کویرهای زیبای ایران را بشناسید

کشور ایران به‌دلیل قرار گرفتن در موقعیت خاص جغرافیایی‌اش، به سرزمین چهار فصل معروف است. در بعضی از ماه‌های سال در کل ایران بازه دمایی منفی ۲۰ درجه تا مثبت ۲۰ درجه را می‌توان ثبت کرد. این تنوع آب و هوایی کشورمان را به مقصد گردشگری در تمام روزهای سال تبدیل کرده است.

کویرهای ایران از مقاصد پرطرف‌دار در میان گردشگران داخلی و خارجی هستند. بهترین زمان برای سفر به کویرهای ایران، نیمه دوم سال در فصل‌های پاییز و زمستان است. بخش زیادی از مساحت کشور را بیابان‌های دشت کویر و کویر لوت در مرکز و جنوب شرقی کشور پوشانده‌اند. بهترین کویرهای ایران در دل این بیابان‌های بزرگ قرار دارند.

برای آشنایی بیشتر با بهترین کویرهای ایران و پی بردن به اینکه برای سفر به کویر کجا بریم، با این مقاله همراه شوید.فهرستی از بهترین کویرهای ایران را، همراه با آدرس و اطلاعات مفید برای بازدید از کویرهای ایران، به شما ارائه می‌دهد.

_{عکاس: شهرام مرندی}

کویر کجا بریم؟

گردشگران علاقه‌مند به کویرگردی و کمپ در کویر، کویرهای زیبای ایران را می‌شناسند؛ اما اگر تجربه سفر به کویر را ندارید و پرسش کویر کجا بریم، ذهنتان را مشغول کرده است، این مقاله را از دست ندهید. بهترین کویرهای ایران در استان‌های خراسان جنوبی، اصفهان، کرمان، یزد و سمنان قرار دارند. هرکدام از کویرهای قرار گرفته در دشت کویر و بیابان لوت جاذبه‌ها و زیبایی منحصربه‌فرد خود را دارند.

_{منبع عکس: ایسنا}

شاید در نگاه اول، رنگ خاکستری و قهوه‌ای کویر توجه شما را جلب کند؛ اما با قدم زدن در کویر گستره زیبایی از رنگ‌ها را خواهید دید. زیبایی‌های کویر قابل توصیف نیستند. اگر تجربه کویرگردی و اقامت در ریگزارها و شنزارهای کویری را داشته باشید، می‌دانید که لحظه غروب خورشید و آسمان پر ستاره کویر در شباز بهترین مناظر کویر هستند.

با شناخت مناسب از کویرهای مختلف، آگاهی از موقعیت جغرافیایی آن‌ها و دانستن مسیر دسترسی به کویرهای ایران می‌توانید مقصد مورد نظر خود را انتخاب کنید. در ادامه به معرفی بهترین کویرهای ایران در نقاط مختلف کشور می‌پردازیم.

بهترین کویر اصفهان

_{منبع عکس: خبرگزاری میزان}

استان اصفهان به‌دلیل قرار گرفتن در مرکز ایران فاصله کوتاهی تا دشت کویر دارد و بخش‌هایی از این استان نیز کاملا کویری است. از بین کویرهای مناسب برای گردشگری و کمپ کردن، شماری از این کویرها در استان اصفهان قرار گرفته‌اند. نزدیک‌ترین کویر به شهر اصفهان و معروف‌ترین کویر این استان، کویر ورزنه نام دارد.

کویر ورزنه در فاصله ۱۰۰ کیلومتری شرق اصفهان و ۱۵۰ کیلومتری غرب یزد قرار گرفته است. کویر ورزنه از شمال با شهرستان ورزنه و رودخانه زاینده رود، از شرق با تالاب گاوخونی،‌ از جنوب با حسن آباد و از غرب با محور مواصلاتی ورزنه به حسن آباد، احاطه می‌شود. سراسر کویر ورزنه را تپه‌های شمالی-جنوبی ماسه‌ای پوشانده‌اند. اشکال تپه‌های ماسه‌ای به‌صورت‌های هلالی، طولی و هرمی هستند و در بلندترین نقاط ارتفاع آن‌ها به ۱۰۰ متر می‌رسد.

_{عکاس: شهرام مرندی}

کویر ورزنه را با نام کویر خارا نیز می‌شناسند و این نام را از بیابان وسیع خارا گرفته‌اند؛ اما امروزه در تقسیم‌بندی بیابانی این منطقه، بیابان خارا و کویر ورزنه را دو محدوده کویری جدا از هم قلمداد می‌کنند. در حال حاضر بیابان خارا در ۳۰ کیلومتری کویر ورزنه و در نزدیکی روستای خارا واقع شده است.

ورزنه از زیباترین کویرهای ایران در استان اصفهان است و «تالاب گاوخونی» از دیدنی‌های برجسته این کویر به شمار می‌رود. وجود تالاب گاوخونی سبب پیدایش درختچه‌های بیابانی و گونه‌های جانوری در این منطقه شده است. البته باید به خاطر داشته باید که تالاب گاوخونی در ماه‌های گرم سال آب ندارد. «دریاچه نمک خارا» نیز از دیگر جاذبه‌های طبیعی در نزدیکی کویر ورزنه به شمار می‌رود.

_{عکاس: امیر حسینی}

تپه‌های ماسه‌ای در کویر ورزنه روان هستند و با اقامت در این کویر و گذراندن زمان در میان رمل‌های آن، حرکت ماسه‌ها را خواهید دید. بزرگ‌ترین سایت تفریحی کویری ایران در کویر ورزنه قرار دارد و با کمپ کردن در این کویر می‌توانید از امکانات سایت کویری آن مانند سواری با موتور چهار چرخ، زیپ لاین، شتر سواری و کویر گردی روی ماسه‌ها با ماشین آفرود، لذت ببرید. گذشته از همه این موارد، از بهترین لحظات گردش در کویر می‌توان به قدم زدن با پای پیاده روی ماسه‌های گرم اشاره کرد.

پوشش گیاهی و جانوری متنوعی نیز در این بیابان به چشم می‌خورد که می‌توان به گیاهانی مانند تق تقو، اسکنبیل، درختچه‌های گز و تاغ اشاره کرد و از میان حیوانات کویر ورزنه نیز می‌توان روباه و گربه شنی، پا مسواکی و سارگپه را نام برد.

_{منبع عکس: utsafar.ir}

در سفر به کویر ورزنه می‌توانید از جاذبه‌های بی‌نظیر تاریخی در نزدیکی این کویر نیز دیدن کنید. از برجسته‌ترین دیدنی‌های نزدیک کویر ورزنه می‌توان به «برج کبوتر قورتان» و «قلعه قورتان» در فاصله حدود ۲۰ کیلومتری کویر و کاروانسرای قلعه خرگوشی در ۷۰ کیلومتری آن اشاره کرد.

بهترین زمان سفر به کویر ورزنه از شهریور ماه آغاز می‌شود و تا اوایل فروردین ماه ادامه دارد. شاید تصور سرما در کویر برای بسیاری افراد مقدور نباشد؛ اما اگر قصد سفر به کویر ورزنه در پاییز یا زمستان را دارید، باید بدانید دمای هوا در شب تا منفی ۱۰ درجه نیز کاهش می‌یابد؛ اما در این فصل‌ها در طول روز هوا بسیار عالی است.

برای اقامت در کویر ورزنه می‌توانید از اقامتگاه‌های بومی استفاده کنید. برخی از این اقامتگاه‌ها عبارت‌اند از: عمارت آینه خانه، اقامتگاه نگار، بوم‌گردی حافظ، اقامتگاه چاپاکر و بومگردی سپنتا؛ مهمان‌خانه ورزنه در نزدیکی کویر ورزنه نیز محیطی سنتی و دلنشین با امکانات مناسب دارد. کویر ورزنه برای علاقه‌مندان اتراق در کویر و کمپ کردن در میان رمل‌ها نیز فضای مناسبی دارد.

فاصله کویر ورزنه تا شهر تهران در حدود ۵۳۰ کیلومتر است. کویر ورزنه در مرکز ایران و شرق استان اصفهان قرار دارد. محل قرار گرفتن این کویر دسترسی به آن را برای مسافران بسیاری از شهرهای ایران آسان کرده است. بسته به محل اقامتتان کافی است خود را به شرق اصفهان برسانید. شهرهای اردستان، انارک، اصفهان و شهرضا در اطراف کویر ورزنه، دسترسی به این منطقه را میسر می‌کنند. می‌توانید با توجه به محل سکونتتان، بهترین مسیر را انتخاب کنید.

_{منبع عکس: samatak.com}

برای رفتن به کویر ورزنه از تهران می‌توانید از بزرگراه خلیج فارس در جنوب تهران به‌سمت قم بروید و سپس باگذشتن از شهرهای کاشان و اردستان به شهر نائین برسید. در ورودی شهر نائین از جاده کمربندی به‌سمت تنگستان ادامه مسیر دهید. کمی بعد از تنگستان، ورودی جاده ورزنه در سمت چپ جاده را مشاهده خواهید کرد. در ادامه مسیر، ابتدا به روستای ورزنه خواهید رسید. کویر ورزنه در فاصله کوتاهی از جنوب روستای ورزنه قرار گرفته است.

فاصله شهر اصفهان تا کویر ورزنه در حدود ۱۰۰ کیلومتر است. از شهر اصفهان با دو ساعت رانندگی می‌توانید به کویر ورزنه برسید. از جاده آبشار در شرق اصفهان، به‌سمت کمربندی بروید و بزرگراه را تا جاده اصفهان-ورزنه ادامه دهید. در ورودی شهر از میدان آزادی به‌سمت خیابان بهشتی بروید و تا انتهای خیابان ادامه دهید تا به جاده دستجرد-ورزنه برسید. در این جاده به‌سمت راست بپیچید. چند کیلومتر جلوتر کویر ورزنه پیش روی شما است. بخش‌های زیادی از کویر ورزنه در غرب آن با ماشین قابل دسترسی هستند؛ اما برای بازدید از قسمت‌های جنوبی و شرقی آن حتما باید از ماشین‌های آفرود و راهنمای مجرب و راه بلد کمک بگیرید.

• آدرس کویر ورزنه: استان اصفهان، جاده اصفهان ورزنه، ۲۰ کیلومتری جنوب ورزنه، کویر ورزنه (مشاهده روی نقشه)

زیباترین کویر یزد

_{منبع عکس: touristgah.com}

یکی از زیباترین کویرهای ایران، کویر کاراکال در دشت کویر مرکزی ایران است. کویر کاراکال در نزدیکی روستای صادق آباد شهر بافق در استان یزد قرار دارد. ارتفاع کویر کاراکال به ۵۰ متر می‌رسد و در محدوده‌ای به وسعت بیش از ۱,۵۰۰ هکتار گسترش یافته است. دلیل نام‌گذاری این کویر به نام کاراکال، وجود نوعی گربه‌سان در طبیعت بکر این منطقه با همین نام بوده است.

پوشش گیاهی کویر کاراکال بسیار محدود و ضعیف است و بیشتر آن را گیاهان ماسه رو با ریشه‌های سست تشکیل می‌دهند. در حواشی کویر کاراکال و مرز بین شنزارها، درختچه‌های گز به چشم می‌خورند. اطراف کویر کاراکال را نخلستان‌های زیبا پوشانده‌اند. شن‌های کویر کاراکال برای پیاده‌روی بسیار مناسب و نرم بوده و برای علاقه‌مندان به آفرود و موتور سواری در کویر نیز بسیار مناسب است.

از دیگر تفریحات کویر کاراکال می‌توان به شتر سواری، رصد آسمان پر ستاره و قدم زدن روی شن‌های نرم کویر کاراکال اشاره کرد. استفاده از هرکدام از این امکانات هزینه‌های جداگانه‌ای دارد و اگر برای اقامت از کمپ‌ها استفاده نکنید، برای ورود به محوطه نیز باید ورودی جداگانه بپردازید.

در سفر به کویرکاراکال می‌توانید از جاذبه‌های برجسته دیدنی نزدیک به کویر کاراکال نیز دیدن کنید. جاهای دیدنی اطراف کویر کاراکال شامل «خانه وحشی بافقی» (شاعر قرن دهم هجری شمسی)، «آب‌انبار کاکامیر» با گنبد آجری گرد چین، «باغ تیتو»، «میدان خان»، «معدن سنگ آهن چغارت» و «قلعه و نخلستان باقر آباد» هستند. قلعه باقر آباد بنای تاریخی شهر بافق و از مهم‌ترین آثار تاریخی یزد به شمار می‌رود.

_{منابع عکس‌ها و عکاس: fa.tripyar.com, gotoyazd.com , بردیا سعادت}

برای اقامت در کویر کاراکال می‌توانید از کمپ‌های بر پا شده در این کویر استفاده کنید. کمپ‌های کویر کاراکال امکانات رفاهی و اقامتی مناسب را در اختیارتان می‌گذارند. اگر کمی تجربه بیشتر در زمینه کمپ در کویر داشته باشید و وسایل مورد نیازتان را همراه ببرید، ‌می‌توانید به‌صورت شخصی یا گروهی نیز در کویر کمپ کنید.

برای رفتن به کویر کاراکال ابتدا باید به استان یزد و شهر بافق بروید؛ پس با توجه به محل اقامت‌ خود، نزدیک‌ترین مسیر به‌سمت استان یزد و شهر بافق را انتخاب کنید. شهر بافق در شرق استان یزد قرار دارد و کویر کاراکال نیز در ۱۰ کیلومتری شمال شرق شهر بافق واقع شده و دسترسی از شرق و جنوب شرق کشور به این کویر مناسب است.

فاصله تهران تا کویر کاراکال در حدود ۷۵۰ کیلومتر است و برای رسیدن به کویر کاراکال از تهران باید از مسیر خروجی جنوبی تهران به اتوبان قم بروید و با گذشتن از شهرهای کاشان، اردستان، نائین و میبد و رسیدن به شهر یزد، به‌سمت شهر بافق ادامه مسیر دهید. فاصله یزد تا بافق در حدود ۱۳۰ کیلومتر و جاده‌ای کویری است. در بلوار ابتدای شهر بافق در مسیر انحرافی سمت چپ به روستای صادق آباد وارد می‌شوید و پس از طی مسافتی ۱۵ کیلومتری به کویر کاراکال خواهید رسید. این مسیر مناظری زیبا با نخلستان‌های سر به فلک کشیده دارد.

• آدرس کویر کاراکال: استان یزد، انتهای جاده یزد-بافق، روستای صادق آباد، کویر کاراکال (مشاهده روی نقشه)

بهترین کویرهای ایران برای ۶ ماه دوم سال

اسامی تعدادی از کویرهای زیبای ایران در دشت مرکزی کویر و بیابان لوت، توجه علاقه‌مندان به کویرگردی را جلب می‌کند. این کویرها مناظری زیبا و شگفت‌انگیز دارند و سفر به آن‌ها شما را با تجربه‌های جدید در سفر و گردشگری همراه می‌کند. در این بخش شما را با ۱۰ کویر از بهترین کویرهای ایران در مرکز و جنوب غربی کشور آشنا می‌کنیم. سفر به کویرهای ایران در ۶ ماه دوم سال، از بهترین گزینه‌های گردشگری کشورمان در پاییز و زمستان به شمار می‌رود.

کویر مصر

• استان اصفهان

_{منبع عکس: ایرنا}

کویر مصر از معروف‌ترین کویرهای استان اصفهان است و طبیعتی زیبا و منحصربه‌فرد دارد. کویر مصر را با نام کویر خور و بیابانک نیز می‌شناسند که برگرفته از نام شهرستان خور و بیابانک است. کویر مصر در نزدیکی روستای مصر قرار دارد و این روستا به‌همراه روستاهای «امیر آباد» و «فرحزاد» در گستره طولی ۶ کیلومتری شمالی-جنوبی در غرب اصفهان قرار گرفته‌اند. طبیعت زیبای کویر مصر با شن‌های روان و درختچه‌های گز در اطرافش توجه گردشگران را جلب می‌کند.

در کویر مصر نیز امکان لذت بردن از پیاده‌روی روی شن‌های نرم و روان را خواهید داشت. در دل کویر مصر چاهی عمیق حفر کرده‌اند که باعث پیدایش پوشش گیاهی در کویر مصر شده است. از برجسته‌ترین دیدنی‌های کویر مصر می‌توان به «دریاچه نمک خور» اشاره کرد. البته این دریاچه دائمی نیست و بزرگ‌ترین دریاچه نمک فصلی در ایران به شمار می‌رود. نمک این دریاچه قدیمی‌ترین نمک استخراج شده در ایران است. این دریاچه شکل ظاهری خاصی دارد و کف آن‌ را اشکال پنج ضلعی پوشیده از نمک پوشانده‌اند. در زمستان این اشکال به‌دلیل ترکیب با خاک رس سیاه می‌شوند و در تابستان به رنگ سفید در می‌آیند.

از دیگر جاذبه‌های دیدنی کویر مصر «نیزار مصر» است. این منطقه با نیزارهای محصور شده در میان شن‌های روان، در ۶ کیلومتری شمال شرقی روستای مصر قرار دارد. ارتفاع این نی‌ها تا چهار متر می‌رسد و به همین دلیل مأمنی مناسب برای جانوران منطقه است. نیزار مصر از بهترین مناطق برای عکاسی در کویر مصر به شمار می‌رود.

فرورفتگی بخشی از کویر در میان تپه‌های شنی «چال سلکنون» را ایجاد کرده است که نام آن از سیل کنون آمده است و این نام را به‌دلیل پیدایش چاله پس از وقوع سیلی بزرگ در سال ۱۳۵۵، بر آن گذاشته‌اند. وسط چال زمین باتلاقی است و اطراف آن را تپه‌های شنی فرا گرفته‌اند.

_{منبع عکس: سایت تخفیفان}

برای اقامت شبانه در کویر مصر می‌توانید از خانه‌های روستایی بازسازی شده و اقامتگاه‌های سنتی روستای مصر استفاده کنید. خانه‌های مخصوص اقامت گردشگران در بلوار عریض روستا قرار دارند و معماری مخصوص خانه‌های کویری در آن‌ها برای گردشگران جذابیت زیادی دارند. برای کمپ کردن در کویر نیز می‌توانید با استفاده از راهنما و نقشه مسیر، محلی مناسب برای اقامت پیدا کنید.

_{منابع عکس‌ها: persianv.com, ایرنا و خبرگزاری تسنیم و باشگاه خبرنگاران جوان}

برای رفتن به کویر مصر باید به شهرستان خور در غرب استان اصفهان بروید. فاصله تهران تا کویر مصر در حدود ۶۴۰ کیلومتر است. برای رفتن به کویر مصر از تهران باید از خروجی جنوب شرقی تهران به‌سمت گرمسار بروید و سپس تا سمنان مسیر را ادامه دهید. با ادامه مسیر در جهت شرق به استان اصفهان وارد خواهید شد و به روستای حسینیان خواهید رسید. از این روستا تا کویر مصر ۲۸۰ کیلومتر راه باقی است. در جهت جنوب ادامه مسیر دهید تا پس از گذشتن از روستای جندق به جاده خور-انارک برسید. برای رسیدن به روستای و کویر مصر به چپ جاده بپیچید. پس از طی ۵۶ کیلومتر در این جاده به ورودی کویر مصر در سمت چپ آن خواهید رسید.

• آدرس کویر مصر: استان اصفهان، شهرستان خور و بیابانک، ۵۵ کیلومتری شمال غربی خور، روستای مصر، کویر مصر (مشاهده روی نقشه)

کویر ابوزید آباد

• استان اصفهان

_{عکاس: بهنام یوسفی}

کویر ابوزید آباد از دیگر کویرهای استان اصفهان است که فاصله نزدیکی تا شهر کاشان دارد. کویر ابوزید در شمال شرقی کاشان با شنزارهای روان و تپه‌های شنی داغ گردشگران زیادی را در طول سال به خود جذب می‌کند.

جاذبه‌های دیدنی منطقه کویری ابوزید آباد این منطقه بیشتر در شمال آن و در امتداد جاده خاکی به طول ۲۵ کیلومتر واقع شده‌اند. در فاصله‌ حدود هشت کیلومتری شهر، تپه شن‌های روان هویدا می‌شوند؛ ولی برای رفتن به تپه‌های بزرگ‌تر و زیباتر باید مسیر کویر و کنار گذر دریاچه نمک چال عروس را طی کنید.

در کویر ابوزید آباد پوشش گیاهی کویری نیز به چشم می‌خورد. این پوشش گیاهی سبب گرد آمدن گونه‌های مختلف جانوری نیز شده است. پوشش جانوری منطقه عبارت است از شاهین، عقاب، خرگوش، روباه شنی، گربه شنی، شغال، گرگ، جرد، هوبره انواع آگاما و مار، لاسرتای مرنجابی و پامسواکی.

کویر ابوزید آباد بخش کوچکی از بیابان بزرگ «بند ریگ» را تشکیل می‌دهد و علاوه بر جذابیت طبیعی زیادی که دارد، به واسطه آثار تاریخی و باستانی که خود، شهرت دو چندان دارد. بسیاری از گردشگران در سفر به کویر ابوزید آباد با توجه به ظرفیت‌های بالای گردشگری منطقه، برای بازدید از اماکن تاریخی نزدیک به این کویر نیز برنامه‌ریزی می‌کنند.

_{منبع عکس: خبرگزاری مهر}

از بهترین جاهای دیدنی نزدیک کویر ابوزید آباد می‌توان به «قلعه کرشاهی»، «کوه یخاب»، «روستای ابیانه»، «آب‌انبار صفوی»، «شهر زیر زمینی اویی» و «شهر تاریخی نوش آباد» اشاره کرد.

برای اقامت در کویر ابوزید آباد نیز می‌توانید کمپ خود را در میان شنزارها بر پا کنید. اقامت در میان تپه‌های شنی سرشار از سکوت و آرامش، می‌تواند شبی پر خاطره را برایتان رقم بزند. کاروانسرای ابوزید آباد نیز گزینه دیگر اقامت در این کویر است. این کاروان‌سرا نزدیک به ۴۰۰ سال است که از مسافران پذیرایی می‌کند. از زمان ساخت کاروانسرای ابوزید آباد در دوره صفویان تا به امروز، این کاروان‌سرا فعالیت می‌کند و امروزه نیز هم‌چنان فضایی مناسب برای استراحت با امکانات رفاهی مطلوب دارد.

_{منبع عکس: خبرگزاری مهر}

فاصله تهران تا کویر ابوزید آباد تنها در حدود ۲۷۰ کیلومتر است و با سه ساعت رانندگی از تهران می‌توانید به کویر ابوزید آباد در نزدیکی کاشان برسید. دسترسی به کویر ابوزید آباد از دیگر شهرهای کشور نیز از طریق شهرهای نطنز و کاشان صورت می‌گیرد. پس با توجه به محل اقامتتان می‌توانید بهترین راه برای رسیدن به یکی از این دو شهر را انتخاب کنید.

از تهران و از خروجی‌های جنوبی آن به‌سمت اتوبان قم بروید و تا کاشان برانید. در شهر کاشان بالاتر از میدان بسیج، از بلوار ملاصدرا به مسیر انحرافی راست وارد شوید. پس از طی ۳۰ کیلومتر در این مسیر به کویر ابوزید آباد می‌رسید. در طول مسیر تابلوهای راهنما شما را هدایت می‌کنند. فاصله مناسب کویر ابوزید آباد تا تهران و مسیر دسترسی سر راست آن، گردشگران زیادی را به این منطقه جذب می‌کند.

• آدرس کویر ابوزید آباد: استان اصفهان، ۳۰ کیلومتری شرق کاشان، کویر ابوزید آباد (مشاهده روی نقشه)

کویر شهداد

• استان کرمان

_{کلوت‌های زیبای کویر شهداد در بیابان لوت}

کویر شهداد که با نام کلوت‌های شهداد نیز از آن یاد می‌کنند، بخشی از بیابان لوت است. نام دشت لوت را به‌دلیل موقعیت منحصربه‌فردی که دارد، در فهرست آثار طبیعی میراث یونسکو ثبت کرده‌اند. در طول دو دهه گذشته کلوت شهداد بیشترین دمای هوا در جهان (۷۰ درجه سانتی‌گراد بالای صفر) را تجربه کرده و به همین دلیل در دنیا نام کلوت شهداد شناخته شده است.

کلوت‌ها برجستگی‌های طبیعی دردل کویر هستند که سطح بالاترین نقطه آن‌ها هموار می‌شود. کلوت‌ها دامنه‌های شیب‌دار دارند و به‌دلیل قرار گرفتن در مسیر بادهای کویری در طول زمان‌های طولانی، شیب آن‌ها افزایش می‌یابد. کلوت‌ها باقی مانده رسوب دریاچه‌های طبیعی در گذشته هستند و به‌دلیل کم بودن تعداد در دسترس از آن‌ها در جهان، طرفداران زیادی دارند.

قدمت کلوت‌های شهداد به بیش از ۲۰ هزار سال می‌رسد و گستردگی منطقه قرارگیری آن‌ها در حدود ۱۴۵ کیلومتر طول و ۷۰ کیلومتر عرض دارد. کلوت‌های شهداد در گستره شمالی-جنوبی بیابان لوت قرار دارند. بارندگی و باد مؤثرترین پدیده‌های تأثیر گذار بر شکل ظاهری کلوت‌ها هستند. رود شور که رودخانه‌ای دائمی در دشت لوت است و شوری خود را در مسیر جریانش از چاله نمک می‌گیرد نیز بر پیدایش کلوت‌ها اثرگذار است.

شنزارهای روان شهداد در کنار کلوت‌های بلند آن از زیباترین بخش‌های کویر هستند. پیاده‌روی روی شن‌های نرم و گرم، برای گردشگران بسیار لذت‌بخش است. در این کویر مخروط‌های آتشفشانی، هرم‌های مرتفع ماسه‌ای، پهنه‌های وسیع ریگزارهای خاکستری و قهوه‌ای، تپه‌های شنی مواج و بلندترین رمل‌های ایران، توجه گردشگران را به خود جلب می‌کنند. کویر شهداد نیز امکاناتی مانند سافاری، شتر سواری میان رمل‌های کویر و موتور سواری با موتور چهار چرخ دارد. اگر در آفرود کردن مهارت داشته باشید، می‌توانید ماشین‌ها را بدون راننده کرایه کنید، در غیر این صورت باید ماشین را به‌همراه راننده اجاره کنید.

_{منبع عکس: neshatavaran.ir}

کویر شهداد کرمان منطقه‌ای وسیع است که توسط دیده‌بان محیط زیست به سه بخش تقسیم می‌شود. این سه بخش را با رنگ‌های سبز، نارنجی و قرمز مشخص می‌کنند. بخش سبز رنگ منطقه‌ای در جوار جاده شهداد-نهبندان است که بازدید از آن خطری برای بازدیدکنندگان ندارد؛ اما اگر بدون راهنما به محدوده‌های قرمز و نارنجی در کویر وارد شوید، حتما مسیر را گم خواهید کرد. پس برای بازدید از این مناطق بی‌گدار به آب نزنید؛ زیرا خطر گم شدن در کویر بسیار جدی است.

برای اقامت در کویر شهداد می‌توانید به اقامتگاه‌های بوم‌گردی اطراف کویر بروید. کمپ‌هایی نیز در کویر شهداد وجود دارند که خدمات مطلوب به گردشگران ارائه می‌دهند. از بهترین گزینه‌های اقامت در کویر شهداد می‌توان به آلاچیق‌های گنبدی شکل با دیوارها و سقف‌های چوبی اشاره کرد. این آلاچیق‌ها سیستم روشنایی دارند و اقامت در آن‌ها فضایی سنتی را برای گردشگران تداعی می‌کنند.

_{منابع عکس‌ها: سایت برترین‌ها، ایسنا، خبرگزاری فارس}

فاصله تهران تا کویر شهداد در حدود ۱۱۰۰ کیلومتر است. این کویر و سایر کویرهای بیابان لوت فاصله بیشتری به نسبت کویرهای دشت مرکزی با تهران دارند. برای رسیدن به کویر شهداد باید از شهرهای قم، کاشان، نائین، یزد، رفسنجان و کرمان عبور کنید. کویر شهداد در فاصله ۱۱۸ کیلومتری شمال شرقی کرمان قرار دارد.

برای رسیدن به کویر شهداد از کرمان می‌توانید از شرق کرمان در جاده سیرچ به روستایی به همین نام برسید و سپس از شمال روستای سیرچ به‌سمت روستای شهداد ادامه مسیر دهید. روستای شهداد دروازه ورود به کویر شهداد است. گردشگرانی که از شرق به‌سمت کویر شهداد می‌روند، باید از شهر نهبندان عبور کنند و با ادامه مسیر در جاده کرمان-بم، به کویر شهداد برسند. مسیر جاده کویر شهداد بسیار زیبا و تماشایی است.

• آدرس کویر شهداد: استان کرمان، جاده کرمان-سیرچ، روستای شهداد، کویر شهداد (مشاهده روی نقشه)

کویر ریگان

• استان کرمان

_{منبع عکس: tajrobesafar}

کویر ریگان در شهرستان ریگان استان کرمان و در انتهایی‌ترین نقطه جنوب شرقی این استان قرار گرفته است. مشخصات ظاهری ریگزارهای کویر ریگان با سایر کویرهای ایران تفاوت دارد. رنگ شن‌ها و ریگزارهای کویر ریگان روشن است و ارتفاع تپه‌های شنی بلند آن به ۷۵ متر می‌رسد. شن‌های کویر ریگان به اعتقاد محلیان این منطقه خاصیت درمانی نیز دارند.

کویر ریگان بخشی از بیابان لوت است و ریگزارهای آن در راستای شرقی-غربی گسترش یافته‌اند. گستره طولی تپه‌های شنی کویر ریگان در این فاصله به ۲۰ کیلومتر می‌رسد؛ اما پهنای این تپه‌ها که در جهت شمالی-جنوبی قرار می‌گیرند، از ۴ کیلومتر تجاوز نمی‌کند. در اطراف کویر ریگان، روستاهای زیادی قرار دارند.

ریگزارهای ریگان در حال گسترش هستند و گسترش بیایان زایی در این کویر محل زندگی ساکنان روستاهای کویر ریگان را تهدید می‌کند. در نزدیکی کویر ریگان جنگل‌های کهور ریگان قرار دارند که تأثیر قابل توجهی در کنترل بیابان زایی گذاشته‌اند. درختان این منطقه از کم آبی و خشک‌سالی آسیب زیادی دیده‌اند؛ اما خوشبختانه این گیاهان در مقابل کم آبی و خشکی تا حد زیادی مقاومت می‌کنند. این درختان قدرت بالایی در جذب رطوبت از برگ‌های خود دارند.

پوشش جانوری در اطراف کویر ریگان نیز جالب توجه است. سوسمار دم تیغی ایران گونه‌ای رو به انقراض است که در معرض نابودی کامل قرار دارد. حراست و نگهداری از این‌گونه کمیاب برای مجامع بین‌المللی در حوزه محیط زیست اهمیت زیادی دارد. محل زندگی این‌گونه از سوسمارها در میان لانه‌ها و سوراخ‌های حفر شده در کویر است. از دیگر گونه‌های جانوری در کویر ریگان می‌توان روباه و گربه شنی، زاغ بور، شاهین، سارگپه بیابانی و انواع پرندگان شکاری را نام برد.

_{منبع عکس: خبرگزاری میزان}

در کویر ریگان کمپ برای اقامت وجود دارد. آلاچیق‌های دائمی نصب شده در کمپ کویر ریگان امکانات مناسبی در اختیار گردشگران قرار می‌دهند. خانه‌های روستایی در روستاهای مجاور کویر ریگان نیز برای کرایه کردن وجود دارند. گذشته از این‌ها، اگر می‌خواهید در کویر کمپ کنید، می‌توانید وسایل لازم و مناسب همراه ببرید؛ اما به خاطر داشته باشید برای اتراق در فواصل دورتر حتما از راهنمای مناسب کمک بگیرید و به‌صورت گروهی سفر کنید.

فاصله کویر ریگان تا تهران در حدود ۱,۲۵۰ کیلومتر است. دسترسی به کویر ریگان برای ساکنان مناطق شرقی، جنوبی و جنوب شرقی مناسب است. شهرهای نزدیک به کویر ریگان بم و زاهدان هستند و برای رفتن به کویر ریگان می‌توانید بسته به مسیرتان به یکی از این شهرها بروید. فاصله کویر ریگان تا دریای عمان و شهرهای ساحلی آن نیز زیاد نیست.

_{منبع عکس: khatoongasht.com}

برای رفتن به کویر ریگان از تهران باید از استان‌های قم، اصفهان، یزد و کرمان بگذرید تا به این کویر برسید. شهر بم در فاصله ۱۰۰ کیلومتری کویر ریگان قرار دارد. از شهر بم در مسیر بزرگراه بم-نرماشیر حرکت کنید و پس از رسیدن به نرماشیر از خروجی سمت راست به جاده ریگان وارد شوید. در ابتدای این خروجی تابلوی راهنمای مسیر چابهار را خواهید دید. پس از طی ۵۴ کیلومتر در این جاده، دوربرگردان را دور بزنید و به خروجی رحمت آباد وارد شوید. کمی جلوتر تابلوهای راهنمای کمپ کویر ریگان را خواهید دید.

• آدرس کویر ریگان: استان کرمان، شهر بم، روستای نرماشیر، ۶۰ کیلومتری جاده نرماشیر-چابهار، پنج کیلومتری جاده رحمت آباد، کویر ریگان (مشاهده روی نقشه)

کویر ریگ جن

• استان سمنان

_{منبع عکس: namnak.com}

کویر ریگ جن در سمنان به یکی از صعب العبورترین نقاط دنیا مشهور است. هیچ ردی از حیات موجودات زنده در این کویر دیده نمی‌شود. کویر ریگ جن بخشی از کویر مرکزی ایران در دشت کویر و سومین ریگزار بزرگ ایران است. کویر ریگ جن از شرق و شمال شرق به دشت کویر، از شمال به شهر سمنان، از غرب و شمال غرب به گرمسار و منطقه حفاظت شده کویر و از جنوب به انارک می‌رسد.

کویر ریگ جن وسعتی نزدیک به ۳,۸۰۰ کیلومتر مربع دارد و باتلاق‌های آن بسیار خطرناک هستند. کویر ریگ جن در میان محلیان و گردشگران به وهم انگیز، ترسناک و اسرار آمیز بودن شهرت دارد. دلیل این مسئله گم شدن افرادی در این کویر و غیر قابل عبور بودن بخش‌هایی از آن در گذشته بوده است. به‌دلیل عدم وجود پوشش گیاهی در منطقه و وزش شدید باد، شکل ظاهری ریگزارها دائم تغییر می‌کند. دشت فرسایش یافته کویر ریگ جن از تپه‌های ماسه‌ای مملو است و رسوبات نمکی در سراسر آن دسترسی به بخش‌های مختلف در کویر را در بعضی نقاط آن، بدون تجهیزات غیرممکن می‌کنند.

سال‌های خیلی زیاد به‌دلیل ناشناس بودن این منطقه و خطرات آن، هیچ کس برای بازدید از این کویر اقدام نمی‌کرد. برای مسافرانی که به این منطقه سفر می‌کردند نیز خطر گیر کردن در گل و لجن بسیار نگران کننده بود. عدم دسترسی به این کویر و ترس از ورود به آن عامل پیدایش شایعه‌های زیادی در مورد این کویر می‌شد. تا سال ۱۹۹۷ میلادی یعنی نزدیک به ۲۴ سال پیش که علی پارسا، کویر شناس ایرانی مقیم کشور آمریکا به‌همراه رئیس وقت پارک ملی کویر با هواپیما از فراز کویر ریگ جن گذشتند و یک سال بعد نیز علی پارسا با تجهیزات و وسایل کامل و با ماشین از این کویر عبور کردند و به شایعات بی اساس در مورد این منطقه پایان دادند.

پس از آن کویر نوردان دیگری نیز از این کویر عبور کردند. عدم دسترسی به بخش‌هایی از کویر ریگ جن تا آن زمان به‌دلیل نبود منابع آب و باتلاق‌های نمک و تپه‌های شنی بلند و صعب العبور باعث شده بود که مردم محلی کنترل این منطقه را در دست نیروهای فرازمینی و جن‌ها بدانند. از دیگر دلایل ایجاد این شایعات، گرمای بیش از حد کویر ریگ جن و پیچیدن صدای بلند باد در آن بود. اختلاف بالای دمای هوا در روز و شب، سبب خرد شدن سنگ‌ها می‌شود که صدای مهیبی در کویر ایجاد می‌کند. از این پدیده با نام  «گریه سنگ» یاد می‌شود. پس از عبور کویرنوردان از کویر ریگ جن، نگرش مردم نیز تغییر کرد.

اطراف کویر ریگ جن را ارتفاعات و کوه‌های مختلفی فرا گرفته‌اند. مرز مشخصی برای کویر ریگ جن وجود ندارد. کوه‌های گوگرد، ارتفاعات نخجیر، کوه طلحه، شیطان کوه، کوه دم و تنگه ظلمات و کوه ملاهادی از کوهستان‌های مهم اطراف کویر ریگ جن هستند.

اگر تجربه کویر نوردی را ندارید، کویر ریگ جن را برای سفر نخست کویری خود انتخاب نکنید. حتی اگر با تجربه هستید و از کویرهای مختلف بازدید کردید، بهتر است به‌صورت گروهی به کویر ریگ جن سفر کنید. بازدید از کویر ریگ جن نیازمند تجهیزات کامل و ماشین مجهز و سبک است. برای سفر به کویر ریگ جن حتما مکان‌یاب فعال با راهنمای کار کشته نیاز خواهید داشت. نقشه کاملی از کویر ریگ جن تاکنون ثبت نکرده‌اند و به همین دلیل بهترین وسیله برای همراه داشتن، راهنمای الکترونیک ماهواره‌ای برای ثبت و ردیابی نقاط جغرافیایی است.

_{منبع عکس: iranhotelonline.com}

از مسیرهای مختلفی می‌توانید به کویر ریگ جن وارد شوید. اگر از مسیر جندق به کویر ریگ جن می‌روید، پس از طی مسافت پرپیچ‌وخم، به رودخانه‌ای خشک و عریض خواهید رسید. پس از این رودخانه تا چشم کار می‌کند کوه‌ها و تپه های ماسه‌ای می‌بینید، البته بخشی از این مسیر نیز مسطح است و تپه‌های کوچک‌تری دارد. شاید به نظر برسد که این منطقه برای پیشروی مناسب باشد؛ اما در فاصله کوتاهی از این منطقه به باتلاق‌ها خواهید رسید. این قسمت بخش جنوبی کویر ریگ جن را تشکیل می‌دهد.

بخش باتلاقی جنوب کویر ریگ جن اصلا مناسب برای تردد نیست، پس این مسیر را انتخاب نکنید. بهترین مسیر ادامه در جهت شمال غربی کویر ریگ جن است. شمال ریگ جن به کوه‌های مرتفع می‌رسد و از این منطقه قله دماوند نیز دیده می‌شود. این مسیر در نهایت به پارک ملی کویر می‌رسد. البته رسیدن به پایان این راه، با پیمودن مسافتی در حدود ۱۰۰۰ کیلومتر میسر می‌شود.

برای سفر به کویر ریگ جن بیش از سایر کویرها ذخیره آب و غذا همراه ببرید. تجهیزات مکانیکی و فنی کامل برای وسیله نقلیه‌تان نیز همراه داشته باشید. برای تردد در مسیرهای دیگر می‌توانید از راهنماهای کار کشته محلی کمک بگیرید؛ اما با این وجود پیشنهاد ما به شما این است که در صورت بی تجربگی در زمینه بیابان گردی و کویر نوردی، برای اولین بار به کویر ریگ جن نروید.

بازدید از کویر ریگ جن بیشتر از یک روز زمان می‌برد و برای اقامت در اطراف این منطقه می‌توانید از اقامتگاه‌های موجود در شهرهای سمنان یا گرمسار استفاده کنید. اگر به محیط‌های سنتی‌تر علاقه دارید، در خانه‌های روستایی واقع در روستاهای نزدیک به کویر ریگ جن مانند انارک و جندق اقامت کنید.

_{منبع عکس: iranhotelonline.com}

برای کمپ کردن در کویر ریگ جن حتما به‌صورت گروهی اتراق کنید و از کمپ کردن در این منطقه به‌صورت فردی و بدون راهنما خودداری کنید.

فاصله تهران تا کویر ریگ جن در حدود ۴۵۰ کیلومتر است. کویر ریگ جن در نزدیکی کویر مصر یا خور در مرز با استان اصفهان قرار دارد. برای رفتن به‌سمت کویر ریگ جن باید به استان سمنان بروید. کوتاه‌ترین مسیر از تهران به‌سمت کویر ریگ جن از شهرهای گرمسار و سمنان می‌گذرد. پس از سمنان با ادامه مسیر در جهت شرق به روستای حسینیان خواهید رسید. از روستای حسینیان در جهت جنوب به جاده جندق وارد شوید. کویر ریگ جن در میانه این جاده قرار دارد و تابلوهای راهنما در پیدا کردن ورودی کویر به شما کمک می‌کنند.

نقطه مشخصی با نام کویر ریگ جن را روی نقشه‌های رسمی ثبت نکرده‌اند. به همین دلیل، همراه داشتن راهنمای الکترونیکی در این سفر لازم است تا اگر در کویر راه را گم کردید بتوانند شما را ردیابی کنند.

• آدرس کویر ریگ جن: استان سمنان، روستای حسینیان، جاده جندق، کویر ریگ جن (مشاهده روی نقشه)

کویر مرنجاب

• استان اصفهان

_{منبع عکس: ایرنا}

کویر مرنجاب از دیگر کویرهای استان اصفهان است و در شمال شهرستان آران و بیدگل از توابع کاشان قرار دارد. در این منطقه پوشش گیاهی و جانوری غنی است و گونه‌های مختلفی در آن به چشم می‌خورد. کویر مرنجاب از شمال به دریاچه نمک مسیله در آران و بیدگل، ازغرب به بیابان مسیله و کویر آب شیرین، از شرق به بیابان پشت ریگ و پارک ملی کویر و از جنوب به بیابان بند ریگ و تپه‌های ماسه‌ای روان می‌رسد.

نام مرنجاب از کاروان‌سرا و قناتی تاریخی در این منطقه متعلق به دوران صفویه گرفته شده است. کویر مرنجاب از بهترین گزینه‌های کویرنوردی برای گردشگران و علاقه‌مندان به بیابان گردی به شمار می‌رود و در واقع یکی از قطب‌های اصلی کویر گردی ایران است. گرچه کویر مرنجاب بسیار بکر و زیبا است، اما گروه‌های مختلف تازه کار و همین طور کویرنوردان مجرب، در طول سال از این کویر دیدن می‌کنند.

پیاده‌روی در میان تپه‌های شنی بلند و محصور میان جنگل‌های تاغ و دریاچه نمک، از جذابیت‌های برجسته کویر مرنجاب به شمار می‌رود. لفظ دریاچه در محیط کویر با تصور ما از این کلمه متفاوت است. دریاچه‌های کویری محوطه‌های فراخ و گود در کویرها هستند که به‌جای آب، نمک سراسر آن‌ها را می‌پوشاند. با این وجود در بعضی از سال‌ها بارش مناسب باران باعث تجمع آب تا چند سانتی‌متر در دریاچه‌های کویری می‌شود. در کویر مرنجاب نیز از تفریحاتی مانند سافاری، شتر سواری، موتور چهار چرخ، رصد ستارگان در شب و شب‌گردی در کویر می‌توانید لذت ببرید.

_{منابع عکس‌ها: otaghak.com, virgool.io, ایرنا}

پوشش گیاهی و جانوری کویر مرنجاب شامل گیاهانی نظیر گز، تاغ، قیچ، دم گاوی و ارته و حیواناتی نظیر گرگ، شغال، آفتاب پرست، بزمجه، کفتار، انواع مار و مارمولک، روباه و گربه شنی و پرندگان شکاری می‌شود. در سال‌های اخیر یک جفت یوزپلنگ ایرانی نیز در کویر مرنجاب دیده شده‌اند.

از برجسته‌ترین دیدنی‌های کویر مرنجاب می‌توان چاه کنجه، دریاچه نمک، جزیره سرگردان، کاروانسرای مرنجاب، چاه دست کند، ریگ بلند، کو کلنگ، قلعه کرشاهی، چاه هندوانه و کوه یخاب را نام برد. به‌دلیل نزدیکی کویر مرنجاب به شهر کاشان، در سفر به این کویر  امکان بازدید از دیدنی‌های تاریخی این شهر باستانی را نیز خواهید داشت.

وسعت دریاچه نمک مسیله در شمال کویر مرنجاب به حدود ۶۵۰ کیلومتر مربع می‌رسد و در بیشتر ایام سال پوشیده از نمک است. پس از تبخیر آب حاصل از بارش‌های فصلی، رسوب نمک در این دریاچه اشکال هندسی جالبی را پدیدار می‌کنند. حفر چاه آب شیرین در کویر مرنجاب از جالب توجه‌ترین نکات کویر مرنجاب است.

برای اقامت در کویر مرنجاب می‌توانید در کمپ‌های اطراف آن اتراق کنید. کمپ‌ ستاره شب‌های کویر، در کیلومتر ۱۱ جاده مرنجاب امکانات مناسبی برای اقامت دارد. کاروانسرای مرنجاب نیز بنایی تاریخی از دوران صفویه است و در حال حاضر اتاق‌های آن را برای اقامت به گردشگران کرایه می‌دهند. اقامت در این کاروان‌سرا برای علاقه‌مندان به بناهای تاریخی بسیار لذت‌بخش خواهد بود.

منبع عکس: خبرگزاری برنا

فاصله تهران تا کویر مرنجاب در حدود ۲۷۰ کیلومتر است. فاصله کوتاه این کویر تا پایتخت و امکانات مناسب آن، کویر مرنجاب را به مقصدی محبوب برای ساکنان تهران و شهرهای اطراف آن تبدیل می‌کند. شهرهای کاشان و آران و بیدگل در استان اصفهان دسترسی مناسبی به کویر مرنجاب دارند و بسته به محل اقامتتان می‌توانید بهترین مسیر را با توجه به منطقه ورودتان به استان اصفهان انتخاب کنید.

فاصله آران و بیدگل تا کویر مرنجاب در حدود ۴۰ کیلومتر است و از خروجی آران و بیدگل یک جاده اختصاصی به‌سمت کویر مرنجاب وجود دارد. برای رسیدن به کویر مرنجاب از شمال آران و بیدگل در بلوار ارتش تا میدانگاهی بزرگ ادامه دهید. در مسیر مستقیم به جاده مرنجاب وارد می‌شوید. می‌توان با ماشین‌های معمولی نیز این مسیر را طی کرد، اما باید آرام برانید. پس از رسیدن به دو راهی دریاچه نمک باید به‌سمت راست بروید. پس از طی فاصله‌ای کوتاه به کمپ مرنجاب می‌رسید. برای تردد در میان کویر باید حتما از ماشین‌های آفرود استفاده کنید.

• آدرس کویر مرنجاب: استان اصفهان، شهر کاشان، آران و بیدگل، بلوار ارتش، جاده مرنجاب، کویر مرنجاب (مشاهده روی نقشه)

کویر ریگ زرین

• استان یزد

_{منبع عکس: irandeserts.com}

کویر ریگ زرین یا کویر مغستان در ۴۰ کیلومتری شمال کویر بافق و حوالی روستاهای «ساغند» و «بیاضه» قرار دارد. کویر ریگ زرین با ارتفاعات میانی‌اش، به دو قسمت کویر شمالی و کویر جنوبی تقسیم می‌شود. در کویر شمالی تپه‌های ماسه‌ای شمالی-جنوبی قرار گرفته‌اند و کویر جنوبی را زمین‌های خیس باتلاقی و رسی تشکیل می‌دهند.

در اطراف کویر شمالی تپه های شنی با ریگزارهای روان به چشم می‌خورند. آب‌های زیرزمینی در کویر ریگ زرین حجم بالایی دارند که باعث پوشش گیاهی کویر می‌شوند. آب‌های زیرزمینی در کویر مغستان شور نیستند که این مسئله بر شکل ظاهری گیاهان این منطقه تاثیر گذاشته است. در کویر جنوبی رودخانه‌ای فصلی نیز جریان دارد.

_{منبع عکس: irandeserts.com}

تنوع جانوران کویر ریگ زرین نیز بالا است. از میان گونه‌های مختلف در منطقه کویر مغستان می‌توان به گرگ، شال، کفتار، روباه شنی، گربه شنی، بزمجه، انواع مختلف مارمولک، عقرب و پرندگان شکاری اشاره کرد.

از بهترین تفریحات کویر ریگ زرین می‌توان سافاری، موتور سواری با موتور چهار چرخ و پیاده‌روی روی شن‌های روان را برشمرد. برای اقامت در کویر ریگ زرین می‌توانید در کویر کمپ کنید و از سکوت و آرامش در کویر مغستان لذت ببرید. کمپ کویر زرین در این منطقه نیز محیطی مناسب با امکانات رفاهی در اختیار گردشگران می‌گذارد.

_{منبع عکس: irandeserts.com}

فاصله تهران تا کویر ریگ زرین در حدود ۷۲۰ کیلومتر است. این مسیر از استان‌های قم و اصفهان می‌گذرد. برای رفتن به کویر ریگ زرین در این مسیر، از خروجی جنوب تهران به‌سمت قم بروید و با گذشتن از شهرهای کاشان، نطنز، نائین و میبد به شهر یزد برسید.

از شهر یزد در جهت شمال شرقی به‌سمت روستای ساغند بروید. جاده فرعی مغستان پس از روستای ساغند و در سمت چپ مسیرتان شما را به کویر مغستان خواهد رساند. از طریق استان سمنان نیز می‌توانید به‌سمت استان اصفهان و سپس یزد و کویر مغستان بروید، اما این مسیر کمی طولانی‌تر است.

• آدرس کویر ریگ زرین: استان یزد، ۱۳۰ کیلومتری شمال شرقی شهر یزد، روستای ساغند، انتهای جاده مغستان، کویر ریگ زرین (مشاهده روی نقشه)

کویر حلوان

• استان خراسان جنوبی

_{منبع عکس: irandeserts.com}

کویر حلوان از زیباترین کویرهای ایران در محوده کویر مرکزی است. کویر حلوان از شمال با کویر مرکزی و ارتفاعات پیر حاجات طبس، از شرق با کوه‌های عاشقان، از جنوب با جاده مواصلاتی خور به طبس و از غرب با دریاچه نمک در کویر مرکزی ایران احاطه می‌شود. نام کویر حلوان را از نام روستایی در نزدیکی آن گرفته‌اند.

کویر حلوان در گذشته در مسیر شاه‌راه ارتباطی قرار داشته و به همین دلیل منطقه‌ای پر تردد با جاذبه‌های تاریخی به شمار می‌رود. سراسر کویر حلوان را ریگزارهای انبوه پوشانده‌اند و حاشیه کویر حلوان را باتلاق‌های نمکی و خاک‌های رسی تشکیل می‌دهند. ریگزارهای کویر حلوان در گستره شمالی-جنوبی قرار گرفته‌اند که از نمای بالا مثلثی شکل با رأس شرقی هستند. تلاقی ریگزارهای کویر حلوان با کوه‌های عاشقان مناظری زیبا خلق کرده‌اند.

_{منبع عکس: irandeserts.com}

ارتفاع تپه‌های شنی در کویر حلوان از غرب به شرق کویر افزایش می‌یابد و در بلندترین منطقه تا ۸۰ متر هم می‌رسد. در قسمت جنوب شرقی کویر حلوان و در محل برخورد کوه‌ها با ریگزارهای کویر، زیباترین صحنه‌های کویر حلوان رامی‌توان دید.

کویر حلوان به‌دلیل قرار داشتن در منطقه‌ای صنعتی با معادن زیاد، مسیر دسترسی و جاده‌های فرعی بسیار دارد و به همین دلیل می‌توان به‌سادگی در میان کویر با ماشین تردد کرد. این کویر پوشش گیاهی و جانوری متنوعی نیز دارد. از گونه‌های مختلف گیاهی در کویر حلوان می‌توان به قیچ، تاغ، دم گاوی، بادام کوهی و اسکنبیل اشاره کرد. حاشیه غربی کویر حلوان نیز درختچه‌های گز و گیاهان شور پسند روییده‌اند. از گونه‌های متنوع جانوری در این منطقه می‌توان انواع مارها و عقرب‌ها، شاهین، کبک، چکاوک بیابانی، عقاب طلایی، کرکس، گرگ، شال، روباه شنی، گربه شنی، سمور سنگی و موش صحرایی را نام برد.

_{منبع عکس: smarttiz.com}

در سفر به کویر حلوان حتما از روستای نزدیک آن نیز دیدن کنید. یکی از دلایل شهرت روستای حلوان تولید بالای انواع خرما در سال است. در این روستا زیبایی‌های معماری مناطق کویری را می‌توانید مشاهده کنید. از برجسته‌ترین دیدنی‌های نزدیک کویر حلوان و منطقه طبس می‌توان به «قلعه حلوان» اشاره کرد. در سفر به کویر حلوان زمانی را نیز به بازدید از این قلعه اختصاص دهید.

_{منبع عکس: irandeserts.com}

به‌دلیل نزدیکی کویر حلوان به شهرهای طبس و خور، مسیر دسترسی به این کویر برای بیشتر شهرهای کشور از همین شهرها می‌گذرد. فاصله تهران تا کویر حلوان در کوتاه‌ترین مسیر در حدود ۷۸۰ کیلومتر است. در این مسیر باید از جنوب شرقی تهران به‌سمت استان سمنان حرکت کنید. پس از رسیدن به سمنان در جهت جنوب شرقی در جاده سمنان-سرکویر مسیرتان را ادامه دهید تا به روستای حسینیان برسید.

سپس به طرف جنوب ادامه مسیر دهید تا به شهرستان خور برسید. در فاصله ۵۴ کیلومتری از شهر طبس در جاده خور- طبس به جاده فرعی «هودار» وارد شوید. پس از طی ۳۰ کیلومتر به دوراهی خواهید رسید که سمت چپ شما را به روستا و کویر حلوان می‌رساند. کویر حلوان در حدفاصل جاده خور به طبس، پس از پایان چاله کویر و دریاچه کویر قرار دارد.

• آدرس کویر حلوان: استان خراسان جنوبی، شهر طبس، کیلومتر ۵۴ جاده طبس-خور، جاده هودار، روستای حلوان، کویر حلوان (مشاهده روی نقشه)

کویر متین آباد

• استان اصفهان

_{عکاس: مهین محمد زاده}

کویر متین آباد به‌دلیل قرار داشتن اولین کمپ طبیعی در آن، طرفداران زیادی دارد. کویر متین آباد در ۲۵ کیلومتری جنوب نطنز و ۶۰ کیلومتری جنوب شرقی کاشان قرار دارد. در کمپ کویری متین آباد از منابع انرژی تجدید پذیر استفاده شده و آب حمام را با استفاده از انرژی خورشیدی و انرژی حرارتی باد تأمین می‌کنند.

پوشش گیاهی و جانوری نیز در کویر متین آباد جالب توجه است. گونه‌های منحصر به فردی از پرندگان مانند زاغ بور، تیهو و چکاوک و همین طور حیواناتی مانند گربه و روباه شنی و بزمجه بیابانی، در این کویر به چشم می‌خورند. پوشش گیاهی این منطقه رانیز درختچه‌های گز و گون و تاغ تشکیل می‌دهند.

از زیبایی‌های کویر متین آباد می‌توان به آسمان پر ستاره در شب و پیاده‌روی در میان تپه‌های طلایی روان اشاره کرد. در کویر متین آباد مناظری بسیار زیبا برای عکاسی می‌توانید پیدا کنید. در کمپ کویری متین آباد امکاناتی مانند شتر سواری در میان رمل‌ها، دوچرخه‌سواری در کویر و سافاری در دسترس است. در این کمپ می‌توانید از مزارع پرورش شتر، شتر مرغ و اسب نیز دیدن کنید. به‌دلیل محیط بسیار ساکت کویر متین آباد بسیاری افراد برای لذت بردن از آرامش این کویر به آن سفر می‌کنند.

کمپ کویری متین آباد

کمپ متین آباد در مسافت بین شهرهای اصفهان و کاشان قرار گرفته است و فاصله کوتاهی با جاذبه‌های دیدنی برجسته در اطراف این شهرها دارد. در سفر به کویر متین آباد می‌توانید به جاذبه‌های دیدنی در شهر کاشان مانند حمام فین و خانه‌های تاریخی کاشان، روستای ابیانه، دیدنی‌های شهر نطنز مانند بازار محلی و مسجد جامع نطنز و قلعه و گنبد سید واقف سری بزنید.

«کوه‌های یخاب» نیز از دیگر جاذبه‌های طبیعی اطراف کویر متین آباد هستند. «بند ریگ»، «دشت کرشاهی» و «دریاچه نمک مسیله» نیز مناظری زیبا در اطراف کویر متین آباد پیش رویتان قرار می‌دهند. آثار باستانی «قلعه کرشاهی» و «قلعه سردار» در دامنه‌های کوه یخاب قرار دارند و درمسیر کوه‌پیمایی می‌توانید از آن‌ها دیدن کنید.

چادرهای دائمی کمپ کویر متین آباد محیط بسیار مناسبی برای اقامت در کویر دارند. این چادرها چشم‌اندازی زیبا از آسمان و محیط کویر متین آباد دارند. در این چادرها که به سبک چادرهای عشایری ساخته شده‌اند، سرویس‌های خواب، روشنایی و گرمایش تعبیه کرده‌اند. کاروانسرای متین آباد نیز با ثبت معماری سنتی و سوئیت و اتاق‌های مختلف، گزینه مناسبی برای اقامت است. با این وجود اگر به سکوت و آرامش کویر در شب علاقه دارید و لوازم مورد نیاز نیز در اختیارتان است، چادرتان را در فضای باز بر پا کنید.

فاصله تهران تا کویر متین آباد در حدود ۳۲۰ کیلومتر است. با توجه به قرار گرفتن کویر متین آباد در جنوب شرقی کاشان و شمال اصفهان و در نظر گرفتن محل زندگی خود، بهترین مسیر را برای رسیدن به کویر متین آباد انتخاب کنید.

برای رفتن به کویر متین آباد از تهران، از خروجی جنوبی تهران در بزرگراه خلیج فارس، به‌سمت اتوبان قم حرکت کنید و با گذشتن از شهرهای قم و کاشان در جهت جنوب شرقی کاشان ادامه مسیر دهید. حرکت در این مسیر در دو راه بزرگراه امیر کبیر و جاده ابوزید آباد به‌صورت موازی ممکن است. در هر دوی این مسیرها با رسیدن به روستای «فمی» می‌توانید تابلوی کمپ کویر متین آباد را ببینید و به کویر برسید.

• آدرس کویر متین آباد: استان اصفهان، ۴۰ کیلومتری شهر نطنز، کویر متین آباد (مشاهده روی نقشه)

کویر زردگاه

• استان خراسان جنوبی

_{منبع عکس: baniboom.com}

کویر زردگاه در استان خراسان جنوبی را با لقب سرسبزترین کویر ایران می‌شناسند. کویر زردگاه در نزدیکی شهر طبس و در جوار کوه نایبند قرار دارد. دلیل نام‌گذاری کویر زردگاه، نزدیکی آن به روستایی به همین نام است. در واقع روستای زردگاه آخرین آبادی چسبیده به کویر زردگاه است.

پهنه وسیع و طلایی رنگ کویر زردگاه از فراز کوه نایبند، زیباترین چشم‌انداز منطقه است. در کویر زردگاه نیز می‌توانید از تفریحات کویری مانند، سافاری، شتر سواری و موتور چهار چرخ استفاده کنید. پیاده‌روی و قدم زدن در پهنه شنزارهای کویر زردگاه نسبت به سایر کویرها انرژی کمتری از شما می‌گیرد. این کویر نیز مانند کویر متین آباد از مناطق بیابانی مناسب برای افراد با تجربه کمتر در کویر گردی به شمار می‌رود.

در بازدید از کویر زردگاه امکان بهره‌مندی از چشمه‌های آب گرم محلی در اطراف این کویر و شهر طبس را نیز خواهید داشت. می‌توانید خستگی ناشی از پیمایش کویر را در این چشمه‌ها از تن به در کنید. از دیگر جاذبه‌های نزدیک به کویر زردگاه می‌توان به «قلعه اسماعیلیان»، «سد عباسی»، «غار حلوان»، «کاروانسرای خان»، «سد کریت» و «قلعه طبس» اشاره کرد.

در بازدید از کویر زردگاه، حتما زمانی را به بازدید از روستای زردگاه نیز اختصاص دهید. معماری پلکانی این روستا به‌دلیل قرار گرفتنش در حاشیه کویر جالب توجه است. بیشتر روستاهای با معماری پلکانی، در مناطق کوهستانی قرار گرفته‌اند؛ اما روستای زردگاه درمنطقه‌ای کویری چنین معماری منحصربه‌فردی دارد. خانه‌های روستایی این منطقه گرچه مدتی است خالی از سکنه هستند؛ اما هم‌چنان زیبایی خود را حفظ کرده‌اند. در مجاورت روستای زردگاه، نخلستان‌های سرسبز بر زیبایی این روستا می‌افزایند.

_{منبع عکس: hom.mehromah.ir}

برای اقامت در اطراف کویر زردگاه می‌توانید از هتل طبس استفاده کنید. اقامت در خانه‌های اجاره‌ای نیز گزینه مناسب و با صرفه‌تری است. گذشته از این‌ها، اگر به اقامت در کویر و کمپ کردن در فضای بکر آن علاقه دارید، با کمپ کردن در کویر زردگاه، مناظری شگفت انگیز از آسمان کویر در شب را خواهید دید.

فاصله تهران تا کویر زردگاه در حدود ۱۱۰۰ کیلومتر است. دسترسی به کویر زردگاه برای ساکنان شرق کشور بسیار مناسب است. سه شهر طبس در شمال، راور در جنوب و بیرجند در شرق کویر زردگاه، مسیرهای دسترسی به این کویر هستند. با توجه به شهر محل سکونتتان می‌توانید بهترین مسیر را تا هر یک از این شهرها و سپس کویر زردگاه، انتخاب کنید.

برای رفتن به کویر زردگاه از تهران چند راه دارید؛ اما کوتاه‌ترین مسیر از طریق گذشتن از استان‌های قم، اصفهان و یزد و ورود به خراسان جنوبی میسر می‌شود. در این مسیر شما از شهر راور به کویر زردگاه خواهید رسید. در مسیر دیگر می‌توانید از استان‌های سمنان و اصفهان عبور کنید و به شهر طبس برسید. کویر زردگاه چسبیده به روستای زردگاه، در منطقه نایبند و در حد فاصل شهر طبس تا شهر راور قرار دارد.

• آدرس کویر زردگاه: استان خراسان جنوبی، شهر طبس، روستای زردگاه، کویر زردگاه (مشاهده روی نقشه)

در سفر به کویر با خود چه ببریم؟

در سفر به کویر، به‌دلیل موقعیت خاص جغرافیایی آن، لوازم خاصی را نیاز دارید. در سفر به کویر لازم است حتما بعضی تجهیزات را با خود ببرید؛ زیرا دسترسی مناسبی به فروشگاه‌ها و مراکز خرید نخواهید داشت. گرچه در بیشتر نقاط کویری کمپ‌هایی بر پا شده‌اند و امکاناتی به علاقه‌مندان ارائه می‌دهند؛ اما همراه داشتن بعضی وسایل در سفر به کویر ضروری است.

_{منبع عکس: tajrobesafar.com}

مهم‌ترین چیزی که باید در کویر همراه ببرید آب آشامیدنی کافی است. در کویر گردی روزانه هر نفر به‌طور متوسط در حدود چهار لیتر آب می‌نوشد. روزهای کویر گرم و سوزان و شب‌ها سرد است. در فصل‌های پاییز و زمستان دمای هوای کویرهای ایران در شب، تا منفی ۱۰ درجه نیز کاهش می‌یابد، پس حتما لباس گرم مناسب همراه ببرید. در طول روز نیز سعی کنید از لباس‌های آستین دار استفاده کنید تا دچار آفتاب سوختگی نشوید.

با توجه به تعداد روزهای اقامتتان در کویر، کوله‌پشتی مناسب همراه ببرید. نقشه، قطب‌نما و مسیر‌یاب برای پیدا کردن مسیر و ردیابی احتمالی شما بسیار واجب هستند. غذاهای کم حجم و مقوی برای تأمین انرژی در پیاده روی روی شنزارها لازم است. شاید باور نکنید؛ اما کویر گردی شما را بسیار خسته خواهد کرد و انرژی زیادی را از دست خواهید داد. اگر مسیریاب و نقشه را روی تلفن همراه خود ذخیره کرده‌اید، حتما پاور بانک برای شارژ مجدد گوشی‌تان با خود ببرید.

از دیگر موارد مهم می‌توان به جعبه کمک‌های اولیه با پمادهای ضد سوختگی و گزش حشرات، کلاه آفتاب‌گیر، عینک آفتابی، کرم ضدآفتاب و پارچه مناسب برای پوشاندن پشت سر و گردن اشاره کرد. اگر قصد اقامت شبانه در کویر را دارید، وسایل مناسب کمپ، چراغ قوه، زیرانداز و کیسه خواب را فراموش نکنید. دوربین عکاسی‌تان را نیز برای ثبت لحظات زیبا در این سفر همراه ببرید.

نکات مهم برای کویر گردی و اقامت در کویر

_{منبع عکس: خبرگزاری مهر}

سفر به کویر باتمام ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارد، ممکن است خطر ساز نیز باشد. اگر تابه‌حال به کویر سفر نکرده‌اید باید بدانید که این سفر تجربه‌های جدیدی برایتان در بر خواهد داشت. با در نظر گرفتن نکته‌های زیر در سفر به کویرهای ایران می‌توانید گردش و اقامتی امن داشته باشید.

• زمان حرکت به‌سمت کویر و زمان بازگشتتان را حتما به نزدیکان اطلاع دهید.
• برای حرکت در کویر باید بسیار آهسته و آرام قدم بردارید.
• بهتر است برای گشت‌زنی در کویر ساعت‌های ابتدا و انتهای روز را انتخاب کنید، ساعت‌های میانی روز آفتاب مستقیم است و بهتر است در این فاصله‌ها در سایه بمانید.
• حتما سر و گردن و صورت خود را با کلاه، عینک و پارچه مناسب بپوشانید تا دچار آفتاب سوختگی و گرما زدگی نشوید.
• حتما آب کافی به‌همراه داشته باشید.
• برای رفع تشنگی، آب را جرعه جرعه و کم بنوشید و به‌صورت متناوب آب مصرف کنید.
• پس از طی فواصل کوتاه حتما استراحت کنید و انرژی خود را برای ادامه راه و مسیر برگشت ذخیره کنید.
• در صورتی که کویر پیش رویتان را نمی‌شناسید، حتما با راهنما همراه شوید.
• از تنها سفر کردن در کویر پرهیز کنید.
• با استعلام از وضعیت آب و هوایی، احتمال وقوع طوفان شن را بسنجید و از سفر به کویر در این مواقع اجتناب کنید.
• فاصله‌ها در کویر گمراه کننده هستند؛ پس به خیال نزدیکی به نقاط دورتر نروید. احتمال گم شدن در کویر بسیار بالا است و رد پاها زود از بین می‌روند.
• در سفر به کویر مورد نظرتان حتما نقشه کویر و مسیر یاب همراه ببرید، چنانچه مسیر کویرگردی‌تان آنتن دهی مناسب ندارد یا روی نقشه ثبت نشده است، قطعه الکترونیکی قابل ردیابی همراه داشته باشید.
• به خاطر داشته باشد که در تجربه‌های نخست کویر گردی به مناطق صعب‌العبور نروید.
• از پوشش جانوری و حیوانات موجود در کویر اطلاع داشته باشید و مراقبت‌های لازم را انجام دهید.
• اگر قصد اقامت شبانه در کویر را دارید، وسایل مناسب برای کمپ کردن با خود ببرید.
• در نیمه دوم سال، کویر روزهای مطبوع و ملایم؛ اما شب‌های بسیار سردی دارد، پس در این مواقع از سال حتما لباس مناسب و در صورتی که خودتان کمپ می‌کنید، زیرانداز و کیسه خواب گرم همراه ببرید.
• برای ورود به کمپ‌های کویری، چنانچه در این کمپ‌ها اسکان ندارید، باید ورودی بپردازید و هزینه استفاده از امکانات این کمپ‌ها به‌صورت جداگانه محاسبه می‌شوند.