اصنافی که چراغ آنها روبه خاموشی است
راگانیوز-همزمان با فرا رسیدن ماه خدا بر آن شدیم که از اصناف، کسانی که چرخه اقتصاد کشور، شهر و محلات را می‌چرخانند یاد کنیم و در همین راستا به سراغ برخی از اصناف قدیمی ری رفتیم تا از اوضاع کسب و کار آنها با خبر شویم.
یکی از قدیمی‌ترین مشاغلی که اگر پای خاطرات مادربزرگ‌ها بنشینی حتماً از اهمیت و ارزش کاربردی آن با خبر می‌شوی، لحاف‌دوزی است.
از قدیم لحاف‌دوزی یکی از مشاغل پرکاربرد و پردرآمد بوده است و هر خانواده‌ای در طول سال حداقل یک بار هم که شده بود، سروکارش به لحاف‌دوزها می‌افتاد.
در گذشته در هر کوچه و محله‌ای یک یا دو مغازه لحاف‌دوزی قرار داشته است که با توجه به نیاز اهالی محله از رونق خوبی هم برخوردار بوده‌اند اما این روزها از لحاف‌دوزی‌های دوره‌گرد دیگر خبری نیست و از میان بیش از 50 مغازه لحاف‌دوزی فقط تعداد انگشت شماری از آنها مشغول فعالیت هستند و البته ناگفته نماند بیشتر آنها در کنار لحاف‌دوزی به فروش پتو و لحاف‌های آماده و الیاف‌های مصنوعی هم مشغول هستند تا با این ترفند رونق کار و بار خود را حفظ کنند.
حاج امرالله، قدیمی‌ترین لحاف‌دوز محله دولت‌آباد است که هنوز هم با برادرهایش میراث پدر را حفظ کرده‌اند.
وی انگشتدانه را توی دستش جابه‌جا می‌کند و می‌گوید: راستش را بخواهید لحاف‌دوزی‌ها مثل قدیم رونق ندارند و بیشتر مردم امروزی ترجیح می‌دهند به جای لحاف و تشک پنبه‌ای از پتو و تشک‌های ابری و آماده استفاده کنند به همین دلیل بسیاری از همکارانمان در نقاط دیگر شهر کارشان کساد شده است. اما باز جای شکرش باقی است بعضی از اهالی ری هنوز هم دنباله روی زندگی سنتی هستند و لحاف و تشک پنبه‌ای دستی را به تشک‌های آماده ترجیح می‌دهند و به همین دلیل لحاف‌دوزی تا حدودی بازارش داغ است.
امرالله با اشاره به مغازه پتوفروشی مجاور لحاف‌وزی که دو پسرش آن را می‌چرخانند می‌گوید: راستش را بخواهید جوان‌ها حوصله کارهای سنتی مثل لحاف‌دوزی را ندارند و با توجه به اینکه خیلی از خانواده‌ها به خرید پتو و لحاف‌های آماده رو آورده‌اند، بچه‌ها نیز این مغازه را راه انداخته‌اند و در کنار من مشغول هستند که اگر قرار باشد منفی نگاه کنیم، آنها رقیب ما هستند و اگر مثبت ببینیم، حرفه آنها یک جورهایی ادامه دهنده شغل ماست و کار ما را تکمیل میکنند. جالب است بگویم خیلی از اوقات مشتری‌هایی که برای خرید پتو و لحاف‌های الیاف مصنوعی به مغازه بچه‌ها مراجعه میکنند با دیدن ما لحاف‌دوزهای قدیمی فیلشان یاد هندوستان می‌کند و از خیر خریدن پتو می‌گذرند و به سراغ ما می‌آیند تا برای تداعی خاطراتشان، لحاف یا تشکی برایشان بدوزیم. البته این موضوع همیشه به نفع ما نیست و خیلی از مواقع نیز مشتری‌های قدیمی ما با دیدن پتوهای خوش آب و رنگ و قابل شست‌وشو از دوختن لحاف منصرف می‌شوند و یواشکی راهشان را به سوی آن مغازه کج میکنند.
لحاف‌دوز با مهارت خاصی بدون آنکه نگاه کند، نخ و سوزن را از توی لحاف رد میکنند و لحظه‌ای بعد تصویری از پری دریایی، عروس و داماد و طاووس و … بر روی لحاف نقش می‌بندد، جالب است بدانید که این نقش‌ها هنوز هم جزو طرح‌های پرطرفداری است که از سوی مشتری‌ها سفارش داده می‌شود.
پیرمرد می‌گوید: جوان‌های امروزی روی یک تکه کاغذی که خیلی زود از بین می‌رود از روی مدل نقاشی می‌کشند و ادعای هنرمند بودن دارند اما ما لحاف‌دوزها بدون آنکه مدلی جلوی دستمان باشد با نخ و سوزن روی لحاف نقش می‌زنیم و طرح‌های زیبایی را به‌وجود می‌آوریم که تا سال‌های سال نه پاره می‌شود و نه از بین می‌رود و تازه هیچ ادعایی هم نداریم. شاید کسی؛ ما لحاف‌دوزها را جزو هنرمندان نداند اما ما خودمان ارزش کارمان را می‌دانیم که هر کوکی که می‌زنیم چه نقش ماندگاری است.
وی با دلخوری عنوان کرد: در حال حاضر نام بسیاری از مشاغل سنتی مانند برخی از روش‌های دوخت و دوز در خیاطی‌ها، نجاری‌ها و … در فهرست صنایع دستی جای گرفته‌اند اما لحاف‌دوزی‌ها که واقعاً یک هنر سنتی و منحصر به فرد ایرانی است در این دایره جایی ندارد و به‌دلیل کم شدن مشتری‌ها و بی‌توجهی مسئولان کم‌کم این حرفه هم مانند بسیاری از مشاغل قدیمی دیگر از یادها می‌رود.
از بازار پررونق مسگری تا تنها مغازه مس فروشی
وقتی تاریخ مکتوب و شفاهی ری را مرور می‌کنیم، متوجه می‌شویم بازار مسگرها یکی از بازارهای معروف و پررونق شهر بوده است و افراد بسیاری از شهرهای اطراف و اهالی ری مشتری پروپاقرص این بازار بوده‌اند اما وقتی راهی بازار می‌شویم تا سراغی هم از مسگرها بگیریم متوجه می‌شویم از آن بازار پررونق و پرسروصدا فقط یک مغازه مسگری باقی مانده است و محمدزمانی جوانی است که با وجود رقابت سنگین ظروف تفلون، چدن و … هنوز حرفه پدر را دنبال می‌کند.
آنچه برایمان جالب است، همت و علاقه او برای روشن نگه داشتن چراغ تنها مغازه مسگری ری است.
«چینی‌بندزنی» یکی از قدیمی‌ترین مشاغلی است که در میان قدیمی‌ها بازار پر رونقی هم داشته است.
چاقوتیزکنی‌ها دستگاه کوچکی را روی موتور‌سیکلت یا دوچرخه نصب کرده و توی محلات پرسه می‌زنند و با فریاد زدن و تبلیغ کار خود کلی مشتری برای خود دست و پا میکنند.
