اخیرا گروهی از محققان با الهام از سفره ماهی ها، فضاپیمایی طراحی کرده‌اند که هم شبیه این موجودات دریایی است و هم درست مانند آن‌ها حرکت می‌کند. هدف این فضاپیما، کاوش سیاره زهره است.
سیاره زهره که البته در زبان پارسی، به ناهید و در زبان انگلیسی به وینِس (Venus) یا همان ونوس شناخته می‌شود، یکی از دو همسایه سیاره زمین در منظومه شمسی محسوب می‌شود. باوجود اینکه فاصله کره زمین با سیاره زهره، کمتر از فاصله‌ای است که با دیگر همسایه خود یعنی سیاره مریخ دارد، اما به ندرت از کسی می‌شنوید که علاقه‌مند به کشف اسرار این سیاره باشد. نه فقط مردم عادی، بلکه دانشمندان هم بیشتر توجه خود را به همسایه دورتر ما، یعنی مریخ جلب کرده‌اند و کمتر به کاوش سیاره زهره علاقه‌ای نشان داده‌اند.
البته این موضوع به هیچ عنوان بی‌دلیل نیست. همانگونه که قطعا می‌دانید، فاصله سیاره زهره تا خورشید، به مراتب کمتر از فاصله سیاره ما تا خورشید است. این موضوع به خودی خود باعث گرم شدن بیش از حد ناهید شده است. اما چیزی که این سیاره را به معنی واقعی کلمه به یک جهنم تبدیل کرده، اتمسفر غلیظ آن است. اتمسفر غلیظ و ضخیم ونوس باعث شده تا بخش عظیمی از گرمایی که از سمت خورشید به این سیاره تابیده می‌شود، داخل این سیاره باقی بماند. به همین دلیل، علی رغم اینکه سیاره زهره، نسبت به سیاره عطارد فاصله بیشتری با خورشید دارد، اما گرم‌ترین یا بهتر بگوییم، داغ‌ترین سیاره منظومه شمسی به حساب می‌رود.
درواقع می‌توان سیاره زهره را به یک دیگ بسیار داغ تشبیه کرد که در فاصله‌ای بسیار کم نسبت به قوی‌ترین آتش منظومه شمسی قرار گرفته و البته درب آن هم گذاشته شده است! واضح است که در چنین شرایطی، حداقل تا جایی که علم بشر قد می‌دهد، هیچ موجودی توانایی زندگی در سیاره زهره را نخواهد داشت. جالب است بدانید که دمای سیاره زهره در روز، به میزان باورنکردنی ۴۸۲ درجه سانتیگراد (۹۰۰ درجه فارنهایت) می‌رسد!
پس به طور کلی یکی از اصلی‌ترین دلایلی که باعث می‌شود سیاره زهره در میان مردم عادی، به اندازه مریخ جذابیت نداشته باشد، عدم احتمال وجود حیات در آن است. هرچند در دنیای علم هیچ چیز را نمی‌توان با قطعیت گفت و در نتیجه ممکن است در میان تعجب همه مردم و همچنین دانشمندان، روزی متوجه بشویم که در سیاره زهره، حیات وجود داشته و یا حتی دارد!
اما عامل دیگری که باعث شده در زندگی روزمره خودمان کمتر خبری در رابطه با سیاره ناهید بشنویم، این است که کاوشگرهای ساخت انسان، توانایی ورود به جهنم سوزان منظومه شمسی را ندارند! فضاپیماهای ما توانسته‌اند وارد مدار سیاره زهره بشوند و حتی از اتمسفر آن هم عبور کرده‌اند اما هرگز نتوانسته‌اند برای مدتی قابل توجه در خاک زهره باقی بمانند. به همین علت هم تاکنون، عملا هیچگونه کاوشی توسط بشر در این سیاره صورت نگرفته است. از آنجایی که ما فضاپیماهای خودمان را توانسته‌ایم در سیاره مریخ مستقر کنیم و با توجه به این حقیقت که فاصله سیاره زهره با کره زمین، کمتر از فاصله‌ای است که مریخ نسبت به ما دارد، در نتیجه اصلی‌ترین عاملی که باعث شده ما هرگز نتوانیم سیاره زهره را کاوش کنیم، گرمای بیش از حد و البته اتمسفر ضخیم و غلیظ این سیاره است. ضمن اینکه مطمئنا ابرهای ضخیم مملو از سولفریک اسید موجود در اتمسفر زهره هم کار ما را برای کاوش این سیاره راحت‌تر نکرده‌اند!
کاوش سیاره زهره
تصویری از سطح سیاره زهره مربوط به ماموریت ماگلان
اما با تمام این تفاسیر، بخاطر شناختی که از ناسا داریم، شاید خیلی هم دور از انتظار نباشد اگر بگوییم که این سازمان فضایی در تلاش است تا بتواند بالاخره طلسم کاوش سیاره زهره را نیز بشکند! ناسا به خوبی می‌داند که هیچکدام از فضاپیماها و کاوشگرهای عادی این سازمان، هرگز توانایی ورود به ونوس را نخواهند داشت. در نتیجه آن‌ها به دنبال طراحی‌های انقلابی و منحصر به فردی هستند که حداقل روی کاغذ، بتوانند از پس اتمسفر رسوخ ناپذیر سیاره زهره برآیند!
یکی از این طرح‌ها، که اتفاقا طرحی بسیاری انقلابی و جذاب هم هست، اخیرا توسط محققان دانشگاه بوفالو در کشور آمریکا مطرح شده است. منبع الهام طراحی این کاوشگر که با نام “بریز” (BREEZE) شناخته می‌شود، موجودات عجیب و خاصی هستند که در کف اقیانوس‌ها زندگی می‌کنند؛ سفره ماهی ما!
” alt=”سفره ماهی” width=”620″ height=”349″ data-src=”https://enekaserey.ir/mag/wp-content/uploads/2019/11/STINGRAY-620×349.jpg” data-=”” />
اگر تنها یک بار هم که شده در مستندهای حیات وحش یا به هر صورت دیگری، یک سفره ماهی را دیده باشید، قطعا این حس به شما دست داده که موجود پیش رویتان، بیشتر از آنکه شبیه یک موجود زنده باشد، به سفینه‌های فضایی شباهت دارد! شکل فیزیکی سفره ماهی ها به گونه‌ای است که به آن‌ها اجازه می‌دهد با نهایت دقت و کنترل کامل، هرگونه مانور افقی و عمودی که مد نظرشان است را انجام دهند.
فضاپیمای طراحی شده توسط تیم تحقیقاتی دانشگاه بوفالو هم دقیقا به همین صورت، روی تمام مانورهایی که قرار است در اتمسفر و آسمان سیاره زهره انجام دهد، کنترل کامل خواهد داشت. بال‌های این فضاپیما هم درست مانند باله‌های سفره ماهی، البته اگر بتوان به آن‌ها لقب “باله” را داد، توانایی حرکت مستقل از مرکز فرمان را خواهند داشت. درواقع می‌توان گفت که نقطه مرکزی این فضاپیما ثابت است و بقیه بخش‌های آن با حرکت خودشان باعث شناور شدن فضاپیما و همچنین مانور دادن آن در آسمان زهره می‌شوند.
این سیستم حرکتی بجز قدرت مانُور فوق‌العاده بالایی که به “بریز” می‌دهد، با توجه به بادهای فراوانی که دائما در اتمسفر سیاره زهره درحال وزیدن هستند، بسیار هم ایده‌آل و مقرون به صرفه است. درواقع فضاپیمای BREEZE در اکثر مواقع، بدون مصرف سوخت چندان خاصی، صرفا روی بادهای این سیاره شناور خواهد بود.
نکته مهم دیگر این است که سیستم حرکتی منحصر به فرد و خاص سیاره زهره، باعث شده که در این سیاره، شاهد روزها و همچین شب‌های بسیار طولانی باشیم. از آنجایی که انرژی و سوخت فضاپیمای BREEZE را پنل های خورشیدی واقع در آن تامین می‌کنند، در نتیجه شب‌های طولانی سیاره زهره می‌تواند دردسرهای فراوانی را برای این فضاپیما بوجود بیاورد. اما با این حال تیم طراح این فضاپیما در دانشگاه بوفالو مدعی هستند که “بریز” دارای یک سیستم هوشمند خواهد بود که می‌تواند میزان انرژی و سوخت مصرفی خود را کنترل کند.
به عنوان مثال در روزها، کاوشگر BREEZE ماجراجویی‌های بیشتری را در سیاره زهره پیش خواهد برد و البته انرژی خورشیدی زیادی را نیز ذخیره خواهد کرد. اما در شب‌های طولانی این سیاره، از میزان مانورهای “بریز” هم کاسته می‌شود. درواقع در شب‌ها، این فضاپیما بیشتر به ذات سفره ماهی خودش برمی‌گردد و سعی می‌کند تا سرحد امکان، در بادهای اتمسفر زهره شناور باشد تا از سوخت اندکی استفاده کند!
فضاپیمای BREEZE کارهای زیادی را برای کاوش سیاره زهره انجام خواهد داد اما از مهمترین کارهای این کاوشگر می‌توان به نمونه‌برداری از اتمسفر زهره، رصد و نظارت بر الگوهای آب و هوایی و همچنین ثبت فعالیت‌های آتشفشانی این سیاره اشاره کرد.
ضمن اینکه اگر همه چیز به خوبی پیش برود، آنگاه ممکن است این فضاپیما، راه خودش را به دیگر نقاط منظومه شمسی که علی رغم جذابیت فراوانشان، هنوز بشر موفق به کاوش آن‌ها نشده هم باز کند. به عنوان مثال از تایتان، قمر معروف سیاره زحل به عنوان یکی از اصلی‌ترین کاندیداهای آینده فضاپیمای BREEZE یاد می‌شود.
اگر BREEZE واقعا بتواند نظر کارشناسان ناسا را به خود جلب کند، آنگاه به احتمال بسیار زیاد، در آینده‌ای نزدیک شاهد به پرواز درآمدن آن در آسمان زهره خواهیم بود. آیا این طراحی انقلابی و هوشمندانه محققان دانشگاه بوفالو آمریکا بالاخره می‌تواند بشر را به کاوش سیاره زهره نزدیک‌تر کند؟ حداقل روی کاغذ، بله امکانش هست!