ساخت توالت به روش سنتی و با استفاده از سرامیک باعث میشود که روزانه میلیاردها لیتر آب آشامیدنی در سراسر جهان وارد سیستم فاضلاب شود؛ اما به تازگی دانشمندان روشی را ابداع کردهاند که از این هدر رفت جلوگیری میکند.
وقتی صحبت از صرفه جویی در مصرف آب به میان میآید، یکی از مهمترین موارد هدر رفت آب در کشورها به توالت ها و سرویسهای بهداشتی گوناگون مربوط میشود. تخمین زده شده که در سراسر جهان بیش از ۱۴۱ میلیارد لیتر آب به صورت روزانه از طریق توالت ها مصرف میشود و با توجه به اینکه تحقیقات زیادی در مورد کاهش این رقم انجام نشده و هنوز طراحی سنگهای سرامیکی مورد استفاده دستخوش تغییر عمدهای نشده، میتوان گفت که پتانسیل زیادی برای صرفه جویی در مصرف آب در سرویسهای بهداشتی وجود دارد.
در همین رابطه گروهی از دانشمندان به تازگی با توسعه نوعی پوشش برای سنگهای توالت نشان دادهاند که میتوان مصرف آب در سرویسهای بهداشتی را حدودا ۴۰% کاهش داد. یکی از این محققان به نام تاک سینگ وانگ (Tak-Sing Wong) که در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا در رشته مهندسی مکانیک فعالیت دارد، میگوید که او و همکارانش نوعی پوشش را توسعه دادهاند که به مقدار قابلتوجهی از چسبیدن چرک، مایعهای مختلف و باکتریهای گوناگون به سطوح جلوگیری میکند و با اعمال این پوشش به سطح توالت ها، تمیز شدن این بخش از سرویسهای بهداشتی به شدت راحتتر میشود.
پوشش تیم وانگ به صورت دو لایه بوده که میتوان آن را بر روی توالت های مختلف اسپری کرد. لایه اول باعث رشد پرزهای میکروسکوپی بر روی سطح میشود و لایه دوم هم به عنوان نوعی روان کننده عمل میکند. از این طریق چسبندگی فضولات انسانی که بزرگترین مشکل در تمیز کردن دستشوییهاست، حل میشود.
این لایه لغزنده به روش اسپری تنها در عرض چند دقیقه سطح توالت را میپوشاند
تیم وانگ با استفاده از نمونههای آزمایشگاهی و واقعی پوشش توسعه داده شده را مورد آزمایش قرار دادهاند و اینطور که به نظر میرسد، لایه محافظ با جلوگیری از تجمع باکتریها در کاهش مصرف مواد شیمیایی برای تمیز کردن توالت هم نقش خواهد داشت. محصول تیم وانگ با نام “LESS” شناخته میشود و در عرض چند دقیقه میتوان هر سطحی را با آن پوشش داد. دوام لایه مورد نظر هم تا حدود ۵۰۰ مرتبه استفاده از توالت، تخمین زده شده است. از طرف دیگر، کمپانیهای سازنده سنگهای دستشویی هم میتوانند با پوشاندن محصولات خود در داخل کارخانه از ایده توسعه یافته توسط این دانشمندان بهرهمند شوند.
از آنجایی که در یک چهارم مناطق مسکونی جهان معضل دسترسی به آب جدی است، صرفه جویی به روشهای سادهای مانند ایده LESS میتواند دسترسی نیازمندان به منابع آبی را به میزان بسیار زیادی افزایش دهد.
البته هنوز چالشهایی برای بهکارگیری اسپری ساخته شده در سطح جهانی وجود دارد؛ به عنوان مثال آزمایشها نشان میدهند که برخورد آب یا فضولات انسانی به صورت مستقیم با لایه محافظ دوام آن را کاهش میدهد. از طرف دیگر هنوز مشخص نیست که مواد شیمیایی مورد استفاده در اسپری، در صورت وارد شدن به سیستم فاضلاب کشورها چه تاثیراتی بر روی موجودات زنده در ارتباط با این سیستم میگذارند و چه مشکلاتی ممکن است از این طریق به وجود بیایند.
وانگ و تیمش با راهاندازی یک استارتاپ قصد دارند تا محصول خود را به سطح صنعتی برسانند و آن را برای استفاده عموم آماده کنند. وانگ در این رابطه میگوید که برای تاثیرگذاری بر روی نرخ مصرف آب در سرویسهای بهداشتی، محصولاتی مانند ایده تیم او باید به سرعت از حالت آزمایشگاهی خارج شده و پس از گرفتن تاییدیههای مربوطه در دسترس مصرفکنندگان قرار بگیرند.
مقاله تحقیقات این دانشمندان در ژورنال “Nature Sustainability” به چاپ رسیده است.