راگامگ: خلاقیت یا آفرینندگی یکی از بزرگترین نیازها و برتری های انسان و عامل اصلی در پیشرفت تمدن اوست. همه‌ی اختراعات، علوم، هنرها و سبک ها به وسیله ی خلاقیت زاده شده اند.
خلاقیت در کودکان کمک می کند تا بتوانند راه و شیوه ی خاص خودشان را در زندگی پیدا کنند، استایل خاص خودشان را داشته باشند، فقط یک پیرو و تقلیدکار نباشند، با ذهن بازتری برای مشکلات راه حل پیدا کنند، دید بازتری به مسائل داشته باشند، شکوفا شوند و مخترعان و آفرینندگان آینده باشند.
هر چیز کوچک در این دنیایی که شاید برای خیلی از ما عادی و تکراری بنظر برسد، از دید کودک یک چیز شگفت انگیز و کشف کردنی است. وسایلی که از دید ما فقط یک کاربرد خاص و تعریف شده دارند، می توانند برای کودکان یک کاربرد جدید پیدا کنند. اصلا همه ی کودکان نابغه اند! ما نباید سعی کنیم دید تعریف شده ی خود را به خورد کودکمان بدهیم، بلکه باید در زمان های خاصی تخیل کودکمان را آزاد بگذاریم که به هر سمتی برود و هر طور که دلش می خواهد وسایل و رنگ ها را به بازی درآورد.
در ادامه راه هایی برای پرورش خلاقیت در کودکان را می آوریم:
۱- برای کودکتان کتاب بخوانید. شما با کتاب خواندن می توانید تصویرپردازی های ذهنی و تخیل و خلاقیت در کودکتان را پرورش دهید. کتاب هایی با رنگ های شاد و متناسب با سن کودکتان انتخاب کنید و خودتان را جای شخصیت ها بگذارید و صدای آنها را دربیاورید.
۲- شما می توانید با استفاده از خلاقیت خودتان برای کودکتان داستان تعریف کنید. وقتی فضا و شخصیت ها آشناتر باشند کودک بهتر فضاسازی می کند و خلاقیت در کودکان بیشتر می شود.
۳- از کودکتان سؤال بپرسید و از او بخواهید عقاید و نظرات خود را درمورد مسائل مختلف بگوید و به جواب های او احترام بگذارید. وقتی هم کودکتان از شما سؤال می پرسد فقط با بله-خیر جواب او را ندهید. این نوع جواب ها خلاقیت در کودکان را کم می کند و نمی تواند ارتباط کاملی بین سؤالات کودک و معلومات قبلی او ایجاد کند.
۴- از مراقبت و دخالت بیش از حد در زندگی کودکتان اجتناب کنید. یکسره به او توضیح ندهید که چه کار کند. اجازه دهید خودش توانایی هایش را کشف کند و به کار بیاندازد. حتی گاهی هم اشتباه کند درصورتی که خطرناک نباشد. از خجالت دادن و دست پاچه کردن کودکتان که از روش آزمون و خطا استفاده می کند، پرهیز کنید. این کار خلاقیت در کودکان را نابود می کند.
۵- کودک را از رفتارهای عجیبی که دوست دارد گاهی از خودش بروز دهد منع نکنید. مثلا اگر پسربچه ای دوست دارد رومیزی را بعنوان لباس دور خودش بپیچد یا دستکش را در پایش بکند جلویش را نگیرید!
۶- داشتن دوستان خیالی در روند رشد کودکان امری طبیعی است که نشان دهنده ی قوه ی تخیل قوی آنهاست و باعث رشد خلاقیت در کودکان می شود. دوستان خیالی کودکتان را بپذیرید و حتی او را همراهی کنید.
۷- از کودکتان بخواهید اشیاء و امور نیمه تمام را تکمیل کند. پر کردن تصاویر و نقاشی های ناقص و جملات و داستان های ناتمام باعث رشد خلاقیت در کودکان می شود. برای او اسباب بازی هایی بخرید که خودش بتواند آنها را به هم وصل کند و به شکل های مختلف دربیاورد. انواع اسباب بازی ها و عروسک ها هم خوبند. اما وسایل بازی ای که از قبل سرهم شده اند، فرصت فکر کردن و تجربه کردن را از کودک می گیرند و باعث پرورش خلاقیت در کودکان و اختراع کردنشان نمی شوند.
۸- وسایل موسیقی در رشد خلاقیت در کودکان نقش بسیار مهمی دارند. همه کودکان از شنیدن موسیقی لذت می برند و سعی می کنند صدایی که می شنوند را تکرار کنند. وقتی کودک با سازهای اسباب بازی اش صدا تولید می کند، آواز می خواند و می رقصد، درواقع با شادی درحال بروز حالات درونی و استعدادهای ذاتی خودش است. شما هم می توانید همراه کودکتان یک ساز بزنید،آواز بخوانید، کنسرت بگذارید و او را تشویق کنید.
۹- به کودکانتان اجازه دهید اشیاء بی خطر را لمس کنند. زیرا مشاهده به تنهایی حس کنجکاوی آن ها را ارضا نمی کند. مشاهده همراه با لمس، آن ها را در بازی های خیالی و اختراعات کمک می کند و باعث رشد خلاقیت در کودکان می شود.
۱۰- نقاشی کشیدن آسان ترین راه نمایش ایده ها و تخیلات بچه هاست و باعث تقویت قدرت تجسم و خلاقیت در کودکان می شود. وسایل نقاشی را که در همه ی قیمت ها در بازار موجودند حتما برای کودکتان فراهم کنید. به او کمی نقاشی کردن یاد بدهید و تشویقش کنید. مثلا نقاشی قشنگی که کشیده را روی دیوار اتاقش یا یخچال نصب کنید و به او پاداش بدهید.
۱۱- در چیدن اتاق کودکتان از او نظر بخواهید و آن را عملی کنید. حتی اگر دوست دارد تختش را کج بگذارد! روی دیوار اتاقش کاغذهای سفید بچسبانید و به او بگویید که هر طور دوست دارد روی آن ها نقاشی کند. این کار باعث پرورش خلاقیت در کودکان و باسلیقه شدن آن ها می شود.
۱۲- به کودکتان این امکان را بدهید که نقش های مختلف بازی کند. مثلا نقش یک معلم، دکتر، نانوا، خرس، گربه و یا حتی جارو برقی! این کار موجب می شود که کودک بتواند خودش را جای افراد، حیوان ها یا اشیاء مختلف قرار دهد و باعث رشد خلاقیت در کودکان می شود.
۱۳- بازی با کلمات نیز به پرورش خلاقیت در کودکان کمک می کند. البته این نوع بازی ها بیشتر مناسب کودکان دبستانی است. مثلا می توانید چند تا کلمه بگویید و از او بخواهید یک جمله یا داستان با آن ها بسازد. یا اینکه یک کلمه بگویید و از او بخواهید کلمات هم خانواده و مترادف و متضاد آن را پیدا کند. همچنین بازی پیدا کردن تشابه در چیزهای مختلف هم بازی جذابی است. مثلا از کودکتان بخواهید بگوید که گربه و کیف در چه چیزهایی شبیه هم هستند. یا مثلا درخت و ساعت و … . جواب های جالب و بامزه ای دریافت خواهید کرد.
۱۴- از بهم ریختگی بهم نریزید. همه ما دوست داریم دور و برمان تمیز و مرتب باشد. ولی تا کودک بی نظم نباشد آفریننده هم نخواهد بود و حتی بزرگسالان هم وقتی در حالت خلاقیت خود به سر می برند، همه چیز بهم می ریزد. می توانید مکان خاصی را برای ریخت و پاش بچه در نظر بگیرید که کنترل و تمیز کردن آن برایتان راحت تر باشد. کم کم می توانید به کودکتان آموزش دهید و بخواهید که بعد از ریخت و پاش، خودش وسایل را مرتب کند. ولی جلوی ریخت و پاش کودکتان را نگیرید و باعث از بین بردن خلاقیت در کودکتان نشوید.
منابع:
www.radiokodak.com