سرطان پروستات؛ علل، تشخیص، درمان و پیشگیری

در مورد علائم و راه های تشخیص سرطان پروستات چه می دانید؟ آیا با راهکارهای درمانی آن آشنایی دارید؟ سرطان پروستات ، دومین سرطان شایع در مردان است و گاهی اوقات، به آرامی پیشرفت می کند و سال ها نشانه ای از علائم بیماری نشان نمی دهد. بنابراین، غربالگری روتین برای تشخیص سرطان پروستات در مراحل اولیه ضروری است. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی سرطان پروستات، علل، علائم و راه های تشخیص و درمان آن می پردازیم.

سرطان پروستات چیست؟

سرطان پروستات، در غده پروستات ظاهر می شود. غده پروستات در زیر مثانه و در مقابل راست روده قرار دارد و یک ارگان ضروری در سیستم تولید مثلی مردان می باشد. این غده ترشح کننده مایع منی (مایع غنی از اسپرم) است، که برای زنده ماندن و حمل و نقل اسپرم ضروری است و همچنین ادرار را کنترل می کند.

علت سرطان پروستات چیست؟

سرطان پروستات ممکن است به علت جهش در DNA سلول های پروستات رخ دهد. این جهش ها؛ منجر به رشد غیرقابل کنترل سلول ها و تشکیل توده سلولی به نام تومور می شود. این سلول های سرطانی می توانند به بافت های اطراف حمله کنند یا حتی بافت های دورتر از محل تشکیل شان را تحت تاثیر خود قرار دهند و به عبارتی متاستاز دهند.

علائم این نوع سرطان

معمولا در مراحل اولیه سرطان پروستات، هیچ علائمی بروز نمی کند، مگر اینکه سرطان، در مجاورت مجرای پیشاب (لوله ادراری) واقع شود. در صورتی که توده سرطانی در نزدیکی لوله ادراری رشد کند؛ به این لوله ها فشار وارد می کند. علائم سرطان پروستات عبارتند از:

• تکرر ادراری
• درد یا سوزش ادرار
• کاهش جریان ادرار
• خون در ادرار یا مایع منی
• بی اختیاری ادرار
• درد هنگام انزال
• اختلال در نعوظ
• درد پشت
• درد استخوان (در مراحل بعدی)

عوامل خطر سرطان پروستات

عوامل متعددی وجود دارد که می تواند به رشد سرطان پروستات کمک کند. ریسک فاکتور های سرطان پروستات عبارتند از:

• سن بالای ۴۰ سال
• سابقه خانوادگی سرطان پروستات
• رژیم غذایی نامناسب
• چاقی
• سابقه بیماری عروق کرونری
• سطح کلسترول بالا- بیشتر از “۲ ‘۶
• مصرف زیاد کلسیم
• کاهش سطح روی در بدن

عوارض

سرطان پروستات و درمان آن بر توانایی تولید مثلی مردان تاثیر می گذارد. کاهش تولید اسپرم و اختلال عملکرد نعوظ، از جمله مشکلات رایج است.

تشخیص سرطان پروستات

ارائه دهنده خدمات بهداشتی در ابتدا یک معاینه فیزیکی برای بررسی پروستات انجام می دهد. برای معاینه دیجیتالی راست روده؛ پزشک، دستکش به دست، انگشت روانکاری شده خود را در رکتوم بیمار قرار می دهد.

1. آزمایشات خونی از جمله آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) می تواند توسط پزشک توصیه شود. PSA توسط غده پروستات تولید می شود و سطح بالای آن ممکن است نشان دهنده سرطان پروستات باشد. اما ممکن است شامل سایر ناهنجاری های پروستات مانند پروستات خوش خیم هایپرپلازی (BPH) نیز باشد.
2. آزمایشات تصویر برداری مانند سونوگرافی؛ با قرار دادن پروب در رکتوم (مقعد) فرد انجام می گیرد. این تست به غربالگری غده پروستات کمک می کند و تغییرات آن را تشخیص می دهد. در صورتی که فرد مشکوک به متاستاز باشد؛ اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) انجام می گیرد. این آزمایش به شناسایی گسترش سرطان به سایر اعضای بدن کمک می کند.
3. بیوپسی (زنده بینی)، نیز به تشخیص سرطان پروستات کمک می کند. نمونه ای از بافت با کمک یک سرنگ از محل آسیب دیده برداشته می شود. سلول ها در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرند تا بدخیمی سرطان را تشخیص دهند.

با استناد بر مشاهدات بیوپسی نمونه، نمره Gleason حاصل می شود. نمونه با بافت سالم مقایسه می شود. بر اساس الگوهای بافت شناسی در سلول های بیمار، نمره  Gleason  تعیین می شود.

• الگوی ۱: غدد کوچک و یکنواخت
• الگوی ۲: فضای زیاد بین غدد
• الگوی ۳: تراوش سلول های غدد
• الگوی ۴: توده های نامنظم سلول های سرطانی با چندین غده
• الگوی ۵: فقدان یا وجود تصادفی غده ها، صفحات سلولی

ارزیابی سرطان پروستات براساس نمره  :Gleason

• درجه ۱: نمره گلیسون کمتر- مساوی ۶؛ تمایز خوب و کمتر تهاجمی
• درجه ۲: نمره گلیسون = ۷؛ تمایز نسبی و تهاجمی تر از درجه ۱ است
• درجه ۳: امتیاز گلیسون از ۸ تا ۱۰؛ تمایز و تهاجم ضعیف

درمان سرطان پروستات:

درمان سرطان پروستات بستگی به عواملی مانند سلامت کلی بیمار، میزان گسترش و سرعت رشد سرطان دارد.

گزینه های درمان این نوع سرطان عبارتند از:

• جراحی: عمل جراحی حذف پروستات، پروستاتکتومی رادیکالی نامیده می شود. در این روش، غده پروستات، بافت اطراف آن و گره های لنفاوی برداشته می شوند. این روش می تواند به صورت دستی یا توسط دستگاه خودکار انجام گیرد. جراحی روبوتیک در مقایسه با عمل جراحی دستی موثر و ایمن تر است.
• اشعه ماوراء بنفش: اشعه ایکس پر انرژی به سمت تومور هدایت می شود تا سلول های سرطانی را از بین برد یا رشد آنها را متوقف کند. شتاب دهنده های خطی، دستگاه هایی هستند که بیشتر برای پرتودرمانی استفاده می شوند.
• براکی تراپی: براکی تراپی؛ نوعی پرتودرمانی است. در این روش، مواد رادیواکتیو وارد غده پروستات می شوند و به طور پیوسته با پرتو کم انرژی شان، بافت پروستات آسیب دیده را از بین می برند.
• پرتودرمانی استریوتاکتیک: پرتوهای با انرژی بالا بدون هیچ گونه برشی به سمت تومور هدف گیری می شوند. این پرتودرمانی؛ بسیار پیشرفته است.
• Cryosurgery (استفاده از دمای پایین برای کشتن سلول های سرطانی درون یک اندام): سرما برای فریز کردن سلولهای سرطانی و نابودی آنها استفاده می شود. نیتروژن مایع، دی اکسید کربن، و یا آرگون می توانند برای فریز کردن سلول ها مورد استفاده قرار گیرند.
• هورمون درمانی: این نوع درمان؛ درمان محرومیت آندروژن یا صفات ثانویه جنسی (ADT) یا درمان سرکوب آندروژن (AST) نامیده می شود. استفاده از آنتی آندروژن ها سطح تستوسترون را در بدن کاهش می دهند. تستوسترون برای رشد سلولهای پروستات ضروری است. بنابراین، محرومیت از هورمون تستوسترون می تواند رشد تومور را کاهش دهد.
• شیمی درمانی: داروها به صورت خوراکی یا تزریقی به منظور جلوگیری از رشد سلول های سرطانی تجویز می شوند.
• ایمونوتراپی: داروها به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کنند تا بدن بتواند با سرطان مبارزه کند.

پیشگیری و درمان سرطان پروستات

اقداماتی که در پیشگیری و درمان سرطان پروستات کمک می کنند عبارتند از:

• رژیم غذایی کم چرب.
• افزایش مصرف میوه ها و سبزیجات.
• مصرف ماهی حاوی اسیدهای چرب امگا ۳٫
• محدود کردن مصرف فراورده های لبنی یا غذاهای غنی از کلسیم.
• اجتناب از مصرف غذاهای فرآوری شده و کنسروی.
• حفظ وزن طبیعی بدن.
• فعالیت بدنی منظم، حداقل ۳۰ دقیقه در روز.
• ترک سیگار.
• مصرف مکمل های ویتامین و مواد معدنی توصیه شده توسط ارائه دهنده خدمات بهداشتی.

سوالات متداول

آیا سرطان پروستات تا مغز گسترش می یابد؟

سرطان پروستات ممکن است تا مغز گسترش یابد. با این حال، احتمال آن بسیار کم است.

آیا سرطان پروستات باعث خستگی می شود؟

بله، سرطان پروستات به دلیل درد، استرس و اضطراب تجربه شده توسط بیمار ممکن است باعث خستگی بیمار شود.

عوارض جانبی هورمون درمانی سرطان پروستات چیست؟

عوارض جانبی هورمون درمانی، از دست دادن علاقه جنسی، مقاومت به انسولین، از دست دادن توده عضلانی و کاهش قدرت عضلانی است.

آیا می توان سرطان پروستات را درمان کرد؟

اکثر سرطان های پروستات در مراحل اولیه تشخیص داده می شوند. بنابراین، میزان درمان این نوع از سرطان و زنده ماندن فرد بالا است. با این حال، درمان دائمی برای این بیماری وجود ندارد.