راگامگ – ترجمه از هدی بانکی: اگر دیابت دارید، یک بریدگی یا خراش روی پوست‌تان نیاز به مراقبت‌های بیشتری نسبت به یک فرد غیردیابتی دارد.
در بیشتر افرادی که دیابت دارند، زخمها و بریدگی‌ها با سرعت کمتری نسبت به بقیه التیام می‌یابد. ضمنا بیماری دیابت، احتمال عفونت در زخمها و بریدگی‌های جزئی را نیز افزایش می‌دهد.
یک خراش کوچک می‌تواند به مشکلی بزرگ و جدی تبدیل شود. مثلا یک آسیب کوچک در پا می‌تواند منجر به زخم پای دیابتی شود. زخم پای دیابتی که یکی از دردناک‌ترین زخمهاست می‌تواند در نهایت موجب قطع عضو شود.
این بیماری ۱۵ درصد از مبتلایان به دیابت را گرفتار می‌کند.
بله قطع عضو، یک احتمال واقعی در موارد بسیار حاد است. پس به اشتباه تصور نکنید: برای من این اتفاق نخواهد افتاد!
چند عامل در زخمها و عفونت‌ها در افراد دیابتی نقش دارد:
- دیابت می‌تواند موجب ضعف عملکرد ایمنی شود که زمان لازم برای التیام را طولانی‌تر خواهد کرد.
- وقتی قند خون بالا می‌ماند، عملکرد گلبول‌های سفید خون را مختل کرده و موجب ناتوانی‌شان برای مبارزه با باکتریها خواهد شد.
- دیابت کنترل نشده باعث ضعف در جریان خون می‌شود. با کُند شدن جریان خون، گلبول‌های قرمز خون آهسته‌‌تر حرکت می‌کنند که همین می‌تواند انتقال مواد مغذی به سمت زخمها را دشوار کند. در نتیجه، زخمها و آسیب‌‌ها به کُندی ترمیم می‌شوند یا ممکن است اصلا ترمیم نشوند.
- آسیب عصبی یا نوروپاتی یکی از عوارض جانبی دیابت است که می‌تواند مشکل را تشدید کند.
برای دیابتیها خیلی سخت است که دچار زخم و بریدگی شوند اما شما می‌توانید این مشکل را با کمی صبر و آگاهی درست برطرف کنید.
۱٫ زخم‌تان را تمیز و کنترل کنید
قبل از اینکه هرگونه درمانی را شروع کنید، زخم‌تان را کاملا تمیز کنید. تمیز کردن زخم باعث می‌شود بهتر التیام پیدا کرده و از احتمال عفونت کم شود.
ساده‌ترین راه تمیز کردن زخمهای جزئی، شستن آن با آب است. با این کار، آلودگی‌ها و باکتریها تا جایی که ممکن است از زخم زدوده خواهند شد.
برای شستن ناحیه‌ی زخمی، از آب سرد با فشار متوسط و یک صابون ملایم استفاده کنید. سپس زخم را با یک حوله‌ی تمیز به آرامی خشک کنید.
لایه‌ای از یک کرم ضد عفونی کننده روی زخم بگذارید و روی آن را با یک باند استریل بپوشانید. پانسمان را روزی ۲ تا ۳ بار عوض کنید. اگر دیابت دارید فرقی نمی‌کند زخم‌تان چقدر ناچیز است، به هر حال باید مکررا آن را چک کنید.
هر وقت پانسمان را باز می‌کنید، زخم‌تان را کاملا و با دقت بررسی کنید تا اگر کوچک‌ترین علامتی از عفونت یا موردی غیرعادی دیدید فورا به پزشک مراجعه کنید.
۲٫ کنترل قند خون
برای کم کردن احتمال عفونت زخمها و بریدگی‌های مختصر باید حواس‌تان به قند خون‌تان نیز باشد. بالا بودن قند خون می‌تواند پروسه‌ی ترمیم را به تاخیر بیندازد و حتی ریسک عفونت را افزایش بدهد.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ نشان داد افرادی که برای زخمهای مزمن دیابت تحت عمل جراحی بودند، در صورتی که سطح قند خون‌شان به خوبی کنترل شده بود، بعد از عمل بهتر و سریع‌تر و کاملا التیام پیدا کرده بودند.
بنابراین اگر دچار هر نوع زخمی شدید حتما قند خون‌تان را تحت کنترل بگیرید. می‌توانید با تغذیه‌ی درست و استفاده از غذاهای مفید برای دیابتیها و دست کم ۳۰ دقیقه ورزش کردن در روز این کار را انجام دهید.
همچنین یادتان نرود که داروهای‌تان را به موقع مصرف و طبق دستور پزشک مصرف کنید.
قند خون ناشتا و قند خون بعد از غذای‌تان را چک کنید و اگر بالا بود هر چه زودتر به پزشک‌تان مراجعه کنید.
۳٫ عسل
افراد دیابتی می‌توانند برای درمان زخمهای خود از عسل استفاده کنند. عسل با تحریک بازسازی بافت آسیب دیده، رگ زایی و رشد فیبروبلاست (بافت همبند) موجب تسریع التیام زخم می‌شود.
همچنین خاصیت اسموتیک عسل، زخم را مرطوب و تمیز نگه می‌دارد که برای التیام زخم بسیار مهم است. ضمنا اثر ضد التهابی عسل از درد و التهاب آن می‌کاهد. تحقیقات نیز نشان داد که مرهم عسل، برای زخم پای دیابتی، بی‌ضرر و موثر است.
زخم را با آب تمیز بشویید تا آلودگی‌هایش پاک شوند، سپس مقداری عسل روی زخم بمالید و روی آن را بپوشانید. بانداژ را روزی ۳ تا ۴ بار تعویض کنید.
۴٫ آلوئه ورا
شما می‌توانید از آلوئه ورا برای درمان زخم‌تان استفاده کنید. آلوئه ورا خاصیت ضد التهابی و تسکین دهندگی دارد. ژل آلوئه ورا سرشار از فیتوشیمیایی‌هایی است که می‌توانند درد را تخفیف داده از التهاب کاسته و رطوبت پوست و در نتیجه پروسه‌ی التیام زخم را بهتر بکنند.
مطالعات نشان می‌دهند این ویژگی‌های ژل آلوئه ورا از اثرات هایپوگلیسمیک آن ناشی می‌شوند.
یک برگ آلوئه ورا را برش داده و باز کنید و ژل آن را درآورید. این ژل را روی زخم بزنید و اجازه دهید خوش خشک شود. سپس ناحیه‌ی زخم را با آب گرم تمیز کرده و با حوله‌ای نرم و تمیز خشک کنید. این کار را چند بار در روز تکرار کنید تا زخم کاملا خوب شود.
۵٫ زردچوبه
زردچوبه یک آنتی بیوتیک و آنتی باکتریال طبیعی است که می‌تواند برای درمان زخمهای جزئی و پیشگیری از عفونت در دیابتیها به کاربرده شود.
کورکومین موجود در زردچوبه با تعدیل کلاژن و کاهش واکنش به اکسیژن، به ترمیم زخم کمک می‌کند.
اگر زخم یا بریدگی جزئی‌تان خونریزی کرد مقداری پودر زردچوبه را مستقیما روی قسمت مورد نظر بزنید تا خونریزی متوقف شود.
برای کمک به ترمیم زخم، یک دوم قاشق غذاخوری پودر زردچوبه را با مقداری روغن نارگیل ترکیب کنید تا خمیر مانند شود و آن را روزی دو تا سه بار روی زخم بمالید تا از دردش کم شده و از عفونت پیشگیری شود.
می‌توانید یک قاشق غذاخوری پودر زردچوبه را با لیوانی شیر گرم مخلوط کرده و هر شب قبل از خواب بنوشید.
۶٫ روغن نارگیل
روغن نارگیل می‌تواند به التیام زخم دیابتیها کمک کند. این روغن به دلیل خواص بی‌نظیر آنتی باکتریالی، ضد التهابی، مرطوب کنندگی و التیام بخشی‌اش مفید است.
روغن نارگیل حتی می‌تواند با پیشگیری از عفونت، از به جا ماندن اثر زخم (اسکار) جلوگیری کند. روغن نارگیل به تسکین درد و تورم زخم کمک می‌کند.
روغن نارگیل بکر را روی زخم بمالید و رویش را بانداژ کنید تا رطوبتش حفظ شود. پانسمان را روزی ۲ تا ۳ بار عوض کنید و تا چند روز این درمان را ادامه دهید. بهتر است روزی یک تا دو قاشق غذاخوری روغن نارگیل وارد برنامه غذایی‌تان بکنید.
۷٫ روغن زیتون
روغن زیتون نیز برای التیام زخم بسیار موثر است. روغن زیتون سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ است که از التهاب کاسته و پروسه‌ی ترمیم زخم را تسریع می‌کند.
اولئیک اسید تک غیراشباع و پالمیتولئیک اسید روغن زیتون، عامل کمک کننده به التیام زخم هستند.
از روغن زیتون در رژیم غذایی روزانه‌تان استفاده کنید. می‌توانید آن را در انواع سالاد، اسموتی و سوپ به کار ببرید.
۸٫ رژیم غذایی سالمی داشته باشید
برای حفظ سطح قند خون و تسریع پروسه‌ی ترمیم باید به رژیم غذایی‌تان نیز اهمیت بدهید. سعی کنید غذاهای پُرپروتئین، کم کربوهیدرات، کم کالری و مغذی بخورید.
پروتئین کافی به ترمیم پوست و سایر بافت‌های آسیب دیده کمک می‌کند. بنشن و حبوبات و محصولات لبنی برخی از منابع خوب از این جهت هستند.
ضمنا غذاهای ویتامین Cدار و ویتامین Eدار بیشتر مصرف کنید زیرا این آنتی اکسیدانهای قدرتمند، سیستم ایمنی را برای مبارزه با عفونت‌ها تقویت می‌کنند.
پرتقال، گوجه فرنگی، توت فرنگی، بروکلی و فلفل قرمز منابع خوبی هستند. غذاهای فیبردار مانند انواع میوه و سبزی، لوبیا، علات کامل و آجیل بیشتر بخورید و فراموش نکنید که چربیهای غیراشباع سالم را برای رژیم غذایی‌تان در نظر بگیرید.
البته فقط چیزی که می‌خورید مهم نیست بلکه مقدار چیزی که می‌خورید نیز اهمیت دارد. پس حواس‌تان به مقدار و حجم غذایی که می‌خورید باشد و سعی کنید ۵ تا ۶ وعده‌ی کوچک در طول روز بخورید، نه ۲ تا ۳ وعده‌ی بزرگ.
چند نکته
- سعی کنید هرگز پابرهنه راه نروید، حتی در درون خانه‌تان.
- همیشه قبل از پوشیدن کفش‌ها داخل آنها را چک کنید.
- هرگز سعی نکنید پینه یا زگیل را خودتان بردارید.
- می‌توانید از کمپرس سرد برای کاهش درد و تورم زخم استفاده کنید.
- هرگز دلمه زخم را نکَنید یا نخراشید.
- سیگار نکشید و الکل ننوشید چون پروسه‌ی التیام زخم به تاخیر خواهد افتاد.
- بیشتر پروتئین مصرف کنید.
- مقدار کافی آب بنوشید تا بدن و پوست‌تان هیدراته باشد.
- هر شب قبل از رفتن به رختخواب، پاهای‌تان را از بابت علامتی از زخم یا تاول یا بریدگی و یا هر خراش کوچکی چک کنید.
- می‌توانید با شستشوی مکرر پاها و تمیز نگه داشتن‌شان از عفونت پای دیابتی پیشگیری کنید.
- کفش‌های‌تان را با دقت انتخاب کنید تا کاملا انداز‌ه‌تان باشند و موجب فشار و تاول نشوند.