گرمازدگی موقعیتی حاد و تهدید کننده زندگی است که در این حالت سیستم تنظیم کننده دمای بدن، به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در هوای گرم یا تولید بیش از حدّ گرما در بدن و یا وجود هر دو حالت، از کار می‌افتد. درحالت گرمازدگی بدن نمی‌تواند گرمای اضافی خود را دفع کند، در نتیجه دمای بدن خیلی افزایش می‌یابد که می‌تواند اندام‌های اصلی را تخریب کند.
علائم گرمازدگی چیست؟
علائم گرمازدگی شامل:
- پوست خشک و داغ
- عدم تعریق
- پوست ابتدا قرمز شده و سپس رنگ پریده یا کبود می‌شود.
- تنفس کوتاه و سریع
- نبض سریع و ضعیف
- افزایش دمای بدن به بیش از ۴۰ درجه
- سردرد
- گرفتگی عضلات
- گشادی مردمک چشم
علائم روحی و روانی گرمازدگی
- زدن سخنان بی ربط
- گیجی
- رفتار پرخاشگر
- آشفتگی و هیجان
- توهم
- بی حالی
- رخوت و بی حسی (واکنش‌های بدن بیش از حد آرام و آهسته می‌شود)
- تشنج
علائمی که نشان می‌دهد در معرض گرمازدگی هستید
- ضعف و خستگی
- کشیدگی و درد عضلات
- استفراغ و تهوع
- پوست رنگ پریده و چسبناک
- گرفتگی عضلات
- سرگیجه
- ضعف و غش
- ادرار زرد تیره یا نارنجی
- سردرد و اسهال
کمک‌های اولیه برای گرمازدگی
۱. اگر دیدید کسی دچار گرمازدگی شده، فوراً یک آمبولانس خبر کنید یا هر چه سریع‌تر او را به نزدیک‌ترین بیمارستان برسانید.
۲. اولین اقدام، کاهش هر چه سریع‌تر دمای بدن فرد است.
۳. در حالی که منتظر رسیدن امدادگران هستید، کمک‌های اولیه را آغاز کنید. فرد را به یک محیط با تهویه هوا یا حداقل یک منطقه خنک و سایه دار، منتقل کنید و هرگونه لباس اضافی را درآورید.
۴. در صورت امکان دمای بدن فرد را بگیرید و برای خنک کردن آن به ۱۰۱ تا ۱۰۲ درجه فارنهایت کمک‌های اولیه را انجام دهید. (اگر دماسنج در دسترس نباشد، برای شروع کمک‌های اولیه دریغ نکنید.)
این کار‌های زیر را برا خنک کردن فرد امتحان کنید
- پوست شخص را با استفاده از دستمال نمدار کنید.
- بسته‌های یخی را روی زیر بغل، کشاله ران، گردن و پشت فرد قرار دهید. از آنجا که این مناطق سرشار از رگ‌های خونی نزدیک به پوست هستند، خنک شدن آن‌ها ممکن است دمای بدن را کاهش دهد.
- بیمار را در حمام یا وان آب خنک غوطه ور کنید.
- اگر فرد جوان و سالم است و در هنگام ورزش شدید دچار “گرمازدگی” می‌شود، می‌توانید از یک حمام یخ برای خنک کردن بدن استفاده کنید.
راه‌های پیشگیری از گرمازدگی
هنگامی که شاخص گرما زیاد است، بهتر است در محیطی با تهویه هوا بمانید. اگر شما باید به بیرون از خانه بروید، می‌توانید با انجام این مراحل از گرمازدگی جلوگیری کنید:
۱. از لباس‌های سبک، رنگ روشن و گشاد استفاده کنید.
۲. از ضد آفتاب با فاکتور محافظت در برابر آفتاب (SPF (۳۰ یا بیشتر استفاده کنید.
۳. مایعات اضافی بنوشید. برای جلوگیری از کم آبی، به طور کلی توصیه می‌شود روزانه حداقل هشت لیوان آب، آب میوه یا آب سبزیجات بنوشید. از آنجا که بیماری ناشی از گرما همچنین می‌تواند ناشی از کاهش نمک باشد، ممکن است توصیه شود در دوره‌هایی از گرما و رطوبت شدید یک نوشیدنی ورزشی غنی از الکترولیت برای آب جایگزین کنید.
۴. در هنگام ورزش یا کار در خارج از منزل اقدامات احتیاطی دیگری انجام دهید. توصیه کلی این است که دو ساعت قبل از ورزش تقریبا ۲ تا ۳ لیوان مایعات بنوشید و درست قبل از ورزش، یک لیوان آب یا نوشیدنی ورزشی اضافه کنید. در حین ورزش، هر ۸ دقیقه دیگر باید یک لیوان آب مصرف کنید، حتی اگر احساس تشنگی نکردید.
۵. در صورت امکان، وقت خود را در بیرون از خانه به بهترین زمان‌های روز، یا صبح زود یا بعد از غروب آفتاب تغییر دهید.
خوراکی‌های سنتی برای رفع گرمازدگی
- خاکشیر یخ زده و شربت آب‌لیمو
- به‌لیمو
- هندوانه
- گلاب
- تخم شربت
- عناب و شکر
- شربت سکنجبین
منابع: روزنامه آرمان، عصرایران