عجیب‌ترین بیماریهای سال ۲۰۱۹؛ از «خون آبی» تا رشد مو در کف پا!
در این گزارش، به معرفی عجیب‌ترین پژوهش‌هایی می‌پردازیم که در سال ۲۰۱۹ در حوزه پزشکی انجام شده‌اند.
ادرار بنفش
کیسه‌های کاتتر که معمولا برای جمع‌آوری ادرار بیماران بستری شده در بیمارستان به کار می‌روند، معمولا موضوع مورد توجهی برای بحث نیستند، اما هنگامی که پژوهشگران در یکی از این کیسه‌ها، ادرار بنفش دیدند، تصمیم گرفتند آن را مورد بررسی قرار دهند. این ادرار متعلق به زنی فرانسوی بود که در بیمارستان بستری شده بود. پزشکان متوجه شدند که ادرار این زن ۱۰ روز پس از بستری شدن او به رنگ بنفش درآمده است.
پزشکان این شرایط نادر را «سندروم کیسه ادرار بنفش» نامیدند. این سندروم، نتیجه یک واکنش شیمیایی است که درون کیسه کاتتر رخ می‌دهد. در این فرآیند، باکتری یک ماده شیمیایی موجود در ادرار را به ترکیبات قرمز و آبی تبدیل می‌کند که نهایتا به رنگ بنفش درمی‌آیند.
اگرچه رنگ بنفش برای ادرار، عجیب به نظر می‌رسد، اما بی‌خطر است. با این حال می‌تواند نشانه عفونت هم باشد، اما این زن فرانسوی، عفونتی در ادرار خود نداشت و رنگ ادرار او پس از یک دوره چهار روزه افزایش مصرف هیدرات، به تدریج به حالت طبیعی بازگشت.
این پژوهش، در مجله «The New England Journal of Medicine» به چاپ رسید.
خون آبی
پزشکان در سال جاری از زنی جوان در ایالت رود آیلند آمریکا سخن گفتند که خون او به رنگ آبی درآمده بود. این زن ۲۵ ساله که نشانه‌های ضعف، خستگی، تنگی نفس و آبی شدن پوست را در خود داشت، به بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کرد. هنگامی که پزشکان از او خون گرفتند، به جای خون قرمز روشن، با مایعی به رنگ آبی تیره مواجه شدند.
این زن، مبتلا به اختلال «متهموگلوبینمی» (methemoglobinemia) تشخیص داده شد. متهموگلوبینمی، نوعی اختلال خونی است که در آن، هموگلوبین نمی‌تواند اکسیژن را به صورت موثر به بافت‌های بدن برساند. این شرایط می‌تواند به آبی شدن پوست و خون منجر شود.
این اختلال می‌تواند ارثی باشد و یا در اثر واکنش به دارو ایجاد شود. در مورد این زن، واکنش به دارو عامل ایجاد اختلال بود، زیرا او مقدار زیادی داروی مسکن را به خاطر دندان‌درد خود مصرف کرده بود. پزشکان او را با کمک دارویی موسوم به «متیلن بلو» (methylene blue) درمان کردند. با مصرف این دارو، شرایط بیمار به حالت عادی بازگشت و صبح روز بعد توانست به خانه برگردد.
این پژوهش، در مجله «The New England Journal of Medicine» به چاپ رسید.
سندروم قلب شکسته
«ترب ژاپنی» یا «واسابی» (Wasabi) و آووکادو، از غذا‌های سبز مشهور هستند. افراد گوناگون به خاطر داشتن سلیقه‌های متفاوت و طعم کاملا متفاوت این دو گیاه، دوست ندارند آن‌ها را با هم اشتباه بگیرند. پزشکان گزارش دادند که یک زن به خاطر اشتباه در مصرف این دو گیاه، به «سندروم قلب شکسته» (broken-heart syndrome) مبتلا شده است.
این زن ۶۰ ساله در یک جشن عروسی، مقدار زیادی واسابی را به جای آووکادو مصرف کرده بود. او چند دقیقه پس از مصرف واسابی، یک فشار ناگهانی را در قفسه سینه و بازو‌های خود احساس کرد.
پزشکان، مشکل این زن را «سندروم قلب شکسته» تشخیص دادند. در این شرایط محفظه پمپاژ قلب، آنقدر بزرگ و ضعیف می‌شود که نمی‌تواند پمپاژ را به طور کامل انجام دهد. این شرایط می‌تواند در اثر استرس روحی یا فیزیکی رخ دهد. پزشکان در مورد این زن حدس زدند که ممکن است مصرف واسابی، عامل بروز سندروم باشد. این شرایط معمولا موقت است و این زن نیز پس از طی کردن دوره یک ماهه درمان، به بهبودی رسید.
این پژوهش، در مجله «BMJ Case Reports» به چاپ رسید.
آتش در قفسه سینه
قفسه سینه یک مرد طی جراحی قلب، دچار آتش‌سوزی شد و این یک موضوع خودجوش نبود. این یک پیچیدگی نادر در جراحی است که در شرایط خاصی رخ می‌دهد.
این مرد ۶۰ ساله به خاطر پارگی شریان قفسه سینه خود، به جراحی نیاز داشت. گزارش‌ها حاکی از این است که این مرد پیشتر به بیماری مزمن ریه نیز مبتلا بود و پزشکان طی جراحی مجبور شدند به او میزان زیادی اکسیژن نیز برسانند تا از بروز مشکلات تنفسی پیشگیری شود. پزشکان در این جراحی از ابزار الکترونیکی استفاده کردند تا بافت‌ها را با کمک الکتریسیته گرم کنند و جلوی خونریزی رگ‌ها را نیز بگیرند.
جرقه‌های ناشی از ابزار الکترونیکی، به شعله‌ور شدن گاز پانسمان منجر شد که پزشکان آن را به سرعت با آب نمک خاموش کردند و جراحی را با موفقیت به پایان رساندند.
پزشکان احتمال دادند که استفاده از اکسیژن، به بروز آتش منجر شده است. اکسیژن به تنهایی نمی‌سوزد، اما دما را تا اندازه‌ای کاهش می‌دهد که می‌تواند به آتش‌سوزی بیانجامد.
رژیم نابینایی
غذا‌های کم‌ارزش فقط برای قلب مضر نیستند، بلکه می‌توانند به چشم‌ها نیز آسیب برسانند. پژوهشی که در سپتامبر سال جاری انجام شد، نشان داد که یک نوجوان انگلیسی به خاطر مصرف بیش از اندازه سیب‌زمینی سرخ کرده و چیپس، به تدریج نابینا شده است.
پزشکان در بررسی‌های خود دریافتند که سطح پایینی از ویتامین ب۱۲ در بدن این نوجوان ۱۴ ساله وجود دارد. این نوجوان تا پیش از رسیدن به ۱۵ سالگی، به ضعف شنوایی و مشکلات بینایی دچار شده بود و در ۱۷ سالگی نیز هر دو چشم او نابینا شد. آزمایش‌ها نشان دادند که عصب بینایی این نوجوان آسیب دیده است.
هنگامی که پزشکان در مورد غذا‌های مورد استفاده او پرسیدند، دریافتند که فقط سیب‌زمینی سرخ کرده، چیپس، نان سفید، همبرگر فرآوری شده و سوسیس مصرف کرده است. مصرف مواد غذایی بی‌ارزش و سوء تغذیه، به عصب بینایی او آسیب رسانده بود. پزشکان باور دارند که ویتامین‌های گروه ب، برای بسیاری از واکنش‌های سلولی ضروری هستند و کمبود این ویتامین‌ها می‌تواند به ایجاد واکنش‌های سمی و نهایتا آسیب به سلول‌های عصبی منجر شود.
این پژوهش، در مجله «Annals of Internal Medicine» به چاپ رسید.
عنبیه تخریب‌شده
شاید هیچ وقت نتوان عنبیه را بخشی از چشم تصور کرد که می‌تواند تخریب شود، اما این اتفاق با وارد شدن آسیب‌های خاص به چشم رخ می‌دهد. در ماه آوریل سال جاری، آسیب دیدن عنبیه چشم یک مرد اهل تایوان، موجب جدا شدن آن از جای معمول و پایین افتادن آن شد.
این مرد در حالی که از درد شکایت داشت، به کلینیک چشم‌پزشکی مراجعه کرد. پزشکان این مرد را مبتلا به «ایریدودیالیز تروماتیک» (traumatic iridodialysis) تشخیص دادند. این مشکل هنگامی رخ می‌دهد که عنبیه از جسم مژگانی چشم که بخش ضخیم لایه عروقی چشم است، جدا می‌شود.
پزشکان تلاش کردند تا طی نوعی جراحی موسوم به «ایریدوپلاستی» (iridoplasty)، عنبیه این مرد را به جای خود بازگردانند. بیمار پس از جراحی، شکل طبیعی مردمک خود را بازیافت و بینایی او نیز بهبود پیدا کرد.
این پژوهش، در مجله «The New England Journal of Medicine» به چاپ رسید.
خون شیری
پزشکان در فوریه سال جاری، با بیماری مواجه شدند که خون او به دلیل وجود چربی بالا، به رنگ شیری در آمده بود. این مرد ۳۹ ساله به دیابت مبتلا بود، اما دارو‌های خود را به صورت منظم مصرف نمی‌کرد. او با نشانه‌هایی مانند تهوع، استفراغ، سردرد و کاهش سطح هوشیاری به بخش اورژانس مراجعه کرد. آزمایش‌ها نشان داد که سطح تری‌گلیسیرید خون این مرد، بسیار بالاست.
پزشکان تلاش کردند با کمک یک دستگاه و طی فرآیندی موسوم به «پلاسمافرزیس» (plasmapheresis)، خون او را تصفیه کنند، اما دستگاه به خاطر سطح بالای چربی، دچار گرفتگی شد؛ در نتیجه پزشکان برای نجات جان بیمار به تخلیه دستی چربی‌ها پرداختند.
این پژوهش، در مجله «Annals of Internal Medicine» به چاپ رسید.
رشد مو در کف پا!
شاید یک تار مو به نظر بی‌ضرر برسد، اما در برخی موارد وجود یک تار مو می‌تواند به بروز یک مشکل بزرگ منجر شود. یک مرد ۳۵ ساله برزیلی به خاطر احساس درد در پاشنه پای راست خود که راه رفتن را برای او دشوار ساخته بود، به بخش اورژانس مراجعه کرد.
هنگامی که پزشکان پای این مرد را مورد بررسی قرار دادند، هیچ مشکلی را در آن ندیدند، اما با بررسی‌های دقیق‌تر متوجه شدند که یک تار مو در پاشنه پای او وجود دارد. پزشکان، این مرد را مبتلا به بیماری «cutaneous pili migrans» تشخیص دادند.
این بیماری نادر موجب می‌شود که مو در سطح پوست رشد کند. در ۶۰ سال گذشته، تنها ۲۶ مورد از این بیماری گزارش شده‌اند.
پزشکان این مو را با استفاده از موچین خارج کردند و دریافتند که اندازه آن به ۱۰ میلی‌متر می‌رسد. درد پای این مرد برزیلی پس از خارج کردن مو از بین رفت.
این پژوهش، در مجله «The Journal of Emergency Medicine» به چاپ رسید.
مسمومیت اسرارآمیز
پزشکان در خون مردی که سوگند می‌خورد هرگز الکل مصرف نکرده، سطح بالایی از الکل را مشاهده کردند. با این که این مرد هیچ نشانه‌ای از مصرف الکل نداشت، پزشکان نمی‌توانستند حرف او را باور کنند، اما پس از بررسی‌های بیشتر دریافتند که حق با اوست. این مرد ۴۶ ساله به شرایط نادری مبتلا بود که در آن میکروب‌های روده، الکل تولید می‌کنند.
این مرد، مراحلی از مستی ناشی از الکل را پشت سر گذاشت که با تغییرات روحی از جمله «مه مغزی» (brain fog) و رفتار پرخاشگرانه همراه بود. حتی یک بار ماموران پلیس نیز او را به جرم رانندگی هنگام مستی دستگیر کردند و سطح الکل خون او را دو برابر حد مجاز تشخیص دادند.
پزشکان نهایتا دریافتند که این مرد، به «سندروم خودآبجوسازی» (ABS) مبتلاست. در این سندروم، ریزارگانیسم‌های روده، کربوهیدرات‌ها را تخمیر و به الکل تبدیل می‌کنند. در روده این مرد، رشته‌هایی از مخمر ساکن بودند که کربوهیدرات را به الکل تبدیل می‌کردند. آنتی‌بیوتیک‌ها توانستند این میکروب‌ها را از بین ببرند و پروبیوتیک‌ها نیز به تولید میکروبیوم سالم روده کمک کردند. این مرد پس از طی کردن مراحل درمان توانست بدون این که مسموم شود، دوباره کربوهیدرات بخورد.
این پژوهش، در مجله «BMJ Open Gastroenterology» به چاپ رسید.
