فاضلاب شهری نقطه پایان مشکلات زیست محیطی

 

به گزارش خبرگزاری فارس از جنوب استان تهران، وقتی نگاهی به نقشه جغرافیای تهران قدیم و تهران امروزی می‌اندازیم تازه متوجه می‌شویم که این شهر دست‌خوش چه تغییرات شگرفی شده است. ساخت خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و پل‌های روگذر و زیرگذر، سربرآوردن برج‌های ساختمانی بلند، افزایش جمعیت و توسعه جغرافیایی شهر و … باعث شده تا تهران به فهرست کلان شهرهای مطرح دنیا بپیوندد.

اما این جمعیت و تغییر ساختار فیزیکی شهر نیازمند خدمات و تسهیلات ویژه‌ای است تا بتواند پاسخگوی این جمعیت کلان باشد. خدماتی که شاید از نگاه ما دورمانده باشد اما بی‌شک در اولویت برنامه‌های اجرایی مسئولان شهر قرار دارد. در کنار تأمین سرانه‌های خدماتی، فرهنگی و ترافیکی، تکمیل و بهره‌برداری از سیستم سراسری فاضلاب شهری از طرح‌های مهمی است که مدیریت شهری مد نظر قرار داده است.

در گذشته‌ای نه چندان دور جوی‌های معابر و چاه‌های جذبی و عمیقی که در منازل حفر می‌شد، در دفع فاضلاب‌های خانگی به روش سنتی و انتقال فاضلاب‌های شهری به کانال‌های حاشیه شهر نقش مؤثری داشتند اما با افزایش جمعیت و مشکلات ساختاری شهر و معضلات زیست محیطی آنان، سیستم فاضلاب سنتی دیگر نتوانست پاسخگوی نیاز باشد.

از این رو راه‌اندازی سیستم فاضلاب شهری به عنوان یکی از طرح‌های مهم و کاربردی در دستور کار متولیان شهر قرار گرفت اما ساختار نامنظم شهر، ناپایداری خاک، اطلاع‌رسانی نامناسب دست به دست هم داد تا روند اجرای این طرح، به فرایندی طولانی بدل شود و بلاتکلیف ناتمام بماند.

در دوره مدیریت جدید شهرداری تهران، به مسائل شهر به شکلی دقیق‌تر توجه شد و شهرداری با توجه به بضاعت خود، دست به کار شد تا خارج از وظایف ذاتی‌اش به مشکلات چندین و چند ساله شهر پایان دهد.

یکی از این گره‌هایی که به دست شهرداری باز شد، اجرا و تسریع راه‌اندازی سیستم فاضلاب شهری بود که خوشبختانه این تلاش باعث شد باری که چندین دهه بر دوش شهر سنگینی می‌کرد، سبک شود.

منطقه 20 کماکان با این مشکل مواجه بود به طوری که اهالی منطقه با طولانی شدن اجرای طرح از سر و سامان گرفتن فاضلاب منطقه قطع امید کرده بودند. پایین بودن سطح اقتصادی اهالی برای مشارکت در طرح و تراکم بافت فرسوده منطقه را می‌توان دو عامل مهم برای ممانعت از اجرای این طرح برشمرد اما تأکید مدیریت شهر برای مشارکت در اجرای این طرح باعث شد تا مدیران شهرداری منطقه برای تأمین بهداشت، رفاه و کاهش معضلات زیست محیطی منطقه عزم خود را جزم کنند و تکمیل سیستم فاضلاب شهری را به عنوان یک طرح اولویت‌دار در رأس برنامه‌های اجرایی و مشارکتی منطقه قرار دهند ارائه بسته‌های تشویقی، طرح عظیم تخریب و نوسازی را در منطقه کلید زد که این امر تأثیر بسزایی در پیشبرد طرح تکمیل فاضلاب ایفا کرد.

در ادامه توافقنامه‌ای از سوی شهرداری منطقه با شرکت فاضلاب شهری مبنی بر تقبل هزینه‌های عمرانی شرکت، تنظیم شد که بر اساس این تعهدنامه هزینه‌های عمرانی شرکت فاضلاب از سوی شهرداری منطقه یک‌جا پرداخت شد و باید به‌طور اقساط و در طولانی مدت هزینه مربوطه را به شهرداری پرداخت کنند.

اکنون کمتر از دو سال از عقد این قرارداد بین شهرداری و شرکت فاضلاب می‌گذرد و اگر این روزها با دقت بیشتری به محله و معابر منطقه نگاه کرده باشید حتما متوجه شده‌اید از جوی‌های عمیق و آلوده‌ای که بوی نامطبوع‌شان در فضا منتشر می‌شد، خبری نیست و جوی‌های کتابی کوچک جایگزین آنها شده‌اند. در پی این تغییر و تحول فیزیکی قدرت مانور و حیات جانوران موذی، تجمع زباله و لجن در جوی‌ها، آبگرفتگی و انتشار بوی متعفن و حتی هزینه‌های نظافت و نگهداری شهر به شدت کاهش یافته است و اگر خوش انصاف باشیم بد نیست به خاطر داشته باشیم که مساعدت‌های مالی شهرداری به عنوان موتور محرکه تکمیل فاضلاب شهری، این پروسه بزرگ را به جریان انداخته است. البته در این میان همکاری و پیگیری شورایاران را به عنوان بازوهای مشارکتی شهرداری باید ضمیمه این موفقیت کرد که جا دارد در این گزارش به آنها دست مریزاد بگوییم.

با توجه به اینکه منطقه 20 به عنوان یکی از معدود مناطق شهر تهران در آستانه تکمیل و اتصال به سیستم فاضلاب شهری است به سراغ مدیران و شورایاران منطقه می‌رویم تا از جزییات مراحل پایانی طرح و مزایایی که به همراه دارد، خبردار شویم.

 

کاربرد چند وجهی سیستم فاضلاب

معاون فنی عمرانی شهردار منطقه 20 از تبدیل بیش از 95 درصد نهرهای قدیمی به کانیو خبر داد و گفت: تکمیل سیستم فاضلاب شهری منطقه یکی از شاخص‌ترین برنامه‌های عمرانی منطقه 20 از سال گذشته محسوب می‌شود که علاوه بر انتقال فاضلاب شهری در ساماندهی آب‌های سطحی نیز مؤثر است.

عباس فرشادیان با اشاره به موقعیت جغرافیایی منطقه افزود: ری در جنوبی‌ترین نقطع شهر تهران واقع شده است و شیب نسبی این منطقه باعث شده بیش از 70 درصد آب‌های سطحی شهر تهران به این منطقه سرریز شود که این موضوع یکی از مهم‌ترین مشکلات منطقه محسوب می‌شود. در سه فصل پربارش سال، مشکلات بسیاری را به حوزه‌های شهرداری و نواحی تحمیل می‌کند بنابراین راه‌اندازی فاضلاب شهری به عنوان یک راهکار کاربردی، پایان خوشی برای تمامی این مشکلات به شمار می‌رود.

فرشادیان در ارتباط با تبدیل نهرهای فرسوده به کانیو اظهار داشت: اجرای این طرح عمرانی باعث آزادسازی و ایمن‌سازی معابر شده است و سیمای فیزیکی محله‌ها را مناسب کرده است.

بر اساس آمار ارائه شده از سوی واحد ساماندهی نواحی، شکایت در سال جاری در ارتباط با مزاحمت جانوران موذی نیز به شدت کاهش یافته است که این امر را یکی از مزایای جمع‌آوری نهرها و اتصال فاضلاب شهری می‌توان برشمرد.

معاون عمرانی منطقه خاطرنشان کرد: با توجه به تعهدات انجام شده، فعالیت عمرانی شرکت فاضلاب در منطقه رو به اتمام است و اکنون جمع‌آوری نهرهای فرسوده باقیمانده در محله‌ها و روکش آسفالت معابر در دستور کار نواحی قرار گرفته است.

 

منطقه 20 روی خط سرعت راه‌اندازی فاضلاب

نماینده شرکت فاضلاب تهران با قدردانی از همکاری شهردار منطقه 20 اظهار داشت: وجود مشکلاتی چون ریزدانگی، تراکم و فرسودگی بافت مسکونی در ساختار شهری منطقه 20 باعث شد تا اجرای این طرح با مشکلاتی غیرمنتظره همراه شود اما برخلاف انتظارمان اتصال انشعاب فاضلاب خانگی محله‌های ری به سیستم فاضلاب شهری با سرعت و موفقیت خوبی همراه بود که این امر را مدیون کمک و مساعدت شهرداری منطقه هستیم.

اسماعیلی در پاسخ به درخواست شورایاران مبنی بر تسریع طرح فاضلاب شهری گفت: حوزه فاضلاب شهر تهران، وسعت زیادی دارد و شهر تهران با وجود 22 منطقه بیش از 70 هزار هکتار واحد مسکونی دارد که رسیدگی به کل این محدوده بر عهده یک شرکت فاضلاب با اعتبار و نیروی انسانی محدود است بنابراین ممکن است فعالیت عمرانی و اجرایی پیمانکاران در برخی از محله‌ها، مشکلاتی را به اهالی تحمیل کرده باشد که این موضوع قابل چشم‌پوشی است.

وی عنوان کرد: در تمام دنیا اجرای طرح فاضلاب در اولویت طرح‌های خدماتی و عمرانی قرار دارد و سایر دستگاه‌ها موظف هستند برای پیشبرد این طرح با شرکت مجری همکاری لازم را داشته باشند اما متأسفانه در کشور ما قانونی وضع نشده تا شرکت‌های تأسیساتی مانند اداره برق، گاز و مخابرات ملزم به همکاری شوند. بنابراین هر کدام از شرکت‌ها ساز مخالف می‌زنند و به عنوان معارضی تأسیساتی مانع اجرای عملیاتی کار هستند که این موضوع علاوه بر طولانی شدن طرح، موجب شده هزینه‌ها تا دو برابر افزایش بیابد که هم برای شرکت فاضلاب مشکل ساز است و هم بار سنگینی را به آن تحمیل می‌کند. با توجه به اسناد و شواهد موجود، در سال 1370 طرح فاضلاب شهری در تهران کلید زده شد و بیش از 93 درصد طرح به عنوان زیرساخت در مناطق پیاده شد اما بنا به دلایل مختلف به جز در دو یا سه منطقه عملیات اجرایی دقیقی انجام نشد و اکنون پس از دو دهه تأخیر، اجرای طرح فاضلاب روی غلطک افتاده است و منطقه 20 نیز به عنوان یکی از مناطق پیشگام شهر تهران از پشرفت فیزیکی مناسبی برخوردار است.

اسماعیلی خاطرنشان کرد: شرکت فاضلاب موظف است طرح عملیاتی را در انشعاب اصلی کوچه‌ها و خیابان‌ها اجرا کند و طبق قانون اجازه ورود به منازل را ندارد. بنابراین نظام مهندسی باید قوانینی را برای صاحبان املاک تعریف کند که مالکان در حین تخریب و نوسازی یا مرمت اصولی ملک، موظف به اتصال انشعاب خانگی به فاضلاب شهری بشوند تا این طرح با سرعت بیشتری پیش برود.

 

طرح فاضلاب، پیشرفت فیزیکی 90 درصدی داشته است

دبیر دبیران شورایاران محله‌های منطقه 20، راه‌اندازی فاضلاب شهری در منطقه 20 را یکی از مهم‌ترین دستاوردهای عمرانی و زیست محیطی در تکه بیستم شهر تهران برشمرد و گفت: اکنون بیش از 90 درصد انشعابات فاضلاب خانگی منطقه به سیستم فاضلاب شهری متصل شده است که درصد قابل توجهی از این اقدامات را می‌توان نتیجه همکاری و مشارکت شهرداری با شرکت آب و فاضلاب منطقه دانست.

علیرضا باقری 10 درصد کار نیمه تمام طرح فاضلاب شهری را به مشکلات فیزیکی دو محله بهشتی و عباس‌آباد نسبت داد و افزود: اکنون مشکل دو محله مذکور در مرحله بررسی و رفع نقص قرار دارد و اجرای آن طرح در محله‌های دیگر نیز رو به اتمام است که با تکمیل صد درصدی می‌توانیم شاهد کاهش چشمگیر معضلات زیست محیطی و بهبود سیمای بصری منطقه باشیم.

 

اجرای طرح به شرط همکاری اهالی

دبیر شورایاری محله تقی‌آباد با اشاره به موقعیت محله تصریح کرد: بخشی از محله تقی‌آباد در حریم کمربند سبز قرار دارد و بر اساس ابلاغ طرح تفصیلی تعدادی از پلاک‌ها و معابر این محله در پهنه فضای سبز واقع شده است که باید تخریب و از سوی شهرداری تملک شوند. به همین منظور طرح فاضلاب در این بخش از محله اجرا نشده است.

 

دبیر شورایاری محله، کند پیش رفتن اجرای طرح فاضلاب شهری در این محله را همکاری نکردن برخی از اهالی محله دانست و عنوان کرد: مساحت قابل توجهی از این محله در سیطره واحدهای صنعتی و تجاری است که متأسفانه مالکان آنها به دلایل مختلفی حاضر به همکاری با شرکت فاضلاب نیستند که این موضوع، دست‌اندازهایی را بر سر راه پیمانکاران شرکت فاضلاب قرار داده و باعث شده اجرای این طرح در این محله نسبت به محله‌های دیگر با سرعت کمتری پیش برود.

 

شیب زمین، طرح فاضلاب را به دردسر انداخت

دبیر شورایاری محله شهرک نظامی با اشاره به موقعیت جغرافیایی محله بیان کرد: محله شهرک نظامی در حاشیه ضلع جنوب منطقه قرار گرفته است و شیب نسبی زمین باعث شده تا سطح این محله از سیستم فاضلاب شهری پایین‌تر قرار بگیرد و این اختلاف سطح باعث شده انشعاب فاضلاب‌های خانگی نتواند تخلیه لازم را انجام دهد و به سیستم فاضلاب سراسری متصل شود. 

سعیدی در ادامه افزود: وجود این مشکل فیزیکی باعث شد تا اجرای طرح راه‌اندازی سیستم فاضلاب در این محله به تأخیر بیفتد. در پی مطالعات انجام شده از سوی کارشناسان، نصب سیستم پمپاژ در محله به عنوان یک راهکار پیشنهاد شد که اکنون اقدامات لازم برای جانمایی سیستم پمپ در محله انجام شده است. با اجرای به موقع طرح از سوی شرکت فاضلاب و همکاری به موقع اهالی محله پیش‌بینی می‌شود تا نیمه دوم سال این محله نیز به سیستم فاضلاب شهری متصل شود.

وی با اشاره به این موضوع، نداشتن آب آشامیدنی مناسب را یکی دیگر از مشکلات محله برشمرد و گفت: تاکنون بارها از مراجع مختلف پیگیر رفع این معضل و تأمین آب آشامیدنی بهداشتی و مناسب برای اهالی این محله بوده‌ایم اما متأسفانه هنوز راه به جایی نبرده‌ایم و باعث تأسف است که اهالی محله‌ای که در دو کیلومتری ری قرار دارد، از داشتن آب شرب محروم هستند.

 

وقتی قانون وارد عمل می‌شود

اگر تا به حال به دلیل فرسودگی خانه، هزینه‌های جانبی یا بی‌اطلاعی از مزایای فاضلاب شهری، برای اتصال فاضلاب خانگی به سیستم فاضلاب شهری اقدام نکرده‌اید، کمی عجله کنید چراکه ممکن است این طرح مهم و فرامنطقه‌ای به خاطر بی‌توجهی یک شهروند، محله‌ای را با مشکل مواجه کند. بنا به قانون، شرکت فاضلاب شهری این اختیار را دارد تا در صورت همکاری نکردن کسانی که باعث اختلال در اجرای این طرح می‌شوند، وارد عمل شده و برای اتصال انشعاب فاضلاب خانه آنها اقدام کند. البته خیلی خوشحال نشوید چراکه اگر کار به این مرحله برسد، تمام هزینه‌های اجرایی به طور یک جا باید پرداخت شود در غیر این صورت انشعاب آب پلاک مورد نظر تا پرداخت بدهی شرکت فاضلاب قطع می‌شود.

 

با 122 تماس بگیرید

اجرای طرح فاضلاب شهری یکی از مهم‌ترین طرح‌های عمرانی منطقه در سال اخیر بوده است که نقش شهرداری را به عنوان کاتالیزور اجرایی این طرح نمی‌توان نادیده گرفت. شهرداری منطقه برای تسریع اجرای طرح، قراردادی را با نمایندگان شرکت فاضلاب منعقد کرده است که بر اساس آن هزینه اتصال انشعاب فاضلاب شهری را متقبل می‌شود و پس از اجرای طرح به طور اقساط هزینه مورد نظر را به حساب شهرداری واریز می‌کنند و در این میان فقط هزینه حفری و لوله‌گذاری داخل ساختمان تا انشعاب اصلی برعهده صاحبان ملک است. با این اوصاف اگر در خصوص فعالیت پیمانکاران با مشکل یا تخلفی مواجه شدند، می‌توانند با شماره 122 تماس بگیرند و موضوع مورد نظر را به ناظران شرکت فاضلاب اطلاع دهند تا هرچه سریع‌تر به مشکل آنها رسیدگی شود.