اگر در مسیر اتوبان امام علی(ع) رو به جنوب در حرکت باشید، نزدیکیهای شهر ری، از دور سازهای خشتی که دیوارهای کنگرهای دارد توجه تان را جلب میکند. حدس زدن درباره اینکه این اثر خشتی چه نام دارد و از نظر میراثی چقدر اهمیت دارد از آن فاصله شاید سخت باشد؛ هیچ تابلوی راهنمایی هم که به معرفی این اثر کمک کند، دیده نمیشود.
این اثر تاریخی که اتوبان امام علی از نزدیکیهای آن میگذرد،«دژ رشکان» نامیده میشود که متعلق به دوران اشکانیان است و بخشهای اصلی این اثر تا زمان قاجار پابرجا بود اما در حال حاضر عمده این بنا تخریب شده است.
این دژ2300 ساله به عنوان پایتخت بهاره اشکانیان محسوب میشده و در گذشته یکی از دژ و قلعههای محافظ هسته اولیه ری بوده است. این دژ امروزه در نزدیکی محله صفائیه و چشمهعلی قرار دارد، آثار تاریخی دیگری که نزدیک این دژ واقع شده، ارگ سلجوقی و برج نقاره است و به نوعی در مربع گردشگری شهرری قرار دارد.
نام قلعه عظیم «رشکان» از کلمه «ارشک» که بنیانگذار این سلسله پادشاهی بوده گرفته شده و دیگر پادشاهان این سلسله برای افتخار کلمه ارشک را به نام خود اضافه میکردند. از این محل وسایل جنگی کهنه زیادی بدست آمده که در موزه ایران باستان موجود است.
محوطه باستانی دژ رشکان از 1313 تا 1315 از سوی هیأت باستانشناسی امریکایی به سرپرستی «اریکاشمیت» مورد کاوش قرار گرفته که پدیدار شدن بقایای مسجد جامع ری ماحصل این فعالیت به شمار میرود. کاوشهای باستانشناسی صورت گرفته در این منطقه از سال 1384 تا 1386 منجر به شناسایی آثار معماری ارزشمندی از دوران اشکانی، ساسانی و اسلامی شده که بیانگر وجود ارگی حکومتی است.
در کنار این اثر تاریخی، پارکی قرار دارد که تمام زیرساختهای گردشگری نظیر آلاچیق، سرویس بهداشتی و نمازخانه فراهم شده که میتوان بعد از دیدن این دژ ساعاتی را برای استراحت در آنجا سپری کرد. دسترسی به این دژ از میدان صفائیه شهرری و خیابان عبدالملکی جنب کارخانه گلیسیرین صورت میگیرد. دیدن این اثر تاریخی در پایان هفته میتواند نقطه آغازی باشد برای دیدن 197 اثر تاریخی که در شهرری وجود دارد./