بررسی وضعیت افتضاح اینترنت

در سال گذشته و طی ماه‌های اخیر وضعیت اینترنت ایران به شدت دچار نوسان بوده و صدای کاربران فضای مجازی را درآورده است. سامانه رادار ابرآروان به تازگی گزارشی منتشر کرده که جزئیات دقیق قطعی‌ها، اختلالات و همچنین قطعی‌های جزئی را در بردارد.

بر اساس آنچه این سامانه راداری اعلام کرده در سال گذشته شاهد قطعی ۴ ساعت و ۴۸ دقیقه ای اینترنت بوده‌ایم. همچنین ۸ ساعت و ۳۴ دقیقه از سال ۱۴۰۰ صرف اختلال‌های پراکنده و ۲ ساعت و ۲۰ دقیقه اختلال همزمان و جمعاً ۴۰۹۶ ساعت مربوط به اختلال‌های جزئی بوده است.

گزارش ابرآروان از وضعیت اینترنت ایران

متاسفانه باید اعلام کنیم که در سال ۱۴۰۰ دیتاسنترهای داخلی با اختلال‌های زیادی رو به رو شده و تقریباً نیمی از سال را با اختلال سر کرده‌اند. سامانه راداری ابرآروان به طور لحظه‌ای سایت‌های داخلی و بین المللی را رصد و پایش می‌کند تا اطلاعات دقیق و کاملی را گزارش کند.

بر اساس آنچه این سامانه راداری گفته، ۸۹ درصد از اختلالات اینترنت دیتاسنترها مربوط به سایت‌های بین المللی بوده و در کنار آن ۶۷ درصد از اختلالات به اینستاگرام باز می‌گردد. اگر دقیق تر ملاحظه کنید متوجه خواهید شد که اینستاگرام دو برابر بیشتر از ۸ سایت دیگر با اختلال اینترنت دست و پنجه نرم کرده است.

شفافیت با سامانه راداری ابرآروان

در سال ۱۳۹۸ ابرآروان تصمیم گرفت برای اینکه شفافیت در حوزه اینترنت بیشتر شود و اطلاعات با سرعت بیشتر و آزادانه به گردش درآید، سامانه راداری خود را برای اطلاع رسانی در مورد اختلالات دیتاسنترهای داخلی راه اندازی کند. در سال ۱۴۰۰ این سامانه ۹ تا از وبسایت‌های داخلی را پایش می‌کرد تا اطلاعات آنها را جمع‌بندی کند.

در سال جاری خوشبختانه ابرآروان قدرتمندتر و کامل تر از قبل شده و حالا وظایف زیادی را بر عهده دارد که عبارتنداز: گزارش در مورد وضعیت اینترنت دیتاسنترهای بین المللی، گزارش محبوبترین سیستم عامل‌ها، مرورگرها و دستگاه‌ها، نسبت ترافیک موبایل و دسکتاپ و نسبت ترافیک انسان و ربات.

نکته جالب و مهم درباره ابرآروان این است که حدود ۴۰ پاپ سایت در ۴۰ شهر، ۳۰ کشور و ۶ قاره دارد و همین مجموعه امکانات کامل به آن اختیار عمل می‌دهد تا بتواند به عنوان یک مجموعه مستقل و به صورت لحظه‌ای وضعیت ارتباطات اینترنتی را در دیتاسنترهای ایرانی و جهانی گزارش دهد.

در حال حاضر برای اینکه سامانه ابرآروان بتواند اختلالات اینترنتی در ایران را مشاهده کند، ۸ وبسایت برتر و پربازدید را انتخاب کرده و پایش می‌کند. این سایت‌ها عبارتنداز: دیجی کالا، آپارات، گنجور، ویکی پدیا، اینستاگرام، گوگل، گیت هاب و توییچ. در راداری که ابرآروان در اختیار دارد، اختلالاتی که رخ می‌دهد به شکل خطوط رنگی نمایش داده می‌شوند. از تراکم این خطوط رنگی می‌توان وضعیت اینترنت ایران و جهان را فهمید و به مقایسه آنها پرداخت. به طور کلی مفهوم این خطوط به شرح ذیل هستند:

• تراکم بالای خطوط: اختلال زیاد در یک بازه زمانی
• تراکم کم خطوط: اختلال اندک در یک بازه زمانی
• تراکم بسیار کم خطوط: بدون اختلال در بازه زمانی

لازم به ذکر است که وظیفه سامانه رادار ابرآروان این است که به ما درباره در دسترس بودن یا نبودن یک وبسایت اطلاع دهد و این وظیفه نیز تنها در دیتاسنترهایی است که ابرآروان در آنها پاپ سایت دارد. بنابراین نمی‌توان از خروجی این سامانه به وضعیت اینترنت خانگی پی برد. از طرف دیگر متاسفانه این سامانه راداری قادر به نمایش رادار Latency و ترافیک شبکه نیست.

اختلال ارتباط دیتاسنترها در سال ۱۴۰۰

همان‌طور که گفتیم رادار ابرآروان برای اینکه بتواند گزارشی جامع درباره وضعیت ارتباطات اینترنتی ارائه دهد، وبسایت‌های ایرانی و خارجی را به صورت مداوم و لحظه‌ای پایش می‌کند. برخی از این سایت‌ها عبارتنداز: دیجی کالا، ورزش سه، آپارات، شاپرک، گوگل، گیت هاب، ویکی پدیا، اینستاگرام و کلاب هاوس.

بنابر گزارش دیتاسنتر ابرآروان در سال گذشته شاهد ۲۸۸ دقیقه قطعی کامل بوده‌ایم که معادل ۴ ساعت و ۴۸ دقیقه می‌شود. منظور از قطعی کامل حالتی است که در آن حداقل ۴ سایت به طور همزمان در سه دیتاسنتر برای حداقل یک دقیقه با خطا در اتصال رو به رو باشند.

علاوه بر قطعی کامل در اینترنت کشور می‌توان از اختلالات پراکنده و مقطعی نیز یاد کرد. در حالت اختلال پراکنده برای ۵ دقیقه دسترسی به حداقل دو سایت با مشکل مواجه خواهد شد. بنابراین همان‌طور که پیش تر گفتیم در سال ۱۴۰۰ حدود ۵۱۴ دقیقه اختلال پراکنده در دیتاسنترهای مختلف دیده شده است.

نوع دیگر اختلال، به طور همزمان است و حالتی محسوب می‌شود که در آن به طور همزمان و برای ۵ دقیقه حداقل در ۳ دیتاسنتر، دسترسی به ۲ وبسایت با اخطار مواجه شود. سال گذشته جمعاً شاهد ۱۴۰ دقیقه اختلال همزمان بوده‌ایم. و آخرین نوع اختلال که بسیار سختگیرانه به حساب می‌آید، مربوط به اختلالات جزئی است. در این حالت اگر حداقل یک وبسایت برای ۵ دقیقه از دسترس خارج شود، اختلال محرز شده است. بنابراین سال گذشته در ایران ۲۴۵ هزار و ۸۰۸ دقیقه اختلال جزئی در دیتاسنترها مشاهده شده است.

بالاترین میزان اختلال در اینستاگرام

گفتیم که سامانه راداری ابرآروان به طور لحظه‌ای اطلاعات ۹ وبسایت معتبر و پربازدید را پایش می‌کند و جالب اینجاست که نتیجه این رصدهای لحظه‌ای نشان می‌دهد که ۶۷ درصد از اختلالات این ۹ سایت مربوط به اینستاگرام است. بعد از اینستاگرام کلاب هاوس با ۱۰ درصد و پس از آن گیت هاب با ۹ درصد اختلال مواجه بوده‌اند.

همان‌طور که ملاحظه کردید از میان سه وبسایتی که در جایگاه یک تا سه بودند، هر سه جزو سایت‌های خارجی‌اند. بیشترین میزان اختلال در یک وبسایت ایرانی متعلق به دیجی کالا بوده که ۵ درصد ارزیابی شده است. پس از دیجی کالا آپارت و ورزش سه به ترتیب با ۳ و ۲ درصد اختلال در رتبه‌های بعدی بوده‌اند. در سال ۱۴۰۰ میزان اختلال در گوگل نزدیک به ۲ درصد بوده و ویکی پدیا نیز با ۱ درصد اختلال مواجه شده است. کمترین میزان اختلال نیز مربوط به سایت شاپرک بوده است.

دیدیم که در میان ۹ سایتی که سامانه راداری ابرآروان پایش کرده، ۸۹ درصد از اختلالات مربوط به سایت‌های خارجی بوده است. همچنین ۱۱ درصد باقی مانده مربوط به وبسایت‌های ایرانی نظیر شاپرک، دیجی کالا و آپارات بوده که درصد کمتری نسبت به رقبای خارجی مشابه است. گیت هاب یکی از سایت‌های مطرح حوزه برنامه نویسی است که متاسفانه با ۹ درصد اختلال در یک سال اخیر مواجه شده است.

اختلالات ۲۵ برابری اینترنت ایران نسبت به جهان

تا اینجا هر آمار و اطلاعاتی که منتشر شده بود، مربوط به سال ۱۴۰۰ می‌شد و هم اکنون می‌خواهیم نتیجه پایش اطلاعات اینترنت دیتاسنترهای خارجی در سال ۱۴۰۱ را شرح دهیم. در حال حاضر حدود ۱۰ کشور دنیا به سامانه ابرآروان افزوده شده‌اند و حالا می‌توان گفت پایش رادار ابرآروان با ۵ سایت خارجی و ۳ سایت ایرانی انجام می‌شود.

بر اساس آنچه در اردیبهشت ۱۴۰۱ رادار ابرآروان منتشر کرده، سایت‌های ایرانی در سال جاری حدود ۲۵ برابر بیشتر از سایت‌های بین المللی دچار اختلال شده‌اند. از طرف دیگر پایش دیتاسنترهای داخلی و خارجی از نظر حجم ترافیک نشان می‌دهد که اختلالات اینترنتی ایران نزدیک به ۸۷ درصد و اختلال اینترنت در سایت‌های خارجی حدود ۱۳ درصد بوده است.