سندروم سروتونین؛ علائم، علت‌ها و درمان
راگامگ – ترجمه از هدی بانکی: سندروم سروتونین که به آن مسمومیت با سروتونین نیز می‌گویند، یک اختلال بالقوه کُشنده است که از تجمع سروتونین زیاد در بدن ناشی می‌شود و علائم گوناگونی دارد. اگر کسی ترکیبی از دارو‌های حاوی سروتونین مصرف کند، در معرض ابتلا به سندروم سروتونین قرار می‌گیرد. دارو‌های ضد افسردگی مانند زولوفت و لکساپرو از این دست دارو‌ها هستند.
گاهی مصرف یک دارو برای افزایش سروتونین نیز می‌تواند منجر به سندروم سروتونین در افراد مستعد شود؛ بنابراین پیش از مصرف هر گونه دارویی باید در مورد تمام دارو‌هایی که مصرف می‌کنید با پزشک‌تان گفتگو کنید تا در معرض این بیماری کُشنده قرار نگیرید.
سروتونین چیست؟
سروتونین هورمونی است که توسط بدن برای کنترل خلق و خو، رفتار‌های اجتماعی، میل جنسی و اشتها تولید می‌شود. سروتونین یک فرارسان عصبی است که سیگنال‌ها را بین سلول‌های عصبی جا به جا می‌کند. سروتونین در روده‌ها و مغز تولید می‌شود، اما ر. سیستم عصبی مرکزی و پلاکت‌های خون نیز وجود دارد. در نتیجه این باور وجود دارد که سروتونین بر طیف گسترده‌ای از عملکرد‌های روانی و جسمی اثر می‌گذارد.
اگر مصرف داروی سروتونین داری را شروع کرده‌اید، دوز مصرفی داروی‌تان را افزایش داده‌اید، و یا داروی دیگری را با این دارو ترکیب کرده‌اید، با توجه به حضور سروتونین زیاد در بدن‌تان، در عرض چند ساعت اثرات آن را احساس خواهید کرد. علائم می‌توانند از خفیف تا شدید باشند که بستگی به میزان سروتونین در بدن‌تان دارند. در بهترین حالت، علائم این اختلال شامل حالت‌های ناخوشایند می‌شوند و در بدترین حالت می‌توانند بسیار خطرناک بوده و نیاز به درمان فوری و گسترده‌ای داشته باشند.
علائم سندروم سروتونین:
- سر درد
- رعشه
- پوست مرغی شدن
- تعریق زیاد
- بیقراری
- پریشان حالی
- گشادی مردمک چشم
- اسهال
- سرگیجه
- ضربان تند قلب
- فشار خون بالا
- سفتی عضلات
- از دست دادن هماهنگی عضلات
- تیر کشیدن عضلات
اگر این علائم را دارید هر چه زودتر با پزشک‌تان تماس بگیرید. علائم زیر می‌توانند کُشنده باشند و نیاز به اقدام اورژانسی دارند:
- ضربان قلب نامنظم
- تب بالا (۴۰ درجه)
- غش کردن
- از دست دادن هوشیاری
سندروم سروتونین چقدر طول می‌کشد؟
اینکه سندروم سروتونین چقدر طول می‌کشد بستگی به میزان سروتونین در بدن دارد. در مواردی که سندروم سروتونین خفیف است، علائم در عرض ۲۴ ساعت بعد از قطع مصرف دارو برطرف می‌شوند. اما برخی از دارو‌های ضد افسردگی می‌توانند موجب علائمی شوند که بیشترطول بکشند، زیرا میزان سروتونین ممکن است به هفته‌ها زمان نیاز داشته باشد تا به حد نرمال برگردد.
علت‌ها
سندروم سروتونین معمولا زمانی روی می‌دهد که دو داروی سروتونین‌دار با هم ترکیب می‌شوند. البته در برخی موارد، مصرف یک داروی سروتونین دار نیز می‌تواند این عارضه را در بعضی از افراد ایجاد کند. مثلا اگر فرد داروی ضد افسردگی را با یک داروی مسکن شبه افیونی (اوپیود) ترکیب کند می‌تواند دچار سندروم سروتونین شود.
چه دارو‌هایی موجب سندروم سروتونین می‌شوند؟
دارو‌ها و مکمل‌هایی که اگر با هم مصرف شوند یا در دوز‌های بالا می‌توانند منجر به سندروم سروتونین شوند شامل موارد زیر هستند:. مهار کنند‌های باز جذب سروتونین: دارو‌های ضد افسردگی مانند سیتالوپرام، فلوکستین، پاروکستین و سرترالین. مهار کننده‌های باز جذب سروتونین و نوراپ نفرین، دارو‌های ضد افسردگی مانند ترازودون، دولوکستین و ونلافاکسین. دارو‌های ضد افسرگی تری سیکلیک مانند آمیتریپتلین و نورتریپتیلین. دارو‌های ضد میگرن. دارو‌های ضد درد مانند دارو‌های شبه افیونی شامل کدئین، فنتانیل، هیدروکودون مپردین، اوکسی کودون و ترامادول. لیتیوم. مواد مخدر مانند LSD، کوکائین، اکستازی و آمفتامین‌ها. دارو‌های ضد تهوع. دارو‌های ضد سرفه و سرما خوردگی. مکمل‌های گیاهی مانند جینسینگ. روانگردان‌ها نیز می‌توانند بر سروتونین اثر بگذارند.
آیا سندروم سروتونین کُشنده است؟
اگر زمانی که میزان سروتونین در بدن خیلی بالاست درمان به موقع صورت نگیرد می‌تواند موجب از دست دادن هوشیاری و مرگ شود. مثلا در موارد خودکُشی با دارو‌های ضد افسردگی، اگر شخص فورا تحت اقدامات اورژانسی قرار نگیرد فوت خواهد کرد.
چگونه می‌توان جلوی سندروم سروتونین را گرفت؟
علائم سندروم سروتونین معمولا با قطع مصرف دارو برطرف می‌شوند. خوشبختانه این عارضه، اثرات بلند مدت ندار، اما باید نسبت به تکرار آن در آینده هوشیار باشید. اطلاعات لازم جهت احتیاط و پیشگیری را از پزشک‌تان دریاف کنید.
درمان سندروم سروتونین
درمان این عارضه بسته به خفیف یا شدید بودن علائم متنوع‌اند. عموما پزشکان در ابتدا توصیه می‌کنند مصرف دارو قطع شود. دارو فورا از بدن خارج نخواهد شد و بیمار باید تا چند روز نسبت به هر گونه واکنش و علامتی مراقب و متوجه باشد.
برخی از بیمارانی که تب بالایی دارند نیاز به اقداماتی گا‌ها مشابه آنچه در مورد گرما زدگی انجام می‌شود پیدا می‌کنند. در مواردی که فشار خون فرد بالا یا خیلی پایین است، از دارو‌های سریع العمل استفاده می‌شود. ممکن است در مواردی نیز به دارو‌های مهار کننده‌ی تولید سروتونین نیاز باشد.
به طور کلی همیشه باید درمورد دارو‌هایی که مصرف می‌کنید اطلاعات کافی داشته باشید. بدانید چه مصرف می‌کنید، عناصر و ترکیبات آن را بشناسید، عوارض جانبی‌اش را بدانید و آن‌ها را با دارو‌های دیگر ترکیب نکنید. به دستورالعمل دارو خوب دقت کرده و در زمان توصیه شده آن را مصرف کنید. اگر هر گونه سوالی در مورد داروی‌تان داشتید از پزشک‌تان بپرسید و طبق توصیه‌ی او عمل کنید.
منبع: psycom
