غذاهای سنتی استان یزد – نظاره

تنوع غذایی بسیاری در رژیم غذایی مردم استان کویری و زیبای یزد وجود دارد که انواع آش، از جمله‌ی این خوراکی‌های خوشمزه به شمار می‌آید. ‌انواع آش مانند: آش شولی‌، آش گندم (حلیم)، آش ماش، آش شلغم، آش کلم، آش سمبوسک، آش عدس، آش کدو، آش آلو، آش آبغوره، آش انار، آش سبزی و همچنین غذاهایی مانند قیمه‌ی‌نخود‌، قلیه‌ی کدو و خورشت به‌آلو، نمونه‌هایی از غذاهای سنتی هستند که در خانواده‌های استان یزد طبخ می‌شود.

آش شولی یزد

از معروف‌ترین غذاهای سنتی در استان یزد، آش شولی نام دارد. غذایی بسیار ساده و با روش طبخی آسان که در حین بی‌آلایشی از طعمی لذیذ نیز برخوردار است. چاشنی اصلی این آش سرکه است که در نبود آن می‌توان از رب انار نیز استفاده کرد. مردم استان یزد این خوراک مقوی را با استفاده از سبزی آش (اسفناج، شوید، تره، جعفری، شنبلیله) چغندر، پیاز، آرد، نعناع، عدس، روغن، نمک، زرچوبه، سرکه و در صورت لزوم، رب انار تهیه می‌کنند.

آش گندم یزدی

آش گندم یکی دیگر از غذاهای سنتی استان یزد است که به آش امام حسین (ع) نیز شهرت دارد. این آش سنتی بسیار لذیذ و خوشمزه است که در انواع مختلف و با تفاوت‌هایی در روش تهیه و مواد اولیه روبه‌رو است. درواقع می‌توان گفت که این آش از کامل‌ترین و مقوی‌ترین نمونه‌ی غذاهایی است که از گذشته و توسط نیاکان ما تا به امروز نسل به نسل گشته و دستور طبخ آن حفظ شده است تا در مراسم مذهبی مخصوصا ایام محرم و صفر بیش از همیشه طبخ و بین عموم مردم توزیع شود. مردم استان یزد این آش سنتی را با استفاده از گندم پوست‌کنده، جوی پوست‌کنده، نخود، عدس، ماش، سبزی آش، لوبیاسفید، لوبیاقرمز، لوبیاچیتی، لوبیا چشم‌بلبلی، نمک، فلفل قرمز، زیره، آویشن، زردچوبه و پونه تهیه می‌کنند.

آش آلو یزدی

یکی از آش‌های سنتی در استان تاریخی یزد، آش آلو نام دارد. این غذای لذیذ با طعم ترش آلو در فصول سرد سال به‌ویژه فصل زمستان، بسیار دلچسب خواهد بود. مردم این استان نیز با طبخ این خوراک مقوی، خونساز و خوشمزه، لحظاتی گرم را برای اعضای خانواده‌ی خود به ارمغان می‌آورند. زنان و مادران خانواده‌های استان یزد برای تهیه‌ی این آش سنتی ترکیبی از مواد اولیه مانند: لپه، پیاز، روغن، سبزی آشی، گوشت چرخ‌کرده، برنج، آلو خشک، نمک و فلفل استفاده می‌کنند.

آش آبغوره

آش آبغوره از جمله آش‌هایی است که علاوه‌بر استان یزد در شهر تبریز نیز طبخ می‌شود. از جمله فواید این غذا می‌توان ازبین‌بردن عطش، کاهش قند خون، و کاهش کلسترون بیان کرد. مردم استان یزد برای تهیه‌ی این غذای سنتی و اصیل، از سبزی آش، بلغور گندم، عدس، لوبیا چشم‌بلبلی، برنج، آب مرغ، آبغوره، غوره، نعنای خشک، نمک، فلفل و روغن استفاده می‌کنند.

آش ماش یزدی

یکی دیگر از غذاهای سنتی استان یزد آش ماش است که به‌ویژه در شهرستان مهریز به وفور طبخ می‌شود. البته این آش در استان گلستان نیز تدارک دیده می‌شود. یکی از خصوصیات بارز در تهیه‌ی این غذای عالی و پرخاصیت پخت سریع آن است. در استان یزد و شهرستان‌های توابع یزد این خوراک سنتی را در فصل سرد به‌عنوان صبحانه میل می‌کنند. آن‌ها برای تهیه‌ی آش ماش از برنج، ماش، سبزی آش (تره، جعفری، گشنیز و اسفناج) رب‌گوجه‌فرنگی، پیازداغ، نعناع‌داغ، نمک، فلفل، زردچوبه و مقداری روغن استفاده می‌کنند.

آش کدو

آش کدو از جمله غذاهای سنتی شهرستان تفت در استان یزد محسوب می‌شود که علاوه‌بر داشتن طعمی مطبوع، از خاصیت غذایی بسیار بالایی نیز برخوردار است. مصرف این غذای مفید برای بیماران دیابتی و حتی جلوگیری از دیابت بسیار توصیه شده است. مردم استان یزد برای تهیه و تدارک آش کدو از مواد اولیه‌ای همچون: ماش، نخود، لوبیا، عدس، کدو، پیاز، روغن، فلفل، نمک، شوید، آرد و برخی از ادویه‌ها استفاده می‌کنند. طبخ این غذای سنتی اغلب در فصول سرد سال، به‌ویژه فصل زمستان صورت می‌گیرد.

آش انار

 به نظر می‌رسد آش انار یکی از غذاهای سنتی شهر شیراز محسوب می‌شود، اما مردم استان یزد نیز این آش را به‌عنوان یکی از غذاهای محلی و قدیمی سرزمین خود می‌شناسند که بیشتر در شهرستان مهریز طبخ می‌شود. آن‌ها برای تهیه‌ی این غذای سنتی و مقوی از آب انار، عدس، لپه، سبزی برنج و مقداری گوشت استفاده می‌کنند.

قیمه‌نخود یزد

یکی از غذاهای سنتی و بسیار پرطرفدار استان یزد، خورشت قیمه‌نخود نام دارد. کمتر گردشگری است که به این شهر تاریخی و مملو از آثار باستانی ایران زمین سفر کند و امتحان کردن طعم و مزه‌ی این غذای اصیل را در برنامه‌ی خود قرار ندهد. مردم استان یزد، با استفاده از نخود، گوشت گوسفند، رب‌ گوجه‌فرنگی، لیمو عمانی، زعفران، سیب‌زمینی، پیاز، زردچوبه، نمک و فلفل به طبخ و تهیه‌ی این قیمه‌ی دوست‌داشتنی می‌پردازند.

خورشت به‌آلو

خورشت به‌‌آلو یکی دیگر از غذاهای سنتی و اصیل استان یزد به شمار می‌رود. ترکیب موادی همچون به و آلو، شیرینی و ترشی جالبی را به این غذای لذیذ می‌بخشد. این خورشت از زمره غذاهای ملس محسوب می‌شود، چرا که با ترکیب مقداری شکر، می‌توان کمی از ترشی آلو را کاست و در عوض طعمی دلچسب‌تر را به‌وجود آورد. عطر و بوی وسوسه‌انگیز به‌آلو، طرفداران زیادی را در سراسر استان یزد از آن خود کرده است. مردم این استان زیبا با ترکیب موادی مانند: آلو، لپه، پیاز، روغن، مغز ران گوسفند یا گوساله، زردچوبه، زعفران، به، رب گوجه‌فرنگی، شکر، آب لیموترش، فلفل سیاه و زنجبیل این خوراکی خوشمزه و معطر را تهیه می‌کنند.

قلیه کدو یزدی

قلیه کدو، غذایی سرشار از آنتی اکسیدان و درواقع نوعی خوراکی ضد سرطان به شمار می‌آید. این غذای مفید و مقوی، از جمله غذاهای محلی استان یزد محسوب می‌شود. مردم این استان با استفاده از کدوتنبل، لوبیاقرمز، ماش، روغن، پیاز، نمک، فلفل، زردچوبه، شکر، دارچین، گردو و پودر نارگیل به طبخ این غذای اصیل می‌پردازند. این غذا بهترین گزینه برای درمان سرماخوردگی است و از ویتامین‌هایی مانند E و C برخوردار است که مانع شیوع آنفلوآنزا خواهد شد.

کوفته لپه یزدی

از دیگر غذاهای سنتی و محلی استان یزد، کوفته لپه‌ی یزدی است که با تفاوت‌هایی نسبت به کوفته‌ی مشهور تبریز طبخ می‌شود. این کوفته بسیار لذیذ بوده و از رایج‌ترین و در عین حال پرطرفدارترین کوفته‌هایی است که در این استان تهیه می‌شود. مادران این استان برای تهیه و طبخ کوفته لپه از لپه، زرشک، پیازداغ، تخم‌مرغ خام و پخته، گوشت چرخ‌کرده، رب‌گوجه‌فرنگی، نمک و ادویه استفاده می‌کنند.

کوفته نخودچی یا کوفته یزدی

کوفته نخودچی که به کوفته یزدی نیز شهرت دارد، از جمله غذا‌های سنتی در استان یزد است که در میان مردم این استان، بسیار محبوب و پرمصرف محسوب می‌شود. این خوراک لذیذ و خوشمزه با استفاده از موادی مانند گوشت چرخ‌کرده، پیاز، آرد نخودچی، سبزیجات معطر مانند تره و جعفری، نمک، فلفل و زردچوبه تهیه می‌شود.