برترین‌ها – ترجمه از حسین علی‌پناهی: اگر تصویر ذهنی شما از تیرانوسوروس رکس همان هیولای ترسناکی است که در فیلم‌های «پارک ژوراسیک» به تصویر کشیده شده باید بدانید که دستکم برخی از جنبه‌های این تصور در مورد «پادشاه دایناسورها» کاملاً اشتباه است. مارک نورل، موزه دار موزه تاریخ طبیعی آمریکا در این باره می‌گوید: «تصورات قبلی که هر کسی از رفتار‌ها و ظاهر تی رکس داشته به شدت در حال تغییر است».
این موزه اخیراً نمایشگاهی را به این موجود ترسناک، اما دوست داشتنی اختصاص داده که «تی رکس: شکارچی نهایی» نامگذاری شده است. این نمایشگاه نتیجه آخرین تحقیقات در مورد این جانور پیش تاریخی را در معرض دید عموم قرار داده است و مشخص شده که نوزاد این شکارچیان بیشتر شبیه یک بوقلمون بوده است. این جانوران همچنین قدرت بینایی بسیار قدرتمندی داشته و مانند پرندگان شکارچی (مانند عقاب) چشم‌هایی در دو طرف سر و نه مرکز صورت داشته اند که برتری قابل توجهی را نسبت به دیگر شکارچیان و صیدهایشان به آن‌ها می‌داده است. جالب‌تر این که تی رکس نمی‌توانسته بدود بلکه به سرعت قابل توجه ۲۵ مایل بر ساعت راه می‌رفته است.
زمان که فیلم «پارک ژوراسیک» در سال ۱۹۹۳ توسط استیون اسپیلبرگ ساخته شد تنها ۷ یا ۸ اسکلت از تی رکس در فسیل‌های بدست آمده وجود داشت. از آن زمان تاکنون ده‌ها اسکلت دیگر از این دایناسور کشف شده که تغییرات قابل توجهی در درک دانشمندان از این جانوران ایجاد کرده اند. در ادامه این مطلب می‌خواهیم شما را با یک تی رکس واقعی که ۶۶ میلیون سال پیش قدرتمندترین شکارچی کره زمین بود آشنا کنیم.
اولین اسکلت تی رکس در سال ۱۹۰۲ توسط برنوم براون، از دیرین شناسان موزه تاریخ طبیعی آمریکا کشف شد
امروزه این موسسه یکی از قدیمی‌ترین اسکلت‌های تی رکس یافته شده را به نمایش گذاشته است. تیرانوسوروس رکس که یک واژه ترکیبی در زبان یونانی به معنای «دیکتاتور» و «مارمولک» و واژه لاتین «پادشاه» است بین ۶۸ تا ۶۶ میلیون سال پیش در اواخر دوره کرتاسه زندگی می‌کرد تا اینکه در اثر تغییراتی در کره زمین که بسیاری آن‌ها را ناشی از برخورد شهاب سنگ‌ها با کره زمین می‌نامند به زندگی آن‌ها و دیگر دایناسورها پایان داده شد.
تی رکس مقداری پر روی سر، گردن و دم خود داشته است
از آنجایی که پر‌ها به ندرت در فسیل‌ها حفظ می‌شوند در فسیل‌های بدست آمده از این دایناسور پر پیدا نشده است. اما در فسیل‌های دایناسور‌هایی که با تیرانوسوروس رکس هم خانواده بوده اند نشانه‌های متعددی از پر یافت شده است. بدین ترتیب دیرینه شناسان به این نتیجه رسیده اند که تی رکس نیز به احتمال فراوان دارای پر روی بدن خود بوده است. در حالی که بدن تیرانوسوروس‌های بالغ پوشیده از فلس بوده است، اما دانشمندان بر این باورند که مقداری پر بر روی قسمت‌های جلب توجه کننده این جانور مانند سر و دم وجود داشته است.
نوزاد تی رکس بسیار شبیه بوقلمون بوده است و نه یک هیولای گوشتخوار
نوزادان از تخم بیرون آمده تی رکس دارای پر و کرک بوده و ظاهری شبیه اردک داشته اند. با گذشت زمان آن‌ها بخش زیادی از پر‌های خود را از دست داده و تنها مقدار کمی زا پر‌های روی سر، گردن و دم آن‌ها باقی می‌مانده است. بسیاری از نوزادان در همان کودکی می‌مردند یا شکار می‌شدند. یک بچه تی رکس در بیشتر از ۶۰ درصد موارد طعمه دیگر شکارچیان می‌شد یا در اثر بیماری، حوادث یا گرسنگی در سال اول زندگی تلف می‌شد.
با استاندارد‌های انسانی، تی رکس طول عمر بسیار کمی داشته و معمولاً بیشتر از ۳۰ سال عمر نمی‌کرده اند
به گفته گرگوری اریکسون، دیرینه شناس دانشگاه ایالتی فلوریدا، تی رکس چیزی شبیه «جیمز دین دایناسورها» بوده است. این بازیگر سرشناس و جوان هالیوود که نماد عبارت مشهور «سریع زندگی کن، در جوانی بمیر و جنازه خوش قیافه‌ای داشته باش» است در یک حادثه تصادف خودرو در سن ۲۴ سالگی درگذشت. تی رکس نیز بسیار قدرتمند و حیرت انگیز بود، اما در جوانی می‌مرد. دیرین شناسان با بررسی و تحلیل استخوان‌های فسیلی که حلقه‌های رشدی شبیه درختان روی خود دارند می‌توانند سن آن‌ها هنگام مرگ را تشخیص دهند. بدین ترتیب کارشناسان می‌توانند با شمردن حلقه‌ها و مقایسه فاصله‌های بین این حلقه‌ها میزان سرعت رشد دایناسور در طول زمان را نیز مشخص نمایند.
تی رکس در طی ۱۸ تا ۲۰ سال از یک جوجه کوچک به یک هیولای ۹ تنی گوشتخوار تبدیل می‌شد و سالانه حدود ۷۷۰ کیلوگرم به وزنش اضافه می‌شد
یک تیرانوسوروس رکس بالغ بین ۶ تا ۹ تن وزن داشت و طول آن به ۱۲ تا ۱۳ فوت (بیش از ۳.۶ تا ۴ متر) در قسمت لگن می‌رسید و طول بدن او نیز از ۴۰ تا ۴۳ فوت (۱۲ تا ۱۳ متر) فراتر می‌رفت.
پادشاه دایناسورها از نسل گروهی بزرگ‌تر از تیرانوسوروس‌ها که کوچکتر و سریع‌تر بودند تکامل یافته بود
در حالی که تی رکس در حدود ۶۸ میلیون سال پیش برای اولین بار پا روی زمین تکامل یافت، نیاکان تیرانوسور او حدود ۱۰۰ میلیون سال قبل از او نیز در زمین زندگی می‌کردند. خانواده بزرگ «تیرانوسورودیا» از چندین گونه دایناسور تشکیل شده بودند که تکامل آن‌ها نزدیک به ۱۰۰ میلیون سال ادامه داشت.
سیر تکاملی باعث آن شد که تی رکس بال‌هایی بسیار کوچکی داشته باشد
برای تیرانوسور‌های خویشاوند تی رکس که بدن‌های کوچکتری داشتند، بال‌های کوچک به اندازه کافی بلند بودند که بتوانند شکارشان را با آن بگیرند یا غذا را در دهانشان بگذارند. اریکسون در این باره می‌گوید: «گونه‌های تیرانوسور قدیمی‌تر بازو‌هایی داشتند که به خوبی با بدن آن‌ها متناسب بودند». او می‌گوید که دست‌های کوتاه تی رکس نشانی وستیگیال (vestigial) بوده اند؛ عضو یا ارگانی در بدن که دیگر کاربردی ندارد، اما هنوز هم حفظ شده و به نسل بعدی منتقل می‌شود، مانند آپاندیس یا دندان عقل در انسان ها.
یک تی رکس بالغ به دست‌های کوتاهش برای شکار نیازی نداشت، زیرا آرواره بزرگ او پر از دندان‌های تیز بود که در صورت افتادن نیز دوباره در می‌آمدند
نورل می‌گوید: «تی رکس یک سر شکارچی بود». این شکارچی توانایی خارق العاده‌ای در گاز گرفتن استخوان شکارهایش داشته و به راحتی این استخوان را خرد و هضم می‌کرد. دیرین شناسان این خصیصه را از از مدفوع فسیل شده تی رکس فهمیده اند، زیرا مدفوع این جانور غول پیکر حاوی استخوان‌های ریزی بوده که اسید معده او آن‌ها را ساییده بود.
قدرت آرواره و گاز تی رکس از هر جانور دیگری در طول تاریخ بیشتر بوده است
قدرت گاز تی رکس ۷.۸۰۰ پوند برآورد شده است که برابر با قدرت تصادف یک خودرو مینی کوپر است. در مقایسه، قدرت گاز کروکودیل غول پیکر آب شور ساکن شمال استرالیا که تا ۱۷ فوت (بیش از ۵ متر) رشد کرده و وزن آن به بیش از یک تن می‌رسد تنها ۳.۷۰۰ پوند است. هیچ جانور دیگری در طول تاریخ به قدرت آواره و گاز تی رکس نزدیک نشده است.
تی رکس همجنس خوار نیز بوده است
دانشمندان کاملاً اطمینان دارند که تی رکس از هم جنس‌های خود نیز تغذیه می‌کرده است، اما نمی‌دانند که این دایناسورها یکدیگر را کشته یا تنها هم جنس‌هایی که مرده بودند را می‌خورده اند. در طی سال‌های اخیر بحث‌های زیادی در مورد این که آیا تی رکس‌ها شکارچی بوده اند و یا از جنازه حیوانات مرده تغذیه می‌کرده اند، اما به گفته اریکسون، شواهد و مدارک نشان می‌دهد که تی رکس شکارچی بوده است.
تی رکس حس بویایی، بینایی و شنوایی بسیار قوی داشته است که کشف او را برای طعمه دشوار می‌ساخته است
به ادعای اریکسون، وقتی که فیلم «پارک ژوراسیک» در سال ۱۹۹۳ اکران شد، دیرین شناسان تنها می‌دانستند که تی رکس غول پیکر و گوشتخوار بوده و مغز کوچکی داشته است. اما اکنون دیرین شناسان می‌دانند که این دایناسور چشم‌هایی بسیار بزرگ‌تر از هر جانور خشکی زی دیگری در آن دوران داشته است. چشم‌های تی رکس که به اندازه یک پرتقال بوده مانند چشم‌های عقاب به سمت جلو متمایل بوده و در بخش بیرونی صورتش قرار داشته که با چشم دیگر دایناسورها از این لحاظ تفاوت‌هایی داشته است و به همین دلیل میدان دید وسیع‌ترین برای شکار داشته است.
یکی از بزرگ‌ترین تفاوت‌ها بین تصویر تی رکس واقعی و تصویری که از آن در فرهنگ عامه وجود دارد این است که تی رکس در واقع جانور لاغراندامی بوده است
به گفته دیرین شناسان، یک تی رکس بالغ با پا‌های تقریباً مستقیم و راست راه می‌رفته، به مقدار زیادی مانند فیل. راه رفتن با پا‌های خم شده فشار زیادی را به استخوان‌ها و مفاصل وارد می‌کرده و خیلی زود ماهیچه‌های پای او را تحلیل می‌برده است. پس تصویری که از تی رکس در فیلم‌ها دیده می‌شود که پا‌های خم شده دارد اشتباه به نظر می‌رسد.
تی رکس نمی‌توانسته بدود و راه می‌رفته است
یک تی رکس بالغ گام‌های بسیار بلندی داشته و این موضوع به او کمک می‌کرده که با سرعت ۱۰ تا ۲۵ مایل بر ساعت راه برود. این حیوان هیچگاه نمی‌توانسته به حالت یورتمه دویدن برسد، زیرا در هر زمان حداقل یک پای او روی زمین قرار داشته است. تی رکس‌های جوان که وزنی کمتر از تی رکس‌های بالغ داشته اند، اما قدرت دویدن داشته اند.
هنوز راز‌های متعددی در مورد تی رکس وجود دارد مانند رنگ آن
در فیلم‌ها و تصاویر، تی رکس معمولاً رنگ ماتی شیبه کروکودیل دارد. اما بر اساس مطالعات، از آنجایی که خزندگان رنگ‌های متفاوتی دارند تی رکس نیز احتمالاً رنگ روشن تری داشته است. همچنین تشخیص جنسیت اسکلت بدست آمده از فسیل تی رکس نیز برای کارشناسان دشوار بوده و به همین دلیل تفاوت بین تی رکس‌های نر و ماده تاکنون نامشخص باقی مانده است.
دانشمندان دقیقاً نمی‌دانند که تی رکس چه صدایی داشته، اما حدس می‌زنند که شباهت زیادی به نزدیک‌ترین خویشاوندان دایناسور‌های یعنی کروکودیل‌ها و پرندگان داشته است
یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ در مورد صدای تی رکس به این نتیجه رسیده که این جانور احتمالاً صدایی شبیه غرش نداشته و به احتمال زیاد صدایی شبیه کبوتر یا جغد داشته و از ته گلوی خود صدایی شبیه شترمرغ‌های امروزی تولید می‌کرده است.
منبع: businessinsider