آتشکده ری از آثار دوره ساسانیان در شهر ری است. گمان می رود که این بنا آتشگاه بهرام گور بوده باشد.
آتشکده ری از آثار تاریخی به جا مانده از دوره ساسانیان در شهر باستانی ری می باشد. آتشکده ری که به آتشکده بهرام و تپه میل هم شهرت دارد بر بلندای تپه ای پهناور در جنوب شرقی حرم حضرت عبدالعظیم(ع) و در ۲ کیلومتری جنوب قلعه نو بخش کهریزک شهرستان ری قرار گرفته است. گمان می رود که این بنا آتشگاه بهرام گور بوده باشد.
این بنای قدیمی، بقایای یکی از مهمترین آتشکده های پیش از اسلام که به روایت تاریخ طبری از آن قدیمی تر وجود ندارد. براساس کتاب تاریخ طبری، این آتشکده محل نگهداری آتش مقدس بوده چنانکه در جایی دیگر نیز گفته شده؛ یزدگرد پس از شکست جلولا از حلوان به ری آمد و آتش مقدس را از آنجا برگرفت و به مرو برد.
مسعودی نیز در مروج الذهب احداث آتشکده ری را به فریدون نسبت می دهد. او می گوید آتشکده ری قبل از ظهور زرتشت وجود داشته است. ری قبل از زرتشت هم شهری مذهبی بود و چون اعراب در فتح ری با مردم آنجا صلح کردند آتشکده را باقی گذاشتند.
بنای آتشکده بر فراز تپه بزرگی قرار گرفته که از سطح زمین حدود ۱۸ متر ارتفاع داره و به گفته کارشناسان میراث فرهنگی قبلا ۲۰ متر هم خاک روی آن را پوشانده بود یعنی در واقع ۲۰ متر خاکبرداری شده تا به آثار باقی مانده دست یافتند.
بخشی از بنای آتشکده ری در زمان حمله اسکندر به ایران خراب شد و تنها قسمتی از بنای چهارطاقی و زیبای این آتشکده به صورت دو میل باقی ماند. بنای اصلی شامل چهار طاق بوده که فعلا دو طاق آن باقی مانده است، در زیر طاق کوچک آتش مقدس قرار می گرفت و مردم در مقابل آن به نیایش می پرداختند.
ساختمان آتشکده در راستای شرقی – غربی ساخته شده تا به طور کامل از نور خورشید برای روشن نمودن ساختمان بنا استفاده شود، بنایی که به گفته باستان شناسان در چهار طبقه احداث شده بود.
در بخش زیرین مجموعه سه راهروی کم پهنا وجود دارد که سراسر طول بنا را طی می کند، دالان وسط که مخصوص عبور بالاترین مقام مذهبی آتشکده یعنی موبد موبدان بود امروزه قابل عبور همگان است.
در بالای هر کدام از این دالانها تصویر یک ماهی کنده کاری شده که یکی از ماهی ها در موزه ایران باستان، دیگری در محل سایت و سومی بر دیوار محل اقامت کارکنان میراث جا گرفته است.
تپه میل با سنگ، ساروج، خشت و گل ساخته شده است. نیزارهای اطراف تپه از وجود دریاچه ای حکایت دارد که در گذشته در این محل وجود داشت، ولی خشک شده است.
آتشکده بهرام در سال ۱۳۳۴ توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره ۴۰۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و امروزه از مکانهای دیدنی استان تهران محسوب می شود.
مسیر دسترسی :
از شهر ری حدود ۱۲ کیلومتر به سمت ورامین رانندگی کنید، سپس در محلی به اسم روستای قلعه نو تابلوی بزرگ آتشکده ری شما را به سمت این محل باستانی هدایت می کند.
آتشکده ری به نام های آتشکده بهرام، تپه میل، نیز شناخته می شود.