پیشرفته‌ترین کامیون‌ها و خودرو‌های سنگین جاده‌های ایران
راگامگ – امین نقی زاده: صنعت حمل‌ونقل جهان وابسته به یک عنصر حیاتی و ویژه است. این عنصر حیاتی همواره به منظور پاسخگویی بهتر و بیشتر به نیاز شرکت‌های بزرگ حمل‌ونقل کالا و خدمات، در حال پیشرفت بوده و به همین دلیل کمپانی‌های بزرگ جهانی با یکدیگر به رقابت پرداخته و جدیدترین عناصر حیاتی صنعت حمل‌ونقل جهان را معرفی می‌کنند.
عنصر مذکور که در ایران همواره شاهد حضور قدرتمند آن در جاده‌ها و بزرگراه‌های کشور هستیم؛ کشنده‌های معروفی هستند که باره نقص زیر ساخت‌های حمل‌ونقل کشور را به دوش کشیده و دیگر نای نفس کشیدن ندارند. در حقیقت وضعیت به گونه‌ای پیش رفته است که امروزه صنعت حمل‌ونقل جاده‌ای کشوری مانند ایران؛ با وجود داشتن یک موقعیت منطقه‌ای مناسب و ویژه، یکی از فرسوده‌ترین صنایع حمل‌ونقل جهان بوده و شاهد این موضوع را می‌توان تردد کامیونت‌های بنزخاور یا ۱۹۲۴های خپل و بد بدن دانست!
با این همه چند سالی بود که کور سوی امیدی برای نوسازی ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای کشور با تمام فراز نشیب‌هایش به وجود آمده بود و امیدِ آن می‌رفت که باره دیگر حمل‌ونقل جاده‌ای ایران، حرف اول و آخر ترانزیت کالا و خدمات را در منطقه بزند.
نقطه شروع این داستان همان توافق معروف و نام آشنا دولت ایران با گروه ۵+۱ بود. برجام می‌توانست حداقل‌های مورد نیاز برای صنعت حمل‌ونقل ما را فراهم کند و یک نقطه شروع برای صنایع خودروسازی کشور ما باشد. اتفاقا پس انعقاد توافق و نهایی شدن آن؛ کار آغاز شد و قرار بر ورود بسیاری از خودروسازان مشهور جهان به عرصه تولید و مونتاژ خودرو در خاک ایران شد. اما در این میان یک اتفاق ویژه و متمایز کننده رخداد که آن هم می‌توان ورود گستره و برنامه‌ریزی دقیق دو غول کامیون‌سازی اروپا برای ورود به بازار سنگین وزن‌های ایران دانست.
البته بازار سنگین وزن‌های ایران مدت‌ها بود که سوت و کور بود و کمپانی‌های اروپایی به سختی در ایران فعالیت کرده و عملا قافیه را به کمپانی‌های نوپا و گمنام شرقی باخته بودند. یکی از کمپانی‌های مذکور؛ ولوو تراکس بود که مدت‌ها پیش و قبل از انعقاد برجام در سایپا دیزل جای خود را پیدا کرده بود و به شکل محدود اقدام به تولید و مونتاژ چند کشنده متوسط و کوچک می‌کرد. ولوو در سایپا دیزل توانست کیفیت و ویژگی‌ای همیشگی خود را نسبت به سایر کامیون‌سازان حاضر در ایران (شرکت‌های چینی) حفظ کند و همواره از این برگ برنده برای پیش برد منافع خود استفاده می‌کرد. اما یک مشکل وجود داشت و آن هم محدودیت تولید و عرضه محصولات برای کمپانی ولوو بود. این محدودیت‌ها فقط با توافقی همچون برجام، برچیده می‌شد و راه را برای جولان غول‌های ولوو در ایران باز می‌کرد.
این اتفاقِ خوش آیند افتاد و برجام باعث شد که یکی از غول پیکر‌های کمپانی ولوو تراکس به ایران بیاید. در یکی از روز‌های نمایشگاه خودروی تهران در سال ۹۶ و درست زمانی که هنوز کسی حضورِ یکی از قدرت‌های کشنده در بازار جهانی را در کشوری مانند ایران باور نمی‌کرد؛ در غرفه سایپا یک غول عظیم به نام FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ حاضر شد و برای تمام کامیون‌های موجود در بازار ایران خط و نشانی عمیق و همچنان پا برجا کشید! غول ولوو به قدری بزرگ و با ابهت بود که همگان مات‌ومبهوت آن شده و بیش از پیش به قدرت خودروسازی اروپا پی می‌برد.
غول بزرگ ولوو تنها کشنده حاضر در نمایشگاه خودروی تهران نبود و چندین متر آن طرف‌تر کشنده‌های اسکانیا در ضیافتی دوستانه درباره آینده خود با حضور کامیون‌های جدید ولوو در ایران بحث می‌کردند. کشنده‌های چینی هم شاد و خوشحال از استقبال اجباری رانندگانِ ایرانی، مشغول خنده و قهقه زدن بودند و به ریش ساختار صنعت حمل و نقل ایران می‌خندیدند و انگار نه انگار که FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ در نمایشگاه خودروی تهران حضور داشت و دورا دور به آن‌ها چشم دوخته بود.
ولی همه چیز به همین جا ختم نشد و در بیرون از نمایشگاه خودروی تهران خبر‌هایی بود. در واقع بوی اولین‌های صنعت خودروسازی جهان، فضای بیرونی نمایشگاه را پر کرده بود و مرسدس‌بنزِ قدرتمند با چندین مدل از کشنده‌های مختلف خود حضور داشت. دایملر تراکس، کشنده‌ای مانند FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ را در نمایشگاه خودروی تهران نمایش نداد؛ اما چندین کشنده باری متوسط و کوچک را که احتمالا برای تولید و عرضه آن‌ها در بازار ایران برنامه‌ریزی‌های زیادی کرده بود به نمایش گذاشت و شاید ۱۹۲۴ معروف باید غزل خداحافظی را می‌خواند!
اغلب کشنده‌های دایملر در نمایشگاه خودروی تهران از نوع آکتروس بودند و از نظر اسم و رسم در بین رانندگان جاده‌ای ایران جزء شناخته شده‌ترین کامیون‌های جهان به شمار می‌رفتند.
در هر حال سایپا مونتاژ ولوو FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ و چند کشنده متوسط دیگر را آغاز کرد و در مقابل شرکت ایران‌خودرو مقدمات تولید و مونتاژ جدیدترین محصولات دایملر تراکس را در بازار ایران فراهم می‌کرد. زمان گذشت و چندین دستگاه از کشنده FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ به مشتریانش تحویل داده شد و دایملر هم خود را برای تولید رسمی محصولاتش در ایران آماده می‌کرد. ولی به یک باره همه چیز خراب شد و برجام از بین رفت و کمپانی‌های اروپایی برای حفظ منفعت خود تجارت با ایران را محدود کردند؛ بنابراین تولید کشنده‌هایی مانند FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ کم‌کم متوقف شد و رویای خوبِ نوسازی ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای ایران با استفاده از محصولات به‌روز و قدرتمند اروپایی از بین رفت.
ولی اکنون ما هنوز شاهد تردد FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ در جاده‌های کشور هستیم و این کشنده غول پیکر همچنان یکی از قدرتمندترین کشنده‌های کشور ماست. اما در اروپا کشنده FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ رقیبی جدی و قدرتمند داشته و شاید اگر برجام پا برجا بود، شاهد تردد یکی از پیشرفته‌ترین کامیون‌های دایملر تراکس در ایران بودیم. منظورمان نسخه ۶x۴ کشنده آکتروس دایملر تراکس است که به تازگی مدل ۲۰۱۹ آن رونمایی شده است. به همین بهانه نگاهی کوتاه و مقایسه‌ای بین کشنده آکتروس دایملر و ولوو FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ خواهیم داشت؛ تا با آینده صنعت حمل‌ونقل جاده‌ای جهان و جایگاه ایران در این صنعت مهم و پول‌ساز آشنا شوید!
کشنده ولوو FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ در مجموع ۷.۴ متر طول داشته و عرض کابین آن ۲.۶ متر است. این کشنده به یک پیشرانه ۶ سیلندر پرقدرت با توان ۷۵۰ اسب‌بخار و گشتاور ۳۳۵۰ نیوتن‌متر مجهز شده است. این پیشرانه دارای استاندارد آلایندگی یورو ۵ بوده و به توربوشارژ، پیش گرم کن استارت موتور، سیستم ترمز موتور و ترمز خفه کن اگزو مجهز شده است. پیشرانه مذکور قدرت تولیدی خود را با استفاده از یک جعبه دنده هوشمند (۱۲ دنده جلو و ۴ دنده عقب) به چرخ‌ها منتقل می‌کند. ظرفیت حمل بار FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ در محور جلو به ۸ تن رسیده و محور‌های عقب توان حمل ۳۲ تن‌بار را دارند. ظرفیت مخزن سوخت این غول آهنین نزدیک به ۷۴۰ لیتر بوده و یک تانک Ad-Blue با ظرفیت ۹۰ لیتر دارد!
کشنده FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ دارای اتاقِ خوابی با سقف بلند بوده و کابین فولادی آن با پوششی مخصوص و ضد زنگ ساخته شده است. صندلی راننده بادی بوده و قابل تنظیم خواهد بود. در کشنده FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ شما توان استفاده از امکاناتی مانند؛ آینه قیچی، آینه‌های جانبی گرمکن‌دار با تنظیم الکتریکی، سیستم تهویه مطبوع، برف پاکن چند زمانه، قفل مرکزی، دریچه سقف، تاخوگراف، نمایش دهنده فشار باد، بوق الکتریکی شهری و بادی، سیستم خودکار تنظیم سرعت، فیلتر آبگیر سوخت، بخاری درجا، بولوتوث تلفن، یخچال و… را خواهید داشت.
نکات و مشخصات کشنده FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ کمپانی ولوو، که در حال حاضر عنوان بزرگترین و قدرتمندترین کشنده ایران را با خود به یدک می‌کشد، بیان کردیم و حالا شما به خوبی با این غول پیکر اروپایی آشنا شدید؛ غولی که به لطف برجام برای مدتی در ایران مونتاژ شد و اکنون دیگر خبری از آن نیست.
در مقابل آکتروس ۲۰۱۹ جدیدترین دست آورد دایملر در صنعت حمل‌ونقل جاده‌ای جهان بوده و به دلیل مشخصات مشابه و تقریبا نزدیک آن با کشنده FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ ولوو به آن‌ها اشاره نمی‌کنیم. اما باید دانست که از نظر ابعاد، اندازه و قدرت؛ آکتروس ۲۰۱۹ به هیچ عنوان به پای ولوو FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ نمی‌رسد.
حالا شاید برای شما این پرسش به وجود بیاید که چرا در این متن به مقایسه دو کشنده مورد بحث می‌پردازیم؟ در پاسخ باید گفت که از نظر تکنولوژی ولوو FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ بدون شک پیشرفته‌ترین کامیون جاده‌های ایران است و در مقابل آکتروس ۲۰۱۹ جدیدترین، پیشرفته‌ترین و متفاوت‌ترین محصول دایملر در قاره اروپاست و باید بدانید که اگر برجام از بین نمی‌رفت شاید نسخه‌هایی از آکتروس ۲۰۱۹ و نسل چهارم این کشنده قدرتمند را در ایران می‌دیدیم.
آکتروس ۲۰۱۹ در جریان برگزاری نمایشگاه IAA در هانوفر آلمان در سال ۲۰۱۸ و به عنوان پرچمدار کامیون‌های تجاری دایملر معرفی شد. در آکتروس همه چیز بهبود یافته و باعث افزایش بهره‌وری صنایعی خواهد شد که از این کامیون فوق‌العاده استفاده می‌کنند. در آکتروس ۲۰۱۹ از سیستم‌هایی مانند؛ رانندگی خودکار نیمه اتوماتیک، محدود کننده سرعت اتوماتیک، دوربین‌های جانبی و حذف آینه‌های بغل (MirrorCam)، سیستم کنترل خودکار فاصله با خودروی جلو، سیستم فرمان الکترو هیدرولیک با سیستم Servotwin، سیستم پیش‌بینی ترافیک، رادار‌های پیشرفته، ۵ ترمز اضطراری قدرتمند و… استفاده شده است. در داخل کابین آکتروس شما به آینده سفر کرده و صفحات نمایش لمسی بزرگ و در عین حال کارآمدی، شما را برای یک رانندگی خوب و عالی همراهی می‌کنند.
بله! حالا می‌توان گفت که ولوو FH۱۶، ۷۵۰، ۶X۴ موجود در کشور ما تنها نمونه‌ای قدرتمند از کامیون‌های فوق‌العاده اروپایی بوده و ما هنوز هم در حسرت تردد بهترین و پیشرفته‌ترین کامیون‌های جهان در خاک کشورمان هستیم. برای درک بهتر و بیشتر فاجعه، همین بس که هنوز هم بنز خاور ۱۹۲۴ در میان فهرست محصولات شرکت ایران‌خودرو دیزل دیده می‌شود!
