عینک بزنیم یا لیزیک کنیم؟ آیا لیزیک چشم خوب است؟
میترا احمدی، دختری ۲۰ ساله است که از مدت‌ها پیش عینک و لنز استفاده کرده است؛ با ظاهرش مشکلی ندارد و مخالف سرسخت جراحی‌های زیبایی بی‌مورد است….
با این‌حال وضعیت بینایی‌اش و مشکلاتی که طی این‌سال‌ها با لنز و عینکش داشته، باعث حضور او در میزگرد این هفته شد.
او با خنده به ما گفت: «اگر پسر بودم حتما به‌خاطر نمره چشم‌هایم معاف می‌شدم!» روز مصاحبه هم با عینک آمده بود. او مدتی است از لنز خسته شده و به اصرار خواهرش قصد جراحی لیزر را دارد. میترا معتقد است به دلیل استفاده طولانی‌مدت از عینک حالت چشم‌هایش خمار شده و گود رفته است. او شکایت‌های زیاد دیگری هم از لنز و عینک داشت. با این حال برای عمل دودل بود. پزشکان متخصص همکار «سلامت» در این جلسه او را راهنمایی کردند.
میترا احمدی که هنوز برای انجام جراحی لیزر چشم‌هایش مردد است، می‌گوید:
هم عینک خسته‌ام کرده ، هم لنز!
سلامت: از چه زمانی متوجه شدید چشم‌هایتان ضعیف است؟
کلاس اول دبستان که بودم، به علت شغل پدرم، برای زندگی به دزفول رفتیم، یک‌روز مسوول بهداشتی به مدرسه‌مان آمد تا دید بچه‌ها را بسنجد، هنگام معاینه من ۲ برگه دستم داد؛ یکی برای خرابی دندان‌ها و دیگری برای مشکل بینایی. خیلی نگران شدم و تا رسیدن به خانه غصه خوردم. مادرم فردای آن روز از معلم بهداشتمان تشکر کرد که مشکل مرا به متخصص ارجاع داده است.
سلامت: مگر از عینک زدن بدتان می‌آمد؟
نه، واقعا منطقی بودم. فقط قبل از آماده شدن عینکم یکبار گریه‌ام گرفت که چرا بین این همه بچه من باید عینکی شوم اما عینک را زدم؛ اصلا هم از اعتماد به نفسم کم نشد چون شاگرد اول بودم و می‌دانستم بچه‌های دیگر هر حرفی بزنند، باز هم من از آنها زرنگ‌ترم.
سلامت: از آن زمان شماره چشمتان تغییر کرده؟
راستش یادم نیست ابتدا نمره عینکم چند بود اما کم نبود، شاید ۵/۱، از ۷ تا ۱۰ سالگی شماره چشمم یک بار تغییر کرد و حدود ۱۴-۱۳ ساله بودم که ناگهان به ۵/۳ نزدیک‌بین رسید، هر کدام از چشم‌هایم تقریبا همین مقدار هم آستیگمات داشت. الان حدود ۱۰ سال است که شماره چشمم ثابت شده‌است.
سلامت: از عینک زدن راضی بودید؟
نه، چون مجبور بودم در هر موقعیتی عینک بزنم؛ مثلا زنگ ورزش، همیشه می‌ترسیدم هنگام دویدن زمین بخورم و شیشه عینک در چشم‌هایم خرد شود یا از انجام ورزش‌هایی که با توپ انجام می‌شد، واهمه داشتم! در سنین نوجوانی فکر می‌کردم اگر عینک نزنم، خوشگل‌ترین دختر روی زمین هستم! برای همین از ۱۸ سالگی از لنز استفاده کردم، آن هم لنز هارد.
سلامت: با آن راحت بودید؟
در ۱ سال اول آنقدر از عینک نزدن خوشحال بودم که اصلا به دردسرهای لنز فکر نمی‌کردم، از ظاهرم رضایت به مراتب بیشتری پیداکرده بودم اما کم‌کم مشکلات شروع شد! مثلا بهارها که طوفان‌های شدید و ناگهانی می‌آمد؛ اگر ذره‌ای غبار وارد چشمم می‌شد، نمی‌توانستم حتی چشمم را باز نگاه دارم که لنز را درآورم، این اتفاق معمولا در خیابان که دست‌هایم کثیف بود می‌افتاد.
گاهی هم مواد آرایشی وارد چشمم می‌شد. شنیده بودم که در این موارد باید لنز را با بزاق که آنزیم دارد، ضدعفونی کرد اما هیچ‌وقت این توصیه را باور نکردم ولی متاسفانه گاهی مجبور می‌شدم انجامش دهم.
سلامت: هیچ‌وقت به عمل لیزر فکر نکردید؟
نمره چشم پدرم خیلی بالا بود، شاید ۱۸-۱۷٫ او اولین سال‌هایی که این عمل در کشورمان مرسوم شد، چشم‌هایش را عمل کرد و خیلی هم راضی بود، من هم گفتم می‌خواهم عمل کنم اما پدرم معتقد بود عوارض این عمل زیاد است و خود چشم‌پزشک‌ها هم عینکی‌اند و این عمل را انجام نمی‌دهند.
از طرفی خواهرم می‌گفت در سن ازدواج هستی و بهتر است عمل کنی. بعد هم تاکید می‌کرد که در عکس‌های عروسی‌ام، زشت و خواب‌آلود می‌افتم! با اینکه حرف پدرم را قبول نداشتم، اما عمل را ۲ سال به تعویق انداختم چون دوست نداشتم وقتی با دوستان یا خارج خانه هستم، عینک بزنم در صورتی که اگر می‌خواستم عمل کنم نباید مدتی قبل از آن لنز می‌گذاشتم. یک هفته تحمل می‌کردم بعد مثلا یک مهمانی پیش می‌آمد و دوباره لنز می‌گذاشتم. احساس می‌کردم با عینک زشت می‌شوم اما الان حدود ۱ ماه است که صبوری کرده‌ام و عینک می‌زنم.
سلامت: پس می‌خواهید عمل کنید؟
راستش حالا که به تاریخ عمل نزدیک می‌شوم، خیلی دلم می‌خواهد در مورد عوارض احتمالی لیزیک بیشتر بدانم. از طرفی یکی از عوارض عینک خیلی آزارم می‌دهد؛ یعنی حالت چشم‌هایم عوض شده و زیر چشم‌هایم گود رفته و نمی‌دانم این حالت برطرف شدنی است یا نه. همین مساله راغبم کرده که با وجود عوارض احتمالی، برای عمل چشم اقدام کنم.
نگاه متخصص پوست
چشمتان گود افتاده؟
ربطی به عینک‌تان ندارد!
دکتر محمد شیزرپور
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
متاسفانه خانم احمدی مانند بیشتر مردم تصور می‌کنند گود رفتن زیرچشم ناشی از استفاده عینک است اما هیچ ربطی به شماره چشم، عینک و نوع آن ندارد بلکه عمده‌ترین علت آن کاهش وزن و لاغرشدن است. البته عده‌ای هم ذاتی و ژنتیکی زیر چشم‌هایشان گود است.
گاهی هم بعد از عمل بینی، به دلیل تغییرآناتومی صورت، زیرچشم‌ها گودتر می‌شود. متخصصان پوست برای رفع این حالت، تزریق چربی یا تزریق ژل را توصیه می‌کنند. برای رفع موقت و فوری سیاهی زیر چشم می‌توان از روش‌های آرایشی کمک گرفت، هر کس می‌تواند روشن‌کننده زیر چشم مایع (کانسیلر) متناسب با رنگ پوست خودش را انتخاب کند و سیاهی زیر چشماش خود را بپوشاند، انواع جامد کانسیلر اثر بارز‌تری دارند. روش لیزر هم برای رفع تیرگی دور چشم مفید است. توجه داشته باشید گاهی تیرگی به علت گودبودن زیر چشم است.
در چنین مواقعی لیزر یا دارو اثر ندارند اما درمواردی که تیرگی دور چشم به علت افزایش رنگدانه ملانین زیر چشم باشد، لیزر یا کرم‌های دور چشم موثر هستند. برای پیشگیری از این مشکل توصیه می‌کنم سیگار نکشید و همیشه ضد آفتاب بزنید زیرا سیگار استقامت رشته‌های کلاژنی پوست را کم می‌کند.
نگاه جراح و متخصص چشم
دکتر خلیل قاسمی فلاورجانی
عضو هیأت علمی
دانشگاه علوم پزشکی تهران
چرا بیشتر چشم‌پزشکان عینک می‌زنند؟
سلامت: تفاوت انواع روش‌های لیزردرمانی برای رفع عیوب انکساری چشم چیست؟
تصحیح عیوب انکساری با لیزر به چند روش انجام می‌شود؛ «لیزیک» که در آن ابتدا برشی با ضخامت ??? تا ۱۸۰میکرون در قرنیه ایجاد می‌شود، سپس قرنیه تا می‌خورد و متخصص عیب چشم را با لیزر اگزایمر رفع می‌کند و قرنیه را به حالت اولیه بازمی‌گرداند. در روش PRK قسمتی از لایه سطحی قرنیه برداشته و سطح قرنیه مستقیم لیزر می‌شود.
پس از عمل برای کاهش درد بیمار که اغلب چندان هم شدید نیست، حدود ۳ روز لنز تماسی روی چشم او می‌گذارند تا قرنیه ترمیم شود. در روش «لازک» مثل روش PRK، قسمتی از قسمت خارجی قرنیه جدا و پس از تابش لیزر، روی قرنیه کشیده می‌شود. این روش درد کمتری دارد و ترمیم قرنیه در آن سریع‌تر است. بهبود دید بیمار در لیزیک سریع و درد پس از عمل ناچیز است اما ایجاد برش در قرنیه باعث می‌شود احتمال بروز عوارض ناخواسته حین و پس از عمل افزایش یابد. مثلا ممکن است فلپ ایجادشده حتی مدت‌ها پس از عمل در اثر ضربه جابجا، کنده یا چروک شود یا بیمار مشکل قوز قرنیه پیدا کند.
در PRK طی ۳ روز بعد از عمل و ترمیم قرنیه، بیمار کمی درد، احساس جسم خارجی و دید نامطلوب دارد اما ضخامت برداشته شده از قرنیه در این روش بسیار کمتر از لیزیک است پس عوارض کمتری هم دارد. خوشبختانه آسیب‌پذیری چشم در مقابل ضربه‌های احتمالی تقریبا مثل چشم طبیعی است و بیمار بعد از عمل هیچ محدودیت حرکتی و ورزشی‌ای نخواهد داشت.
سلامت: خانم احمدی نگران عوارض این جراحی هستند، چه راهنمایی‌ای برایشان دارید؟
در تمام دنیا جراحی لیزر چشم ایمن‌ترین عمل جراحی شناخته شده است. اگرچه نتایج موفقیت‌آمیز این عمل برای هرکس که از عینک استفاده می‌کند وسوسه‌انگیز است، اما مثل هر جراحی دیگری احتمال بروز عوارضی هم وجود دارد.
سلامت: چه عوارضی؟
کدورت قرنیه، عفونت که دوره بهبود بیمار را افزایش می‌دهد، اصلاح نشدن کامل دید بیمار و نیاز به عمل مجدد.
سلامت: پس بهتر است افرادی مثل خانم احمدی به عینک زدن ادامه دهند؟
جراحی لیزر، جراحی زیبایی چشم محسوب می‌شود و حیاتی نیست که متخصصان به بیماران تاکید کنند آن را انجام دهند یا ندهند. احتمال بروز عوارض ۱ در ۵ هزار مورد است. این احتمال زیاد نیست؛ اگر بخواهیم چرتکه دست بگیریم و این احتمال‌ها را در زندگی روزمره جمع بزنیم، نباید از خانه بیرون برویم چون احتمال دارد تصادف کنیم!
سلامت: نظرتان در مورد استریل کردن لنز با بزاق در شرایط اضطراری چیست؟
متاسفانه خانم احمدی مانند بسیاری از مردم تصور می‌کنند آنزیم بزاق همه میکروب‌ها را می‌کشد ولی اصلا این‌طور نیست. بزاق حاوی بسیاری از میکروب‌های بی‌هوازی است که ممکن است باعث کوری چشم شوند.
اگر لنز زمین افتاد، ترجیحا باید دور انداخته شود یا در شرایط اتوکلاو قرار گیرد.: به‌عنوان سؤال آخر می‌خواهم بپرسم که با این شرایط، چرا بیشتر چشم‌پزشکان عینک می‌زنند اما برای خودشان عمل لیزیک انجام نمی‌دهند؟
این دیگر چه سؤالی است؟! مثل این است که بگوییم چرا آقایی که متخصص پوست است، خودش نمی‌رود مو بکارد؟! خب، اشخاصی که عیوب انکساری دارند، مختارند این عمل را انتخاب کنند یا نکنند.
عینک بزنیم یا لیزیک کنیم؟
نگاه جراح و متخصص چشم
دکتر حسین اشرف
عضو هیات علمی
دانشگاه‌علوم‌پزشکی شیراز
اگر لنز می‌زنید بخوانید!
استفاده از لنز هم جنبه زیبایی و هم جنبه درمانی و اصلاح دید دارد. چشم حساس است و تماس مداوم لنز با آن می‌تواند عوارض مختلفی مانند ایجاد خشکی چشم، صدمه به سلول‌های زایشی ناحیه حاشیه قرنیه، مشکلات قرنیه به دلیل کاهش اکسیژنرسانی (خراش قرنیه، رشد رگ‌های خونی، التهاب غیرمیکروبی و حتی عفونت قرنیه)، حساسیت به محلول لنز، التهاب و تورم پلک و تاری دید داشته باشد. متاسفانه بیشتر کسانی که از لنزهای چشمی استفاده می‌کنند به بهداشت و ایمنی آن توجه کافی ندارند. این ۱۳توصیه را به خاطر بسپارید.
۱) قبل از دست‌‌زدن به لنز، دست‌هایتان را خوب با آب‌‌وصابون مایع بشویید. ?) مایع لنز را همان‌طور که پزشک توصیه کرده، تعویض کنید. ?) هر شب قبل از غوطه‌ور کردن لنز در محلول آن و گذاشتن در جالنزی، آن را با سرم فیزیولوژی آبکشی کنید. ?) محلول لنز جدید و قدیمی را با هم مخلوط نکنید زیرا مواد فعال آنها با گذشت زمان تجزیه می‌شوند. ?) محلول‌‌های تاریخ گذشته را نباید مصرف کرد.
۶) تحت هیچ شرایطی لنز را با آب لوله‌کشی نشویید زیرا رسوب?ها و میکروب‌های آب شهری می‌توانند باعث آسیب به لنز و چشم و حتی عفونت چشمی شوند. اگر آب در دسترس نبود، هرگز برای مرطوب‌کردن لنز از آب دهان استفاده نکنید. ۷) از جا لنزی مناسب استفاده و حداقل هر
۳ ماه یکبار آن را تعویض کنید. ۸) هرگز در حالی که لنز در چشم دارید، به استخر نروید و حمام نکنید. ۹) برای پیشگیری از آلودگی، قبل از آرایش لنزتان را بگذارید. ۱۰) با لنزهای معمولی نخوابید زیرا حین خواب اکسیژنرسانی کافی به چشم انجام نمی‌شود. ۱۱) لنز شخص دیگری را به چشم خود نزنید. ۱۲) لنزی که پشت و رو شده، چشم را ناراحت می‌کند؛ لنز روی انگشت حالت U شکل دارد و اگر پشت?و??رو شده باشد، لبه‌‌های آن به سمت خارج و پایین رفته‌اند و ۱۳) مبتلایان به دیابت، پرکاری تیرویید، آلرژی و آسم و اختلال سیستم ایمنی بهتر است از لنز استفاده نکنند. در ضمن اگر شخصی خشکی شدید چشم دارد و به هر دلیلی چشمش اشک تولید نمی‌کند کاندید خوبی برای استفاده از لنز نیست.
نگاه روان‌شناس
چگونه بچه‌ها را تشویق کنیم عینک بزنند؟
دکتر حسین ابراهیمی مقدم
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی
عینک نزدن کودک دلایل مختلفی دارد و والدین باید به‌دنبال کشف علت این رفتار باشند؛ ممکن است قاب عینک سنگین یا ناراحت باشد، در این موارد می‌توان از یک عینک‌ساز باتجربه کمک گرفت و مشکل کودک را حل کرد.
بهتر است خود کودک هم در انتخاب عینک مشارکت داشته باشد. اگر کودک برای اینکه هم‌سن‌وسال‌هایش مسخره‌اش می‌کنند، عینک نمی‌زند، به او یاد بدهید جواب کسانی که مسخره‌اش می‌کنند بدهد و مثلا بگوید: «از هر ۱۰ بچه مدرسه‌ای ۲ نفر عینک می‌زنند. من عینک می‌زنم تا دنیا را بهتر ببینم.
خیلی از انسان‌های مطرح و موفق عینک می‌زنند.» اما گاهی خود خانواده باعث تنفر فرزندشان از عینک شده‌اند؛ مثلا خودشان عینک دارند و بارها در حضور کودک گفته‌اند عینک را دوست ندارند و چقدر از آن ناراضی هستند. ا
گر فرزنددار شده‌اید، باید مراقب حرف‌هایی که در خانه می‌زنید، باشید. برای ترغیب فرزندتان به عینک زدن، فعالیت‌های مفرحی که با داشتن عینک راحت‌تر انجام می‌شوند، انتخاب کنید و از او بخواهید هنگام انجام آنها عینک بزند.
مثلا عینک بزند و روزی نیم ساعت کارتون دلخواهش را تماشا کند. فعالیت‌های انتخابی باید طوری باشند که زدن و نزدن عینک در آنها تفاوت زیادی ایجاد کند و ابتدا کوتاه‌مدت باشند و سپس به مرور مدت آنها افزایش یابد. مثال زدن افراد موفقی که چهره‌های مطرح هستند و عینکی‌اند هم معمولا سودمند است.
اگر فرزندتان پرخاشگری می‌کند، آرامش خودتان را از دست ندهید. کافی است بفهمد نزدن عینک یا پرتاب عینکش توجه شما را جلب می‌کند؛ آن‌وقت کارتان خیلی سخت می‌شود. داستان‌ها و شعرهای آموزنده‌ای را درباره عینک پیدا کنید و برای فرزندتان بخوانید. اگر در طول روز عینکش را در می‌آورد، برخورد خشن نشان ندهید و با منطق، محبت و آرامش از او بخواهید دوباره آن را به چشم بزند.
