پوسته پوسته شدن سر معمولا جزو عوارض جانبی عارضه های سلامتی جدی می باشد، به علاوه پوسته پوسته شدن سر در نتیجه خاراندن پوستی که می سوزد هم اتفاق می افتد. برخی از دلایل زخم شدن پوست سر به شدت مسری هستند و باید سریعا این علائم را تشخیص دهید. درمان های خانگی بسیاری برای تسکین این عارضه وجود دارند، تجویز آنتی ویروس و آنتی قارچ می تواند انتخاب مناسبی باشد. در این مقاله از بخش زیبایی، پوست و موی دکتر سلام، به بررسی پوسته پوسته شدن سر می پردازیم.
پوسته پوسته شدن سر به چه معناست؟
پوسته های موجود روی پوست سر باعث خارش پوست می شوند و شامل تکه های حساسی از پوست سر هستند. هنگامی که این پوسته ها روی سر فرد باشند، فرد دائما آن ها را می خاراند اما این تنها باعث بدتر شدن عارضه می شود. استفاده از درمان مناسب برای پوسته پوسته شدن سر کمی چالش برانگیز است، زیرا این عارضه می تواند به علت مشکلات سلامتی مختلفی اتفاق بیفتد. قبل از درمان پوسته پوسته شدن سر باید با پزشک متخصص پوست مشورت کنید، زیرا متخصص می تواند دلیل اصلی این مشکل را تشخیص دهد.
چه عواملی سبب پوسته پوسته شدن سر می شوند؟
درماتیت تماسی
درماتیت تماسی عبارت است از التهاب پوست که به علت مواد آلرژی زای خارجی اتفاق می افتد. این عکس العمل آلرژی زا می تواند در هر زمان و هنگامی که بدن در تماس با مواد سوزش آور قرار می گیرد، اتفاق بیفتد. هنگامی که درماتیت تماسی روی پوست سر اتفاق می افتد، این عکس العمل آلرژی زا می تواند به علت رنگ مو، شامپو و یا عوامل دیگری اتفاق بیفتد. گاهی آلرژی از برس مو یا شانه منتقل می شود.
در موارد بسیار نادر، این عارضه از برگ های سمی مثل پیچک سمی منتقل می شود و در صورتی این اتفاق می افتد که پوست سر در تماس مستقیم با برگ قرار گیرد. این عارضه توسط پوست ملتهب و ورم کرده ای که می سوزد و می خارد مشخص می شود.
این عارضه سبب ایجاد تکه های کوچک پوسته پوسته روی سر می شود. اگر به طور مداوم آن قسمت را بخارانید، می تواند سبب خونریزی و ایجاد زخم شود. درمان درماتیت تماسی با برداشتن ماده آلرژی زا صورت می گیرد. پزشک متخصص پوست می تواند با آزمایشات مختلف به شما کمک کند که دلیل عارضه را تشخیص دهید.
در برخی موارد، پزشکان از آزمایش های درون پوستی توسط تزریق ماده آلرژی زا به درون پوست، استفاده می کنند. هنگامی که عامل آلرژی را تشخیص داده و برطرف کردید، باید به پوست خود زمان دهید تا خودش را پاکسازی کند. سوزش و خارش های مربوطه هم توسط کمپرس آب گرم و استفاده از شامپوهای مخصوص پوست های حساس، درمان می شود. در شرایطی که عارضه شدت بسیار بالایی دارد ممکن است که پزشک استروئید تجویز کند.
درماتیت سبورئیک
عارضه پوسته پوسته شدن سر را گاهی به شوره سر ربط می دهند. به هر حال، رابطه دقیق بین درماتیت سبورئیک و شوره سر کاملا مشخص نیست. برخی از متخصصان پزشکی اظهار می کنند که این دو شبیه هم هستند اما هیچ گونه ارتباطی با یکدیگر ندارند. برخی دیگر اظهار می کنند که درماتیت سبورئیک باعث ایجاد شوره سر می گردد. در این مقاله، ما این دو عارضه را جدا از هم اما مرتبط با هم می دانیم. درماتیت سبورئیک در قسمت های مختلف بدن که عرق در آن جا تولید و جمع می شود همچون کشاله ران، زیر بغل و پوست سر، اتفاق می افتد.
این غده های چربی پوست، عرق تراوش می کنند که پوست را می پوشاند. این تراوش پاسخی کاملا طبیعی است، اما علت این که چرا باعث سوزش پوست برخی از افراد می شود کاملا مشخص نیست. اگر چه علت دقیق درماتیت سبورئیک کاملا مشخص نیست برخی از متخصصان پزشکی اظهار می کنند که استرس، نوسانات هورمونی و حتی آب و هوا باعث ایجاد این عارضه می شوند.
برخی اظهار می کنند که بین این عارضه و بیماری های دیگری نظیر دیابت و پارکینسون رابطه مستقیمی وجود دارد. درماتیت سبورئیک شامل پوسته های زرد یا سفید از پوست است. پوست انسان پوسته پوسته می شود و می سوزد و باعث ایجاد شوره و زخم می شود. درمان هایی نظیر شامپوهایی که خاصیت درمانی دارند، پوست را مرطوب می کنند.
در مواردی با شدت بیشتر، کورتیکواستروئید برای کنترل و رفع خارش های مربوطه استفاده می شود. اگر شوره سر به وجود آمد، شامپوهای خاصی که برای درمان شوره سر به کار می روند می توانند به کاهش پوسته پوسته شدن و کنترل خارش کمک کنند. این درمان ها به تنهایی سبب رفع درماتیت سبورئیک نمی شوند، اما از عفونت های جانبی پیشگیری می کنند. گاهی در نهایت این عارضه خود به خود درمان می شود، اما ممکن است سال ها طول بکشد.
پسوریازیس پوست سر
پسوریازیس یک عارضه خود ایمنی پوست است و هنگامی رخ می دهد که گلبول های سفید بدن به سلول های سالم پوست حمله می کنند و می پندارند که آن ها سلول های بیگانه هستند. این اتفاق باعث تولید بیش از حد سلول های بدن شده و به ایجاد تکه های ضخیم و براق روی پوست می انجامد. پسوریازیس پوست سر همان گونه که از اسمش پیداست روی پوست سر تاثیر می گذارد و در آمریکا شیوع بیشتری دارد.
پسوریازیس می توانند سبب خارش، سوزش و خشکی پوست سر شود. پسوریازیس می تواند سبب ریزش مو هم شود. اگر پوست را بخارانید، قسمت زیادی از پوست، زخم و پوسته پوسته می شود و نیز ممکن است ملتهب گردد. پسوریازیس پوست سر مسری نیست. در بسیاری از موارد، افراد به علت زمینه ژنتیکی در معرض ابتلا به پسوریازیس هستند و ممکن است به مشکلاتی نظیر استرس، جراحت یا عفونت بینجامد. پسوریازیس درمان شناخته شده ای ندارد اما با روش های درمانی موثر می توان آن را کنترل کرد.
درمان پسوریازیس پوست سر به شدت این عارضه بستگی دارد. موارد خفیف را با شامپوهایی با خاصیت درمانی می توان کنترل کرد، این شامپوها به مرطوب کردن پوست سر و کنترل خارش های مربوطه کمک می کنند. مواردی که شدت زیادی دارند را با استروئید موضعی یا تزریقی کنترل می کنند. به علاوه، ممکن است متخصص پوست برا کنترل این عارضه داروهایی تجویز کند.
بیماری لیکن پلان
این بیماری که به آن لیکن پلان فولیکولی هم گویند روی پوست سر تاثیر میگذارد. همان طور که درباره پسوریازیس هم گفتیم، این اختلال خود ایمنی التهابی هنگامی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن به سلول های سالم حمله می کند. این عارضه باعث ایجاد برآمدگی های قرمز و بنفش روی پوست می شود و ممکن است این برآمدگی ها تبدیل به تاول شوند و باعث خارش می شوند.
هنگامی که این تاول ها باز می شوند، باعث ایجاد زخم می شوند. کسانی که به لیکن پلان دچارند ممکن است در اطراف فولیکول مو تکه ها و پوسته های سفید رنگ و قرمز شدن را مشاهده کنند. ریزش مو یکی از عوارض این عارضه است، زخم های ایجاد شده مانع رشد موهای جدید روی پوست سر می شوند. این عارضه می توانند سبب ایجاد برآمدگی و تاول روی سایر قسمت های بدن نیز شود. به علاوه باعث شکنندگی ناخن ها، ایجاد لکه های سفید داخل دهان و زخم شدن ناحیه تناسلی هم می شود.
گاهی لیکن پلان به خودی خود درمان می شود. به هر حال، بهتر است این بیماری توسط یک متخصص پزشکی تشخیص داده شود و درمان شود. هیچ درمانی نمی تواند ریزش مو را ترمیم کند و گاهی این عارضه مجددا شروع شده و سال ها ادامه دارد. درمان این عارضه شامل استفاده از استروئید موضعی، دهانی یا تزریقی برای کنترل التهاب است. گاهی متخصص پوست برای کنترل خارش و پیشگیری از آسیب بیشتر به پوست سر، آنتی هیستامین تجویز می کند.
زونا
زونا، که به آن هرپس زوستر هم گویند، به علت ویروس واریسلا زوستر اتفاق می افتد، این ویروس باعث آبله مرغان هم می شود. هنگامی که به آبله مرغان دچار می شوید، این ویروس در سیستم بدن شما نهفته باقی می مانند. اگر این ویروس دوباره فعال شود، فرد به زونا مبتلا می شود. علت دوباره فعال شدن ویروس واریسلا زوستر به طور واضح مشخص نیست. برخی از متخصصان پزشکی اظهار می کنند که سیستم ایمنی ضعیف و کهولت از جمله این عوامل هستند.
اما سایر مطالعات نشان داده اند که این حملات دوباره می توانند در افراد سالم هم اتفاق بیفتند. زونا به اندازه آبله مرغان مسری نیست. اگر تا به حال آبله مرغان نگرفته اید، ممکن است ویروس واریسلا زوستر از کسی که دچار زونا است شما را مبتلا به بیماری کند. البته باید گفت که در این صورت شما دچار آبله مرغان خواهید شد نه اینکه دچار زونا شوید. به همین دلیل کسی که مبتلا به زونا است باید از کسانی که تا به حال در معرض این ویروس نبوده اند دوری کند تا آن ها را مبتلا نکند.
برخلاف آبله مرغان که در کل سطح بدن پخش میشد، زونا تنها قسمت های کوچکی از بدن را تحت تاثیر قرار می دهد، این قسمت ها ممکن است شامل پوست سر باشد. این عارضه شامل دانه های قرمز خارش دار، تاول و برآمدگی های بزرگ روی پوست می شود. احساس خارش، در صورتی که آبله و تاول باز شوند، می تواند سبب ایجاد زخم شود. دانه های حاصل از زونا دردناک هستند و معمولا همراه با سردرد، احساس ضعف در ماهیچه های صورت و تب هستند.
این عوارض با استفاده از داروهای ضد ویروس درمان می شود. گاهی درمان این عارضه شامل استفاده از داروهای ضد درد و کرم های موضعی است تا بتوان این علائم مربوطه را کنترل کرد. این عارضه گاهی بین ۳ الی ۵ هفته به طول می انجامد. گاهی این بیماری دوباره عود می کند. ممکن است برخی از عوارض زونا دائمی باشند.
عفونت قارچی پوست سر
این بیماری عفونتی قارچی است که پوست، پوست سر و فولیکول مو را تحت تاثیر قرار می دهد. هنگامی که این بیماری روی پوست سر تاثیر میگذارد، به آن کچلی سر یا همان عفونت قارچی پوست سر گویند. عفونت قارچی پوست سر به شدت مسری است. تماس با فرد یا حیوانی که مبتلا به عفونت است، می تواند ریسک ابتلا به این بیماری را بالا برد.
به علاوه، ممکن است با لمس شی ای که فرد مبتلا به این بیماری آن را لمس کرده، شما نیز مبتلا به این عارضه شوید. عفونت قارچی پوست سر بین کودکان بسیار رایج است. این عارضه با ایجاد دانه های قرمز و احساس خارش در پوست سر همراه است. اگر این بیماری درمان نشود، این دانه ها باعث ایجاد التهاب می شوند و این دانه ها بزرگتر می شوند.
هنگامی که این اتفاق افتاد، موها نازک و شکننده می شوند و می ریزند. این پدیده باعث زخم شدن پوست سر و ریزش دائمی مو نیز می شود. عفونت قارچی با داروهای ضد قارچ درمان می شود. شامپوها و کرم هایی که خاصیت درمانی دارند هم برای درمان خارش و پیشگیری از منتشر شدن این عارضه استفاده می شوند. از آن جایی که این بیماری به شدت واگیردار است، باید وسایلی که احتمال می دهید عفونی شده اند را پاک و تمیز کنید. این به این معناست که شانه ها و مسواک ها را دور بیندازید و تمام رخت هایی که احتمال می دهید به این ویروس مبتلا شده اند را بشویید. افراد خانواده و حیوانات خانگی را نیز بررسی کنید تا ببینید آیا علائم این بیماری را از خود نشان می دهند یا نه.
شپش سر
همانند عفونت قارچی، این هجوم موجودات بیگانه هم به شدت مسری است و بین کودکان شیوع زیادی دارد. شپش، حتی اگر کوچک هم باشند، باز هم با چشم کاملا قابل دیدن هستند. یک شپش بالغ، اندازه ای برابر با دانه کنجد دارد. تخم شپش ها کوچکتر است، اما باز هم در میان موها قابل تشخیص و دیدن است. بدون وجود نور، شپش ها به سختی قابل تشخیص هستند.
هنگامی که این عارضه شدت میابد، حضور آن ها بیشتر احساس می شود. در این شرایط ممکن است حتی حرکت آن ها روی پوست سر خود را حس کنید. وجود شپش سبب احساس خارش می شود و گاهی به قدری این خارش زیاد می شود که پوست زخم می شود. گاهی این آسیب به قدری شدید است که خود باعث ایجاد عفونت می شود.
داروهای بدون تجویز پزشک زیادی در ارتباط با شپش سر وجود دارند. این داروها معمولا باید طی دو دوره استفاده شوند. در اولین دوره درمان شپش های بالغ از بین می روند اما هم چنان تخم شپش ها از بین نمی رود. در طی دومین دوره درمان که حدوداً نه روز پس از دوره اول است، شپش های باقی مانده که از تخم بیرون آمده اند از بین می روند. همان طور که در عفونت قارچی گفتیم باید شانه ها و مسواک ها را دور بیندازید و تمام لباس ها و رختخواب ها را برای پیشگیری از عفونت دوباره تمیز کنید و بشویید.
درمان خانگی خارش و پوسته پوسته شدن سر
درمان های ساده ای برای کنترل خارش پوست سر و درد در خانه وجود دارند. اما در ابتدا باید با متخصص پوست درباره پوسته پوسته شدن سر صحبت کنید تا از وقوع عارضه های جدی تر پیشگیری کنید. در بسیاری از موارد بالا، داروهای ضد قارچ و ضد ویروس می توانند سودمند باشند. به علاوه، مراحل زیر از سوزش و خارش پیشگیری می کنند:
کمپرس آب گرم:
مرطوب و گرم نگه داشتن پوست سر، از احساس خارش در آن پیشگیری می کند.
شامپو:
از شامپوهای مخصوص پوست های حساس استفاده کنید و تا حد امکان، زیاد از شامپو استفاده نکنید.
موهایتان را رنگ نکنید:
رنگ کردن مو باعث احساس سوزش در پوست سر می شود.
استفاده محدود از شامپو:
به یاد داشته باشید که تنها چند بار در هفته از شامپو استفاده کنید. می توانید در طول دوش گرفتن یا حمام کردن تنها موهایتان را نمدار و خیس کنید.
برخی از روغن ها و کرم ها نظیر آلوئه ورا برای تسکین پوست سر استفاده می شوند. گاهی این درمان های خانگی برای درمان خارش سر بسیار مفیدند اما باز هم توصیه می شود که قبل از انجام هر درمان خانگی، با پزشک متخصص پوست مشورت کنید. به علاوه، داشتن حساسیت و آلرژی نسبت به روغن های خاصی می تواند سبب درماتیت تماسی شود که این عارضه خود سبب پوسته پوسته شدن سر می شود. در نهایت، به یاد داشته باشید که از خاراندن پوست سر جلوگیری کنید. لمس کردن ناحیه آسیب دیده روند درمان را به تعویق می اندازد.