سابقه تمدن در شهرری بر اساس شواهد باستان شناسی به حدود ۱۰ هزار سال پیش می رسد، گفته می شود، این شهر زادگاه «زرتشت» بوده و «راگا» به معنای مرکز سلطنت دینی نام داشت و بعدها نام «ری» بر این منطقه اطلاق شد.
در شهرستان ری بیش از ۵ اثر تاریخی مرتبط به پیش از اسلام و بیش از ۲۰ جاذبه گردشگری تاریخی پس از اسلام وجود دارد، در این شهرستان جاذبه های گردشگری طبیعی متعددی نیز وجود دارد، که مجموعه این جاذبه ها یک بسته گردشگری فوق العاده و بی نظیر برای حضور گردشگران و مسافران در ری فراهم می کند.
برج «طغرل» اثری ماندگار از دوره سلجوقیان
این برج به «طغرل بیک» پادشاه اول سلجوقی منسوب و یادگاری از معماری این دوره است، که به دستور طغرل و در زمانی که پایتخت خود را از نیشابور به ری انتقال داد، بنا شد.
این بنا دارای ساختاری متشکل از گِل و خشت با نمایی از آجر و به شکل استوانه ای با ارتفاعی در حدود ۲۰ متر و قطر خارجی ۱۵ متر می باشد، که از بیرون دارای ۲۴ تَرَک و در حال حاضر فاقد سقف است.
این اثر تاریخی در ضلع شرقی بقعه «ابن بابویه» واقع شده است.
دژ عظیم و استوار «رشکان» متعلق به دوره اشکانیان
دژ «رشکان» یکی از جاذبه های تاریخی زیبا و بی همتای شهرستان ری است و در منطقه ۲۰ شهر تهران و در چهارراه «خط آهن» و بر بالای تپه «چشمه علی» و نزدیکی محله «صفائیه» قرار گرفته و جاذبه خوبی برای انتخاب ری به عنوان مقصد نوروزگردی است.
این دژ برای محافظت از ری بنا شده و در چهارگوشه این شهرستان برپا بوده است و سن آن به دوران اشکانیان باز می گردد.
این دژ از شکوه و عظمت خاصی برخوردار است، به طوری که چشم هر بیننده ای را خیره و مبهوت می کند.
قلعه گبری؛ دژی استوار مربوط به دوره ساسانیان
در جنوب شرقی شهر ری و در شهرک «علایی» قلعه منحصر به فردی با مساحت ۳۰۰۰ مترمربع است، که در دوره ساسانیان ساخته و قدمتی ۲۰۰۰ ساله دارد و به دلیل فرسایش تاحدودی تخریب شده و امروز تنها دیوارها و گل و خشت هایش برجا مانده است.
این قلعه محل دفن مردآویج زیاری، بنیانگذار سلسله آل زیار است، که گفته می شود از گل و خشت ساخته شده است، که اکنون ورود به این دژ برای مردم عادی امکان پذیر نیست و می توان از بیرون قلعه به آن و ابهت مثال زدنی اش نگریست.
یک کارشناس گردشگری در خصوص علت بنا کردن این قلعه به خبرنگار مهر گفت: در گذشته دیواری برای محافظت از ری در برابر دشمنان بنا شده بود، که ۴ قلعه داشت و امروز تنها ۲ قلعه باقی مانده است، یکی از قلعه ها دژ رشکان و دیگری قلعه گبری است.
محمدرضا تاجیک افزود: دیوارهای این قلعه حدود ۱۷ متر ارتفاع دارد و در مسیر کاروان های عبوری از شرق و شمال به سوی مرکز ایران قرار داشته است.
حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)؛ کربلای استان تهران
حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) مهم ترین مکان مذهبی شهر تهران است و در جنوب این شهر واقع شده و قدمت آن به دوره های ایلخانی، صفوی و قاجارمی رسد، حضرت عبدالعظیم حسنی حدود ۱۲۰۰ سال پیش و در زمان امام موسی کاظم(ع) در مدینه متولد شد و ۱۱۵۰ سال پیش و در زمان امام علی النقی(ع) در ری از دنیا رفت.
بنای حرم حضرت عبدالعظیم(ع) در ابتدا توسط محمد پسر زید داعی علوی در قرن سوم هجری قمری تعمیر شد، این حرم، یک بنای تاریخی است که شکل و شمایل امروزی آن در دوران شاه طهماسب صفوی شکل گرفت و بعدها در دوران ناصرالدین شاه قاجار پوشش زرین گنبد گذاشته شد.
این حرم جایگاه مذهبی و معنوی خاصی در بین مومنین و مردم استان تهران دارد، احمد بن علی نجاشی درباره نسب حضرت عبدالعظیم(ع) می نویسد: «هنگامی که جنازه او را برای غسل برهنه می کردند ، در جیب لباس وی نوشته ای یافت شد که در آن ، نسبش ، این گونه ذکر شده بود : من ابوالقاسم ، عبدالعظیم بن عبدالله بن علی بن حسن بن زید بن علی بن حسن بن علی بن ابی طالب هستم. »
امام هادی(ع) به شخصی از اهالی ری می فرمایند: «اگر قبر عبدالعظیم(ع) را که در نزد شماست زیارت می کردی، مانند کسی بودی که امام حسین(ع) را در کربلا زیارت کرده است».
آرامگاه های شهرستان ری
آرامگاه شیخ صدوق یا ابن بابویه متعلق به دوران قاجار، آرامگاه بی‌بی‌زبیده، آرامگاه بی‌بی‌شهربانو، آرامگاه جوانمرد قصاب، آرامگاه امامزاده عبدالله متعلق به دوران صفوی و قاجاریه، آرامگاه امامزاده حمزه، آرامگاه امامزاده ابوالحسن، امامزاده طاهر و آرامگاه امامزاده هادی از دیگر جاذبه های تاریخی و مذهبی شهرستان ری است، که همه ساله میزبان هزاران نفر از گردشگران و مومنین در سراسر کشور هستند.
شهرستان ری از موقعیت شاخصی در استان تهران و نیز سراسر کشور و همچنین کشورهای منطقه برخوردار است، وجود امام زاده ها و اماکن مذهبی، زیارتی و تاریخی گویای این مدعا است و به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بهترین اماکن گردشگری و جاذبه های تاریخی برخوردار است.
مهر