راگا نیوز: مدیر فرهنگی و هنری ری گفت: مهم‌ترین دغدغه ما در طراحی و اجرای برنامه‌های تابستانی، توجه به گذشته و هویت کهن ری بوده است.
تابستان نه تنها برای دانش‌آموزان و دانشجویان بلکه برای پدران و مادرانی که در طول سال سعی کردند محیط خانه را برای تحصیل فرزندان‌شان مهیا کنند و پا به پای آنها حرکت کنند به نوعی فصل فراغت است.
به‌همین دلیل تقریبا همه اعضای خانواده در فصل تابستان فرصت بیشتری دارند تا به فعالیت‌های جانبی و مورد علاقه خود بپردازند. در این بین مراکز فرهنگی و هنری نقش مهمی در غنی‌سازی اوقات فراغت خانواده‌ها دارند.
فرهنگسرای ولاء به‌عنوان تنها فرهنگسرای شهرری و مراکزی که به‌عنوان زیر مجموعه این مرکز فعالیت می‌کنند برنامه‌های متنوعی را برای تابستان اهالی تدارک دیده‌اند.
رضا موسوی که به تازگی به‌عنوان مدیر فرهنگی و هنری ری فعالیت خود را آغاز کرده است، گفت: مهم‌ترین دغدغه ما در طراحی و اجرای برنامه‌های تابستانی، توجه به گذشته و هویت کهن ری بوده و این مهم‌ترین تفاوت برنامه‌های امسال با سال‌های گذشته است.
آنچه که در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگوی ما با رضا موسوی مدیر فرهنگی و هنری ری است.
رویکرد اصلی برنامه‌های تابستانی فرهنگسرا آشنا کردن کودکان، نوجوانان و جوانان با هویت کهن ری عنوان شده است. دلیل انتخاب این رویکرد چه بوده است؟
-در سال‌های اخیر شاهد تغییرات سریع فرهنگی هستیم. تغییراتی که به مرور می‌تواند باعث ایجاد هویت‌های تازه شده و به نوعی فرهنگ و هویت گذشته یک شهر را تحت تاثیر قرار دهد.
این مسئله در کشورها و شهرهایی که از پیشینه تاریخی چندانی برخوردار نیستند شاید مشکل‌ساز نباشد اما در کشور ما و به ویژه در ری با گذشته تاریخی هزاران ساله‌اش امر پسندیده‌ای نیست و باید با آن مقابله کرد.
جای تأسف است که بسیاری از شهروندان ری شخصیت‌های برجسته علمی شهرشان، همچون شیخ کلینی، شیخ صدوق، زکریای رازی و … را به درستی نمی‌شناسند و در مواردی حتی تلفظ صحیح نام این بزرگان را بلد نیستند. به عقیده من ما به‌عنوان متولیان فرهنگی برای این مسائل باید برنامه داشته باشیم.
با توجه به رویکردی که برای برنامه‌های تابستانی انتخاب کرده‌اید طبیعتا بیشترین مخاطبان شما کودکان و نوجوانان هستند. برای آنها چه برنامه‌هایی دارید؟
-البته همان‌طور که شما هم اشاره کردید بخش زیادی از مخاطبان برنامه‌های تابستانی فرهنگسرا کودکان، نوجوانان و جوانان هستند و طبیعتا برنامه‌هایی که برای این گروه از مخاطبان تدارک دیده‌ایم، پربارتر است. هرچند این بدان معنی نیست که ما برای بزرگسالان هیچ برنامه‌ای نداریم.
ما امسال 10 نوع بازی را طراحی کردیم که بچه‌ها در حین بازی با مفاخر علمی، مذهبی، امامزاه‌ها، محلات و میراث فرهنگی ری آشنا می‌شوند. بعضی از محصولات فرهنگی و وسایل بازی مانند انواع جورچین‌ها را هم با هویت تاریخی ری طراحی دوباره کردیم تا برای کودکان جذابیت بیشتری داشته باشد.
ما در برنامه‌های تابستانی توجه ویژه‌ای به آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع) داشتیم.
مقام معظم رهبری از ری به‌عنوان قبله تهران یاد کردند و در پیامی که به کنگره بزرگداشت شیخ کلینی دادند، فرمودند: بزرگداشت شیخ کلینی کار خوبی است، اول به‌خاطر گرامیداشت خود شیخ و دوم به‌خاطر احیای مفاخر ری.
مقام معظم رهبری تأکید دارند که تهران یک شهر با گذشته‌ای 200 ساله نیست چراکه ری ریشه تهران است که گذشته‌ای چندین هزار ساله دارد. ما می‌خواهیم هویت ری را به کل تهران تعمیم دهیم و در این راستا تابستان امسال 10 محصول هویتی را تولید می‌کنیم.
با توجه به راه اندازی سراهای محله که به نوعی به مرکز فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و آموزشی محلات تبدیل شده‌اند؛ چه تدابیری اندیشیده‌اید که فعالیت‌های شما به موازات این مراکز نباشد؟
-موضوع فعالیت سراهای محله و تمرکز فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی در این مراکز از نظر ما دور نمانده است. به همین دلیل ما تلاش می‌کنیم برنامه‌هایی که طراحی و اجرا می‌شود، فرامحله‌ای بوده و به نوعی تمامی اهالی منطقه را تحت پوشش قرار دهد.
یکی از جالب‌ترین برنامه‌های تابستانی شما برگزاری «همایش جوانان الگوی ری» بود که در آن از جوانان الگو و شاخص تجلیل کردید. از چگونگی اجرای این طرح بگویید. چه شد که تصمیم گرفتید چنین طرحی را اجرا کنید؟
-بخش زیادی از جمعیت شهرری را جوانان تشکیل می‌دهند و طبیعتا این جمعیت جوان دارای ظرفیت‌ها و استعدادهای بالقوه‌ای هستند که در صورت توجه و شناسایی آنها می‌تواند زمینه ساز رشد و شکوفایی منطقه باشد.
ترغیب و ایجاد زمینه‌های لازم برای پیشرفت در جوانان مستعد، الگوسازی صحیح برای سایر جوانان منطقه و ارزش نهادن و برجسته کردن خصائص و ارزش‌های اخلاقی از جمله مهم‌ترین ضرورت‌های برگزاری این همایش است.
در گذشته برنامه‌هایی از این دست و با ملاک‌ها و استانداردهای کلیشه‌ای مانند موفقیت‌های تحصیلی، ورزشی و … اجرا شده و جوان‌هایی که موفقیت‌های ورزشی و تحصیلی به دست آوردند، مورد تجلیل قرار گرفتند به همین دلیل ما تصمیم گرفتیم این بار موضوع تجلیل از جوانان شاخص و الگو را با رویکردی متفاوت‌تر از گذشته مورد توجه قرار دهیم.
هدف ما از اجرای طرح «جوانان الگوی ری» شناسایی و معرفی جوانان اخلاق‌مدار بود. فرم‌های محدودی تهیه و در بین امامان جماعت مسجد، شورایاری‌ها، اصناف و نخبگان شهر توزیع شده است و ما قصد داریم با کمک این گروه‌ها جوانان اخلاق‌مدار ری را شناسایی و از آنها تجلیل کنیم.
به عبارت دیگر جوانان شاخص ابتدا براساس ویژگی‌های اخلاقی (مقبولیت در بین اهالی محله، خانواده و دوستان و …) و در مرحله بعدی براساس موفقیت‌هایی که در عرصه‌های مختلف (تحصیلی، کاری، ورزشی و …) کسب کردند، برگزیده شدند. همایش تجلیل از جوانان شاخص نیز همزمان با سالروز تولد حضرت علی اکبر (ع) و روز جوان در فرهنگسرای ولاء برگزار شد.
در شهرری علاوه بر مراکز فرهنگی وابسته به شهرداری، نهادها و گروه‌های دیگری نیز هستند که در حوزه فرهنگ فعالیت می‌کنند. آیا در برنامه‌های تابستانی فرهنگسرا جایی هم برای فعالان فرهنگی در نظر گرفته شده است؟
-امسال طرحی را با عنوان همیاران فرهنگی اجرا می‌کنیم و هدف ما از اجرای این طرح رسیدن به یک تعامل سازنده با فعالان فرهنگی منطقه، مسجد، کانون‌های فرهنگی و هنری و توانمند سازی آنهاست. این طرح در چهار مرحله اجرا می‌شود.
در مرحله اول دوره‌های آموزشی خاصی مانند ساخت پوستر، طراحی و … را برای کسانی که در تشکل‌های فرهنگی و کانون‌های فرهنگی و هنری کار می‌کنند، برگزار می‌کنیم.
یک دوره آموزش فیلم سازی، مستند سازی و تدوین هم برگزار می‌کنیم که هر تشکل فرهنگی می‌تواند یک نفر از اعضای خود را برای شرکت در این دوره‌های آموزشی رایگان، معرفی کند.
بخش دوم طرح همیاران فرهنگی اختصاص به مربیانی دارد که در حوزه تربیتی در تشکل‌های فرهنگی فعالیت می‌کنند. ما پاتوقی را ایجاد کردیم تا مربیان تربیتی با استادان فرهیخته و برجسته کشور ارتباط برقرار کرده و از تجربه‌های آنها بهره مند شوند.
در این مرحله سلسله نشست‌هایی را با موضوعات مختلف از جمله مهارت ارتباط با نوجوان، بایدها و نبایدهای کار تربیتی، آشنایی با فعالیت‌های گروهی و جمعی و … برگزار می‌کنیم.
بخش سوم طرح همیاران فرهنگی اختصاص به مدیران تشکل‌های فرهنگی دارد و هدف ما توانمند سازی آنهاست.
با برخی از استادان برجسته کشور مشغول رایزنی هستیم تا سلسله نشست‌هایی با موضوع آشنایی با جنگ نرم، برنامه ریزی فرهنگی، مدیریت در حوزه رسانه، سواد رسانه‌ای و … را برای مدیران تشکل‌های فرهنگی برگزارکنیم و بالاخره بخش چهارم طرح به مخاطبان تشکل‌های فرهنگی اختصاص دارد.
یک سری برنامه‌هایی را برای اعضای کانون‌ها و تشکل‌های فرهنگی طراحی کردیم با عنوان «ترنج» که در واقع یک سری برنامه تفریحی، ورزشی و فرهنگی ویژه اعضای کانون‌های فرهنگی و هنری و تشکل‌های فرهنگی است.
یک دوره مسابقات فوتبال با عنوان «جام اخلاق و شهدای ری» را ویژه اعضای کانون‌ها و تشکل‌های فرهنگی برگزار کردیم که هر تشکل فرهنگی یک تیم با نام یکی از شهدای محله را در این مسابقات شرکت دادند. هریک از تیم‌ها باید درباره شهیدی که نامش را برای تیم خود برگزیده‌اند یک وبلاگ طراحی کردند که به بهترین وبلاگ‌های طراحی شده هم جوایزی اهدا شد.
جمعه‌ها فرهنگسرا تعطیل نیست!
در طول تابستان هیچ روزی درهای فرهنگسرای ولاء به روی اهالی بسته نیست. سیدرضا موسوی مدیر فرهنگسرای ولاء در این‌باره عنوان کرد: با هم‌فکری دوستان و همکاران فرهنگی طرحی را آماده کردیم تا درهای فرهنگسرا روزهای جمعه هم به روی مخاطبان باز باشد.
بر این اساس ما روزهای جمعه ایستگاه‌هایی ویژه تمامی اعضای خانواده برپا می‌کنیم. در این ایستگاه‌ها کودکان و نوجوانان می‌توانند ضمن حضور در جمع همسالان خود با برخی کارهای هنری مانند نقاشی روی آینه، سفال، و … آشنا شوند.
یک بخش مسابقات ورزشی هم مخصوص خانواده‌ها طراحی شده تا همه اعضای خانواده در کنار هم لحظه‌های شادی را تجربه کنند. همچنین یک گروه رادیویی هم روزهای جمعه در فرهنگسرا برنامه هایی با رویکرد خانواده تولید می‌کند.
نیازسنجی فرهنگی
ری منطقه‌ای است با ویژگی‌های فرهنگی و هویتی خاص که آن را از سایر مناطق متمایز می‌کند و همین ویژگی‌ها باعث شده است اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری در این منطقه از حساسیت خاصی برخوردار باشد.
مدیر فرهنگی و هنری منطقه در این‌باره خاطر نشان کرد: امسال تلاش کردیم بیشتر برنامه‌های اوقات فراغت ما بیشتر محتوای فرهنگی، هنری و اخلاقی داشته باشد و برای آنکه بازده فعالیت‌های تابستانی را بالا ببریم.
ابتدا نیاز واقعی اهالی را شناسایی کردیم و سپس با استفاده از ابزارهای فرهنگی سعی کردیم به آن نیازها پاسخ بدهیم. هدف ما از اجرای برنامه‌های تابستانی صرفا پرکردن اوقات فراغت خانواده‌ها نیست بلکه می‌خواهیم اوقات فراغت آنها را غنی کنیم.
موسوی به وجود برخی آسیب‌های اجتماعی در منطقه اشاره کرد و افزود: ما تلاش می‌کنیم در حد بضاعت و توان‌مان و با استفاده از ابزارهای فرهنگی به مقابله با آسیب‌های اجتماعی برویم و راه‌های برون رفت از برخی مشکلات اجتماعی را با زبان و ابزارهای هنری و فرهنگی به خانواده‌ها نشان دهیم.
امسال محتوای برنامه‌های تابستانی که در هریک از مراکز فرهنگی اجرا می‌شود. متناسب با نیاز آن محله طراحی شده است.
وی ادامه داد: برنامه‌های تابستانی برخی از مراکز محتوای ورزشی دارد. در برخی از محله‌ها تلاش کردیم به موضوع کتاب و کتاب‌خوانی توجه بیشتری داشته باشیم. این تفاوت‌ها ناشی از نیازهای متفاوت محلات است.
جهت‌دهی به استعدادها
در بین مخاطبان مراکز فرهنگی و هنری افرادی با توانمندی‌ها و استعدادهای مختلف وجود دارند که جهت دهی به توانمندی‌های آنها می‌تواند یکی از اهداف و برنامه‌های مراکز فرهنگی و هنری باشد.
مدیر فرهنگی و هنری ری تصریح کرد: یکی از برنامه‌های ما شناسایی مخاطبان خاص و راهبرد دادن به آنهاست. این مخاطبان بعد از بهره مند شدن از برخی برنامه‌های آموزشی به مخاطب خاص تبدیل می‌شوند و مراکز فرهنگی و هنری می‌توانند از ظرفیت‌های آنها در برنامه‌های بعدی استفاده کنند.
به‌عنوان مثال در برخی از مراکز فرهنگی ری نگارخانه و یا نگارگذر طراحی کردیم تا مخاطبان خاص این مراکز که دارای استعدادهای هنری هستند آثار خود را در این مراکز در معرض دید علاقه‌مندان قرار دهند، در نتیجه این هنرمندان فرصت تبادل نظر و استفاده از نظرات کارشناسی را پیدا می‌کنند.
بازی‌های خانوادگی
یکی از محورهای اصلی برنامه‌های تابستانی مدیریت فرهنگی و هنری منطقه 20 توجه خاص به خانواده است.
موسوی اضافه کرد: خوشبختانه به‌دلیل ساختار فرهنگی و مذهبی خاص ری، بسیاری از آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی هنوز به درون خانواده‌های ما راه پیدا نکرده اما نمی‌توان انکار کرد که رفته رفته شاهد برخی تغییرات نامیمون در بین خانواده‌ها هستیم که کم‌رنگ شدن روابط عاطفی یکی از همین تغییرات نامبارک است.
این روزها کودکان ساعات کمتری را در کنار والدین خود هستند و این مسئله در دراز مدت می‌تواند مشکلاتی را برای آنها در پی داشته باشد.
به‌همین دلیل ما سرگرمی‌ها و بازی‌هایی را طراحی کردیم که کودکان حتما باید به همراه پدر، مادر و یا پدربزرگ و مادربزرگ خود در آن شرکت کنند. هدف این بازی‌ها و سرگرمی‌ها حضور اعضای خانواده در کنار یکدیگر و پرکردن بین نسل‌هاست.
گردشگری ادبی
یکی از برنامه‌های تابستانی که فرهنگسرای ولاء طراحی کرده است گردشگری ادبی است.
مدیر فرهنگسرای ولاء اضافه کرد: از تعدادی از نویسندگان دعوت کردیم تا درباره ری داستان و رمان بنویسند. قهرمانان این داستان‌ها شخصیت‌هایی هستند که در ری زندگی می‌کنند.
به مراکز فرهنگی و هنری ری می‌روند و … افراد با مطالعه این کتاب‌ها، با ری، محله‌های آن و مراکز موجود در آن آشنا شوند. این کتاب‌ها با عنوان بچه محل شاه عبدالعظیم (ع) در اختیار شهروندان و مخاطبان مراکز فرهنگ قرار می‌گیرد.
باشگاه زندگی
زندگی خانواده‌های ایرانی نسبت به گذشته تغییرات زیادی پیدا کرده است. کنار گذاشتن بعضی از آداب و فرهنگ اصیل ایرانی نتایج نامطلوبی را در پی داشته و بعضی از مسئولان فرهنگی را به فکر انداخته تا بار دیگر سبک زندگی ایرانی را در بین خانواده‌ها ترویج کنند.
فرهنگسرای ولاء طرحی را برای تابستان امسال آماده کرده است با عنوان «باشگاه زندگی» که به صورت منطقه‌ای و در قالب برپایی نمایشگاه و همایش‌های مختلف اجرا می‌شود. هدف این طرح آشنا کردن خانواده‌ها با سبک زندگی ایرانی، غذاهای بومی و سنتی ایرانی و طب ایرانی و اسلامی است.