معرفی مشخصات عمومی بیماری آنفلوانزای پرندگان:
آنفلوانزای پرندگان یك بیماری عفونی ویروسی است كه در صورت ابتلا به آن، نرخ و یا شدت مرگ و میر در پرندگان و انسان بالا است. این ویروس در روده پرندگان وحشی یافت می‌شود و برای اولین بار در سال 1961 در آفریقای جنوبی كشف شد.
چگونگی انتقال بیماری به انسان:
ویروس این بیماری در بزاق دهان، ترشحات بینی و مدفوع پرندگان مبتلا وجود دارد. تماس انسان با این پرندگان آلوده، امكان ابتلا آن رابه بیماری آنفلوانزای پرندگان فراهم می‌آورد. مدارك مستدلی مبنی بر این كه ویروس این بیماری از طریق خوردن محصولات غذایی پرندگان آلوده منتقل شده باشد گزارش نگردیده، لیكن بهتر است مواد غذایی كه از گوشت پرندگان تهیه می‌شوند به هنگام پخت 158 درجه فارنهایت و یا70 درجه سانتیگراد حرارت ببینند. برخی از پرندگان به عنوان كانون‌های انتقال بیماری (مخزن عامل بیماری‌زا) عمل می‌نمایند در حالی كه به ظاهر علائمی از بیماری را نشان نمی‌دهند. این پرندگان به ظاهر سالم كه حامل ویروس هستند نقش مؤثری در انتقال بیماری ایفا می‌نمایند.
به طور كلی خطر ایجاد بیماری و شیوع آن بستگی به در معرض قرار گرفتن انسان و منبع عفونت‌زا دارد.
علائم بیماری:
بیماری آنفلوانزا با تب، سرفه، گلودرد و كوفتگی در بدن شروع می‌شود و ممكن است با عفونت‌های چشمی، پنومونی یا ذات‌الریه و سایر بیماری‌های حاد تنفسی همراه باشد. علائم بیماری بستگی به نوع ویروسی دارد كه فرد را آلوده ساخته است. بدیهی است توانایی فرد، سطح حساسیت و مراقبت‌های بهداشتی، تغذیه، مكانیسم‌های دفاعی بدن و از همه مهم‌تر امكان تماس انسان یا حیوان آلوده عوامل مؤثری در ابتلاء به بیماری، ظهور علائم و پیشرفت آن خواهد بود.
در حال حاضر واكسنی وجود ندارد كه انسان را در مقابل ویروس H5N1 حفاظت نماید، اما مطالعات جهت مقابله با نوع دیگری از آنفلوانزای پرندگان به نام ویروس H9N2 در حال انجام است. بایستی توجه داشت اصولاً وقتی یك نفر به یك بیماری مسری عفونی مشكوك مبتلا می‌شود، مجموعه‌ای از علائم زیر را به درجات و دامنه مختلف نشان می‌دهد:
– دارای بثورات پوستی مشهود است.
– سرفه شدید.
– تب بالا.
– تب احتمالاً با خونریزی‌های غیرعادی.
– اسهال مداوم.
متاسفانه ریسك ابتلای افراد به این بیماری اكنون افزایش پیدا كرده و هریك از موارد ابتلا به بیماری به عنوان حلقه‌ای از زنجیره همه‌گیری یا اپیدمیك عمل می‌نمایند.
پیشگیری و درمان بیماری:
حداقل در شرایط فعلی، درمان‌های موجود قابل قبول نیستند و یا اقناع كننده نمی‌باشند. بدیهی است در هر صورت استفاده از داروهای ضدویروس در مقابله با این بیماری و جهت كاهش شیوع آن و جلوگیری از مرگ و میر، به عنوان یك گزینه مهم مطرح است.
گرچه موارد مستندی از ابتلا انسان به انسان گزارش نگردیده ولی موارد مشكوكی از امكان چنین ابتلایی وجود دارد.
در هر صورت، اهمیت موضوع در این است كه این بیماری ویروسی عفونی، به شدت سبب مرگ و میر انسان می‌گردد. به طوری كه این بیماری از سندرم حاد تنفسی SARS بسیار خطرناك‌تر بوده و این موضوعی است كه مورد تایید سازمان جهانی بهداشت قرار دارد.
برای کاهش خطر ابتلا به ویروس از طریق پرندگان چهار اقدام زیر را انجام دهید:
1– کودکانتان را از طیور و پرندگان دور نگاه دارید. پرندگان را تا حد امکان از محل زندگی و استراحت خود دور نگه دارید، حتی در صورتی‌که هوا سرد باشد.- کودکان را در کشتار پرندگان یا هر نوع حیوانی دخالت ندهید. – ازگوشتهای آماده و منجمد بسته‌بندی شده در کارخانه استفاده کنید. تماس نزدیک با پرندگان می‌تواند شما و خانواده‌تان را در معرض ابتلا قرار دهد.
2– نکات احتیاط را در خانه مراعات کنید. دست‌های خود را چند بار در روز به‌ویژه بعد از تماس با پرندگان و تخم آنها و قبل از خوردن غذا و بعد از دستشویی رفتن بشویید. طیور کشته شده که توسط تولید‌کنندگان مطمئن بسته‌بندی شده و مارک خورده است، را بخرید. برای بریدن گوشت خام از تخته‌ای جداگانه فقط برای آن منظور استفاده کنید. گوشت پخته را روی سطحی که قبلا گوشت خام آنجا بوده نگذارید. به پرندگان(مرغ، اردک، غاز، کبوتر،بلدرچین) و پرندگان وحشی چه زنده و چه مرده دست نزنید. قبل از مصرف مرغ یا تخم‌مرغ آن را به صورت کامل بپزید. گوشت خام مصرف نکنید. تخم مرغ را طوری بپزید که زرده و سفیده آن کاملا سفت باشد. مرغ و تخم مرغ خام را از دیگر غذاها دور نگه دارید.
3– بیماری و یا مرگ پرندگان خود را به مقامات گزارش کنید. برای پیشگیری از انتشار ویروس، مرگ‌های ناگهانی و بی‌دلیل پرندگان باید حتما به اطلاع مقامات برسد تا آنها بدون خطر موضوع را بررسی کنند.
4– به نزدیک‌ترین درمانگاه محل سکونت خود مراجعه کنید. اگر بلافاصله پس از تماس با پرندگان مریض و یا مرده، علائم آنفولانزا از جمله تب در شما ظاهر شد برای درمان سریع به درمانگاه محل سکونت خود مراجعه کنید.
سعیده شریفی کارشناس شبکه بهداشت ری