مصاحبه با مدیرعامل شرکت Razer؛ از پروژه‌ی آتنا، AMD و ساخت تُستِر تا چرخ‌زدن در فیسبوک

در حاشیه‌ی نمایشگاه ایفا ۲۰۱۹ برلین گفت‌وگویی شنیدنی با مدیرعامل هنجارشکن شرکت رِیزر انجام شد که حاوی نکات جالبی درباره‌ی فرهنگ حاکم بر فضای این شرکت محبوب گیمرها است.

شرکت آمریکایی رِیزر که در سال ۲۰۰۵ پایه‌گذاری شده است، دیگر استارتاپی کوچک نیست؛ بلکه یکی از برترین برندها در بین جامعه‌ی گیمرها و فرهنگ گیمینگ محسوب می‌شود و لوگو آن زینت‌بخش محصولات بسیاری همچون لوازم‌جانبی، لپ‌تاپ، کیس رومیزی، گوشی هوشمند و حتی نوشابه انرژی‌زا حک شده است.

تور اروپایی رِیزر

به‌گفته‌ی مین‌لیانگ تان، نیروی کار ریزر تقریبا به تعداد مساوی در سه منطقه‌ی ایالات متحده و اروپا و آسیا توزیع شده است؛ اما تا همین اواخر لپ‌تاپ را فقط در آمریکا می‌فروختند. وی می‌گوید:

عملکردمان بسیار عالی بوده است؛ زیرا امروز نه‌تنها حرف اول را در بازار لپ‌تاپ ۱,۸۰۰ دلاری و گران‌تر آمریکا می‌زنیم، بلکه مدت کوتاهی است پرچم‌دار بازار بریتانیا هم شده‌ایم. معتقدم شاهد رشد بسیاری در اروپا خواهیم بود؛ زیرا از گذشته نیز علاقه‌ی بسیاری به لپ‌تاپ‌های ریزر وجود داشته است و درواقع، بسیاری از لپ‌تاپ‌های فروخته‌شده در بازار آمریکا به سرتاسر اروپا ارسال می‌شدند؛ بنابراین، در وضعیت کاملا مناسبی برای توزیع محصولاتمان قرار داریم و حقیقتا لحظات فوق‌العاده‌ای را تجربه می‌کنیم.

دسته‌بندی مستقلی از پروژه‌ی آتنای اینتل

با اینکه ریزر بلید استلث جدید از نخستین لپ‌تاپ‌های مجهز به پردازنده‌های نسل دهمی آیس‌لیک اینتل و اولین ریزر با توان ۲۵ وات است و هر دو شرکت نیز آن را «گیمینگ اولترابوک» می‌نامند، در چهارچوب مشخصات پروژه‌ی آتنای اینتل (Intel Project Athena) ازلحاظ پرفورمنس و عمر باتری و اتصالات نمی‌گنجد. تان معتقد است به‌جای پیروی از استانداردهای اینتل، بیشتر روی استانداردهای خودشان، یعنی لپ‌تاپ‌های گیمینگ متمرکز هستند. البته نه به این معنی که ارتباط نزدیکی با اینتل نداشته باشند؛ زیرا تأمین‌کننده‌ی پردازنده‌ی تک‌تک لپ‌تاپ‌های ریزر است. وی می‌گوید:

برای تولید ریزر بلید جدید همکاری تنگاتنگی با اینتل داشته‌ایم. منظورم این است اگر به این اولترابوک نگاه کنید، درواقع مارک تجاری اینتل را می‌بینید؛ بنابراین از تمامی جهات، فعلا برای خلق دسته‌بندی اختصاصی «گیمینگ اولترابوک» خودمان با اینتل تعامل می‌کنیم و از این منظر، احتمالا شاهد رویدادهای بسیاری خواهید بود.

کمبود پردازنده‌های اینتل

وقتی از کمبود پردازنده‌های اینتل صحبت شد، تان که غالبا آدم راحتی است، کمی محافظه‌کار می‌شود؛ اما بالاخره تأیید می‌کند ریزر نیز تحت‌تأثیر قرار گرفته است:

خُب، خیلی نمی‌توانم درباره‌ی این موضوع صحبت کنم؛ اما معتقدم بازار دچار کمبودهایی است که این موضوع هم یکی از آن‌ها است و طبیعتا شامل حال ما هم می‌شود. آنچه می‌توانم بگویم، این است که درحال‌حاضر میزان تأمین قطعات بسیار کمتر از مقدار تقاضا برای محصولاتمان است؛ بنابراین، تلاش می‌کنیم در همکاری تناتنگ با تأمین‌کنندگان، این کمبود را برطرف کنیم.

آیا AMD به ریزر می‌آید؟

درحال‌حاضر، تمامی لپ‌تاپ‌های ریزر از پردازنده‌های اینتل بهره‌مند هستند؛ اما به این معنی نیست که علاقه‌ای به پیشنهاد‌های AMD ندارند:

سال‌های اخیر، مشتریان بسیاری داشتیم که از ما درباره‌ی AMD می‌پرسند که به‌نظرم به‌واسطه‌ی عملکرد بسیار خوبی است که AMD در سال‌های اخیر چه درزمینه‌ی CPU و چه GPU انجام داده است. در‌حال‌حاضر، نمی‌توانم اطلاعات خاصی بدهم؛ اما قطعا به پیشنهاد‌ها AMD فکر می‌کنیم.

نگران‌نبودن درباره‌ی تعرفه‌ها

با اینکه بخش بزرگی از محصولات ریزر در چین‌ تولید می‌شود، مین‌لیانگ تان نگران تعرفه‌های دولت ترامپ بر محصولات الکترونیک نیست. البته لوازم‌جانبی و لپ‌تاپ‌ها نیز در این فهرست قرار گرفته‌اند؛ اما وی می‌گوید ریزر در حال رایزنی با کارخانه‌های تولیدکننده است تا از تأثیرات کوتاه‌مدت این موضوع جلوگیری شود. باوجوداین، به نوع این همکاری‌ها اشاره‌ای نمی‌کند. تان در این باره می‌گوید ریزر علاوه‌بر دفتر، تولیداتی هم در تایوان دارد؛ اما مدعی است فعلا برنامه‌ای فوری برای حرکت به‌سمت نقاطی از آسیای‌جنوبی همچون ویتنام و تایلند ندارند.

پاسخ وی به این پرسش که «آیا مشتریان ریزر راهی برای رهایی از هزینه‌ها‌ی تحمیلی تعرفه‌ها خواهند داشت؟»، «آری» است. وی در پاسخ به این پرسش که «وقتی ریزر نیز نهایتا تحت‌تأثیر تعرفه‌ها قرار گیرد، آیا هزینه‌های اضافی را شرکت متحمل می‌شود یا مشتریان؟»، می‌گوید:

خب، گمان نمی‌کنم حتی به بررسی این موضوع نیازی داشته باشیم. به نظر من این مسئله رخ نخواهد داد.

خودتان به‌تنهایی؟ نه رفاقت بهتر است

در نمایشگاه CES 2019 امسال، ریزر رپتور معرفی شد؛ مانیتور گیمینگ ۲۷ اینچ با برچسب قیمت ۷۰۰ دلار. البته چند کیس کامپیوتر رومیزی نیز رونمایی شد که این شرکت را وارد بازار PC می‌کند. آیا ریزر به‌سمت تولید قطعات می‌رود؟

به‌نظرم، وقتی نوبت به اصطلاحا جمع‌کردن PC می‌رسد، بیشتر به داشتن شریک تمایل داریم. اگر نگاهی به کیس‌های کامپیوتر ما هم بیندازید، متوجه می‌شوید آن‌ها را مشترکا با NZXT و Lian Li و چندین فروشنده‌ی دیگر جمع کرده‌ایم. درباره‌ی مادربردها، حافظه‌های RAM و…، بسیاری از کارهای ما حول محور خانواده‌ی کروما (Chroma) متمرکز شده است. برای مثال، امروزه کروما به این دلیل بزرگ‌ترین پلتفرم RGB در جهان شده است که وارد همکاری با شرکت‌هایی همچون MSI و AMD شده‌ایم. به‌گمانم، همکاری‌های بیشتری را حول این محور شاهد خواهیم بود.

ریزر در زمینه‌ی کامپیوترهای گیمینگ رومیزی با لنوو با برندی مشترک همکاری کرده است و این همکاری تا زمانی ادامه داشت که لنوو سری Legion خود را راه‌اندازی کرد. مدیرعامل ریزر معتقد است درصورت مشاهده‌ی زمینه‌های دلخواهش، به همکاری مجدد در این عرصه علاقه‌مند است. از نظر مین‌لیانگ تان، دلیل همکاری دیگر شرکت‌ها با ریزر در این است که آن‌ها با داشتن تیم بزرگ تحقیقاتی، نفراتی به‌مراتب بیشتر از هر شرکت دیگری دراختیار دارند که می‌توانند روی همان محصول خاص کار کنند. بنابراین، هرزمان فرصتی وجود داشته باشد که کمبود منابع یا هم‌فکری مانع دستیابی به آن شده است، ریزر وارد همکاری می‌شود.

دلیل تولید تُستِر ریزر

مدیرعامل ریزر نفسی تازه می‌کند و در این باره می‌گوید:

خُب، از کجا باید شروع کنم؟ درواقع، تُستر قرار بود صرفا شوخی دروغ اول آوریل ۲۰۱۶ باشد؛ اما بسیاری از مردم آن‌قدر به این محصول ابراز علاقه کردند که به ایده تبدیل شد.

تان که از معدود مدیران عاملی است که شخصا فیسبوک و شبکه‌های اجتماعی را مدیریت می‌کند، خودش نیز همراه این مردم شد:

من عضوی از شبکه‌ی اجتماعی هستم و مشکلی هم با شنیدن انواع مزخرفات یا مثلا ترول‌بازی با کسی یا چیزی ندارم؛ بنابراین، وقتی شخصی به‌نام مارک ویترز مردم را درباره‌ی تُستر تهییج کرد، من هم به ترول‌بازی بیشتر مصمم شدم. درنهایت، به او گفتم یک‌میلیون لایک بگیر تا ببینیم چقدر مردم خواهان تُستر هستند. او هم حدود ۵۰ هزار لایک جمع کرد. در این حین، من هم گه‌گاهی که فرصت پیدا می‌کردم، وارد کارزار می‌شدم و می‌گفتم: «فقط یه سر زدم ببینم احوال بازنده‌ها چطوره؟!»

شاید پیش خودتان بگویید که این حرکت برازنده‌ی مدیرعامل حرفه‌ای نیست؛ اما من از این قبیل کارها می‌کنم. تا اینکه ماجرای تَتو به‌راه افتاد. یکی گفت: «اگر تتوی تُستر را خال‌کوبی کنیم، چه؟» من در جواب گفتم: «برایم ۱۰ عدد تتو بیاورید تا درباره‌اش فکر کنم». درواقع، به این فکر می‌کردم مگر چند نفر پیدا می‌شوند که تُستر روی بدنشان خال‌کوبی کنند؟ آن زمان افراد داخل شرکت هم گفتند باید تُستر داشته باشیم. برای همین از مردم ۱۰ عدد تتو خواستم که یکصدهزار لایک گرفته باشد.

آقای تان قبلا هم تتوهای ریزر و حتی تتوی نام و چهره‌ی خودش را نیز روی بدن مردم دیده بود؛ اما این‌بار حسابی شگفت‌زده شد. وی درادامه می‌گوید:

وای خدای من! به‌جای ۱۰، ۱۲ تتوی تُستر ریزر داشتیم. بله، به جایی رسیدم که دیگر گفتم روی ساخت تُستر کار می‌کنم و ریزر تُستری هم خواهد داشت؛ اما باید بهترین تُستر دنیا باشد.

چطور شرکت گیمینگ تستر می‌سازد؟

مین‌لیانگ تان می‌گوید کاملا واضح بود با بی‌علاقه‌گی به تُستر نگاه می‌کرده است؛ اما درنهایت جالب‌تر از آن چیزی بود که فکرش را می‌کرد. از نظر او، مدت‌ها است که نوآوری خاصی در بازار تُسترها صورت نگرفته است:

حالا که با دقت بیشتری به تُستر نگاه می‌کنم، می‌بینم چه کارها که می‌توان روی آن انجام داد. اصلا نمی‌دانم چرا در این باره با شما صحبت می‌کنم؛ اما من و تیمم روی آن کار می‌کنیم.

نکته اینجا است که نمی‌توان تُستر را با افرادی طراحی کرد که لپ‌تاپ‌های گیمینگ و کیبورد می‌سازند. قطعا وی از تیم طراحی خود در این باره استفاده خواهد کرد؛ چون حفظ یکپارچگی زبان طراحی بین لوازم‌جانبی و کیبورد و حتی لباس از محاسن ریزر است. باوجوداین، به افرادی هم نیاز دارید که اصطلاحا تُسترشناس باشند. به همین دلیل، تان فکر می‌کند ریزر افرادی متخصص درزمینه‌ی لوازم‌خانگی را نیز استخدام خواهد کرد که اولین قدم در دسته‌بندی جدید لوازم‌خانگی ریزر خواهد بود. مدیرعامل ریزر با صدای بلند می‌پرسد:

وقتی متخصصان لوازم‌خانگی را وارد شرکت می‌کنم؛ یعنی قرار است لوازم دیگری هم تولید کنم، درست است؟ قرار نیست نیروهایی را صرفا برای یک پروژه استخدام کنم. سعی می‌کنم ذهنم را متمرکز نگه دارم و به‌گمانم، آنچه فعلا بیشتر از هر چیز دیگری مدنظرم است، مینی‌یخچال است.

ریزر: برندی که می‌توان نوشید

اگر روزی ریزر مینی‌یخچال بسازد، آن‌وقت می‌شود تعدادی ریزر ری‌اسپاون را هم داخل آن قرار داد که نوشابه‌ی گیمینگ شرکت است (ری‌اسپاون به‌معنای زنده‌شدن دوباره در بازی‌ها است). مین‌لیانگ تان می‌گوید بخشی از این موفقیت به‌واسطه‌ی برند ریزر است. فقط برندی که برای فرهنگ گیمرها جا افتاده باشد، می‌تواند چنین حرکتی انجام بدهد. برای مثال آیا نوشیدنی لاجیتک را می‌خورید؟

وقتی به ایده‌ی نوشیدنی رسیدیم، ازنظر همه بسیار معرکه و بامزه بود. هیچ‌کس نگفت ریزر نباید نوشیدنی تولید کند؛ اما اگر درست به آن فکر کنید، شرکت‌های بزرگ بسیاری همچون لاجیتک وجود دارند که لوازم‌جانبی بسیار خوبی هم تولید یا شرکت دل که لپ‌تاپ‌های عالی روانه‌ی بازار می‌کند؛ اما آیا نوشابه‌ی دل یا لاجیتک می‌خورید؟ اگر چنین کاری بکنند، مردم نخواهند گفت که بله؟ چی؟ اما وقتی ما به این ایده رسیدیم، چنان بر سبک زندگی گیمرها متمرکز بودیم که وقتی ری‌اسپاون را ارائه کردیم، همه گفتند: «ری‌اسپاون، خودشه، کاملا می‌گیره!»

تان وعده‌ی طعم‌های بیشتری از این نوشابه را می‌دهد و اشاره می‌کند که نوشابه‌ی پیش‌فرض دفتر آمریکای ریزر نیز همین است؛ البته هنوز این نوشابه در بازارهای دیگر دردسترس نیست.

آینده: کلاود گیمینگ و ۵G

وقتی مدیر شرکتی با ماهیت گیمینگ هستید، باید کمی جلوتر فکر کنید. وی کلاود گیمینگ و ۵G را آینده‌ی گیمینگ می‌داند و البته دومی ثابت کرد موضوع بزرگی در نمایشگاه ایفای امسال است:

فکر می‌کنم با آمدن ۵G شاهد تلاقی فناوری برای بروز تجربه‌ای شگفت‌انگیز خواهیم بود. منظورم این است که البته کلاود گیمینگ پدیده‌ای قدیمی محسوب می‌شود و مدت‌ها است که وجود دارد؛ اما ۵G با زمان تأخیر کم و پهنای باند فراوانش، ظرفیت‌های زیادی برایمان به‌وجود خواهد آورد. منظورم این است که بالاخره من فردی فنی هستم و از اخبار فناوری بسیار هیجان‌زده می‌شوم.

تان معتقد است با وجود ترافیک سرویس‌های گوگل و انویدیا و مایکروسافت، استریم بازی عرصه‌ای است که ریزر می‌تواند در آن بازهم مشارکت کند.

پروژه‌های مفهومی: ما فناوری را به‌کار می‌گیریم

مشکل بتوان به ریزر فکر کرد؛ اما به مدل‌های مفهومی جسورانه‌‌اش، به‌ویژه در CES لاس‌وگاس، فکر نکرد. مدل‌هایی که معمولا به محصول نهایی برای مصرف‌کنندگان تبدیل نمی‌شوند. تان معتقد است این‌ها شبیه خودروهای مفهومی هستند که هرآنچه از آن‌ها می‌آموزیم، در سخت‌افزارهای خود به‌کار می‌بندیم.

برایتان موردی عملی را مثال می‌زنم. سوئیچ‌بلید اولین طرح مفهومی بود که در نمایشگاه CES سال ۲۰۱۱ نمایش دادیم؛ لپ‌تاپی که در پاییز همان سال معرفی کردیم، از همان کیبورد تغییرپذیر سوئیچ‌بلید به‌همراه تاچ‌پد دارای نمایشگر LCD بهره می‌برد. همچنین، پروژه‌ی مفهومی کریستین در نمایشگاه CES سال ۲۰۱۴ که کامپیوتری تقسیم‌شدنی به قطعاتی ماژولار بود تا به‌راحتی بتوان جابه‌جایش کرد. تبلور آن پروژه را می‌توانید در گرافیک اکسترنال Razer Core و Razer Core X ببینید که اجازه می‌داد گرافیک دلخواهتان را متصل کنید.

گاهی برخی ایده‌ها آن‌قدر خوب هستند که قابلیت ورود به بازار را دارند. ریزر برنامه‌ریزی کرده بود نسخه‌ی نهایی یکی از این ایده‌ها را در امسال رونمایی کند؛ اما به‌دلایل فنی دچار تأخیر شد و ناگزیر طبق برنامه به CES سال آینده موکول خواهد شد.

فکر کنم تا وقتی اخراج نشده‌ام، مشکلی نیست

درپایان مصاحبه‌ی ۳۰ دقیقه‌ای با تان، از او پرسیده شد «بالاخره چطور می‌شود این‌قدر بی‌پروا رُک بود؟»؛ چیزی که به آن معروف است و اصلا «چه معنی می‌دهد به‌عنوان مدیرعامل در فیسبوک چرخ می‌زنید؟»:

نمی‌دانم. فکر کنم تا وقتی اخراج نشده‌ام، مشکلی نیست. من رویکرد خطرناکی در زندگی دارم که گاهی می‌خواهم چیزی بگویم یا به دسته‌ی بزرگی از مردم بتازم که شاید مرا در آستانه‌ی اخراج قرار بدهد؛ اما زندگی کوتاه است.

وقتی از او پرسیده شد «آیا هیچ‌وقت این قبیل چیزها را با تیم حقوقی خود کنترل می‌کند یا خیر؟»، با خنده می‌گوید:

راستش باید بگویم تیم روابط‌عمومی و حقوقی من همیشه آماده‌اند کار احمقانه‌ای از من سربزند؛ به همین دلیل، مدیر امور حقوقی شرکت زیاد نمی‌تواند استراحت کند.

مین‌لیانگ تان می‌گوید برخی از این‌ها به‌واسطه‌ی طرزتفکری است که از عضوی از جامعه‌ی گیمینگ‌بودن نشئت می‌گیرد. برای همین با دیگر افراد شرکت درگیر می‌شود یا تعامل می‌کند یا از آن‌ها انتظار دارد. اگر جرم هم باشد، از شور و تعصب است. این طرزتفکری استارتاپی است؛ حتی اگر ۱۸ دفتر در سراسر جهان داشته باشید؛ بنابراین، او نگران است شاید روزی حرف نامربوطی بزند؛ اما آن را نیز بخشی از وظیفه‌ی محوله می‌داند؛ حتی اگر هم‌ترازانش او سرزنش کنند:

جلسات بسیاری با مدیران شرکت‌ها برگزار کرده‌ام که می‌خواستند بگویند: «چه غلطی داری می‌کنی؟» درواقع، از ما مدیران اصلا انتظار نمی‌رود چنین صحبتی کنیم و اگر آن‌ها چنین چیزی گفته بودند، قطعا به دردسر می‌افتادند. با‌این‌حال، این گونه مسائل درباره‌ی من صدق نمی‌کند. به‌گمانم، ریزر عضوی از این جامعه و ساخته‌ی همین جامعه است.