه بسیاری نیز داشته است.
از آنجایی که قرون بسیاری از ساخت این معبد گذشته و این بنا با سیلی از سوانح طبیعی و یا حتی تخریب‌های انسانی به صورت‌های سهوی یا عمدی مواجه شده نمی‌توان به طور دقیقی در رابطه با تاریخ ساخت این بنا و یا فضای معماری آن اظهارنظر کرد. با این حال در دهه‌های اخیر تحقیقات و کاوش‌هایی بر این بنا صورت گرفته که اطلاعاتی کلی از مشخصات بنا، ارتفاع، حجم کلی آن و… نشان می‌دهد.
برخی از این تحقیقات نشان می‌دهد در این معبد جوی‌های سنگی آب رودخانه را میزان می‌کرده و به شکل کاملاً باشکوهی به آبگیری وسط معبد هدایت می‌شده است. نوع این تقسیم آب و جریانی که به داخل معبد داشته به شکل کاملاً ظریف و حرفه‌ای طراحی شده بوده که به نوعی امروزه آن را به عنوان یکی از شگفتی‌های مهندسی دوران باستان می‌شناسند.
جالب است بدانید که در چهار طرف این معبد دالان‌هایی تعبیه شده بوده که در کف آن‌ها جوی‌های آب رفت و آمد داشتند و در نهایت به داخل معبد هدایت می‌شدند.
در دو قسمت بالای این معبد نیز سر چهار گاو به گونه‌ای که رو به روی هم هستند وجود داشته که در زمان آبگیری این بخش از معبد عکس شر گاو‌ها بر روی آب نقش می‌بسته و زیبایی بسیاری به فضا می‌بخشیده است.
در نهایت نیز در وسط این معبد فضایی وجود داشته که آب جریان یافته از جوی‌ها در آن جمع می‌شده و استخر کوچکی را که ابعاد آن چیزی حدود ۱۰ در ۱۰ بوده و عمقش نیز به ۲۰ سانتی‌متر می‌رسیده شکل می‌داده است.
بازدید از معبد آناهیتا
اگر تصمیم دارید که به بازدید از معبد آناهیتا در کنگاور کرمانشاه بروید می‌توانید در تمامی فصل‌های سال اقدام کنید، با این حال از آنجایی که زمستان‌های این منطقه بسیار سرد است، توصیه می‌کنیم که در فصل‌های تابستان و بهار به دیدن این بنا بروید.
اگر قصد اقامت در این منطقه را نیز دارید باید بگوییم که امروزه هتل‌ها و اقامتگاه‌های بسیاری در اطراف این جاذبه گردشگری وجود دارند که می‌توانید روی آن‌ها حساب کنید و سفر پرخاطره‌ای از کنگاور را برای خود به یادگار بگذارید. ناگفته نماند که برای رفتن به این معبد می‌توانید از جاده همدان به کرمانشاه اقدام کنید و خود را به مرکز شهر کنگاور برسانید.