قبل از بارداری چه کارهایی انجام دهیم | مراقبت های پیش از بارداری
قبل از بارداری چـه کارهایی انجام دهیم؟ البته غیر از تصمیم برای باردار شدن! اگر تصمیم دارید تا تبدیل بـه یک مادر شوید و یک انسان را میهمان این دنیای رنگارنگ کنید باید کمی فکر کنید و بعد هم کمی مطالعه و تحقیق، مادر شدن بـه این سادگی ها نیست، اگر میخواهید صاحب یک فرزند سالم باشید باید با مراقبت های پیش از بارداری آشنا باشید. در ادامه نکاتی دراین مورد را بررسی میکنیم.
پیش دکتر بروید و چک آپ کنید
دراین مرحله، لازم نیست دکتر یا مامای خاصی برای خود پیدا کنید. فقط پیش دکتر خانوادگی خود بروید و از او بخواهید تا چک اپ کاملی انجام دهد. این چک آپ، تاریخچه بیماری های خانوادگی و بیماری های خود شـما، سلامت کنونی شـما و داروهایی کـه همین حالا استفاده می کنید را بررسی می‌کند.
مصرف عده ای از داروها در دوران بارداری بسیار خطرناک اسـت و عده ای از آن ها باید پیش از بارداری عوض شوند زیرا ممکن اسـت در بدن مادر رسوب کنند و مضر هستند. دراین ملاقات با دکتر باید در مورد رژیم، وزن، ورزش و عادت های ناسالم شـما هم چون استعمال سیگار و مخدر نیز صحبت شود. باید برای شـما مولتی ویتامین تجویز شود. از این کـه واکسن های خود رابه موقع زده اید خاطرجمعی حاصل کنید.
مصونیت خود در برابر بیماری های دوران کودکی هم چون آبله مرغان و سرخچه را آزمایش کنید. بـه همه ی سوال هایی کـه دکتر می پرسد، پاسخ درست بدهید. اگر از آخرین آزمایش و چک آپ شـما حدود یک سال می گذرد، حتماً دوباره تست پاپ اسمیر بدهید و آزمایش های لازم برای نداشتن بیمارهای عفونی و مقاربتی را انجام دهید.
ترک سیگار الکل و مواد مخدر
اگر سیگاری هستید یا مواد مخدر مصرف می کنید، زمان آن رسیده تا انها را ترک کنید. یافته های علمی بسیاری نشان داده اند، سیگار و مواد مخدر منجر بـه سقط جنین، زایمان زودرس و نوزادان بسیار کوچک و کم وزن میشوند. درنظر داشته باشید، تاثیر عده ای از داروها و مخدرها حتی از پس از ترک آن ها نیز در بدن باقی می مانند.
تحقیقات هم چنین میگویند، استفاده از تنباکو روی باروری مادر و کم شدن اسپرم های پدر تاثیر دارد. در حقیقت، حتی کشیدن گاه و بیگاه سیگار نیز می تواند روی باردار شدن تاثیر منفی بگذارد. مصرف نوشیدنی های الکلی نیز تاثیر منفی در بارداری دارد. آن ها می‌توانند منجر بـه نابهنجاری های زایمان یا مشکلات دیگر برای رشد نوزاد بشوند. شاید ترک عادت های ناسالم مشکل باشد اما با مشاور دراین رابطه صحبت کنید.
یخچال خود را از مواد غذایی سالم پر کنید
مسلما پیش از بارداری، شـما هنوز بجای دو نفر غذا نمیخورید اما باید تغذیه خودرا درست کنید. باید سعی کنید از مواد مغذی و سالم تغذیه کنید تا بارداری سالم تری داشته باشید.
سعی کنید هرروز حداقل ۲ لیوان آب میوه و ۲٫۵ لیوان آب سبزیجات مصرف کنید. خوراکی ها و غذاهایی کـه کلسیم زیاد دارند هم چون شیر، ماست و آب پرتقال مملو از کلسیم مصرف کنید. از منابع مختلف پروتئین هم چون آجیل، حبوبات، انواع فراورده های سویا، مرغ و گوشت تغذیه کنید.
کمتر کافئین مصرف کنید
با این کـه هنوز اتفاق نظری در مورد مصرف کافئین در دوران بارداری بین کارشناسان وجود ندارد، اما بیشتر انها اعتقاد دارند زنان باردار و افرادی کـه تصمیم بـه باردار شدن دارند، باید مصرف این خوراکی رابه حداقل برسانند. عده ای از یافته های علمی نشان داده اند، میان مصرف کافئین و کاهش باروری رابطه مستقیم وجوددارد. مصرف زیاد کافئین می تواند در مواردی بـه سقط جنین منجر شود.
March of Dimes بـه زنان باردار توصیه می‌کند میزان مصرف کافئین خود رابه ۲۰۰ میلی گرم در روز، یعنی یک فنجان کاهش دهند. این چیزی اسـت کـه پیش از بارداری نیز باید بـه آن توجه داشت.
وزن خود را کنترل کنید
هنگامیکه وزن متعادلی داشته باشید، بارداری آسان تری نیز خواهید داشت. کم یا زیاد بودن نسبت قد بـه وزن می تواند منجر بـه مشکلاتی برای باردار شدن بشود. داشتن نسبت زیر ۲۰ یا بیش از ۲۴ وزن بـه قد می تواند روی باروری تاثیر منفی داشته باشد.
اگر در وزن متناسب قرار ندارید، کم یا زیاد کردن وزن شاید بـه باردار شدن شـما کمک کند. داشتن وزن متناسب، بارداری آسان تری نیز برای مادر بـه ارمغان می آورد. برای کسب وزن مناسب می توانید با متخصص تغذیه نیز مشورت کنید.
حواس تان به مصرف ماهی باشد
اگر از طرفداران ماهی هستید باید حواس تان بـه تغذیه خود باشد. با این کـه ماهی منبع اسیدهای چرب اومگا ۳ «کـه برای رشد مغز و بینایی کودک شـما بسیار مهم اسـت» و هم چنین پروتئین، ویتامین D و دیگر مواد مغذی اسـت، اما با این حال حاوی جیوه نیز هست کـه می تواند خطرناک باشد.
تعداد زیادی از کارشناسان معتقدند، زنان باردار باید بطور متوسط ماهی مصرف کنند و بهترین تغذیه نیز ممانعت از خوردن ماهی هایی اسـت کـه جیوه زیاد دارند. سازمان دارویی و غذایی جهانی توصیه می‌کند، زنانی کـه قصد باردار شدن دارند از خوردن گوشت ماهی هایی هم چون کوسه، اره ماهی و شاه ماهی خالدار خودداری کنند و بیشتر از ۱۷۰ گرم تن ماهی در طول هفته مصرف نکنند.
برنامه ورزشی برای خود تعیین و آن را دنبال کنید
همین حالا یک برنامه ورزشی برای تناسب اندام خود تعیین کنید و بر اساس آن پیش بروید. بـه این ترتیب می توانید بارداری سالم تری داشته باشید. ورزش کردن تاحدی کـه کمی هم عرق کنید می تواند در فرونشاندن استرس های پیش از بارداری نیز مفید باشد. تمرینات ورزشی سالم شامل ۳۰ دقیقه ورزش ملایم هم چون پیاده روی، دوچرخه سواری یا ورزش های کاهش وزن در بیشتر روزهای هفته اسـت.
برای افزایش انعطاف بدن، ورزش های کششی یا یوگا انجام دهید. بعد از باردار شدن نیز تمرینات ورزشی خودرا ادامه دهید. اگر تا کنون ورزش در برنامه روزانه شـما وجود نداشته اسـت، آنرا اضافه کنید و از برنامه های ساده ای هم چون پیاده روی بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در روز شروع کنید.
پیش دندانپزشک بروید
هنگامیکه میخواهید خودرا برای باردای آماده کنید حتماً باید بـه سلامت دهان خود نیز رسیدگی کنید. تغییرات هورمونی در طول بارداری می تواند منجر بـه بیماریهای لثه شود. در دوران بارداری میزان استروژن و پروژسترون افزایش مییابد و همین مساله باعث می شود لثه در مقابله با باکتریها رفتاری متفاوت نشان دهد و منجر بـه تورم لثه ها شود.
این تورم باعث می شود هرباری کـه دندانهای خودرا مسواک می‌زنید یا نخ دندان میکشید، لثه ها خون ریزی کنند. خانم هایی کـه پیش از باردار شدن همه ی مشکلات لثه و دندانهای خودرا برطرف می کنند، در دوران بارداری مشکلات کمتری دراین رابطه خواهند دشت. حتماً پیش از باردار شدن دندانپزشکی بروید و دندانهای خراب خودرا درست کنید.
به سابقه پزشکی خود توجه کنید
سعی کنید در رابطه با سابقه دکتری خود و همسر خود اطلاعات کسب کنید و ببینید سابقه بیماری های ژنتیکی هم چون سندروم داون، کم خونی داسی شکل، تصلب کیستی بافت ها، تای-ساکز یا نابهنجاری های خونی نداشته باشید.
شـما هم چنین باید بدانید در بستگان و فامیل خود کسی دچار عقب ماندگی ذهنی یا بیماری های جسمی دیگری هم چون بیماری های قلبی یا نقص لوله عصبی نباشند. دکتر شـما باید همه ی سابقه دکتری شـما را بررسی کند و مطمئن شود کـه شـما و همسرتان مشکل ژنتیکی ندارید.
توجه به مسایل مالی
بدنیا آوردن و پرورش کودک هزینه های زیادی دارد. شـما پیش از باردار شدن باید همه ی هزینه های مرتبط با بارداری، زایمان و رشد و مدرسه رفتن کودک خودرا برآورد کنید.
می توانید برای کم کردن بخشی از هزینه ها از بهترین بیمه ای کـه امکانات بیشتری دارد، استفاده کنید. اگر دکتر یا مامای خاصی مدنظر شماست، هزینه های ویزیت و … را برآورد کنید. اگر می توانید از هزینه های کنونی خود کم و پس انداز کنید تا بعد از تولد کودک، با مشکل مواجه نشوید.
توجه به سلامت روانی خود
موسسه دکتری آلیس دومار می‌گوید، زنانی کـه از افسردگی رنج می‌برند، دوبرابر بیشتر از زنان سالم در دسترس مشکلات ناباروری قراردارند. افرادی کـه افسرده هستند نمی‌توانند بـه خوبی از خود مراقبت کنند، در نتیجه نمی‌توانند از فرزندانشان نیز مراقبت کنند. بر اساس اعتقاد برخی کارشناسان، باردارشدن در دوران افسردگی بسیار دشوار اسـت.
دومار پیشنهاد می‌کند زنانی کـه درخانواده آن ها سابقه افسردگی وجوددارد، پیش از بارداری حتماً سلامت روان خودرا بازرسی کنند. اگر نشانه هایی از افسردگی هم چون علاقه نداشتن بـه مسایلی کـه قبلا از انها لذت می بردید، تغییر در میل و اشتیاق های خود، تغییر در عادت های خواب، نداشتن انرژی یا داشتن احساس ناامیدی و بی ارزش بودن را در خود مشاهده کردید، حتماً بـه تراپیست یا روان‌شناس مراجعه کنید.
دو درمان بسیار موثر افسردگی، مشاوره و دارودرمانی اسـت و بیشتر بیمارها، با تلفیق هردو درمان باهم مداوا میشوند. اگر مصرف دارو برای شـما الزامی بود، روانپزشک داروهایی برای شـما تجویز خواهد کرد کـه پیش از بارداری و دوران بارداری برای شـما ضرر نداشته باشد. البته می توانید از روشهای مدیریت استرس هم چون مراقبه و یوگا نیز استفاده کنید.
مراقب عفونت ها باشید
بسیار مهم اسـت کـه پیش از باردار شدن هیچگونه عفونتی در بدن نداشته باشید. شـما باید از غذاهایی هم چون پنیرهای سفید سترون نشده یا دیگر لبنیات روزانه و گوشت، ماهی یا مرغ خام و نیم پز استفاده نکنید. این غذاها می‌توانند حامل باکتری های مضر و خطرناکی باشند کـه منجر بـه بیماری های تغذیه ای ودر نتیجه سقط جنین یا مرده بدنیا آمدن نوزاد شوند.
هم چنین باید از آب میوه های پاستوریزه و هموژنیزه نشده استفاده نکنید زیرا حاوی باکتری هایی هم چون ای کولی یا سالمونلا هستند. بـه یاد داشته باشید پیش از تهیه غذا دستان خودرا تمیز بشویید. مطمئن شوید یخچال شـما روی درجه ۳۵ تا ۴۰ درجه فارن هایت تنظیم شده اسـت و درجه فریزر منفی ۱۸ درجه سانتی گراد اسـت. این درجه ها بـه سالم ماندن مواد غذایی کمک می کنند.
هنگام گل کاری یا کشاورزی در باغچه، حتماً دستکش دست کنید تا باکتری های عفونی از خاک نگیرید. حتماً مراقب های لازم را انجام دهید تا سرما نخورید. برای این منظور می توانید، در ابتدای هر فصلی واکسن آنفولانزا را تزریق کنید. مبتلا شدن بـه آنفولانزا در طول بارداری می تواند باعث بروز مشکلات پیچیده ای هم چون ذات الریه یا زایمان زودرس بشود.
خطرهای محیطی را به حداقل برسانید
شاید نتوانید از همه ی خطرهای محیطی در امان باشید اما می توانید تا حد امکان این خطرهات رابه حداقل کاهش دهید. بعضی از کارها برای شـما و کودک متولد نشده تان مضر و خطرناک اسـت. بطور مثال، اگر هرروز در دسترس مواد شیمیایی یا تشعشات مضر قرار دارید باید پیش از باردار شدن تغییراتی دراین اوضاع بـه وجود بیاورید.
هم چنین، عده ای از محصولات پاک کننده هم چون آفت کش ها، محلول ها یا سرب های موجود در آب نوشیدنی بـه واسطه لوله های قدیمی برای رشد و پرورش نوزاد در بدن مضر هستند. برای این منظور با دکتر خود مشورت کنید تا حد امکان مسایل خطرناک موجود در زندگی روزمره خودرا حذف یا کمرنگ کنید.
خوب به تصمیم خود فکر کنید
بچه دار شدن یکی از تعهدات زندگی اسـت. پیش از تصمیم‌گیری برای بچه دار شدن، ببینید آیا برای پذیرفتن این مسئولیت آمادگی کافی دارید. برای خاطرجمعی از این آمادگی بـه این سوالات فکر کنید: آیا می‌دانید کـه چگونه باید مسئولیت های بچه داری خود رابه خوبی انجام دهید و بین کار و خانواده خود تعادل برقرار کنید؟ آیا آمادگی لازم برای نگه‌داری از فرزندی کـه مشکل خاصی دارد را دارید؟
زمان تخمک گذاری خود را کشف کنید
عده ای از خانمها وقتی آماده باردار شدن میشوند، خیلی آسان روشهای پیشگیری را کنار می گذارند و همه ی چیز رابه قضا و قدر می سپارند. اما تعدادی دیگر، با علامت زدن دوران پریود خود و دنبال کردن نشانه ها برای کشف زمان باروری خود، محاسبات دقیقی را دنبال می کنند.
برای تعیین زمان تخمک گذاری خود، دمای بدن خود و تغییرات مخاط گردنی خودرا بنویسید. این نشانه ها را برای چند ماه پشت سر هم دنبال نمایید تا بتوانید در هر دوره زمان دقیق تخمک گذاری خودرا کشف کنید. البته از دستگاه های ارزیابی تخمک گذاری نیز می توانید استفاده کنید. این کیت ها در داروخانه ها بـه فروش میرسند.
کنار گذاشتن روش های پیشگیری
افرادی کـه از قرص های ضد بارداری استفاده می کنند باید پیش از بارداری مواردی را درنظر داشته باشند. پیش از کنار گذاشتن این قرص ها، باید دوره خودرا تمام کنید تا پریود شـما دچار بی نظمی و اشکال نشود. شاید چند ماه طول بکشد تا دوره پریود شـما دوباره بـه حالت نرمال بازگردد. اما بیشتر خانمها از همان ماه اولی کـه قرص ها را کنار می گذارند، بارور هستند.
عده ای از کارشناسان معتقد هستند، بهتر اسـت پس از قطع مصرف قرص های ضدبارداری از روشهای طبیعی هم چون کاندوم استفاده کنید تا دوباره پریود شـما بـه حالت نرمال برگردد. منتظر ماندن برای داشتن پریود نرمال بشما کمک می‌کند تا زمان دقیقی داشته باشید و بتوانید بـه اسانی برای انجام آزمایش های مورد نظر خود در سه ماهه نخست بارداری، برنامه ریزی کنید.
و در ادامه باورهای اشتباه در مورد بارداری
بارداری، دوران طلایی زندگی یک زن اسـت. اما بـه محض این کـه خبر بارداری‌تان رابه اطرافیان اعلام می کنید، احتمالا با توصیه‌ها و پندهای فراوانی در مورد بایدها و نبایدهای بارداری بمباران می شوید! ضمنا کتاب‌ها، مجله‌ها، برنامه‌های تلویزیونی و اینترنت هم پُر از این توصیه‌ها هستند. باوجود اینهمه بایدها و نبایدها، واقعا از کجا بدانید کدام درست و کدام غلط اسـت؟
به جای دو نفر غذا بخور
زنان باردار طبق معمول فکر می کنند باید در دوران بارداری بیشتر غذا بخورند چون بـه هرحال دو نفر هستند! این درست نیست، یک زن در دوران بارداری فقط باید روی تغذیه‌ی سالم و مغذی تمرکز کند. یک زن باردار فقط بـه ۳۰۰ کالری اضافی در روز نیاز دارد. اگر بـه اندازه‌ی دو نفر غذا بخورید، افزایش وزن ناسالمی خواهید داشت کـه میتواند ریسک دیابت حاملگی، سر درد، فشار خون بالا و نهایتا عمل سزارین را بالا ببرد.
چون جنین، خیلی بزرگ خواهد شد. ضمنا، وزن اضافی بـه دست آمده، برای کودک‌تان هم این عوارض را دارد: IQ ی پایین، اختلال پُر خوری و سایکوز «روان پریشی». تغذیه‌ی سالم بر پایه‌ی پروتئین باکیفیت «تخم مرغ، ماهی، بنشن و حبوبات»، میوه و سبزی فراوان و کربوهیدارت‌های تصفیه نشده، مناسب یک خانم باردار اسـت.
ورزش را کنار بگذار
شاید شنیده باشید کـه زن باردار باید ورزش کردن را کنار بگذارد و تا جاییکه امکان دارد، طی این ۹ ماه استراحت کند. این درست نیست، پزشکان بـه زنان باردار توصیه میکنند مرتبا پیاده روی‌های کوتاه مدت داشته باشند، نرمش‌های سبُک انجام دهند و از انجام کارهای سبُک خانه نیز اجتناب نکنند. اما این درست اسـت کـه باید تمرین‌های سخت ورزشی و فعالیت‌های شدید را کنار بگذارید.
زنانی کـه در دوران بارداری خود فعال می مانند، زایمان آسان‌تری دارند و احتمال این کـه دچار افسردگی بعد از زایمان شوند هم کمتر اسـت و بهتر هم می خوابند. هم چنین ورزش کردن در زمان بارداری، بدنتان را متناسب نگه داشته و بعد از زایمان، زودتر بـه اندام قبل از زایمان خود بر خواهید گشت. مطالعه‌ای درسال ۲۰۱۷ نشان داد ورزش در زمان بارداری، فواید فیزیولوژیکی هم برای مادر و هم برای جنین دارد.
به هر حال کمر درد خواهی گرفت
بارداری یعنی این کـه حتماً کمر درد یا سایر دردها بـه سراغ‌تان خواهد آمد! این درست نیست، کمر درد تا حدودی یک از عوارض بارداری اسـت اما نه این کـه نتوانید درمانش کنید یا ازآن پیشگیری کنید. پایین کمرتان ممکن اسـت بدلیل افزایش وزن، تغییر وضعیت بدن و شل شدن عضلات درد بگیرد. اما با حفظ وضعیت بدنی درست و صاف نگه داشتن ستون فقرات، بـه اسانی میتوانید این درد رابه حداقل برسانید.
شانه‌ها را عقب نیندازید و پشت‌تان را قوز نکنید. ورزش هم میتواند بشما کمک کند تا درد کمرتان را تسکین بدهید. مطالعه ای درسال ۲۰۱۶ نشان داد ورزش کردن، درمانی موثر برای نظارت کمر درد ناشی از بارداری اسـت. تمرین‌های مربوط بـه لگن را روی زمین انجام دهید و عضلات کمر را بکشید. ضمنا از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند و بلند کردن چیزهای سنگین خودداری کنید.
حمام گرم نگیرید
تعداد زیادی از افراد بـه زنان باردار توصیه میکنند حمام گرم نگیرند و شاید فکر کنید دیگر نمی توانید مانند قبل از بارداری‌تان از یک حمام گرم و دل چسب لذت ببرید. اما این درست نیست. یک حمام ۵ دقیقه‌ای با آب گرم مشکلی ندارد اما چیزی کـه باید ازآن اجتناب کنید، حمام طولانی مدت با آب گرم اسـت. طبق مطالعات انجام شده، بـه زنان باردار توصیه می شود از حمام خیلی گرم خود داری کنند.
در دمای مرکزی بدن یک زن باردار هرگز نباید بالاتر از ۱۰۲٫۲ درجه فارن هایت برود. نشستن در وان گرم برای مدت طولانی میتواند دمای بدن را افزایش بدهد ودر نتیجه ریسک نقص لوله‌ی عصبی مانند اسپاینا بیفیدا «مهره شکاف» را بالا ببرد. ضمنا گرما میتواند فشار بدن را خیلی پایین بیاورد.
هوس غذای شور یعنی پسر، و هوس غذای شیرین یعنی دختر
خیلیها عقیده دارند تمایل مادر بـه غذا های شور بـه معنی پسر بودن فرزندش و تمایل مادر بـه غذا های شیرین، بـه معنی دختر بودن فرزندش اسـت. اما هیچ پشتوانه‌ی علمی وجود ندارد کـه از این تئوری رایج دفاع کند و نشاندهنده‌ی ارتباط تمایل بـه غذا و جنسیت جنین باشد. تمایل مادر بـه غذاها یا مزه‌هایی خاص در دوران بارداری، یک اتفاق طبیعی اسـت کـه هنوز علت دقیق آن مشخص نیست.
بعضی از کارشناسان عقیده دارند، تغییرات ناگهانی هورمونی در زنان باردار می تواند توجیه کننده‌ی این حالت باشد. یا شاید هم بدلیل کار و فعالیت زیادی کـه بدن زن باردار برای حمایت و رشد یک زندگی جدید در بطن خود انجام می دهد. بـه هرحال، اشتها بـه مزه یا غذایی خاص نمیتواند مشخص کننده‌ی جنسیت جنین باشد. صرفا جهت تفریح می توانید از این پیشبینی‌ها لذت ببرید!