آنطور که آمار نشان میدهد طی بازه زمانی اول آبانماه تا روز گذشته، هوای محدوده اطراف کارخانه سیمان شهرری بیش از ۷۲درصد روزها ناسالم، ناسالم برای گروههای حساس یا بسیار ناسالم بوده است. جالب اینجاست که برای همین تعداد روز، در کل شهر تهران این عدد زیر ۴۵درصد بوده است. جالبتر اینکه در مجموع ایستگاههای سنجش آلودگی هوای شهر تهران در همین بازه زمانی روزی با عنوان بسیار ناسالم به ثبت نرسیده اما برای شهرری، ۴روز بسیار ناسالم ثبت شده است. این موضوع آلودگی فراوان اغلب واحدهای صنعتی در شهرری مثل کارخانه سیمان را نشان میدهد.
- ۵هزار واحد آلاینده در صف خروج از شهر
کارخانه سیمان شهرری واقع در بین جاده تهران- مشهد و جاده غنیآباد بهطور میانگین روزانه ۱۲۱۰۰تن تولید دارد. اینطور که اهالی شهرری میگویند هر نیم ساعت یکبار دود و خاک از دودکشهای بزرگ این کارخانه بیرون میزند و آنها را از هوای سالم محروم کرده است. این میزان تولید مطمئنا بیانگر تردد تعداد بسیار بالای کامیون در روز برای تأمین مواد اولیه و انتقال مواد تولیدی است؛
کامیونهایی که نقش پررنگی با سهم ۳۴درصدی خود در تولید اکسیدهای گوگرد دارند. این در حالی است که براساس بند ٢٠ ماده ۵۵ قانون شهرداری، واحدهای آلودهکننده باید از شهر تهران خارج شوند. قانونی که با وجود گذشت بیش از ٢۴سال از کلید خوردن آن، همچنان مشکلات عدیدهای بر سر راه اجرای دقیق آن وجود دارد.
در این میان به گفته علی فاضلی، رئیس اتاق اصناف در ایدهآلترین شرایط تنها ٢٠درصد از این صنوف آلاینده از تهران خارج شدهاند. وی با بیان اینکه بهدلیل نبود زیرساختهای لازم و عدمحمایتها از شهرداریها هنوز آنچه باید در انتقال صنوف مزاحم رخ میداده، نداده است، گفت: «البته نباید فراموش کرد که بسیاری از واحدها هم با اتکا به سرمایههای خود به خارج از تهران منتقل شدهاند و هیچ حمایتی از آنها نشده است.» با وجود این، کامران زنگیشه، مدیرعامل شرکت ساماندهی مشاغل شهرداری تهران چندی پیش اعلام کرد که ۵هزار واحد آلاینده ریز و درشت در صف خروج از پایتخت قرار گرفتهاند.
- کارخانههای سیمانی که استراحتگاه میشوند
همانطور که گفته شده در شهرهای با رویکرد توسعه پایدار، سعی میشود به جای کارخانههای صنعتی آلاینده، محیطهایی تازه با محوریت انسان احداث شود. نمونه آن که بهتازگی حسابی نیز خبرساز شد، کارخانه سیمانی بود که در شهر بارسلونا به ابتکار یک معمار تبدیل به استراحتگاهی زیبا شد. ریکاردو بوفیل سعی کرده تا با بهرهگیری از پوششهای گیاهی که این کارخانه قدیمی را در بر گرفته بود و بازسازی بخشهای ویران شده، محلی تفریحی و گردشگری را بهوجود آورد. حالا این مجتمع صنعتی در همنشینی با طبیعت ظاهری زیبایی دارد که سیلوها و ساختمانهای غولپیکر در میان باغی از درختان زیتون، اکالیپتوس و سرو احاطه شدهاند.
فضای داخل ساختمان نیز با وجود ستونهای بتونی و فضای سختی که در کارخانه وجود داشته اما اکنون به فضایی راحت تبدیل شده است. در مورد واحدهای صنعتی و کارخانههای سیمان فعال شهرهای اروپایی نیز آنچه در اکثر شهرهای ایرانی رخ میدهد، بسیار فرق میکند؛ فقط کافی است کارخانه سیمان مجارستان را با کارخانه سیمان شهرری مقایسه کنید.
در کارخانه سیمان مجارستان واقع در شهر همه مسائل از نظر معماری، فضای سبز اطراف و موضوعات ترافیکی برای تردد خودروهای سنگین در نظر گرفته شده است؛ درصورتی که برای کارخانه سیمان شهرری انگار شهروندان در آخرین رده اولویتها قرار گرفتهاند. در واحد۷ این کارخانه نیز که در جنوب شهرک مشیریه تهران قرار دارد، وضعیت جالبی حاکم نیست. اگرچه گفته میشود که این واحد مدتهاست تعطیل شده اما راههای خاکی اطراف، بیتوجهی به پاتوق بزهکاران و معتادان در محدودههای اطراف، تردد گاه به گاه کامیونها از مسیرهای خودروهای سبک و دود سفیدرنگی که بهخصوص در ساعات عصرگاهی برخی روزها از آن خارج میشود، اهالی را آزار میدهد.