روزنامه همشهری – سید مهرزاد موسوی: بر خلاف هفته پیش، حالا علاوه بر فیلم‌های بخش نگاه‌نو، فیلم‌های بخش مسابقه جشنواره فجر هم مشخص شده‌اند و با قاطعیت می‌توان آنها را از جنبه‌های مختلف تحلیل کرد. عکس تست‌گریم یا نقش بعضی از بازیگرها منتشر شده است و بعضی‌ها نه. می‌پرسید پس چطور مشخصات نقش‌هایشان را تحلیل کرده‌اید؛ جواب ساده است: گوش تیز کردن در محافلی که بحث جشنواره در آن داغ است! این گزارش سعی کرده در خلال تیپ‌شناسی، اطلاعات نسبتا جامع و بکری از فیلم‌ها بدهد.
لیلا حاتمی با «مرد بدون سایه» در جشنواره حضور دارد. هدیه تهرانی با «روزهای نارنجی» و «مسخره باز» جزو بازیگران دوفیلمی است. شبنم مقدمی«شبی که‌ماه کامل شد» را در بخش مسابقه دارد و «زهر مار» او در بخش نگاه نو به نمایش درمیآید. مهناز افشار بازیگر سه‌فیلمی جشنواره امسال است: «آشفتگی»، «قسم» و «ناگهان درخت». «ماجرای نیمروز – رد خون» و «غلامرضا تختی» ۲فیلم مهم جشنواره هستند که بهنوش طباطبایی در آنها حضور دارد. سهم مریلا زارعی هم «ایده اصلی» است.
هدیه تهرانی
برنده ۲سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن جشنواره، امسال با ۲فیلم در این رویداد حاضر است؛ یکی «روزهای نارنجی» که در بخش مسابقه فیلم‌های اول روی پرده می‌رود و دیگری «مسخره‌باز» نخستین تجربه کارگردانی همایون غنی‌زاده.
روزهای نارنجی
هدیه تهرانی سال گذشته در فیلم روزهای نارنجی بازی کرد؛ فیلمی که به جشنواره سال قبل نرسید و امسال بعد از کلی گشت و‌گذار در فستیوال‌های جهانی برای رقابت در بخش فیلم‌های اول پذیرفته شد. فیلم در ایران اکران عمومی نداشته، اما از عکس‌های منتشرشده و تیزرهای آن مشخص است که تهرانی نقش یک زن از طبقه کارگر را بازی می‌کند. صورت تکیده و خسته تهرانی، شمای کلی گریم ظاهری او را شکل می‌دهد؛ ضمن اینکه پالتوی سبزرنگ بلند و مردانه او همراه با روسری تیره‌ای که برایش طراحی شده، هویت این کاراکتر را بیشتر نمایان می‌کند. او در این فیلم با علی مصفا همبازی است. آنها ۲۰سال پیش در فیلم «پارتی» همبازی بودند.
مسخره باز
از فیلم همایون غنی زاده، نه عکسی منتشر شده و نه خلاصه داستانی که بتوان از محتوای آن شخصیت‌ها راشناسایی کرد. تنها عکس منتشرشده از هدیه تهرانی در این فیلم، یک فریم عکس سلفی است که او همراه با صابر ابر انداخته است. در این عکس سلفی، هدیه تهرانی را با همان تیپ و ظاهر همیشگی‌اش می‌بینیم. همین نشان می‌دهد که او بدون گریم مربوط به فیلم این سلفی را گرفته، بنابراین چیز زیادی از کاراکتر و گریم و تیپ او نمی‌دانیم.
الناز شاکردوست
شاکردوست بعد از درخشش در فیلم « خفگی» سعی کرد تا انتخاب‌های هوشمندانه‌ای داشته باشد از همین رو دور کارهای تجاری را خط کشید. او بعد از خفگی به ۲پیشنهاد خوب جواب مثبت داد؛ یکی «پیلوت» به کارگردانی ابراهیم ابراهیمیان و دیگری « ماجرای نیمروز ۲– رد خون» ساخته محمدحسین مهدویان.
اولی چند روزی از شروع فیلمبرداریش نگذشته بود که دچار سانحه شدید شد و به اجبار از کار کناره گرفت، دومی هم قرارداد بست، اما چون دوران نقاهت بعد از مصدومیت به‌دست آمده از فیلم پیلوت را به تازگی پشت سر گذاشته بود، به ناچار از این پروژه هم انصراف داد. در این بین بخت و اقبال یارش بود که نرگس آبیار پیشنهاد وسوسه‌برانگیز فیلم «شبی که ماه کامل شد» را به او داد.
شبی که ماه کامل شد
در رابطه با محتوا و داستان این فیلم به تفصیل در بخش مربوط به شبنم مقدمی توضیح دادیم. همانطور که پیش‌تر گفتیم، داستان فیلم درباره عشق و عاشقی عبدالحمید ریگی با یک دختر شهرستانی است. نقش این دختر را الناز شاکردوست بازی می‌کند. او کاراکتر یک دختر قمی را بازی می‌کند که اسیر عشق عبدالحمید می‌شود. تسلط شاکردوست روی لهجه قمی حسابی همه را شگفت‌زده کرده، ترکیب او با شبنم مقدمی در نقش مادر و دختر هم گفته می‌شود آن‌قدر خوب و جان‌دار از کار درآمده که در لحظاتی مخاطب را به اوج احساسش می‌رساند. شبی که ماه کامل شد شمای دیگری از الناز شاکردوست است. گفته می‌شود او در قالب یک دختر شهرستانی متعلق به طبقه مذهبی خوش‌درخشیده و یکی از شانس‌های سیمرغ است.
لیلا حاتمی
لیلا حاتمی هم امسال با یک فیلم در جشنواره فجر حاضر است. این فیلم چهارمین همکاری او با علیرضا رئیسیان محسوب می‌شود. حاتمی در «مردی بدون سایه» با امیر آقایی و همسرش علی مصفا همبازی است.
مردی بدون سایه
مردی بدون سایه تکمیل‌کننده سه‌گانه علیرضا رئیسیان با موضوع بحران عاطفی زن و شوهرهاست. در اینجا نقش این زن و شوهر را لیلا حاتمی و علی مصفا بازی می‌کنند. حاتمی، نقش زنی از طبقه نیمه‌مرفه و البته فرهنگی جامعه را بازی می‌کند و متعاقب آن تیپ و ظاهرش متناسب با این قشر طراحی شده است؛ منتها چالش بزرگ حاتمی در فیلم مرد بدون سایه بازی او با زبان اسپانیایی است.
او مسلط به ۳زبان انگلیسی، آلمانی و فرانسه است، اما تا قبل از بازی در فیلم رئیسیان هیچ سررشته‌ای از زبان اسپانیولی نداشت. قرار بر این بوده که بخش‌هایی که این کاراکتر به زبان اسپانیایی حرف می‌زند دوبله شود، اما حاتمی با این کار مخالفت می‌کند و به رئیسیان می‌گوید بخش‌هایی که قرار است دیالوگ‌ها اسپانیایی گفته شود را هم خودش بازی می‌کند. او به همین‌خاطر یک دوره فشرده کلاس اسپانیولی را پشت سر می‌گذارد. گفته می‌شود میزان تسلط او در بخش‌هایی که به اسپانیایی دیالوگ می‌گوید به اندازه‌ای است که تحسین عوامل اسپانیایی‌زبان فیلم را برانگیخته است.
مهناز افشار
مهناز افشار پرکارترین بازیگر زن جشنواره است که ۳فیلم در بخش مسابقه دارد که در هر سه فیلم نقش اصلی است. از همین رو او در جشنواره سی‌و‌هفتم یک رکورد از خودش به جا گذاشته است. او با ۳ شخصیت و کاراکتر متفاوت در فیلم‌های «آشفتگی»، «قسم» و «ناگهان درخت» بازی دارد.
آشفتگی
سال گذشته همین موقع بود که با فریدون جیرانی برای بازی در این فیلم به توافق رسید؛ کارگردانی که ۱۲سال پیش با سپردن یکی از نقش‌های اصلی فیلم «سالاد فصل» به او، این بازیگر را وارد فاز جدیدی از فعالیت‌هایش کرد. این همکاری بعدها در «قصه پریا» تکرار شد و حالا «آشفتگی» سومین کار مشترک افشار و جیرانی است. از فیلم خیلی عکس و خبر به بیرون داده نشد و تازه همین چند روز پیش نخستین تصویر از مهناز افشار در آشفتگی منتشر و از گریم او رونمایی شد.
تیپ و ظاهر او در این عکس نشان می‌دهد که زنی است از طبقه مرفه. اما طبق شنیده‌ها او نقش منشی یک شرکت‌خصوصی را بازی می‌کند و تیپ و ظاهرش هم متناسب با همین قشر است. منتها وضع مالی آنچنان خوبی ندارد و به‌اصطلاح از آن دسته از خانم‌هایی است که به سرو‌وضعشان بیشتر از آنچه دارند می‌رسند.
قسم
«قسم» دومین فیلم محسن تنابنده است که آن‌هم در سکوت کامل خبری ساخته و فقط یک عکس از آن در طول زمان تولید منتشر شد. در این عکس که اتفاقا متعلق است به مهناز افشار، او را در حال غرق‌شدن در آب می‌بینیم. طبق اطلاعات لو رفته از فیلم، قسم درباره مراسم قسامه است. قسامه یکی از راه‌های اثبات وقوع جنایت قتل در فقه اسلامی و حقوق کیفری است. افشار که کاراکتر اصلی فیلم است، درگیر ماجرایی می‌شود که مجبور می‌شود در مراسم قسامه،قسم یاد کند و… .
ناگهان درخت
بعد از «برف روی کاج‌ها»، «ناگهان درخت» دومین همکاری مهناز افشار با پیمان معادی است، منتها در اینجا معادی بازیگر نقش مقابل و همچنین تهیه‌کننده فیلم است. کارگردان ناگهان درخت صفی یزدانیان است که پیش از این فیلم عاشقانه « در دنیای تو ساعت چند است» را جلوی دوربین برده بود. حال و هوای ناگهان درخت هم در همان اتمسفر است.
اینجا هم رابطه‌ای عاشقانه بین یک زوج را در یک پروسه زمانی طولانی می‌بینیم. به لحاظ تیپ و ظاهر مهناز افشار، تیپ و گریم منحصر‌به‌فردی ندارد و با همان شکل و شمایل غالب فیلم‌هایش او را در این فیلم می‌بینیم. البته در فیلم پیمان معادی طی گذر زمان تیپ و ظاهرش تغییر می‌کند، اما این دگرگونی را در مهناز افشار نمی‌بینیم. قرار بود ابتدا لیلا حاتمی این نقش را بازی کند که در نهایت نقش به افشار رسید.
شبنم مقدمی
شبنم مقدمی با داشتن ۲سیمرغ بلورین در کارنامه و ۳-۲ نامزدی برای این جایزه، امسال هم با یک فیلم پرشانس در بخش مسابقه حاضر است و در بخش مسابقه فیلم‌های اول هم یک فیلم دارد. فیلم بخش مسابقه او «شبی که ماه کامل شد» نام دارد که نرگس آبیار آن را ساخته و دیگر فیلمش که در بخش نگاه نو روی پرده می‌رود «زهر مار» ساخته جواد رضویان است. او در هر دو فیلم عهده‌دار ۲شخصیت کاملا متفاوت است.
شبی که ماه کامل شد
یکی از ملتهب‌ترین فیلم‌های بخش مسابقه سینمای ایران، تازه‌ترین ساخته نرگس آبیار است. او در فیلم جدیدش به زندگی عبدالحمید ریگی-برادر عبدالمالک تروریست معروف- ورود کرده و از دریچه زندگی او، فعالیت‌های او و برادرش را در گروهک تروریستی جندالله به تصویر کشیده است. شبنم مقدمی طبق اطلاعات لو رفته از فیلم، نقش‌مادر الناز شاکردوست را بازی می‌کند.
در واقع کاراکتری که او نقش آن را بازی می‌کند، چند سالی از سن واقعی‌اش بزرگ‌تر است. دختر این کاراکتر، با بازی الناز شاکر دوست، عاشق عبدالحمید می‌شود و به‌رغم میل باطنی مادر به عقد او درمیآید و بقیه ماجرا. از این فیلم هیچ عکسی منتشره نشده و از شمایل کاراکترهای فیلم، ازجمله شبنم مقدمی رونمایی نشده است.
اگر آبیار طبق مستنداتی که این کاراکترها از روی آنها طراحی‌شده جلو رفته باشد، خانواده زن عبدالحمید، قمی هستند و مادر زن او هم یک خانم چادری است. طبق این مختصات کاراکتر مقدمی، زنی است پنجاه‌وچندساله، از طبقه مذهبی که قاعدتا از پوشش چادر استفاده می‌کند و لهجه قمی هم دارد. مقدمی در ساخته قبلی آبیار هم نقش یک زن اصفهانی را بازی کرد که اتفاقا لهجه‌ای بسیار غلیظ داشت. او برای این نقش برنده سیمرغ بلورین شد.
زهر مار
زهر مار یکی از ۲فیلم کمدی حاضر در جشنواره امسال است که شبنم مقدمی نقش اصلی زن آن را بازی می‌کند. از کاراکتر او ۲عکس با ۲تیپ متفاوت منتشر شده؛ یکی با پوشش چادر و دیگری با پوشش مانتو و روسری. رونمایی از کاراکتر شبنم‌مقدمی با ۲پوشش متفاوت این ذهنیت را ایجاد می‌کند که او ۲نقش جداگانه بازی کرده، اما حالت چهره او در عکسی که با پوشش چادر منتشر شده و موهایی که از زیر چادر بیرون زده نشان می‌دهد که این کاراکتر، همان کاراکتری است که پوشش مانتو و روسری دارد.
عکس‌های منتشرشده از این کاراکتر با پوشش مانتو و روسری هم نشان می‌دهد که با شخصیتی شر و دردسرساز مواجهیم. اینها برداشت‌هایی است که از عکس‌های منتشرشده از زهر‌مار به‌دست می‌آید، حالا باید منتظر باشیم و ببینیم که این برداشت‌ها تا چه اندازه با واقعیت فیلم همخوانی دارد.
بهنوش طباطبایی
بهنوش طباطبایی بعد از ۲دوره غیبت از جشنواره فجر، امسال با دستی پر در این رقابت حاضر شده است. طباطبایی در ۲فیلم مهم جشنواره بازی دارد؛ یکی «ماجرای نیمروز ۲- رد خون» و دیگری «غلامرضا تختی» و در هر دو فیلم با تیپ و ظاهری متفاوت ظاهر شده است.
ماجرای نیمروز۲- رد خون
از فیلم رد خون کلا ۴-۳ تا عکس بیشتر منتشر نشده که همه این عکس‌ها هم در واقع متعلق به کاراکترهای مرد فیلم است. اما در همان ابتدای تولید، پوستری از فیلم بیرون آمد که در آن کاراکتر زن فیلم که نقش آن را بهنوش طباطبایی بازی می‌کند در مرکز پوستر قرار گرفته و بقیه کاراکترها در دوطرف او دیده می‌شوند. قرارگرفتن این کاراکتر در مرکز پوستر نشان می‌دهد که طباطبایی در واقع شخصیت محوری داستان است.
پوشش او هم روسری سبزرنگ و لباسی خاکی است تا مشخص شود او نقش یکی از زنهای عضو گروهک منافقین را بازی می‌کند. طباطبایی در واقع نقش کاراکتری را برعهده دارد که در عملیات مرصاد جزو فرماندهان منافقین است.
البته این نقش، نقش پر تحرک و اکشنی است که ایفای آن آمادگی جسمانی بالای بازیگر را می‌طلبید. اصلا به‌خاطر همین مسئله الناز شاکر دوست از بازی درآن انصراف داد و بهنوش طباطبایی جایگزینش شد. طباطبایی جزو بازیگرانی است که به شکل حرفه‌ای ورزش می‌کند و همین عامل، یعنی آمادگی جسمانی بالایش، کمک شایان‌توجهی به بازی‌اش برای این نقش کرده است. او یکی از شانس‌های تصاحب سیمرغ بلورین جشنواره پیش‌روست.
غلامرضا تختی
درست در بحبوحه انتخاب بازیگر جایگزین امیر جدیدی برای نقش غلامرضا تختی و در روزهایی که بهنوش طباطبایی تازه از پروژه سنگین «ماجرای نیمروز ۲-ردخون» فارغ شده بود، خبر حضور این بازیگر در پروژه تختی رسانه‌ای شد. بعد از انتشار این خبر همه چیز درباره نقش طباطبایی از تیرس رسانه‌ها مخفی ماند، نه عکسی از او منتشر شد و نه اطلاعاتی از نقش‌اش به بیرون درز کرد. طبق شنیده‌ها، طباطبایی یکی از نقش‌های کلیدی و حساس فیلم را برعهده دارد؛ نقشی که گفته می‌شود نقشی کلیدی در درام فیلم دارد. دست اندرکاران پروژه تختی قصد دارند در آستانه رونمایی از فیلم در جشنواره فجر، عکس و اطلاعاتی مختصر از نقش بهنوش طباطبایی را رسانه‌ای کنند.
مریلا زارعی
مریلا زارعی یک قدم با غیبت در جشنواره فجر فاصله داشت که انتخاب «ایده اصلی» باعث شد تا لقب غایب بزرگ از جلوی نام این بازیگر حذف شود. او بعد از مدت‌ها با گریم و تیپی بسیار متفاوت در دومین فیلم آزیتا موگویی بازی کرده است.
ایده اصلی
زارعی در فیلم ایده اصلی نقش یک تاجر زن را بازی می‌کند که سرش حسابی توی حساب و کتاب است و به قولی نمی‌گذارد کسی کلاه سرش بگذارد؛ البته که اگر فرصتی دست بدهد سر دیگران و رقبایش کلاه گشادی می‌گذارد. او به‌واسطه همین شغل، تیپ و ظاهری کاملا متناسب با این قشر دارد. برای نشان‌دادن شخصیت او به لحاظ ظاهری، از موی مصنوعی برای طراحی گریم این کاراکتر استفاده شده تا بخشی از کاراکتر او به لحاظ تیپ و قیافه ظاهری هم ترسیم شود.