طرح ساخت خانه‌های ۲۵ تا ۴۰متری در تهران جدی‌تر شده است، موافقان و مخالفان چه می‌گویند، تجربه جهانی چیست؟
امروز خبر از احداث خانه‌های ۲۵ تا ۴۰متری برای به تعادل رساندن بازار عرضه و تقاضا در بازار مسکن منتشر شد. خبری که موافقان و البته مخالفانی دارد و واکنش‌های آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی بسیار دیده شد. در گزارش امروز سعی کرده ایم درباره مزایا و معایب این خانه‌های بندانگشتی بنویسیم و مروری داشته باشیم بر تجربه دیگر کشور‌ها از ساخت این خانه‌های مینیاتوری.
ساخت خانه‌های کوچک!
بعضی‌ها می‌گویند خانه ملکی، کوچکش هم خوب است؛ شاید همین نگاه باشد که شهرداری را به فکر ساخت خانه‌های ۲۵ متری انداخته است. هرچند صحبت از خانه‌های با متراژ زیر ۳۰ متر از چندین سال پیش در برهه‌های مختلف مطرح بوده و هربار به دلیل مخالفت‌هایی که صورت می‌گرفته منتفی شده است، اما از اواخر سال گذشته ساخت آپارتمان‌های ۲۵ تا ۴۰ متری دوباره مطرح شد و به تازگی شهرداری و وزارت کشور روی آن توافق کرده‌اند و گویا مورد تایید نمایندگان مجلس هم قرار گرفته که نشان می‌دهد این طرح به اجرا بسیار نزدیک شده است.
آخرین بار پیشنهاد ساخت خانه‌های کوچک پاییز ۹۸ از سوی معاون شهرداری تهران به‌عنوان یک ضرورت مطرح شد. حالا با گذشت بیش از هشت ماه و اوج گیری قیمت‌ها در بازار اجاره این طرح بیش از هرزمانی به مرحله اجرا نزدیک شده است. شهرداری تهران با تامین زمین و کاهش قیمت آن از بهای مسکن به‌عنوان تسهیل‌کننده اجرای این طرح، موفقیت این طرح را در سناریو‌های مختلف بررسی کرده است. با توجه به این که بیش از ۵۰ درصد قیمت تمام‌شده مسکن مربوط به زمین است، شهرداری تهران قرار است با تامین زمین، نقش تسهیل‌کننده را در این طرح ایفا کند.
موافقان چه می‌گویند
عضو کمیسیون عمران مجلس درباره این طرح گفته که در شرایط کنونی با توجه به بازار مسکن و مشکل کمبود عرضه در این حوزه، تولید مسکن از هر طریقی مثبت است، زیرا این مسئله، عرضه و تقاضا در بازار مسکن را به تعادل می‌رساند و در نهایت موجب کاهش قیمت مسکن می‌شود. صدیف بدری همچنین اعلام کرده برای این که این خانه‌ها باعث تجردگرایی در جامعه نشود، به افراد مجرد عرضه نخواهد شد و این مساکن نقطه آغازین برای زندگی افراد است و می‌توانند پس از گذشت چندین سال از زندگی متراژ مسکن خود را افزایش دهند.
همچنین بسیاری از کارشناسان معتقدند با توجه به بحران مسکن پیش رو در کلان شهر‌ها احداث خانه‌های کوچک دیگر نه یک راهکار بلکه یک ضرورت است و باید برای مقابله با بحران مسکن و افزایش بیش از حد قیمت خانه و به تبع آن اجاره بها به سمت ساخت خانه‌های ارزان قیمت کوچک گام برداشت تا لااقل زوج‌های جوان مشکلات کمتری برای تشکیل زندگی داشته باشند.
مخالفان چه نظری دارند
یک تحلیلگر حوزه مسکن معتقد است کوچک کردن مقیاس خانه‌ها با هدف افزایش دسترسی مردم به مسکن ملکی، در گذشته تجربه شده و ناموفق بوده است. این کارشناس معتقد است اواسط دهه ۷۰ سیاست کاهش متراژ خانه‌ها کلید خورد و مردم از خانه‌های ویلایی ۱۵۰ تا ۲۰۰ متری وارد آپارتمان‌های کوچک‌تر ۷۵ متری شدند. قرار بود با این کار مردم به راحتی خانه دار شوند، اما حالا می‌بینیم که این مسئله حادتر شده و دسترسی مردم به خانه سخت تر!
حسین عبداللهی پژوهشگر حوزه مسکن هم معتقد است که کوچک کردن خانه‌ها، راهکار جبران سیاست‌های اشتباه سال‌های گذشته در حوزه مسکن نیست. او دلیل وضعیت کنونی را عدم کنترل مسئولان از دلالی در بازار مسکن و کمبود تولید مسکن دانست و بر این عقیده است که مسئولان می‌خواهند با کوچک کردن ابعاد خانه‌ها، این کم‌کاری را جبران کنند.
تجربه جهانی در ساخت خانه‌های مینیاتوری
تأمین مسکن مناسب برای شهروندان به‌ویژه گروه کم درآمد یک چالش در کشور‌های جهان برای دستیابی به توسعه پایدار محسوب می‌شود. لذا، سیاست‌های مختلف برای حل آن اجرا شده است مثلا در انگلیس، فرانسه و هلند تجربه مسکن اجاره به شرط تملیک یکی از تجربه‌های موفق حل بحران مسکن بوده است، اما یکی دیگر از راه حل‌ها ایجاد خانه‌های کوچک در شهر‌های بزرگ است که دولت‌ها از آن به عنوان اهرمی برای کنترل بازار و البته حمایت از قشر کم درآمد‌تر در برنامه‌های خود استفاده می‌کنند.
این خانه‌ها در برخی موارد آن چنان کوچک است که به خانه‌های مینیاتوری، نانو آپارتمان، خانه‌های تابوتی، قوطی کبریتی، بند انگشتی، استودیو آپارتمان و … شهرت دارند. مساحت این آپارتمان‌ها معمولاً بین ۲۵ تا ۴۵ مترمربع است. البته آپارتمان‌هایی به مراتب کوچک‌تر از این متراژ نیز درکشورهایی ازجمله‌ژاپن، کره جنوبی و چندین پایتخت اروپایی وجود‌دارد.
دولت ژاپن برای این که فاصله محل زندگی با محل کار مردم را در شهر‌های بزرگ همچون توکیو، یوکوهاما، اساکا، ناگویا، کیوتو و کوب کم کند از سال ۲۰۰۵ اقدام به ساخت خانه‌های کوچک در این شهر‌ها کرد و حتی برای افراد مجرد جامعه هم خانه‌های کوچک زیر ۱۰ متر ساخت که بتوانند در آن زندگی کنند. ژاپن تا چند سال پیش این خانه‌ها را در سال‌های اولیه زندگی زوج‌های جوان رایگان در اختیارشان قرار می‌داد.
آلمان، اولین پروژه آپارتمان‌های کوچک را در سال ۲۰۱۱ توسط یک پیمانکار در شهر فرانکفورت کلید زد. طراحی اولیه این آپارتمان‌ها به منظور استفاده دانشجویان صورت گرفت، ولی نه‌تن‌ها دانشجویان که کارمندان و شاغلان فرانکفورت نیز از خرید و اجاره این آپارتمان‌ها استقبال کردند.
چین هم برای حل بحران مسکن به سراغ خانه‌های پیش ساخته کوچکی رفته که کمتر از ۲۴ ساعت به هم وصل می‌شوند و حتی افراد مجرد در چین هم با کمی پس انداز می‌توانند خانه‌هایی بین ۶ تا ۹ متر برای خودشان داشته باشند. در همسایگی چین، اما هنگ کنگی قرار دارد که به دلیل وضعیت اقلیمی و جغرافیایی و افزایش جمعیت مجبور شده است به سمت خانه‌های تابوتی یا کپسولی برود خانه‌هایی که کمتر از ۵ متر هستند.
در آمریکا هم برخی ایالتها به تازگی به این سبک ساخت خانه روی آوردهاند. مثلا در کلمبیای آمریکا این سبک خانهسازی باب شدهاست. خانه‌هایی که به نوشته وال استریت ژورنال، در گذشته نماد زندگی سخت و بدبختی آدمها بود، اما اکنون به‌عنوان یک طراحی مدرن مورد توجه قرار گرفته است.
البته این روند با اعتراض ساکنان برخی محلههای شهر روبهرو شدهاست. آن‌ها از شهرداری و فرمانداری خواستهاند که قوانینی برای جلوگیری از ساخت چنین خانه‌هایی تدوین کنند تا مانع از تراکم بیشتر شهری و زشت شدن نمای شهر شوند. مالکان خانه‌ها از فضا‌های شکاف مانند میان خانهشان با خانه کناری یا میان آپارتمان‌ها برای ساخت خانه‌های کوچک و اجاره آن استفاده می‌کنند. این فقط به آمریکا محدود نشده و مثلا در آمستردام هلند، خانه‌هایی دیده می‌شود که عرضش تنها یک متر است.
منبع: روزنامه خراسان