لوریس چکناواریان؛ خالق سمفونی صلح و هنر
«لوریس چکناواریان» جزو موفق‌ترین و مشهورترین موزیسین‌های تاریخ کشورمان است، اما برخلاف تازه به دوران رسیده‌های امروزیِ شاغل در عرصه هنر، این سپیدموی موسیقی با وجود کوله‌باری از تجربه و رهبری ارکستر و تحصیل و تدریس در مهمترین مراکز آموزشی جهان چنان صادقانه و بی‌ریا رفتار می‌کند که برای غریبه‌ها ناشناخته مانده است.
گفت‌وگوی آوینی فیلم با استاد چکناواریان به بهانه دریافت نشان عالی «هنر برای صلح» صورت گرفت و این رهبر سرشناس ارکستر اخباری دست اول از اجرای «سمفونی دفاع مقدس» و ماموریت جدیدش در سازمان ملل ارایه کرد.
جایزه صلح
چکناواریان که نخستین اجرای ارکستر سمفونیک تهران را رهبری کرد، پیرامون دریافت جایزه صلح می‌گوید: «به‌نظرم همه هنرمندان واقعی صلح‌طلب هستند، چون اصلا خود هنر، صلح است و پیام صلح و دوستی و انسانیت و اخلاق به جهان صادر می‌کند.
درباره این‌که چرا به من در روز گذشته نشان صلح دادند را باید از مسئولان پرسید. شاید صلح را در همه کارهایم پیدا کردند. همیشه حرفم این بود که هنرمند باید زیبایی‌ها را کشف کند.»
تاریخ پرافتخار ما
او جزو پیشگامان موسیقی متفاوت فیلم در ایران بوده است و ضمن تأکید بر اهمیت صلح‌ورزی ایرانیان در طول تاریخ می‌گوید: «ما هیچ وقت جنگ‌طلب نبودیم و همیشه از کشور خود محافظت کردیم.
ایرانیان صلح‌طلب هستند، چون هیچ‌کدام از شاعران بزرگ ما حرفی از جنگ در اشعار خود نزدند و همیشه درباره عشق و صلح و مهربانی سخن گفتند. شعر کلاسیک ما با اشعار مبتذلی که بعد‌ها سروده شد، فرق دارد. باید خانواده‌های امروزی این موضوع را به کودکان بگویند تا بدانند ما چه تاریخی داریم و صلح را احساس کنند.
این صلح از خانواده و مادر و پدر می‌آید و به جامعه می‌رسد. ما باید از مادران حمایت کنیم تا بتوانند بچه‌ها را با صلح و آرامش بزرگ کنند.»
سمفونی عاشورا
استاد سال‌هاست که با فرهنگ و آیین ایرانیان رابطه‌ای نزدیک دارد. سمفونی عاشورا را ساخته و حضورش در برنامه اهدای شال به نوحه خوانان نشان می‌دهد که این هنرمند سرشناس موسیقی با نگاه دین در هنر آشنایی دارد. ایشان در خصوص ارزش فرهنگ و آیین ایرانی توضیح می‌دهد: «اقوام مختلف ایرانی در کنار هم با صلح و خوبی و احترام زندگی می‌کنند و دین و آیین مورد توجه قرار می‌گیرد.
حرف‌های مزخرفی که دشمنان ایران درباره فرهنگ و تاریخ ما می‌زنند، بیهوده است. مگر ایرانیان جنگ‌های جهانی اول و دوم را راه انداختند که آن همه آدم کشته شد؟ ایران هیچ وقت تهاجم به کشوری نکرده است. الان هم همین‌طور است. من از روی شاهنامه، اپرا نوشتم و فردوسی را برخلاف نظر برخی‌ها کاملا علاقه‌مند به وطن و عاشق زندگی می‌دانم. مثلا در داستان رستم و اسفندیار که من نوشتم، آمده است که قبل از این‌که به چشم طرف تیر بزند، به او پیشنهاد صلح می‌دهد.
آن‌هایی که فردوسی را جنگ‌طلب می‌دانند لابد شاهنامه را خوب نخوانده‌اند. من از جایزه صلح خیلی خوشحال هستم و امیدوارم خیلی بیشتر به مملکت خود خدمت کنم و از راه فرهنگ و هنر بتوانم قدم مثبتی برای کشورم بردارم.»
سمفونی دفاع مقدس
چکناواریان درباره ساخت «سمفونی دفاع مقدس» هم می‌گوید: «سمفونی دفاع مقدس را نوشته و تمام کردم و درحال برنامه‌ریزی است تا ان‌شاء‌الله در یکی دو ماه آینده در تالار وحدت اجرا شود. من به این کار علاقه بسیاری دارم و با وجود این‌که دیگر نمی‌خواستم رهبری ارکستر را انجام بدهم، احتمالا خودم این کار را اجرا خواهم کرد. البته برای من در ۸۳ سالگی سخت است که به‌طور مداوم با گروه ارکستر تمرین کنم. برای همین از نصیر حیدریان خواهش کردم که برای اجرای سمفونی دفاع‌مقدس کمک کند و ایشان امروز از اتریش تشریف می‌آورند تا تمرین‌ها را انجام بدهند و من دو سه تمرین آخر را با گروه ارکستر انجام می‌دهم تا درنهایت برای رهبری ارکستر آماده باشم.»
وظایف دولت
او که در کارنامه درخشانش اپرا‌های مشهوری، چون اپرای شمس و مولانا را نیز دارد، می‌گوید: «باید دولت از هنرمندان حمایت کند تا آن‌ها بتوانند حرف خود را به دنیا برسانند. وقتی هنرمند حمایت نشود نمی‌تواند انگیزه داشته باشد. وضع بعضی از هنرمندان خوب نیست و دولت باید بتواند زندگی آن‌ها را تأمین کند و کمک کند تا آثار ایرانی به جهان برسد و پیغام صلح ایرانیان را مردم دنیا بشنوند.
حالا می‌تواند نقاش، شاعر یا نویسنده و آهنگساز باشد. هرکسی با هنرش می‌تواند فرهنگ ایرانی را به جهانیان معرفی کند. من سعی می‌کنم از نمایش‌ها و آثار هنرمندان ایرانی دیدن کنم، چون به نظرم این هنرمندان با این امکانات محدود فداکاری می‌کنند. زندگی اکثر هنرمندان ما تأمین مالی نشده، ولی با عشق و علاقه به فرهنگ ما خدمت می‌کنند. این هنرمندان جوان فوق‌العاده هستند و باید از آن‌ها حمایت کرد. من از کار آن‌ها لذت می‌برم.»
سفیر صلح ایران
لوریس چکناواریان با اعلام این‌که به‌عنوان «سفیر صلح ایران» در سازمان ملل معرفی شده است، می‌گوید: «این خبر هنوز به‌طور رسمی اجرا نشده و فعلا طرحش داده شده و مکاتباتی درحال انجام است تا سازمان ملل این پیشنهاد را تأیید کند و بعد از آن برنامه‌ریزی خواهم کرد تا بتوانم پیام صلح ایرانیان را به جهان اعلام کنم و به‌عنوان نماینده ایران بتوانم سفیر خوبی در معرفی کشورم به جهان باشم.»
