این کارخانه «بی بی شهربانو» را می بلعد

اما احتمال تخریب آثار تاریخی جنوب پایتخت تنها یک سوی ماجراست، ایجاد گردوغبار و آلودگی زیست محیطی برای ساکنان اطراف از جمله دیگر تبعات فعالیت این واحد تولیدی گزارش شده که به گفته مسئولان، همه الزامات و مقررات زیست محیطی را به کار نگرفته است و به مسئولان کارخانه مهلت داده اند که در موعد مقرر به تعهدات خود عمل کنند.

** ضرورت حفاظت از آثار تاریخی
به گزارش ایرنا آرامگاه بی‌بی شهربانو در دامنه جنوبی این کوه مکانی معنوی هم برای شهروندان به شمار می روند و با این عقیده که شهربانو همسر امام حسین (ع) و مادر امام سجاد (ع) است توسط برخی شیعیان زیارت می ‌شود.
همچنین ‘گنبد اینانج ‘ و ‘برج نقاره‌خانه’ از جمله دیگر آثار تاریخی و دیدنی شهرستان ری به شمار می روند که تا حدودی مهجور مانده‌اند؛ این آثار متعلق به سده ششم هجری قمری و در دامنه جنوب غربی کوه بی بی شهربانو واقع شده اند که کارخانه سیمان تهران با تولید ۸۵ میلیون تن سیمان در سال در جوار این کوه قرار دارد و این بار کوه خواری با الگویی دیگر و با برداشت برای تولید سیمان در این منطقه در حال پیشرفت است.
گنبد اینانج و برج نقاره‌خانه متعلق به سده ششم هجری قمری و در دامنه جنوب غربی کوه بی بی شهربانو واقع شده است.
برج نقاره‌خانه در ناحیه شمالی امین‌آباد شهرری واقع شده است که آن را به دوره آل‌بویه منتسب می دانند و در برخی منابع گفته اند به دستور شخصی به نام بزرگ امید یا بوزرجمید ساخته شده است.
کوه نقارخانه که این برج روی آن قرار دارد، کوهی است در ری که در آن آثار باستانی فراوانی از جمله برج نقاره‌خانه، برج اینانج و قلعه طبرک قرار دارد.
گنبد اینانج نیز در منطقه‌ای نسبتا هموار در پایین کوه به چشم می‌خورد. دیوارۀ آجرچین مدور که پایه‌های یک گنبد بزرگ را تشکیل می‌دهد که در حال حاضر اثری از آن گنبد دیده نمی‌شود؛ در برخی منابع مستند شده که این محل مقبره حسام‌الدین اینانج حاکم سلجوقی ری بوده است.

** میراث: نگرانیم
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان ری گفت: انفجارهایی که در اطراف کارخانه سیمان انجام می گیرد احتمال بروز تخریب و آسیب به آثار تاریخی را به دنبال دارد.
امیر مصیب رحیم زاده در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: با توجه به نزدیکی آثار تاریخی برج اینانج، برج نقاره خانه و مقبره بی بی شهربانو به کارخانه سیمان میراث فرهنگی نگران تخریب این آثار تاریخی است.
وی ادامه داد: برداشت هایی که از سوی کارخانه سیمان در کوه های شهرری منطقه امین آباد انجام می شود به نفع منابع طبیعی و جاذبه های تاریخی این منطقه نیست.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان ری افزود: نظر کارشناسان میراث در مورد بروز آسیب کارخانه سیمان به آثار تاریخی کوه بی بی شهربانو در حال بررسی است و نظر قطعی در مورد احتمال آسیب ها بزودی اعلام می شود.
وی عنوان کرد: با توجه به اینکه حریم و عرصه آثار تاریخی موجب حفظ موجودیت و یکپارچگی اثر می شود کارشناسان میراث تا چند ماه آینده حریم را مشخص می کنند.
رحیم زاده با بیان اینکه تعیین عرصه و حریم آثار تاریخی نقش موثری در پیشگیری از تخریب این نوع آثار دارد افزود: هر نهادی به آثار تاریخی آسیب وارد کند باید از لحاظ قانونی و حقوقی پاسخگو باشد.

** گردوغباری که سهم مردم است
کارخانه سیمان تهران در شهرستان ری با قدمتی طولانی در کنار مناطق مسکونی امین آباد، حاجی آباد و غنی آباد واقع شده که به دلیل ایجاد آلودگی هوا زمینه ساز معضلات و مشکلات فراوانی برای مردم این اهالی شده است.
امین آباد نزدیک ترین روستا به فاصله دو کیلومتری کارخانه محسوب می شود؛ گرچه روستاهای غنی آباد با جمعیت ۸۸۰ نفر، اشرف آباد (اسلام آباد سیمان تهران) چهار هزار و ۸۲۰ نفر، تقی آباد ۸۱۹ نفر و زمان آباد ۲ هزار و ۳۰۰ نفر جمعیت در همین محدوده قرار گرفته اند اما فاصله آنها تا کارخانه به اندازه روستای امین آباد نیست.
این کارخانه می توانست دستاوردهای مادی برای مردم این روستاها داشته باشد اما آنطور که اهالی همسایه این واحد تولیدی می گویند جز آلودگی و معضلات زیست محیطی ثمره دیگری برایشان نداشته و موجب ایجاد مشکلات زیست محیطی در منطقه شده است.
این اظهارات ساکنان البته در حالی است که مدیران کارخانه می گویند بخش قابل ملاحظه ای از استخدام ها را به اهالی بومی اختصاص داده اند.
امین آباد در قسمت غربی شهرری واقع شده است که از سمت شمال به کوه بی بی شهربانو، شمال غربی به بیمارستان روانپزشکی رازی، از شرق به کارخانه های سیمان تهران و ذوب مس، مرکز تحقیقاتی دامپزشکی دانشگاه تهران و جاده خاوران، از غرب به شهرک نسوز و از جنوب به زمین های کشاورزی محدود می شود.
اکنون ساکنان این روستا با مشکلات زیست محیطی ناشی از این کارخانه دست و پنجه نرم می کنند، ساکنانی که به امید زندگی بهتر و کار در کلانشهر تهران در حاشیه این مناطق زندگی می کنند.
آلودگی صوتی ناشی از تردد کامیون های حمل سیمان نیز بر آلودگی هوا افزوده، گرچه این منطقه برابر گزارش ها از آلودگی های ناشی از سرازیر شدن سالانه ۴۰۰ میلیارد مترمکعب آب آلوده به جنوب تهران بی بهره نبوده است.
با این حال سوانح رانندگی و ترافیک در محور امین آباد – شهرری، پاک کردن گرد و خاک از روی وسایل و مبارزه با بیماری های ریوی تنها بخشی از مشکلات این منطقه گزارش می شود که زندگی را به کام مردم تلخ کرده است.
لیلا امیری یکی از ساکنان منطقه امین آباد درباره آلودگی های زیست محیطی ناشی از این کارخانه گفت: این کارخانه می توانست دستاوردهای مادی برای مردم این روستا داشته باشد اما جز آلودگی و معضلات زیست محیطی ثمره دیگری ندارد و بیماری های ریوی را تشدید کرده است.
وی افزود: مردم منطقه می توانند از منافع اقتصادی کارخانه برای بهبود وضعیت معیشتی خود بهره مند شوند اما سهم مردم منطقه آلودگی و گرد و غبار است.
امیری با اشاره به اینکه کوه خواری ثمره دیگر کارخانه سیمان برای مردم این منطقه است اظهارداشت: در همه دنیا کوه بخشی از منابع طبیعی محسوب و به آن توجه ویژه می شود اما در منطقه امین آباد به انفجار کوه ها و آسیب هایی که برای آثار تاریخی می تواند همراه داشته باشد هیچ توجهی نمی شود.
محمد اکبری یکی دیگر از ساکنان این روستا نیز به خبرنگار ایرنا گفت: کارخانه سیمان تهران و ذوب مس به دلیل آلودگی ها ازجمله «نشر آزبست و انتشار سرب» در فضا موجب بروز بیماری های متعدد برای اهالی این مناطق شده است.
وی ادامه داد: بیشتر اهالی این منطقه سرب در خونشان وجود دارد که موجب ایجاد بیماری شده و خود من نیز با این بیماری دست به گریبان هستم.
رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان ری نیز در ادامه گفت: اگرچه آزبست و سرب حاصل از کارخانه سیمان موجب بیماری ریه در انسان می شود اما تاکنون هیچکدام از ساکنان و اهالی منطقه امین آباد به علت بروز سرطان ریه به مراکز درمانی ری مراجعه نکرده اند.
فاطمه تاجیک افزود: تاکنون گزارشی مبنی بر ابتلا به سرطان مردم منطقه به دلیل گرد و غبار کارخانه سیمان و وجود آزبست و سرب در بیمارستان ها و مراکز درمانی اعلام نشده اما اگر چنین مواردی مشاهده شود بی شک شبکه بهداشت وارد عمل خواهد شد.
وی عنوان کرد: سلامت مردم منطقه از وجود یک کارخانه مهمتر است و باید دراین خصوص تدابیر لازم و موثری اندیشیده شود.

**محیط زیست: فیلتر تنها راه چاره است
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ری نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تایید آلودگی هوا ناشی از کارخانه سیمان اظهار داشت: سیستم های کارخانه به دلیل قدیمی بودن موجب ایجاد آلودگی های زیست محیطی برای مردم منطقه امین آباد شده است.
زهره عبادتی افزود: کارخانه دارای ۶ واحد قدیمی بود که سه واحد آن به دلیل جایگزین شدن واحدهای جدید از مدار خارج شد و یک واحد هم بدون مشکل و در حال فعالیت است.
وی ادامه داد: دو واحد کارخانه سیمان به دلیل ایجاد معضلات زیست محیطی برای مردم منطقه امین آباد مشکل ساز هستند.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ری تصریح کرد: با توجه به مشکلات زیست محیطی که کارخانه سیمان برای ساکنان امین آباد ایجاد کرده اداره محیط زیست شهرستان ری وارد عمل شده و شکایتی را سال ۹۵ علیه این کارخانه طرح کرده است.
وی به نتیجه شکایت محیط زیست شهرری از کارخانه سیمان اشاره و بیان کرد: کارخانه متعهد شد بر اساس برنامه زمان بندی شده نسبت به بهبود وضعیت سیستم های فیلتراسیون، تجهیز، کنترل و به روز کردن واحدهای این کارخانه اقدام کند.
عبادتی با بیان اینکه یک بخش از اقدامات کارخانه در خصوص عمل به تعهداتشان انجام گرفته است یادآور شد: کارخانه سیمان به دلیل آنچه مشکلات اقتصادی خوانده شد نتوانست در تمامی بخش ها کار تجهیز و کنترل سیستم های جدید را انجام دهد.
وی عنوان کرد: کارخانه سیمان باید قبل از فرا رسیدن فصل سرما و در اسرع وقت اقدامات لازم را برای بهره برداری از سیستم های جدید انجام دهد.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ری با بیان اینکه مهمترین معضل کارخانه سیمان مربوط به آلودگی هوا برای ساکنان منطقه است، اظهارداشت: با توجه به مجوزی که برای فعالیت و انفجار در معادن وجود دارد آنها اقدام به انفجار می کنند که نتیجه آن انتشار گرد و غبار و ایجاد آلودگی زیست محیطی است.
عبادتی ادامه داد: در صورتی که نظارت کافی و مدیریت دقیق بر روی نصب فیلتراسیون در بخش کوره ها و آسیاب های کارخانه سیمان وجود نداشته باشد معضل آلودگی هوا در این منطقه تداوم خواهد داشت.
وی به راهکارهای موثر به منظور کاهش آلودگی زیست محیطی از سوی کارخانه سیمان اشاره و خاظرنشان کرد: باید سیستم های کنترلی این کارخانه هرچه سریع تر به روزرسانی شود هرچند که محیط زیست اصرار بر انتقال کارخانه از محل مسکونی به منطقه صنعتی دارد.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ری با بیان اینکه پرونده طرح شکایت از کارخانه سیمان مفتوح است عنوان کرد: تا پایان شهریور ماه به کارخانه سیمان فرصت داده شده بود تا معضل سیستم کارخانه را حل کنند ولی مشکلات ارزی کشور روند پیشرفت را کند کرده است.
وی اضافه کرد: کارخانه سیمان تمام تلاش خود را در زمینه رفع مشکلات زیستی به کار گرفته است و احتمال تمدید فرصت برای اصلاح سیستم ها توسط اداره محیط زیست وجود دارد.
عبادتی یادآور شد: با توجه به اشتغال یکهزار و ۵۰۰ نفر در کارخانه سیمان، امکان تعطیلی کامل در این بخش وجود ندارد و فقط با به روز رسانی دستگاه های کارخانه، معضلات و مشکلات زیست محیطی حل می شود.
وی همچنین عنوان کرد: کارخانه ریخته گری یکی دیگر از معضلات منطقه امین آباد در شهرستان ری به شمار می رود که با پیگیری های انجام شده از سوی محیط زیست، بخش سرب به صورت نیمه فعال و بخش مس آن همچنان فعال است.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ری افزود: با توجه به اینکه ۸۰ درصد بخش سرب کارخانه ریخته گری تعطیل شده اما ۲۰ درصد مابقی معضلاتی را ایجاد کرده است بزودی این بخش هم به منطقه دیگری منتقل خواهد شد.
وی تاکید کرد: کارخانه آجر نسوز امین آباد هم برای مردم معضلاتی ایجاد کرده بود که با طرح شکایت از سوی ساکنان منطقه این کارخانه تا پایان سال به شهرک صنعتی شمس آباد منتقل می شود.

** نماینده مجلس: پیگیریم
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس گفت: با توجه به اهمیت مسایل زیست محیطی استان تهران که شامل پسماند، فاضلاب، ریزگردها، پالایشگاه نفت و کارخانه سیمان تهران است مجلس به صورت مستمر تا پایان حل معضل پیگیری های لازم را انجام می دهد تا ساکنان بتوانند بدون دغدغه زندگی کنند.
محسن علیجانی زمانی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه کارخانه سیمان از کانون های اقتصادی کشور به شمار می رود، افزود: در زمینه حل معضلات منطقه امین آباد تمهیداتی فراهم شده تا در کنار فعالیت های اقتصادی، ساکنان هم در منطقه حضور داشته باشند.
وی عنوان کرد: نصب فیلترهای مناسب در واحدهای تولیدی کارخانه سیمان از نکات مهم و مورد توجهی است که مسئولان مربوطه باید با سرعت در این حوزه اقدامات موثر را انجام دهند.
علیجانی با بیان اینکه کوه ها بخشی از منابع طبیعی محسوب می شوند و نباید آسیبی به آن وارد شود یادآور شد: بخش های اطراف کوه که مورد استفاده کارخانه سیمان قرار گرفته به منظور بهره برداری ساکنان باید به فضای سبز تبدیل شود.

** اولتیماتوم فرماندار
فرماندار ویژه شهرستان ری نیز تاکید کرد: کارخانه سیمان برای مردم روستای امین آباد و شهرستان ری آلودگی زیست محیطی ایجاد کرده و باعث بروز مشکلاتی در این زمینه شده است.
هدایت الله جمالی پور به خبرنگار ایرنا افزود: فعالیت و اشتغال تعداد زیادی از افراد در این کارخانه برنامه ریزی و تصمیم گیری ها را برای تعطیلی آن با مشکل مواجه کرده است.
وی با بیان اینکه درشرایط موجود اقتصادی انتقال کارخانه به نقطه دیگر امکان پذیر نیست اظهارداشت: در کشورهای پیشرفته دنیا کارخانه ها همجوار مناطق مسکونی قرار دارند اما به دلیل استفاده از مجهزترین وسایل و امکانات هیچگونه آسیب زیست محیطی به ساکنان وارد نمی کنند.
جمالی پور تاکید کرد: مسئولان کارخانه سیمان براساس برنامه زمان بندی متعهد شدند تا پایان خرداد ماه سال ۹۸ تمام سیستم های موجود در این کارخانه را به مجهزترین تکنولوژی دنیا تبدیل و از وسایل و امکانات به روز استفاده کنند.
وی یادآور شد: در صورتی که کارخانه سیمان در مدت مقرر نتواند به تعهدات خود مبنی بر رفع معضلات آلودگی زیست محیطی عمل کند کارخانه حتما تعطیل خواهد شد.

** مدیران کارخانه: مشکلی ایجاد نکرده ایم
این درحالی است که مدیرعامل کارخانه سیمان تهران مشکلات زیستی محیطی در نتیجه فعالیت این واحد را آنطور که ساکنان و نیز دیگر مدیران می گویند قبول ندارد یا با آن شدت قبول ندارد.
محمد مجیدپور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: کارخانه پنج خط تولید دارد که دو خط آن قدیمی است اما از سال ۱۳۹۰ تمام فیلترها در این بخش اصلاح شدند و آلایندگی دو خط تولیدی قدیمی «در حد مجاز است و هیچگونه مشکلی ندارد».
وی افزود: برنامه سال ۹۷ این کارخانه رفع معضلات و حل مشکلات در زمینه میزان آلایندگی در بخش های مختلف است.
مجیدپور با بیان اینکه طرح جامع در زمینه رفع معضلات و حل مشکل فیلترهای کارخانه سیمان در قالب برنامه ای به محیط زیست ارائه شده است، افزود: سیستم ها به صورت آنلاین بر روی دودکش ها نصب شده است و میزان آلودگی ها به صورت لحظه ای از سوی محیط زیست کنترل می شود.
وی همچنین در پاسخ به احتمال تخریب آثار تاریخی منطقه اظهارداشت: حریم میراث فرهنگی در حوزه فعالیت کارخانه کاملا مشخص و هیچگونه آسیبی از سوی کارخانه سیمان به آثار تاریخی وارد نشده است.
مجیدپور خاطر نشان کرد: از سال ۱۳۹۰ تاکنون بیش از ۵۰ میلیارد تومان هزینه در زمینه رفع مسایل و مشکلات زیست محیطی صرف شده، توسعه فضای سبز سه برابر استاندارد موجود در اطراف کارخانه در حال انجام است و در این زمینه مشکلی وجود ندارد.
وی با بیان اینکه فعالیت کارخانه سیمان تهران از سال ۱۳۳۳ با احداث ۹ خط تولید آغاز شد و اینک پنج خط آن درحال بهره برداری است اظهارداشت:
سالانه ۸۵ میلیون تن سیمان کشور در این کارخانه تولید می شود.
به گفته وی با توجه به رکود اقتصادی و مشکلات در زمینه ساخت و ساز پروژه های عمرانی میزان مصرف سیمان به ۵۰ میلیون تن رسید و ۳۵ میلیون تن سیمان تولید شده بدون مصرف مانده است.
وی به اقدامات کارخانه سیمان در زمینه بهره برداری و استفاده از معادن اطراف کارخانه نیز اشاره و بیان کرد: برابر استاندارد وزارت صنعت، معدن و تجارت اقداماتی در زمینه برداشت سنگ و انفجار با کمترین سر و صدا انجام می گیرد.
مجیدپور ادامه داد: مساله زیست محیطی به حدی برای وزارت صنعت اهمیت دارد که کارخانه متعهد شده در صورت آسیب به درختچه ها، جایگزینی برای آن داشته باشد.
وی با بیان اینکه کارخانه سیمان دو سال فرصت برای رفع موانع و مشکلات خود به صورت کامل نیاز دارد افزود: باید به تولیدات داخلی که مغفول مانده کمک شود و به جای تعطیلی کارخانه به دنبال رفع موانع بود.
مجیدپور با اشاره به اینکه تاکنون گزارشی از سرطان ریه به دلیل فعالیت کارخانه ارائه نشده است افزود: ایجاد سرطان ریه به واسطه فعالیت کارخانه سیمان را بشدت تکذیب می کنم و این کارخانه برای ساکنان بومی منطقه ایجاد اشتغال کرده و هنگام استخدام ساکنان بومی در اولویت قرار داشته اند.
به گفته وی هزار و ۵۰۰ نیرو در این کارخانه فعال هستند که ۶۰۰ نفر آنها را نیروهای بومی منطقه تشکیل می دهند.
مجیدپور در زمینه تردد کامیون های فرسوده حمل بار سیمان در جاده امین آباد نیز گفت: تمامی کامیون هایی که برای حمل و نقل در این کارخانه تردد دارند مناسب هستند و این جاده به دلیل تردد کامیون ممکن است معضلاتی را ایجاد کند اما تردد هر کامیون دلیل بر ارتباط و فعالیت آنها در کارخانه سیمان نیست.