معبد گغارت (Monastery of Geghard) اولین کلیسای غاری دنیاست که یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم کشور ارمنستان به شمار می‌رود. این کلیسا در نزدیکی ایروان، پایتخت ارمنستان واقع شده است.
معبد گغارت (Monastery of Geghard) اولین کلیسای غاری دنیاست که در چهل کیلومتری ایروان ارمنستان واقع شده است. معبد گغارت (به معنی سرنیزه) با معماری منحصر به فرد خود در استان کوتایک (Kotayk) ارمنستان واقع شده است. این کلیسا در واقع بخشی از کوه مجاور است که تراشیده شده و در میان صخره‌ها و دره‌ای زیبا احاطه شده است (۲ بخش دررونی و بیرونی کوه). گغارت به عنوان یکی از میراث‌های جهانی یونسکو ثبت شده است.
گغارت درون دره‌ای خوش‌منظره در فاصله ۹ کیومتری از معبد گارنی (garni) نهفته است. این کلیسا نام خود را از نیزه‌ی مقدسی که مسیح در زمان مصلوب‌شدن به وسیله آن مجروح شده گرفته است. بنا به روایات نیزه نیز در اینجا نگهداری می‌شده اما هم‌اکنون در خزانه‌ی مقدس در کلیسای مادر یعنی اچمیادزین (Echmiadzin) قرار دارد.
ویژگی‌های معماری معبد گغارت
گغارت ساختمان این معبد‌ی جذاب از گرانیت سخت کنده‌کاری شده و جزو چهارکلیسای نایابی می‌باشد که در صخره و دره‌ها بنا شده‌اند. بنا بر افسانه‌ها، گغارد در قرن ۴ بنا گذاشته شد. در هر حال قدمت این کهن‌ترین کلیسای غاری شکل، به قرن ۷ باز می‌گردد .در آن زمان Ayrivank (غار و معبد) نام داشته که بخشی از آن توسط حمله اعراب در سال ۹۲۳ سوزانده شد. در جوار معبد، در سمت چپ بر روی تپه، سلول‌های ره‌بانی غارمانندی که توسط راه‌بان ساخته شده‌اند قابل رویت است. درخت‌ها با پراکندگی نقطه‌وار تا طرف دیگر معبد در نزدیکی رودخانه امتداد دارند.
معبد گغارت و برآورده‌کردن آرزوها
بنا به روایات اگر دعا و یا آرزوای دارید باید تکه‌ای از پارچه لباس خود را به درختی در نزدیکی معبد گره بزنید تا آرزویتان به حقیقت بپیوندد. در داخل معبد گغارت دو کلیسای ساخته شده در قرن ۱۳ وجود دارند. ساختار اصلی یعنی کلیسا Surp Astvatsatsin (مادر خدای مقدس) در ۱۲۱۵ ساخته شده است. ورودی مجاور که تقریبا بزرگتر از کلیسا می‌باشد با سقف پیچیده و حکاکی شده (داری ۹ قوس) در سال‌های ۱۲۱۵-۱۲۲۵بنا شده است. بیرون کلیسا بالاتر از درب جنوب، نشان خانواده شاهزاده زاکاریان وجود دارد. این نماد شیر سلطنتی همانند نمادهای سلطنتی اقوام شرقی است.
در سمت راست راه‌رو، دو ورودی سنگی وجود دارد. ورودی سمت چپ (ساخته شده در سال ۱۲۴۰) شامل حوضچه‌ای می‌باشد که از آب چشمه پر می‌شود. آب این چشمه مقدس بوده و خوش‌شانسی می‌آورد. روایت است که پاشیدن مقداری از این آب بر بدن پوست را جوان می‌کند. در سمت راست کلیسای کوچکی وجود دارد که در سال ۱۲۶۳ ساخته شده و شامل چهار ستون و مقبره شاهزاده Papaq Proshian و همسرش، Hruzakan است. بر روی این مقبره نشانی یک شکل دو شیر زنجیر شده و یک عقاب به عنوان یادبود این خانواده حک شده است.
در سمت چپ پله‌های سنگی بر روی تپه ۱۰ متری، کلیسای کوچکی تراشیده شده از سنگ خام بنا شده است. باتوجه به اینکه این کلیسای کوچک از سنگ اطراف حک شده است، ابعاد آن خارق‌العاده است. آکوستیک آنجا نیز بسیار شگفت انگیز است. در گوشه دریچه‌ای وجود دارد که رو به کلیسای پایین است. در سمت راست کلیسا پله‌های وجود دارند که به سلول‌های راه‌بان منتهی می شوند.
در این مسیر همچنین خاچکارهای (صلیب حکاکی شده از سنگ) متعددی وجود دارند. در خارج از معبد مکان مخصوصی برای مراسم قربانی نیز وجود دارد. بدون شک بازدید از معبد گغارت، با سنگ برش‌ها و مقبره‌های منحصر به فردش، که به خوبی حفظ شده و نمونه کاملی از معماری قرون وسطی ارامنه مسیحی و هنر تزئینی آنان است و یکی از فراموش‌نشدنی‌ترین خاطرات شما را در طول سفر ارمنستان رقم خواهد زد.
منبع : ارک توریسم