اول اینکه آیا دستگاه تصفیه هوای خانگی مفید است؟
این یکی از شایع‌ترین سوال‌ها در مورد دستگاه‌های تصفیه هوای خانگی است. جواب کوتاه به این سوال، بله است؛ دستگاه تصفیه هوای خانگی در تمیز کردن هوای فضای بسته بینهایت خوب عمل می‌کند. کار یک دستگاه تصفیه هوای خانگی این است که به ذرات آلوده کننده‌ی معلق در پیرامون‌تان حمله کرده، آن‌ها را گیر انداخته و جمع آوری کند و این کار را از دو راه انجام می‌دهد:. با به گردش درآوردن هوا از طریق یک سیستم فیلتر درونی. یا با فرستاندن ذرات باردار به هوا که محکم به آلاینده‌ها می‌چسبند یا آن‌ها را می‌کُشند.
مثلا دستگاه تصفیه هوای مجهز به فیلتر HEPA می‌تواند ذراتی به کوچکی سه دهم میکرون را گیر بیندازد که شامل باکتری‌ها، گرد و خاک، آلرژن‌ها، هاگ‌های کپک و … می‌شود. فیلتر HEPA عملکرد بسیار موثری دارد، زیرا می‌تواند ۹۹.۹۷ درصد از ذرات مضر را فیلتر کند.
حالا احتمالا این سوال برای‌تان مطرح می‌شود که آیا دستگاه تصفیه هوای خانگی می‌تواند به رفع مشکلات معمول سلامتی نیز کمکی بکند؟ پاسخ، یک بله‌ی جانانه است!
پروسه‌ی فیلتر کردن هوا باعث می‌شود هوای فضای بسته برای تنفس کردن سالم‌تر بشود. با توجه به اینکه درصد زیادی از افراد دچار آسم یا انواعی از آلرژی‌اند، تهیه‌ی دستگاه تصفیه هوای خانگی می‌تواند مفید باشد. تصفیه شدن هوای خانه‌تان به شما کمک می‌کند علائم‌تان را تخفیف داده و تنها متکی به دارو نباشید.
آیا دستگاه تصفیه هوای خانگی برای شما خوب است؟
بله، دستگاه تصفیه هوای خانگی برای شما مفید است. این وسیله می‌تواند ذرات معلق را از هوایی که تنفس می‌کنید و به ضرر سلامتی‌تان هستند (مانند آلرژن‌ها، باکتری‌ها، کپک، ویروس‌ها، موی حیوانات، گرد و خاک، دود و گاز‌های شیمیایی) جدا نماید.
بدون تردید اگر شما دچار یک عارضه‌ی تنفسی مانند آسم یا انسداد مزمن ریه باشید، زودتر متوجه اثرات دستگاه تصفیه هوا خواهید شد. چون هوای تمیزتر و سالم‌تر می‌تواند مشکلات تنفسی‌تان را به میزان قابل توجهی کاهش بدهد. یادتان باشد که دستگاه تصفیه هوا برای همه‌ی افراد خوب است، نه فقط برای کسانی که دچار مشکلات تنفسی هستند.
بالاخره دستگاه تصفیه کننده هوا لازم است یا نه؟
هرچند دستگاه تصفیه کننده هوای خانگی برای همه‌ی افراد ۱۰۰ درصد ضروری نیست، اما واقعیت این است که بیشتر افراد از این دستگاه سود می‌برند. مطالعات نشان داده‌اند کیفیت هوای فضای بسته می‌تواند ۵ برابر بدتر از هوای بیرون باشد، زیرا چیز‌های زیادی در خانه وجود دارد که ذرات معلق غیرقابل رویتی وارد هوای پیرامون‌تان می‌کند مانند محصولات شوینده و پاک کننده، رنگ‌ها، باکتری‌ها، بخار و دود ناشی از پخت و پز، مایت‌های خاک و ….
و، اما آلودگی هوای این روز‌ها در شهر‌های بزرگ …
فهم و درک ارتباط میان کیفیت هوای داخل و بیرون (IAQ)، قوی‌ترین ابزار شما در برابر تاثیرات آن بر سلامتی شماست. عادت‌های شما و محیط، هر دو بر تعامل میان آلاینده‌های داخل و بیرون تاثیر می‌گذارد، بنابراین باید راهکار‌هایی در پیش بگیرید تا تاثیر آلودگی هوای بیرون بر هوای داخل را به حداقل برسانید.
آلاینده‌های هوای بیرون می‌تواند به دلیل پدیده‌ی وارونگی هوا طی روز‌های سرد سال، در لایه‌های پایین‌تر اتمسفر تجمع پیدا کرده، هوای سرد زیر این لایه ثابت شده و سبب شود آلاینده‌ها در اتفاعات بسیار پایین بمانند. اما چیزی که نباید فراموش کنید این است که آلاینده‌های هوای داخل و فضای بسته، خصوصا طی روز‌های سرد سال که معمولا در‌ها و پنجره‌ها کاملا بسته‌اند، تراکم زیادی پیدا کرده و حتی می‌توانند باعث شوند هوای داخل از جهت ناسالم بودن دست کمی از هوای بیرون نداشته باشد. ما معمولا برای تهویه‌ی هوای داخل و ورود هوای تازه، در‌ها و پنجره‌ها را باز می‌کنیم، اما انجام این کار در روز‌هایی که هوای بیرون آلوده است می‌تواند آلاینده‌های بیشتری را وارد فضای خانه کند.
گاز‌ها و مواد شیمیایی هوای بیرون می‌توانند با مواد شیمیایی موجود در مصالح ساختمان‌تان واکنش داده و فرآورده‌های جانبی مضری تشکیل دهند. تحقیقات نشان می‌دهد ازن فضای داخل که از منابع بیرونی وارد شده، حتی در سطوح پایین می‌تواند برانگیزاننده‌ی علائم آسم بوده و منجر به مشکلات تنفسی شود.
چه باید بکنید
هوای داخل را هوشمندانه تهویه کنید. بدیهی است که روز‌هایی که هوای بیرون سالم و به دور از آلودگی است، با باز کردن پنجره‌ها می‌توانید هوای داخل را به خوبی تهویه کنید. اما زمانی که آلودگی هوای بیرون زیاد است، باید در‌ها و پنجره‌ها را تا زمانی که کیفیت هوای بیرون بهتر نشده بسته نگه دارید. ضمنا از یک دستگاه تصفیه هوای خوب که مجهز به فیلتر گاز و بو است استفاده کنید تا هم ذرات معلق و گاز‌های هوای داخل تصفیه شوند.
آیا دستگاه تصفیه هوا با فیلتر HEPA می‌تواند PM ۲.۵ را فیلتر کند؟
ذرات PM ۲.۵ ذرات ریزی هستند که اندازه‌ی آن‌ها کمتر از ۲.۵ میکرومتر یا میکرون بوده و یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا هستند. ذرات PM۲.۵ آنقدر کوچک هستند که می‌توانند حتی به کوچکترین مجاری هوای ریه‌ها نفوذ کنند. هم ذرات PM۲.۵ و هم ذرات PM۱۰ برای سلامتی مضر هستند، اما PM۲.۵، چون به بخش‌های عمیق‌تر ریه نفوذ می‌کنند و ناشی از مواد سمی‌تری (مانند فلزات سنگین یا ترکیبات آلی سرطان‌زا هستند) خطرات بسیار بیشتری دارند.
در مورد این ذرات باید بگوییم، بله، دستگاه تصفیه هوای خانگی با فیلتر HEPA می‌تواند میزان PM ۲.۵ را تا ۲۹ درصد کاهش بدهد. شاید ۲۹ درصد زیاد به نظر نرسد، اما قابل توجه است.
چند باور اشتباه در مورد دستگاه تصفیه هوای خانگی
کیفیت هوایی که تنفس می‌کنیم خیلی هم مهم نیست.
دستگاه تصفیه هوا فایده‌ای ندارد. گیاهان داخل خانه‌ام هوا را تمیز می‌کنند، پس کیفیت هوای فضای خانه‌ام خوب است.
نیازی نیست فیلتر دستگاه تصفیه هوا را عوض کنم (بیشتر فیلتر‌ها باید هر شش ماه یک بار عوض شوند).
دستگاه تصفیه بزرگ و جا گیر است و ضمنا سر و صدا دارد (مدل‌های جدیدتر، جمع و جور هستند و ضمنا نیازی نیست سرعت فَن آن را روی تند بگذارید، سرعت متوسط و یا حتی کم آن نیز به خوبی می‌تواند هوای داخل را تصفیه کند).
وقتی دستگاه تصفیه هوا دارم، دیگر لازم نیست خانه را مرتبا تمیز کنم (این هم یکی از شایع‌ترین باور‌های اشتباه! تصور نکنید، چون دستگاه تصفیه‌تان تمام ذرات گرد و خاک را جمع آوری می‌کند پس لازم نیست خانه را تمیز کنید. اگر دچار آلرژی هم باشید که بدتر! علائم‌تان نسبت به قبل تشدید هم خواهد شد)
چه کسانی بیشتر به دستگاه تصفیه هوای خانگی نیاز دارند؟
- نوزادان و زنان باردار
- کودکان
- سالمندان
- کسانی که دچار آسم، آلرژی و سایر بیماری‌های تنفسی هستند
- کسانی که در کنار جاده‌ها، خیابان‌های پُرتردد و نواحی صنعتی زندگی می‌کنند
- کسانی که سیستم ایمنی‌شان ضعیف است.
- کسانی که در خانه در معرض دود دست دوم سیگار هستند
چگونه از دستگاه تصفیه هوای خانگی‌تان درست استفاده کنید؟
بهترین راه استفاده از دستگاه تصفیه هوای خانگی این است که روز و شب آن را روشن نگه دارید. وقتی برای اولین بار این دستگاه را به خانه می‌آورید، باید آن را روی قوی‌ترین حالت خود تنظیم کنید تا فضای داخل هر چه سریع‌تر از تمام آلاینده‌ها پاکسازی شود. اگر از دستگاه تصفیه در اتاقی کوچک استفاده می‌کنید، هوای این اتاق در عرض سی دقیقه تصفیه خواهد شد. فضا‌های بزرگ‌تر یا مکان‌هایی که سقف بلندتری دارند ممکن است بعد از دو ساعت، تصفیه شوند.
نکته‌ی دیگر اینکه خیلی از افراد به محض اینکه احساس می‌کنند هوای داخل تصفیه شده و کیفیت خوبی دارد، دستگاه را خاموش می‌کنند. لطفا این کار را نکنید! چون کیفیت هوای اتاق فورا به وضعیت قبل برخواهد گشت. کاری که باید بکنید این است که قدرت دستگاه را کم کنید تا کیفیت هوای داخل، یکنواخت بماند.
برخی از دستگاه‌های تصفیه هوای خانگی، ازن تولید می‌کنند و این بخشی از شیوه‌ی تصفیه سازی آن‌ها یا از عوارض عملکردشان است. گاز ازن از سه اتم اکسیژن تشکیل شده است و ما برای تنفس جهت زنده ماندن، به دو اتم اکسیژن نیاز داریم. برخی از دستگاه‌های تصفیه هوا از ازن استفاده می‌کنند، زیرا گفته می‌شود ازن می‌تواند با مواد شیمیایی مضر، میکروب‌های بیماری زا و ذرات محرک واکنش داده و آن‌ها را نابود کند.
اما ازن یک گاز سمی است و سبب التهاب در ریه‌ها و حلق می‌شود. زیاد قرار گرفتن در معرض ازن می‌تواند برای سلامتی بسیار خطرناک بوده و منجر به مشکلات تنفسی، سرفه و گرفتگی سینه شود. بویژه کودکان، بسیار حساس و مستعد تاثیرپذیری از گاز ازن هستند.
هنگام خرید دستگاه تصفیه هوای خانگی، نسبت به هر محصولی که از عبارت «اکسیژن فعال» یا چیزی شبیه این استفاده کرده است، هوشیار باشید. این برچسب‌ها و عبارت‌ها به عنوان ترفند‌هایی برای بازازیابی استفاده می‌شوند تا محصول را سالم‌تر جلوه دهند.
کلام آخر اینکه دستگاه تصفیه هوای خانگی بسیار مفید است و مانند هر وسیله‌ی دیگری باید اول خوب در موردش تحقیق کرده و بعد خرید کنید. از دستگاه درست استفاده کنید تا بهترین عملکرد خود را داشته باشد. سراغ مدل‌هایی که ازن تولید می‌کنند نروید و فیلتر‌ها را به طور مرتب تعویض کنید. دستگاه تصفیه هوای شما قرار نیست مریض‌تان کند، بلکه هوایی با کیفیت در اختیارتان می‌گذارد که فواید زیادی برای سلامتی‌تان خواهد داشت و این چیزی است که در بلند مدت به آن می‌رسید.
منابع: homeairguides ، iqair ،sylvane ،allerair ،howtohome