راگامگ – ترجمه از محمد کاملان: موسیقی در میان هفت هنر اصلی، در مقام اول قرار دارد و انصافاً هم باید گفت حساب موسیقی با سایر هنر‌ها فرق می‌کند، به همین دلیل نیز کسی را سراغ نداریم که اهل موسیقی نباشد. فراگیر بودن موسیقی باعث شد تا سبک‌های مختلفی را در این هنر شاهد باشیم و از دیرباز تاکنون ملت‌های مختلف، آلات موسیقی متفاوتی ساخته‌اند. یکی از این ساز‌ها که طرفداران زیادی دارد، ساز ویولن است.
ویولن کوچکترین ساز زهی آرشه‌ای است و صدای جادویی و دلنوازی دارد. جالب است بدانید ویولن به‌اندازه‌ای طرفدار دارد که انیشتین در خصوص این ساز گفته است، یک میز، صندلی، کاسه‌ای میوه و یک ویولن. انسان به چه چیز دیگری برای شاد بودن نیاز دارد؟
ویولن در گروه ساز‌هایی قرار می‌گیرد که نواختن آن‌ها بسیار دشوار است، اما صدای جذاب این ساز باعث نشده تا علاقه‌مندان ویولن به دنبال نواختن آن نباشند و در طول تاریخ موسیقی شاهد حضور چهره‌های بزرگی هستیم که ید طولایی در نواختن ویولن دارند.
یکی از معروف‌ترین این چهره‌ها، یهودی منوهین (Yehudi Menuhin) است که علاقه او به ساز ویولن، وی را به ویولونیست افسانه‌ای قرن بیستم تبدیل کرد. یهودی منوهین عمر پربرکت خود را وقف موسیقی و ویولن کرد و کارنامه‌ای درخشان از خود بر جای گذاشت. به همین دلیل قصد داریم در ادامه با هم به زندگی یهودی منوهین و دستاور‌های او نگاهی بیاندازیم.
اوایل زندگی منوهین و عشق او به ویولن
یهودی منوهین زاده ۲۲ آوریل سال ۱۹۱۶ بود و در شهر نیویورک سیتی در خانواده‌ای بلاروس یهود به‌دنیا آمد. پدرش موشه منوهین (Moshe Menuhin) نام داشت و برای خاخام‌شدن تحصیل کرده بود. او اعتقادات ضد صهیونیستی داشت و شجره‌نامه‌اش به خاندان مهمی از خاخام‌ها باز می‌گشت. در اواخر سال ۱۹۱۹ موشه و همسرش ماروسا (Marutha)، شهروند آمریکا شدند. منوهین دو خواهر داشت که یکی از آن‌ها با نام هفیزیبا (Hephzibah)، بعد‌ها به یکی از فعالان حقوق بشر تبدیل شد و دستی در نواختن ساز پیدا داشت. یالتا (Yalyah)، خواهر دیگر منوهین نیز به شعر علاقه داشت و در کنار شاعری، نقاشی هم می‌کرد.
پدر و مادر منوهین تأثیر زیادی در شکل‌گیری علاقه او به ویولن داشتند و زمانی که منوهین تنها ۴ سال داشت، استادی با نام زیگموند آنکر (Sigmund Anker)، را برای یاددادن ویولن به منوهین استخدام کردند. ناگفته نماند در ابتدا قرار بود لوییس پرسینگر (Louis Persinger)، یکی از ویولونیست‌های پرآوازه آن زمان، آموزش منوهین را بر عهده بگیرد، اما این استاد بزرگ ویولن از اینکار سر باز زد و زیگموند آنکر آموزش ویولن به منوهین را شروع کرد.
منوهین در همان سنین کودکی استعداد شگرفی را در موسیقی به نمایش گذاشت و زمانی که به ۷ سالگی رسیده بود اولین اجرای عمومی‌اش را انجام داد. این اجرا در سال ۱۹۲۳ و برای ارکستر سمفونی سان‌فرانسیسکو برگزار شد و منوهین در این برنامه به تک‌نوازی ویولن پرداخت. پس از این اجرا، لوییس پرسینگر که علاقه و استعداد منوهین در نواختن ویولن را دیده بود حاضر شد به او آموزش دهد. وی در اجرا‌هایی که منوهین در سال ۱۹۲۸ و ۲۹ انجام داد نیز برایش پیانو نواخت.
سن و سال کم منوهین و هنر او در نواختن پیانو باعث شد به سرعت اسم او بر سر زبان‌ها بیافتد و در تاریخ ۱۲ آوریل سال ۱۹۲۹، خانه اپرا سمپروپر (Semperoper)، برنامه‌های تبلیغاتی‌اش را قطع کرد تا زمینه‌سازی اجرای منوهین ۱۲ ساله فراهم شود. در آن شب منوهین آثاری از باخ، بتهوون و برامس اجرا کرد و علاقه‌مندان را به وجد آورد.
یک هفته قبل نیز یهودی منوهین با ارکستر فیلارمونیک برلین و تحت رهبری برونو والتر، ویولن نواخت و این بار هم مخاطبین تحت‌تاثیر هنر یهودی منوهین قرار گرفتند.
در آن زمان یکی از منتقدین موسیقی، یهودی که سن و سال کمی داشت را به پنگوئن کوچکی تشبیه کرد که حضور او در صحنه موسیقی بامزه جلوه می‌کرد، اما زمانی که همین پنگوئن کوچک ویولن در دست گرفت و شروع به نواختن کرد، مخاطبین متوجه شدند با هنرمندی تمام‌عیار طرف هستند که در موسیقی خود هیچ شوخی با کسی ندارد.
مدتی بعد یهودی منوهین راهی پاریس شد و پرسینگر، به او پیشنهاد کرد پیش استادی که پرسینگر از او ویولن آموخته بود برود. این استاد یوجین سایی (Eugène Ysaÿe) نام داشت و منوهین یک جلسه پای محضر این پیر موسیقی نشست، اما از روش آموزش او و سن و سال بالایی که این استاد داشت خوشش نیامد و دیگر به کلاس او نرفت. در عوض یهودی منوهین برای افزایش مهارت خود در نواختن ویولن نزد جورج انشو (George Enescu) رفت، وی زیر نظر این استاد ویولن توانست با چند پیانیست معروف نیز آشنا شود. یهودی منوهین فراگیری ویولن را مدتی پیش آدولف بوش ادامه داد.
جورج انشو تأثیر زیادی در آموزش یهودی منوهین داشت و این دو در کنار رابطه استاد و شاگردی، به دوستان نزدیکی برای یکدیگر تبدیل شدند و رابطه یهودی منوهین و جورج اشنو تا پایان زندگی شخصی و کاری این دو ادامه پیدا کرد. وقتی سن و سال یهودی افزایش پیدا کرد و به ۳۰ سالگی رسید، سعی کرد تا به لطف تجربه‌هایی که کسب کرده بود اسم و سرم بهتری در اجرا‌های بین‌المللی برای خودش دست و پا کند و به ویولونیستی جهانی تبدیل شود.
یهودی منوهین پله‌های ترقی را یکی پس از دیگری پشت‌سر می‌گذاشت تا جنگ‌جهانی دوم شروع شد و منوهین نیز به‌عنوان یک هنرمند مسئول پای خودش را از جنگ بیرون نکشید و چیزی نزدیک به ۵۰۰ کنسرت برای نیرو‌های متفقین برگزار کرد. مدتی بعد نیز به آلمان بازگشت و برای زندانیانی که به تازگی از بازداشتگاه آزاد شده بودند موسیقی اجرا می‌کرد. بازدید از آلمان تأثیر زیادی روی منوهین گذاشت و وی به‌عنوان یک یهودی موسیقیدان، ارتباط نزدیکی با فرهنگ آلمان پیدا کرد.
منوهین به سرعت به زبان آلمانی مسلط شد و عمیقاً تحت تأثیر موسیقیدان‌های آلمانی قرار گرفت. وی با ویلهِلم فورتوِنگلِر، یکی از معروف‌ترین رهبران ارکستر آلمان آشنا شد و به‌رغم اینکه گفته می‌شد او از هواداران نازی است، از این رهبر ارکستر پشتیبانی و حمایت کرد. منوهین سالیان سال زندگی دوگانه‌ای را در پیش گرفت. از یک طرف از عدالت اجتماعی سخن می‌گفت و از طرف دیگر به تنهایی رو آورده بود تا رویداد‌های اجتماعی را نادیده بگیرد و تنها در رویداد‌هایی حاضر می‌شد که به موسیقی مربوط باشد.
در سال‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۵۰، منوهین همچنان به ضبط و اجرای آثار مهم ادامه داد، اما بسیاری از اثر‌های او در این بازه‌زمانی برای علاقه‌مندان موسیقی کمتر شناخته شده است. منوهین با نوازنده پیانویی با نام بلا بارتوک آشنا شد و این دو هنرمند اجرا‌های زیادی را در کنار هم انجام دادند و آثاری که از همکاری منوهین و بارتوک به‌جای مانده است به‌عنوان بهترین آثار موسیقی قرن بیستم شناخته می‌شود.
منوهین از دهه ۱۹۶۰ به بعد حضور بیشتری در عرصه موسیقی داشت و در سال ۱۹۶۳، مدرسه موسیقی یهودی منوهین را تاسیس کرد. این مدرسه با هدف جذب کودکانی که استعداد سرشاری در موسیقی داشتند به راه افتاد. از طرف دیگر منوهین به رهبری ارکستر نیز روی آورد و در زمان حیات خود رهبری بیشتر کنسرت‌های تراز اول دنیا را انجام داد.
در همین زمان بود که منوهین ریشه‌های سینتی موسیقی را کنار گذاشت و به همراه سیتاریست راوی شانکار (sitarist Ravi Shankar)، یکی از نوازنده‌های برجسته هندوستان، آثار جدیدی را به دنیای موسیقی معرفی کرد. یهودی منوهین در بیست سال آخر عمر خود سعی کرد حضور بیشتری در سایر زمینه‌های موسیقی نیز داشته باشد و در کنار نوازندگی ویولن، آموزش موسیقی و رهبری ارکستر را نیز انجام می‌داد. منوهین در اواخر عمر خود نیز موسیقی را کنار نگذاشت و در سن ۷۰ تا ۸۰ سالگی نیز به‌عنوان یکی از فعال‌ترین موسیقیدان‌های دنیا شناخته می‌شد.
منوهین با توجه به محبوبیتی که بدست آورده بود هر از گاهی در عرصه‌های مذهبی، اجتماعی و محیط‌زیست نیز فعالیت می‌کرد و در کنار موسیقی، ید طولایی در نویسندگی داشت و چیزی بیشتر از ۴ کتاب مهم به رشته تحریر درآورد.
قطار زندگی یهودی منوهین پس از سال‌ها حضور فعال در دنیای موسیقی سرانجام در تاریخ دوازدهم ماه مارس سال ۱۹۹۹ به ایستگاه آخر رسید و این ویولونیست افسانه‌ای در سن ۸۳ سالگی در بیمارستان مارتین لوتر، واقع در آلمان دارفانی را وداع گفت.
در پایان پیشنهاد می‌کنیم اگر شما هم از علاقه‌مندان موسیقی هستید و اطلاعات جالبی از یهودی منوهین می‌دانید، در قسمت نظرات این اطلاعات را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.
منابع: bach-cantatas، wikipedia