آیا سرطان لوزالمعده قابل پیشگیری است؟
متاسفانه بیشتر سرطان‌های لوزالمعده قابل پیشگیری نیستند، اما شما می‌توانید با حفظ وزن سالم، ترک سیگار و مصرف نکردن الکل، احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش بدهید. سایر ریسک فاکتور‌ها شامل سابقه‌ی خانوادگی سرطان لوزالمعده و التهاب مزمن لوزالمعده (پانکراتیتیس) می‌شوند. گاهی ضایعاتی پیش سرطانی قابل شناسایی و تشخیص‌اند و اگر زودتر برداشته شوند، می‌توان جلوی سرطان لوزالمعده را گرفت.
علائم سرطان لوزالمعده چیست؟
سرطان لوزالمعده در مراحل اولیه هیچ علامت بخصوصی ندارد، اما اگر متوجه کاهش وزن بی‌دلیل، یرقان (زرد شدن پوست) و شکم درد شدید، توصیه می‌کنیم به پزشک مراجعه نمایید.
چه آزمایش‌هایی برای تشخیص سرطان لوزالمعده وجود دارد؟
فعلا هیچ آزمایش و تست ساده‌ای برای سرطان لوزالمعده وجود ندارد. بیشتر موارد این نوع سرطان زمانی تشخیص داده می‌شوند که علائم بروز کرده‌اند یا یک آزمایش تصویری مانند CT یا MRI به دلیل مشکل دیگری انجام می‌شود. در حال حاضر در دانشگاه جانز هاپکینز، تحقیقی در حال انجام شدن است که هدف از آن، ارائه‌ی یک تست تشخیصی برای سرطان لوزالمعده از طریق خون، ادرار و مدفوع است.
چرا سرطان لوزالمعده معمولا در مراحل پیشرفته‌تر تشخیص داده می‌شود؟
سرطان لوزالمعده معمولا هیچ علامتی ندارد، بنابراین تقریبا ۵۰ درصد از سرطان‌های لوزالمعده تا زمانی که متاستاز نداده‌اند (سرایت به سایر قسمت‌های بدن) قابل تشخیص نیستند.
آیا بین سرطان سینه و سرطان لوزالمعده ارتباط مستقیمی وجود دارد؟
میان جهش‌های ژنی سرطان سینه و سرطان تخمدان و سرطان لوزالمعده، ارتباط وجود دارد. جهش‌های ژنی سرطان سینه و سرطان تخمدان، خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را تقریبا دو برابر می‌کنند. حدود ۵ درصد از افرادی که سرطان لوزالمعده دارند، دارای جهش ژنی سرطان سینه و تخمدان هستند. اما سرطان سینه بسیار شایع است، بنابراین همه‌ی افرادی که دچار سرطان سینه می‌شوند، لزوما در معرض ابتلا به سرطان لوزالمعده نیستند.
آیا سرطان لوزالمعده یک بیماری ژنتیکی است؟
سرطان لوزالمعده می‌تواند ژنتیکی باشد، اما اکثر موارد سرطان‌های لوزالمعده، پراکنده‌اند. خیلی از ژن‌ها در رشد سرطان لوزالمعده نقش دارند. چهار ژن اصلی دخیل در این سرطان شامل KRAS، P۵۳، P۱۶ و SMAD۴ می‌شوند.
اگر در خانواده سابقه‌ی سرطان لوزالمعده دارید، باید یا مشاور ژنتیک در ارتباط باشید و تا شما را در یک برنامه‌ی چکاپ منظم قرار دهد. سرطان لوزالمعده‌ی موروثی سرطانی است که دو نفر از اعضای خانواده یا بیشتر دچار سرطان لوزالمعده باشند.
آیا التهاب مزمن لوزالمعده می‌تواند زمینه ساز سرطان لوزالمعده باشد؟
بله، می‌تواند. اما بیشتر موارد التهاب مزمن لوزالمعده با سرطان لوزالمعده ارتباطی ندارند.
چقدر احتمال دارد یک کیست لوزالمعده، سرطانی شود؟
کیست‌های لوزالمعده بسیار شایع‌اند و بیشتر آن‌ها سرطانی نیستند، اما برخی از این کیست‌ها ممکن است سرطانی شوند و بقیه پیش سرطانی باشند. انواع متفاوتی از کیست لوزالمعده وجود دارد، از بدخیم تا خوش خیم. مهم این است که میزان احتمال سرطانی شدن کیست لوزالمعده تعیین شود.
آیا سرطان لوزالمعده درمان قطعی دارد؟
بله، این احتمال وجود دارد که سرطان لوزالمعده به طور کامل درمان شود.
آیا می‌تواند بدون لوزالمعده زندگی کرد؟
بله، شما می‌توانید بدون لوزالمعده هم زندگی کنید، اما دچار دیابت خواهید شد، یعنی باید به طور مرتب از انسولین استفاده کنید. همچنین لازم است قرص‌های آنزیمی مصرف کنید تا به گوارش غذایی که می‌خورید کمک کرده باشید.
علائم سرطان لوزالمعده
همان طور که گفتیم علائم سرطان لوزالمعده اغلب تا زمانی که بیماری پیشرفت نکند، بروز نمی‌کنند. این علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
- درد در بالای شکم که تا پشت نیز کشیده می‌شود
- از دست دادن اشتها یا کاهش وزن بی‌دلیل
- افسردگی
- شروع دیابت
- لخته‌های خون
- خستگی
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها (یرقان)
سرطان لوزالمعده چگونه ایجاد می‌شود؟
سرطان لوزالمعده زمانی روی می‌دهد که سلول‌ها در لوزالمعده شروع به جهش‌هایی در DNA خود می‌کنند. این جهش‌ها سبب می‌شوند سلول‌ها به طور غیرقابل کنترلی رشد کرده و بعد از مرگ سلول‌های طبیعی به زندگی خود ادامه می‌دهند. این تجمع سلولی می‌تواند تومور تشکیل بدهد. سرطان لوزالمعده در صورت درمان نشدن می‌تواند به اندام‌های مجاور و رگ‌های خونی سرایت کند.
بیشتر سرطان‌های لوزالمعده در سلول‌هایی شروع می‌شوند که مجاری لوزالمعده را پوشش می‌دهند. این نوع سرطان، کارسینوم پانکراس یا سرطان سلول‌های نورواندوکرین نامیده می‌شود.
چگونه می‌توان از سرطان لوزالمعده پیشگیری کرد؟
شما می‌توانید با نکات زیر، احتمال ابتلا به سرطان لوزالمعده را کاهش دهید:
سیگار را ترک کنید: اگر سیگاری هستید، هر چه زودتر این عادت را ترک کنید. از پزشک‌تان در مورد شیوه‌ها و تکنیک‌های ترک سیگار کمک بخواهید.
وزن‌تان را کنترل کنید: اگر وزن سالمی دارید، سعی کنید آن را حفظ کنید. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، سعی کنید به طور یکنواخت و آهسته و تدریجی وزن کم کنید (نیم تا یک کیلوگرم در هفته). ورزش روزانه همراه با رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزی‌ها و غلات کامل، و وعده‌های کم حجم غذایی کمک‌تان خواهند کرد تا وزن کم کنید.
رژیم غذایی سالمی در پیش بگیرید: یک رژیم غذایی پُر از میوه و سبزی می‌تواند به شما کمک کند احتمال ابتلا به سرطان را کاهش دهید.
منابع: hopkinsmedicine ،mayoclinic