لایه برداری پوست و هر آنچه باید درباره آن بدانید
مجله سیب سبز: احتمالا تا به حال چیز‌هایی درباره پیلینگ یا لایهبرداری پوست شنید‌ه‌اید شاید هم تا به حال از کرمهای لایه‌بردار یا اسکراب استفاده کرده باشید اما شاید ندانید که پیلینگ و لایهبرداری روش‌های مختلف با مکانیسم‌های متفاوت دارد که هرکدام از این روش‌ها را پزشک با توجه به وضعیت پوست شما پیشنهاد می‌کند.
در بسیاری از موارد استفاده از روش‌های مختلف پیلینگ برای صاف کردن پوست و از بین بردن لک‌ها و مشکلات پوستی راه‌حل اول و آخر است و نتایج حاصل از آن نیز کاملا قابل پیش‌بینی است و عوارض چندانی هم ندارد، البته اشتباه نکنید پیلینگ و لایهبرداری فقط برای درمان مشکلات پوستی نیست بلکه گاهی برای از بین بردن چین و چروک‌ها یا حتی درخشان‌کردن پوست از این روش استفاده میشود.
لایه برداری و پیلینگ
فرآیندی که سلول‌های مرده از روی سطح پوست برداشته می‌شوند را لایهبرداری می‌گویند چون قدرت پوست برای دفع این سلول‌های مرده با افزایش سن کاهش می‌یابد و باید با یک عامل خارجی کار را انجام داد تا هم مشکلات پوستی حل شوند و هم پوست صاف و زیبا شود. این فرایند به روش انجام میشود: شیمیایی، مکانیکی با لیزر و روش‌های خانگی.
لایهبرداری شیمیایی
اسیدها و آنزیم‌های خاصی باعث از بین رفتن سلول‌های مرده می‌شوند در حقیقت یک سوختگی شیمیایی خفیف و کنترل شده در پوست به‌وجود می‌آید و سلول‌های مرده پس از جدا شدن، جای خود را به سلول‌های سالم و جوان می‌دهند، لایهبرداری براساس نوع ماده به کار رفته، غلظت آن و مدت زمانی که مواد فوق روی پوست باقی می‌مانند است.
لایه برداری عمیق
این فرآورده‌ها قوی‌ترین لایه بردارهای پوست را شامل می‌شوند.
کاربرد: درمان چین‌های خشن پوستی، آثار عمیق ناشی از افزایش سن و آفتاب، اسکار پوستی و ضایعات رشد یافته پیش سرطانی.
ترکیبات اصلی: در این محلول‌ها از ترکیبات فنل استفاده میشود و عوارضی مانند بیهوشی و نیاز به بستری شدن را نیز به همراه دارد.
لایه برداری متوسط
نسبت به لایه‌بردارهای سطحی با عمق بیشتری درون پوست نفوذ می‌کنند و بهتر است فقط در پوست سایر قسمت‌های بدن به‌جز صورت به کار رود.
کاربرد: درمان ضایعاتی مانند اسکار آکنه، خطوط پوستی، تغییرات رنگ پوست و تغییرات پوست بر اثر آفتاب.
ترکیبات اصلی: از تری کلرو استواستیک (TCA) با غلظت‌های متوسط، استفاده می‌شوند.
لایه برداری سطحی
آسیب در اپیدرم یا لایه سطحی پوست ایجاد میشود.
کاربرد: برای رفع کدورت و تیرگی پوست، چروک‌های خفیف زودرس و درمان جوشگاه‌های قدیمی.
ترکیبات اصلی: معمولا از دسته هیدروکسی اسیدها(آلفا هیدروکسی اسید و بتا هیدروکسی اسید) با غلظت‌های ۲۰ تا ۷۰ درصد.
در این روش‌ها از محلولی با یک پایه اسیدی برای جداسازی لایه خارجی و آسیب دیده پوست استفاده میشود. به این ترتیب، در حقیقت یک سوختگی شیمیایی خفیف و کنترل شده در پوست به‌وجود می‌آید و سلول‌های مرده پس از جدا شدن، جای خود را به سلول‌های سالم و جوان می‌دهند. این محلول‌ها همچنین تحریک لایه‌های زیرین را برای تولید کلاژن و الاستین پوست تحریک می‌کنند. این ۲ عامل در طراوت و جوانی پوست نقش اساسی ایفا می‌کنند.
کدام کرم‌ها را میتوان بدون تجویز پزشک استفاده کرد؟
کرم‌ها یا محلول‌های شیمیایی حاوی موادی چون آلفاهیدروکسی اسید (AHA)، رتینوئیدها، آنزیم‌های طبیعی و… به‌عنوان لایه‌بردار شناخته می‌شوند.
وقتی این مواد روی پوست مالیده میشود با توجه به نوع محلول یک تا ۱۴ روز بعد از استفاده، سلول‌های مرده روی پوست تخریب می‌شوند تا سلول‌های جوان جای آن‌ها را بگیرند، اسیدهای میوه(AHA) غلظت پایین‌تر را افراد می‌توانند بدون نسخه از داروخانه‌ها تهیه کنند و در منزل، شب‌ها هنگام خواب استفاده کنند.
بهتر است این فرآورده‌ها دور چشم و دور دهان استفاده نشود زیرا موجب تحریک و قرمزی و التهاب این نواحی خواهد شد. درصدهای بالاتر مانند ۵۰ درصد و ۷۰درصد باید توسط متخصص پوست به کار روند.
یک لایهبرداری مخصوص بدن
در لایه برداری با عمق متوسط پوسته‌ریزی و جداشدن لایه آسیب‌دیده ۳ تا ۷ روز طول می‌کشد. قرمزی و التهاب پوست ممکن است تا ۲ ماه طول بکشد، هرچند که به‌طور معمول بعد از یک تا ۲ هفته پوست نسبتا به حالت طبیعی خود بازگردد و از آن به بعد با استفاده لوازم آرایشی التهاب باقی مانده را می‌پوشانند. با استفاده از لایهبرداری با فرآورده‌های با قدرت متوسط، فرد به‌ندرت احساس درد و ناراحتی شدید می‌کند و عوارض به‌وجود آمده نیز با روش‌های معمولی قابل کنترل هستند.
به چه کسانی لایهبرداری سطحی توصیه میشود؟
لایهبرداری سطحی برای از بین بردن آثار اولیه آفتاب در پوست، چین‌های ظریف پوستی و تغییر رنگ‌های خفیف کاربرد دارند. ترکیبات اصلی آن‌ها معمولا از دسته هیدروکسی اسیدها (آلفا هیدروکسی اسید(AHA) و بتا هیدروکسی اسید(BHA)) با غلظت های ۲۰ تا ۷۰درصد یا سایر مواد لایه‌بردار است. استفاده از لایه‌بردارهای شیمیایی سطحی باید توسط فرد متخصص تجویز شوند. هرچند که انواع ملایم‌تر این لایه‌بردارها با غلظت‌های پایین‌تر برای استفاده عموم وجود دارند. علاوه بر این برای کسب نتیجه مطلوب، لازم است که این فرآیند ۴ تا ۵ بار در طول ۲ تا ۴ هفته و پس از آن سالی ۴ بار تکرار شود.
هیدروکسی اسیدها در جوان‌سازی پوست تاثیر مهمی دارند.
اگر مشکل پوستی حاد دارید
برای درمان بسیاری از مشکلات پوستی حاد چون چین‌های خشن و اسکارهای پوستی و… از لایهبرداری عمیق استفاده میشود، در این محلول‌ها از ترکیبات فنل استفاده میشود. ترکیبات فنلی لایه‌بردارهای بسیار قوی هستند که یک‌بار استفاده از آن‌ها برای دست یافتن به نتیجه موردنظر در یک سال کافی است. یک‌بار لایهبرداری شیمیایی عمیق ممکن است ۶۰ تا ۹۰ دقیقه طول بکشد که طی این مدت، روی هر قسمت از صورت به‌مدت ۱۵دقیقه از محلول استفاده میشود. به‌طور معمول، به‌علت دردناک بودن این روش، ابتدا بی‌حسی موضعی انجام شده و وضعیت قلب بیمار نیز کنترل میشود و پس از لایهبرداری به فرد توصیه می شود تا ۲هفته از شرکت در فعالیت‌های روزانه خودداری کند، هرچند که قرمزی پوست ممکن است تا ۳ ماه باقی بماند و همچنین این روش برای پوست‌های تیره مناسب نیست.
لایهبرداری با لیزر
یکی از درمان‌های رایج در مطب‌های متخصصان پوست و موست و کاربردهای وسیعی در درمان برخی بیماری‌های پوستی مثل ضایعات عروقی (همانژیوم، ماه‌گرفتگی)، بهبود زخم‌های برجسته و کلوئید، بهبود اسکارهای مختلف، بهبود برخی لک‌ها مثل کک‌ومک، لکه‌های قهوه‌ای و جوان‌سازی پوست دارد.
لایهبرداری با CO2
یک ناحیه از پوست را به‌صورت سراسری لایهبرداری می‌کند.
لایهبرداری فراکشنال
در هر جلسه درمان درصدی از سطح مورد درمان دست نخورده باقی می‌ماند، بنابراین به سرعت پوست ترمیم خواهد شد و عوارض کمتری از گروه اول دارد.
به‌طور معمول از لیزر دی‌اکسیدکربن یا فراکشنال برای این منظور استفاده میشود و در درمان برخی بیماری‌های پوستی مثل اسکار، کک‌و مک و لک‌های قهوه‌ای که درصورت و دست بیشتر افراد مسن دیده میشود و همچنین جوان‌سازی پوست استفاده میشود.
لیزر فراکشنال برای چه کسانی استفاده میشود؟
از لیزر فراکشنال برای درمان پیری پوست استفاده میشود. در این روش توسط لیزر، لایه سطحی پوست به شکل موضعی در مقاطعی از پوست از بین می‌رود و اطراف این ستون‌های حرارتی سالم می‌ماند و این امر موجب تسریع روند ترمیم پوست میشود.
از آنجایی که لایه شاخی پوست طی لیزر دست نخورده باقی می‌ماند، بنابراین فعالیت طبیعی پوست به‌عنوان سد حفاظتی حفظ میشود. البته کاربرد این تکنیک فقط در پیری پوست نیست و در موارد دیگری از جمله اسکار یا جای جوش یا جای جراحی و سوختگی، تغییرات رنگی پوست، منافذ باز پوستی، افزایش قوام پوست خطوط کشش پوستی (استریا) و جوان‌سازی پوست نیز کاربرد دارد.
عمل پیلینگ لیزری چقدر طول می‌کشد؟
با وجود دستگاه‌های جدید لیزر اولتراپالسی اسکن‌دار، معمولا طول‌مدت عمل لیزر پوست کمتر از یک ساعت است. بلافاصله پس از عمل پوست برافروخته و به رنگ صورتی پررنگ یا قرمز در می‌آید و بیمار احساس سوختگی یا خارش می‌کند که در روش تکنیک باز از پماد وازلین یا پماد ترکیبی روی پوست استفاده میشود که بستگی به نوع بیمار، پزشک می‌تواند از روش پانسمان بستر با گاز نیمه تراوا استفاده کند. تورم صورت بین روز دوم تا چهارم طبیعی است، بین روزهای ۷ تا ۱۰ بیمار پوست قرمز و صورتی دارد که به تدریج به سمت طبیعی‌شدن پیش می‌رود و در حدود هفته سوم پس از عمل از بین می‌رود.
میتوان در آرایشگاه هم لیزردرمانی کرد؟
به هیچ وجه نباید در آرایشگاه لیزردرمانی انجام شود بلکه باید توسط متخصص بیماری‌های پوست و مو یا متخصص جراحی پلاستیک انجام شود و انجام این عمل توسط افراد غیرمتخصص در آرایشگاه‌ها و حتی توسط پزشکان عمومی که تحت عنوان پزشک بیماری‌های پوست و مو مشغول لیزردرمانی هستند، اشتباه است و می‌تواند خطرناک باشد.
موثرترین روش درمان چروک‌ها
یکی از موثرترین شیوه برای برطرف‌کردن چروک‌های متوسط تا عمیق صورت استفاده از لیزر ۲CO است. درمان با لیزر ۲CO در یک جلسه می‌تواند هم چروک‌های ظریف تا متوسط سطح پوست را در اطراف چشم و اطراف دهان کمتر کند، هم با سفت‌کردن پوست افتادگی صورت را بهتر کند و هم لکه‌های تیره ناشی از آفتاب را از سطح پوست پاک کند. لیزر ۲CO با تاباندن اشعه لیزر به سطح پوست یک لایه از پوست را برمی‌دارد. به این ترتیب چین‌های ظریف، جای جوش و اسکارهای قدیمی و … سطح پوست محو می‌شوند.
لایهبرداری مکانیکی
در لایه‌بردارهای مکانیکی مواد ساینده‌ای وجود دارد که مثل سنباده روی سطح پوست کشیده می‌شوند و سلول‌های مرده را از روی آن سطح پوست برمی‌دارند که به‌دنبال استفاده از آن تاثیر و نفوذ داروهای پوست، چند برابر گشته و بنابراین کمک مهمی برای درمان دارویی مثلا بهبود لک‌های صورت است.
کرمهای اسکراب
این کرم‌ها به‌عنوان خراشنده و ساینده پوست استفاده می‌شوند.کرم‌ها و صابون‌های اسکراب حاوی دانه‌های خشن هستند تا سلول‌های مرده سطح پوست را بردارند.
کاربرد: در درمان ضایعات پوستی مثل آکنه‌های کومدونال (جوش‌های سرسیاه یا سفید)، چربی پوست، خشونت پوست و افزایش اثر داروهای موضعی.
روش‌های سنتی
در زمان قدیم کیسه کشیدن در حمام‌های سنتی رایج بوده که این مثالی از لایهبرداری مکانیکی است که وقتی با سفید آب همراه میشود، میزان لایهبرداری آن بیشتر هم میشود و این عمل موثرتر خواهد شد. حتی استفاده از سنگ پا برای کاستن از زبری کف پا مثالی دیگر از لایهبرداری مکانیکی است.
روش میکرودرم ابریژن
توسط دستگاهی، پودر کریستال‌های سخت اکسیدآلومینیوم با فشار روی پوست پاشیده میشود. بعد این دستگاه، یک فشار منفی به پوست وارد می‌کند و عملی شبیه بادکش انجام می‌دهد. از ترکیب این ساباندن و ایجاد فشار منفی یک لایه برداری مکانیکی خوب روی پوست صورت اتفاق می‌افتد.
کاربرد: بهبود منافذ باز پوست، بهبود جوش‌های سرسیاه و سرسفید، کم رنگ شدن لک‌های صورت و حتی بدن، بهبود چین و چروک‌های ظریف.
روش میکرودرم‌ابریژن، متداول‌ترین لایهبرداری مکانیکی است که اثرات خوبی بر کیفیت پوست می‌گذارد و همچنین با تاثیری که بر نفوذ داروهای پوستی دارد، کمک مهمی در درمان لک صورت است و از طرفی با تحریک پوست باعث بهبود ساخت کلاژن شده و در طولانی‌مدت در بهبود چین و چروک نیز موثر است.
میکرودرم ابریژن برای جوان‌سازی پوست
در این روش با استفاده از دستگاهی خاص، نوعی کریستال بسیار ظریف از جنس اکسید آلومینیوم با فشار تنظیم شده‌ای با سطح پوست در تماس قرار می‌گیرد و تراش بسیار سطحی در لایه‌های فوقانی شاخی پوست ایجاد می‌کند. در ضمن یک مکش نیز روی پوست انجام میشود که باعث جمع‌شدن کریستال‌ها از سطح پوست و همچنین بهترشدن جریان خون به منطقه و فعال‌شدن سلول‌های فیبروبلاست و در نتیجه موجب ترمیم و طراوت پوست میشود. بسیاری از افراد از جای جوش‌ها در صورت‌شان ناراضی هستند که به داروهای شیمیایی جواب نمی‌دهد از میکرودرم ابریژن میتوان برای رفع جای جوش‌ها در درمان جای آکنه و آبله‌مرغان نیز استفاده کرد. جوشگاه‌های اسکارها نباید زیاد عمیق باشد و اغلب بر حسب نوع اسکار (جای جوش) و محل و عمق آن به چند جلسه درمان هفتگی نیاز دارد. درصورت عمیق بودن جای جوش و دفعات زیاد میکرودرم از لیزر میتوان استفاده کرد.
عارضه‌های میکرودرم‌ابریژن چیست؟
کریستال‌های آلومینیم که در این روش استفاده می‌شوند، هیچ‌گونه عارضه‌ای در سطح پوست ندارند چون پزشک می‌تواند جریان و سرعت کریستال‌ها را کنترل کند. میکرودرم ابریژن را میتوان به تنهایی یا یک روشی کمکی برای لیزر در درمان اسکارها و لکه‌های پوستی استفاده کرد چون هم غیرتهاجمی است و هم نیاز به مراقبت‌های زیاد بعد از عمل ندارد.
میکرودرم ابریژن درد دارد؟
درمان با میکرودرم ابریژن بدون درد است و نیاز به بی‌حسی ندارد. طول عمل وابسته به وسعت سطح پوست است. بعد از عمل میکرودرم ابریژن، بیمار می‌تواند بدون هیچ محدودیتی کارهای روزمره خود را انجام دهد و می‌تواند از کرمهای آرایشی غیرتحریک‌کننده استفاده کند. بعد از نخستین درمان پوست صاف و روشن میشود و تعداد دفعاتی که باید این روش انجام شود بسته به پوست و ضایعه از ۴ تا ۱۰جلسه را میتوان پیش‌بینی کرد و فاصله جلسات نیز بسته به ضایعه از هر هفته تا ۴ هفته یک‌بار متفاوت است.
لایهبرداری به روش خانگی
با استفاده از مواد طبیعی موجود در آشپزخانه هم میتوان پوست را لایهبرداری کرد، در واقع میتوان با مواد طبیعی هم لایه‌بردار شیمیایی ساخت هم لایه‌بردار مکانیکی.
لایه‌بردار شیمیایی خانگی
آنزیم‌های طبیعی که به‌عنوان لایه‌بردار استفاده می‌شوند، معمولا از آناناس، انبه و کدو تنبل گرفته می‌شوند. آنزیم‌های درون این میوه‌ها را میتوانید در ماسک‌های خانگی خود به کار ببرید و از پوست‌تان لایهبرداری کنید. البته این آنزیم‌های لایه‌بردار در قارچ، گیلاس، تمشک، انار، انگور، گوجه‌فرنگی، هلو، خیار، توت فرنگی و زرد آلو و… نیز وجود دارد.
لایه‌بردار مکانیکی خانگی
میتوانید مواد پودری و خشن را در شامپوی بدن بریزید و به این وسیله اسکراب بسازید، اگر پوست خشک دارید، بهتر است از آرد جو دو سر استفاده کنید. اگر پوست‌تان نرمال است از شکر استفاده کنید و اگر میخواهید پوست‌تان خشک شود بهترین ماده نمک است. آرد گندم نیز برای اسکراب پوست‌های چرب مستعد آکنه مناسب است.
اسکراب‌ها به پوست کمک می‌کنند تا زیباتر و درخشان‌تر به نظر برسد، چون لایه‌ای از سلول‌های مرده و آلودگی‌ها را از روی پوست برمی‌دارندشما به‌راحتی میتوانید با مواد ساده درون کابینت آشپزخانه‌تان برای بدن و صورت‌تان انواع اسکراب‌ها و لایه‌بردارها را بسازید. با هزینه بسیار کم سلول‌های مرده روی پوست و آلودگی‌ها را از روی پوست‌تان پاک کنید و احتیاجی هم به خرید کرمهای گران‌قیمت ندارید. تنها کافی است نوع پوست‌تان را بشناسید سپس با توجه به نوع پوست‌تان ماده ساینده مناسب را انتخاب کنید.
با مواد طبیعی لایه‌بردار آشنا شوید
میوه‌هایی مانند گوجه فرنگی، هلو، خیار، توت فرنگی و زرد آلو اسیدهای ضعیف گیاهی دارند که موجب خورندگی سلول‌های کراتینه شده و پوست خشک میشود و به تدریج لایه پیر و سخت پوست را حل می‌کنند تا لایه زیرین پوست که لایه‌ای جوان است، نمایان شود. ماسک‌های میوه‌ها لایهبرداری طبیعی، بدون عارضه و بسیار سازگار هستند و استفاده ممتد از آن‌ها می‌تواند پوست را شاداب نگه دارند، ماست هم مقدار زیادی اسیدلاکتیک دارد که می‌تواند به لایهبرداری پوست کمک کند. مواد پودری و خشن مثل نمک، شکر و… نیز می‌توانند همانند اسکراب به کنده شدن سلول‌های مرده سطح پوست کمک کنند.
برای درمان جوش‌ها مناسب است
اگر احساس می‌کنید رنگ چهره شما تیره شده است، بهترین راه‌حل استفاده از اسکراب لیمو است؛ این اسکراب به درمان جوش‌های شما کمک می‌کند، به پوست‌تان انرژی می‌دهد و آن را درخشان می‌کند. این اسکراب تا حدودی از بروز جوش پیشگیری می‌کند.
برای ساختن این اسکراب به ۲ عدد لیمو، روغن بادام، شکر و عسل احتیاج دارید. اگر به هرکدام از این مواد حساسیت دارید، میتوانید ماده‌ای دیگر را جایگزین کنید. عسل و لیمو را به‌خوبی با هم مخلوط کنید تا کاملا یکنواخت شده و آبکی نباشند سپس روغن بادام و شکر را به این مخلوط اضافه کنید. وقتی از این اسکراب لیمو برای پوست صورت‌تان استفاده کنید، شکر سلول‌های مرده پوست‌تان را لایهبرداری می‌کند و لیمو نیز از پوست به‌صورت شیمیایی لایهبرداری می‌کند، شما باید این اسکراب را به‌مدت ۵دقیقه روی صورت‌تان بگذارید و کمی ماساژ دهید. باقی‌مانده این اسکراب را نیز میتوانید در یک ظرف در بسته نگهداری کنید.
هر نوع پوستی می‌تواند این ماسک را استفاده کند
اگر دستگاه آسیاب قهوه دارید، ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری آرد جو دوسر در آن بریزید تا خوب ساییده شود و در غیر این‌صورت میتوانید از خود آرد استفاده کنید، سپس یک‌چهارم قاشق غذاخوری عسل با یک‌چهارم قاشق غذاخوری سرکه سیب با این آرد مخلوط کنید.
شما میتوانید از اسانس‌های مورد علاقه‌تان نیز ۲ تا ۳ قطره به این مخلوط اضافه کنید. مثل اسانس رزماری، بابونه، اسطوخودوس، درخت چای و… باید مخلوط شما حالت چسبنده پیدا کند سپس این مخلوط را به‌صورت‌تان بمالید و با حرکات دورانی پوست را ماساژ دهید. بهتر است از این اسکراب برای اطراف و زیر چشما‌ن‌تان استفاده نکنید. بگذارید اسکراب ۵۱ دقیقه روی پوست‌تان بماند سپس با آب نیمه‌‌گرم صورت‌تان را بشویید.
اگر میخواهید پوست چرب‌تان را روشن کنید
اگر پوست چربی دارید و میخواهید برای روشن شدن رنگ پوست لایهبرداری کنید ۲ قاشق غذاخوری ماست، یک قاشق غذاخوری پوست پرتقال رنده شده، یک قاشق غذاخوری آرد جوانه گندم و یک قاشق غذاخوری روغن بادام را با هم مخلوط کنید و خوب به هم بزنید تا خمیر یک‌دستی به‌وجود آید و سپس آن را روی پوست پخش کرده و بعد از ۱۰ دقیقه ماساژ، از روی پوست پاک کنید.
راهی برای پاک‌کردن پوست‌های خشک
یک قاشق غذاخوری پوست گریپ‌فروت خرد شده را با یک قاشق غذاخوری آرد جوانه گندم و یک قاشق غذاخوری وازلین و یک قاشق چای‌خوری اسید بوریک مخلوط کنید و آنقدر هم بزنید تا خمیر یکنواختی به دست آید. این مخلوط را با انگشتان دست برای مدت ۲ تا ۴ دقیقه به حالت ماساژ چرخشی روی پوست بمالید. پس از ماساژ کامل پوست، آن را با آب گرم بشویید. روزی یک بار میتوان از این روش استفاده کرد.
