اخیرا جنبش بزرگی علیه جانداران دستکاریشده ژنتیکی شکل گرفته است. درست است که روند اصلاح ژنتیکی برخی محصولات چیز تازهای است، اما انسان قرنهاست که با ژنتیک بازی میکنند. با این تفاوت که آنها این کار را با روشی انجام میدادند که به زمان و شکیبایی زیادی نیاز داشت.
هرچه کشاورزی بشر بیشتر پیش میرود، افراد بیشتری تلاش میکنند تا موادغذایی بزرگتر، بهتر و مغذیتر پرورش دهند و این گونه است که زادگیری گزینشی یا اصلاح نژاد انتخابی به ما اجازه میدهد از ثمره صدها سال کار لذت ببریم. برخی میوهها و سبزیجاتی که امروزه میبینید از نظر طعم و ظاهر تفاوت زیادی با اجدادشان داشتند. در این مطلب با میوهها و سبزیجات، پیش از اهلی شدن آشنا میشوید.
هندوانه وحشی
این نقاشی قرن هفدهمی اثر «جووانی استانچی» هندوانه را به شکلی متفاوت از آنچه میشناسیم، نشان میدهد. این اثر هنری که بین سالهای ۱۶۴۵ و ۱۶۷۲ نقاشی شده، الگوهای مارپیچی در شش بخش مثلثی مقطع هندوانه دیده میشود. همچنین دانههای این هندوانه بزرگ و بخش اعظم آن را گوشت سفیدرنگ تشکیل میدهد که امروزه اکثر ما آن را غیرقابل خوردن میدانیم.
هندوانه امروزی
انسانها به مرور زمان، هندوانههایی پرورش دادند که جذابتر و خوردنیتر به نظر میرسد. ما به راحتی هندوانههایی میخریم که کاملا رسیده، خوش رنگ و آبدار هستند و حتی انواع بیدانه هم وجود دارد.
موز وحشی
قدمت اجداد موز به ۱۰هزار تا ۶۵۰۰ سال قبل از میلاد بازمیگردد، زیرا محققان تعداد زیادی فیتولیت (گیاسنگ) موز را در سایت باستان شناسی «Kuk Swamp» پیدا کردند. اما قبل از اینکه موزها به شکل امروزی (یک میوه شیرین کرمی) درآیند، متحمل تغییرات زیادی در فرآیند زادگیری گزینشی شده اند. یکی از بزرگترین تفاوتهای گونه وحشی این میوه، دانههای بزرگی است که بیشتر این میوه را به خود اختصاص میدهند. خوردن آن دشوار به نظر میرسد، نه؟
موز امروزی
میوهای که امروزه آن را موز مینامیم، تاریخچه پرسروصدایی دارد. تولید انبور موز در سال ۱۸۳۴ آغاز شد، یعنی زمانی که انتقال این میوه از کارائیب آغاز شد. اما در ابتدای قرن گذشته، موزهای تولید انبوه شده دچار بحران شدند. یک عفونت قارچی شروع به از بین بردن کل مزارع کرد. در این زمان بود که محققان موزی پرورش دادند که در برابر قارچ مقاوم باشد؛ یعنی همان چیزی که امروزه به نام موز میشناسیم.
بادمجان وحشی
بادمجان در طول تاریخ اشکال و اندازههای مختلفی داشته است. برخی از انواع اولیه بادمجان در چین باستان ثبت شدند. نسلهای اولیه این گیاه در قسمتی که ساقه گیاه به گل وصل میشود، خار داشته است. علاوه بر این بادمجانهای وحشی اندازه و سایر خصوصیات مطلوب بادمجانهای امروزی را نداشتند.
بادمجان امروزی
بادمجانهای امروزی، بزرگ، دراز و گوشتی هستند. تعداد دانههایشان کمتر است و نشان میدهد که پرورش گزینشی چقدر میتواند شگفت انگیز باشد.
هویج وحشی
گیاهی که هویج امروزی از آن گرفته شده، در اصل ریشهای به رنگ سفید/عاجی بوده است. هویجهای اولیه که در سال ۹۰۰ میلادی در آسیای میانه اهلی شدند، به رنگ بنفش و زرد بودند و نوشتههای دوران روم و یونان کلاسیک به ریشههای سفید خوراکی اشاره دارد، اما معلوم نیست که آنها هویج، زردک یا هر دو باشند. اجداد هویج راه بسیار بسیار طولانی طی کردند تا به شکل هویجهای نازک و نارنجی رنگ امروزی درآمدند.
هویج امروزی
خوشبختانه، کشاورزان توانستند هویجهای شاخهدار و وحشی را به شکل هویجهای نارنجی و خوشمزه امروزی تبدیل کنند.
ذرت وحشی
اجداد ذرت شاید بهترین نمونه از سالها زادگیری انتخابی باشند. ذرتهای وحشی که ۷هزار سال قبل از میلاد اهلی شدند، مزه سیب زمینی خام بسیار خشک داشتند، حدود ۱۹ میلیمتر بودند و فقط ۸ گونه شناخته شده داشتند. آنها فقط بومی آمریکای مرکزی بودند و دانههای بسیار سفتی داشتند.
ذرت امروزی
آنچه امروزه میخوریم در مقایسه با اجداد ذرت کاملا متفاوت است. ذرت امروزی در رنگهای مختلف تولید میشود، ۱۰۰۰ برابر بزرگتر است و در ۶۹ کشور جهان رشد میکند.
هلوی وحشی
هلو یکی از میوههایی است که به نظر نمیرسد زیاد با شکل وحشیاش تفاوتی داشته باشد. طبق یافتههای تاریخی، اولین هلوها ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد در استان ژجیانگ چین کشت شدند. هلوهای اهلی شده اولین بار در ژاپن، حدود ۱۲۰۰ سال بعد ظاهر شدند. آنها شبیه به هلوهای امروزی بودند، اما هسته بزرگتر و چگالتر داشتند.
هلوی امروزی
هلوهایی که امروزه میخورید در واقع گونهای است که در ایران کشت میشود و به اروپا صادر میشود. هلوهای امروزی به رنگهای سفید و زرد همراه با کمی رنگ قرمز هستند، و به دو نوع هستهجدا و هستهچسب تقسیم میشوند.
کلم وحشی
«براسیکا اولراسیا» جد بزرگ سبزیجاتی مثل کلم، بروکلی، گل کلم، کیل و … است و کلم وحشی نامیده میشود. آنچه امروز به نام کلم میشناسیم هزاران سال قبل از اینکه کشت شود، به این شکل بوده است. تاریخچه این گیاه به قبل از دوران یونان و روم بازمیگردد، محققان آن عصر مدارک زیادی یافته اند که تایید میکند این گیاه در آن زمان سبزی باغی جاافتادهای بوده است. البته هنوز میتوانید کلم وحشی را در نزدیکی صخرهای دریایی سنگ آهکی پیدا کنید، چون این ماده مقاومت زیادی نسبت به نمک و آهک دارد.
کلم امروزی
کلم امروزی در مقایسه با اجدادش، گوشتیتر و کاملتر است و مقدار بیشتری ماده خوراکی از یک گیاه به دست میآید.
گوجه وحشی
گوجههایی که امروزه میخوریم با گوجههای قبل از اهلی شدن توسط انسان، بسیار متفاوت بودند. گوجههای وحشی به دلیل اندازه بسیار کوچکشان بیشتر شبیه توت بوده اند. گونههای گوجه وحشی موسوم به «Solanum pimpinellifolium» هنوز در اکوادور و پرو وجود دارند و در سایر نقاط جهان هم پذیرفته شده اند. آنها خوراکی هستند، اما برای خوردن کشت نمیشوند. بلکه با هدف علمی و برای تولید گونههای پیوندی و تکمیل مخزن ژن گونههای رایجتر گوجه استفاده میشوند.
گوجه امروزی
گوجه های امروزی نسبتا بزرگتر از گوجه های وحشی هستند و فروشگاه ها انواع مختلفی از آنها را ارائه می دهند.
منبع: boredpanda