صورتیها: رژیم قلیایی یا رژیم آلکالاین بر اساس این ایده است که با جایگزینی غذاهای اسیدی با مواد غذایی قلیایی میتوان سلامتی را بهبود بخشید. پیروان و طرفداران این رژیم حتی ادعا میکنند که رژیم آلکالاین میتواند به مبارزه با بیماریهای جدیتری مثل سرطان کمک کند. در این مقاله علم رژیم قلیایی را بررسی میکنیم. خوراکیهای اسیدی و قلیایی، مقدار PH خون، تاثیر محیط اسیدی و قلیایی روی بدن و تاثیر رژیم آلکالاین روی سلامتی موارد مسائلی هستند که در این مقاله به آنها خواهیم پرداخت.
رژیم قلیایی یا رژیم آلکالاین موثرترین روش برای سلامتی
رژیم آلکالاین با عنوانهایی مثل رژیم اسیدی قلیایی و رژیم خاکستر قلیایی نیز شناخته میشود. فرضیه این رژیم این است که رژیم غذایی شما میتواند مقدار pH یا اندازه گیری اسیدی یا قلیایی بدن شما را تغییر دهد. متابولیسم شما (تبدیل غذا به انرژی) گاهی اوقات با آتش مقایسه میشود. هر دو آنها شامل یک واکنش شیمیایی است که یک توده جامد را تجزیه میکند. اما واکنشهای شیمیایی بدن شما به روش آهسته و کنترلشده اتفاق میافتد. وقتی چیزی میسوزد، خاکسترش باقی میماند. غذایی هم که ما میخوریم خاکستری به نام ضایعات متابولیکی به جا میگذارد. همانطور که مشخص است، این ضایعات متابولیک میتواند قلیایی (خنثی) یا اسیدی نامیده شود. طرفداران رژیم قلیایی ادعا میکنند که ضایعات متابولیکی بهطور مستقیم روی اسیدی بودن بدن تاثیر میگذارند. به عبارت دیگر، اگر غذاهایی بخورید که خاکستر اسیدی را به جا بگذرانند، خون شما را بیشتر اسیدی میکنند اما اگر غذاهایی مصرف کنید که خاکستر قلیایی به جا بگذارند، خون شما قلیایی خواهد شد. طبق این فرضیه، خاکستر اسیدی فرد را نسبت به بیماری آسیبپذیر میکند درحالیکه خاکستر قلیایی نقش حفاظتی دارد. اگر خوراکیهای قلیاییتر مصرف کنید، بدنتان را قلیایی میکند و سالمتر میشوید. به واسطه انتخاب غذاهای قلیایی میتوانید بدن خود را آلکالیز کرده و سالم نگهدارید.
اجزاء غذاهایی که خاکستر اسیدی به جا میگذراند، شامل پروتئین، فسفات و گوگرد و ترکیبات قلیایی شامل کلسیم، منیزیم و پتاسیم هستند. گروههای غذایی به سه دستهی اسیدی، قلیایی و خنثی تقسیم میشوند.
- اسیدی: گوشت، مرغ، ماهی، لبنیات، تخم مرغ، غلات و الکل
- خنثی: چربیهای طبیعی، نشاسته و قند
- قلیایی: میوه ها، آجیل، حبوبات و سبزیجات
سطح pH عادی بدن
هنگامی که درباره رژیم قلیایی صحبت میکنیم درک مفهوم pH از اهمیت خاصی برخوردار است. اگر بخواهیم به بیان سادهتر بگوییم، pH معیار اندازه گیری میزان اسید یا قلیایی است. مقدار pH بین ۰ تا ۱۴ است.
- اسیدی: ۰ تا ۶/۹
- خنثی: ۷
- قلیایی: ۷/۱ تا ۱۴
طرفداران رژیم آلکالاین معتقد هستند هر فردی باید میزان pH ادرار خود را مورد آزمایش قرار دهد تا قلیایی یا اسیدی بودن آن مشخص شود. باید توجه داشت که میزان تفاوت pH در بدن متفاوت است. برخی قسمتها اسیدی هستند، بقیه قلیایی؛ سطح یکسان مشخصی وجود ندارد. معده شما با اسید هیدروکلریک پر شده است و pH آن ۲-۳٫۵ بوده که بسیار اسیدی است. اما این اسیدیته لازم است تا غذا را تجزیه کند. از سوی دیگر خون انسان تا حدودی قلیایی بوده و pH آن از ۷٫۳۶ تا ۷٫۴۴ است. هنگامی که pH خون شما از محدوده نرمال خارج میشود، اگر درمان نشود میتواند کشنده و مهلک باشد اما این فقط در بیماریهای خاصی اتفاق میافتد، مثل کتواسیدوز (ketoacidosis) که ناشی از دیابت، گرسنگی یا مصرف الکل است و ربط چندانی به رژیم غذایی ندارد.
غذا روی pH ادرار تاثیر میگذارد نه بر روی خون
ثابت ماندن سطح pH خون برای سلامتی انسان بسیار مهم است. اگر از حیطهی وضعیت عادی خارج شود، سلولها از کار میافتند و انسان میمیرد. بههمیندلیل، بدن راههای موثر فراوانی برای تنظیم سطح pH دارد. این را بهنام هوموتازیست (homeostasis) مبتنی بر اسید میشناسند. اما مسلما غذا میتواند مقدار pH ادرار را تغییر دهد. دفع اسیدها ازطریق ادرار یکی از مهمترین راههای تنظیم pH خون در بدن است. اگر یک استید بزرگ بخورید، به فاصلهی چند ساعت، ادرارتان اسیدیتر از آن میشود که بدن بتواند ضایعات متابولیکی را از بدنتان خارج کند. بنابراین ادرار شاخص ضعیفی برای pH کلی بدن و سلامت عمومی است. عوامل دیگری بهجز رژیم هم میتوانند روی آن تاثیر بگذارند.
فواید رژیم قلیایی یا رژیم آلکالین
کاهش فشار خون، جلوگیری از ابتلا به برخی از سرطانها و تقویت تراکم مواد معدنی در استخوانها از فواید اصلی رژیم آلکالین به شمار میروند. در ادامه به بررسی فواید رژیم قلیایی میپردازیم:
حفظ تراکم استخوانها
معمولا زمانی که بدن بیش از اندازه اسیدی است، کلسیم و مواد معدنی دیگر از استخوانها خارج میشوند و خطر ابتلا به پوکی استخوان افزایش مییابد. رژیم قلیایی از این اتفاق جلوگیری کرده موجب جایگزینی مواد معدنی از دست رفته میشود.
کنترل فشار خون
با پیروی از رژیم قلیایی خاصیت اسیدی، التهاب و فشار خون نیز کاهش یافته و سلامتی قلب تضمین میشود که این موضوع باعث کاهش خطر سکته میشود.
تودهی عضلانی
کلسیم، فسفر و منیزیم برای داشتن تودهی عضلانی مناسب اهمیت بسیاری داشته و رژیم قلیایی جذب این مواد مغذی را افزایش میدهد.
جلوگیری از سرطان
میوهها و سبزیجات به میزان چشمگیری حاوی آنتی اکسیدانها هستند که این مواد با اکسیداسیون مقابله کرده و خطر ابتلا به سرطان را کاهش میدهند.
کاهش التهابات
تحقیقات نشان داده است که رابطه مستقیمی بین کاهش التهابات و رژیم قلیایی وجود دارد. سردرد، اسپاسم عضلانی و درد مفاصل با کمک رژیم آلکالاین کاهش مییابد. کاهش التهاب باعث برداشته شدن فشار از روی سیستم ایمنی شده و کیفیت زندگی را افزایش میدهد.
حفظ وزن مناسب
بسیاری از غذاهای موجود در رژیم آلکالاین کالری کمی دارند اما سرشار از مواد مغذی هستند. کاهش التهاب به کاهش وزن کمک کرده و شکل گیری چربی شکم را کاهش میدهد.
چگونگی رعایت رژیم غذایی آلکالین
ممکن است پیروی از این رژیم غذایی به دلیل تعداد بسیاری از غذاهایی که باید حذف شوند، دشوار باشد. یکی از بهترین راهها برای اطمینان یافتن از پیروی صحیح از این رژیم این است که غذاهای طبیعی قلیایی تهیه کنید. زمانی که بدانید غذاهایتان از کجا تهیه میشوند، میتوانید دریابید خاکی که گیاه در آن رشد کرده است، اسیدی است یا خیر. بهتر است تجربیاتی در زمینهی کشاورزی طبیعی در زمینهای مناسب با خاکی خنثی یا اندکی قلیایی داشته باشید. به غیر از رژیم غذایی، عوامل مرتبط با شیوه زندگی همانند اضطراب مزمن، فقدان ورزش، جذب فیبر کمتر، آلودگی یا مواد شیمیایی و… میتوانند بر خاصیت اسیدی تاثیرگذار باشند.
در رژیم آلکالین چه غذاهایی میتوان مصرف کرد؟
به طور کلی غذاهای قلیایی شاملِ میوهها، سبزیجات، آجیل، حبوبات، محصولات سویا، آب قلیایی، نوشیدنیهای سبز و … هستند. در لیست زیر به طور جزئیتر موارد مصرفی در رژیم آلکالین را مورد بررسی قرار میدهیم.
- میوهها و سبزیجات مانند قارچ، خیار، کلم، سیر، کرفس، لوبیا سبز، موز و آووکادو و …
- حبوبات و آجیل مانند لوبیای دریایی، لوبیا لوما، عدس و بادام
- محصولات سویا نظیر توفو
- آب قلیایی با اضافه کردن لیمو یا آبلیمو
- نوشیدنیها سبز با اضافه کردن پودر گیاهان
- غلات مانند گل تاج خروس، کوینو، ارزن و گندم سیاه
در رژیم قلیایی از چه موادی باید پرهیز کرد؟
اگر از پیروان رژیم قلیایی هستید، بدیهی است که از مواد غذایی که خاکستر اسیدی بر جا میگذارند پرهیز کنید. این مواد را در لیست زیر مشاهده میکنید:
- تخم مرغ
- غلات و حبوبات فرآوری شده
- کافئین و الکل
- محصولات گندم کامل
- برنج و پاستا
- گردو و بادام زمینی
- محصولات فراوری شده با درصد بالای سدیم
- گوشت مانند گوشت گاو، گوشت خوک، بوقلمون، مرغ و …
- محصولات لبنی مانند پنیر، شیر، کرم و ماست
برگرفته شده از:
healthline.com
organicfacts.net