امروزه کارشناسان معتقدند که وقوع حوادث طبیعی مانند زلزله، سیل و … طبیعی است و آماده نبودن ما برای مقابله و رویارویی با این حوادث، غیر طبیعی است، از این رو سال‌هاست که زنگ خطر زلزله در گوش مسئولان شهر طنین‌انداز شده است و مدیران پایتخت به خوبی می‌دانند زلزله و سایر بلایای طبیعی شوخی‌بردار نیستند و اگر قرار باشد دست روی دست بگذارند و منتظر فعالیت و اقدامات سایر متولیان شهر و کشور باشند، هر لحظه ممکن است این مهمان ناخوانده بی‌خبر از راه برسد و اهالی شهر را غافلگیر کند به همین منظور مدیریت شهر تهران با تشکیل «سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران» تدابیری را برای پیشگیری و مقابله برای روزهای سخت و مبادا به کار بسته است.
با توجه به حادثه‌خیز بودن شهر تهران و عبور چندین گسل زلزله‌خیز از بستر این محدوده جغرافیایی و احتمال وقوع سایر حوادث و آسیب‌های طبیعی و غیر طبیعی، مدیریت شهر تهران به صرافت تاسیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران افتاده‌اند که اکنون 22 منطقه شهر تهران به ستادی مجزا برای پیشگیری و مقابله با بحران‌های احتمالی شهر تجهیز شده‌اند که اقدامات مناسبی را در راستای کنترل، مدیریت و پیشگیری از وقوع حوادث را به اجرا درمی‌آورند.
یکی از سیاست‌های مدیران شهرداری تهران، تاکید و توجه به فعالیت‌های محله محوری است.
محسن کریمی، دبیر ستاد مدیریت بحران منطقه 20 در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در جنوب استان تهران با اشاره به این موضوع اظهار داشت: سیاست کارشناسان شهری بر این اساس است که اگر مشکلات و معضلات شهر از بطن محلات شناسایی و با استفاده از توانمندی افراد محلی حل و فصل شود، کارآیی و سرعت عمل بیشتری در بر خواهد داشت.
بنابراین پس از تحقق شعارهای محله‌گرایی و شهروندمداری در حوزه‌های اجتماعی و خدماتی پایتخت، مدیران شهر به صرافت افتادند تا با تقویت پتانسیل‌های اهالی محلات، آنها را برای رویارویی با حوادث طبیعی و غیرطبیعی آماده کنند.
وی عنوان کرد: با نگاهی به پیشینه حوادث در می‌یابیم که در زمان وقوع حوادثی چون سیل، زلزله، آتش‌سوزی یا تخریب ساختمان و … نیروهای امدادی به‌دلیل مشکلات تردد ممکن است با کمی تاخیر در محل حادثه حاضر شوند و در این زمان اهالی محله بهترین افرادی هستند که می‌توانند به همدیگر کمک کنند و از این رو طرح «دوام» در محلات شکل گرفت.
«دوام» مخفف واژگان «داوطلبان، واکنش اضطراری، محله» است
کریمی با اشاره به شرح وظایف گروه دوام گفت: در این طرح افراد توانمند و متخصص محله برای عضویت در گروه دوام، داوطلب شده و از آموزش‌های لازم برای پیشگیری و مقابله با حوادث برخوردار می‌شوند تا در زمان اولیه وقوع حادثه بتوانند به عنوان نیروهای تاثیرگزار امدادی به دیگران خدمت‌رسانی کنند.
دوره‌های آموزشی شامل کمک‌های اولیه، اطفای حریق، کاهش عوامل حادثه‌ساز و کمک فیزیکی و روانی به حادثه‌دیدگان و … می‌شود که تا حد چشمگیری اثرات منفی حادثه را کاهش و کنترل می‌کند.
اکنون 35 گروه دوام برای امدادرسانی به موقع به همسایه‌ها و اهالی محله در زمان طلایی امداد و نجات در 22 محله تشکیل شده است.
اکنون طرح آموزش و ارتقای آمادگی ساکنان اماکن عمومی در برابر حوادث در دستور کار مسئولان ستاد بحران قرار گرفته است.
سال گذشته 170 مکان عمومی دولتی و غیر دولتی منطقه مانند ادارات، کارخانه‌ها، مراکز فرهنگی، تجاری و … تحت آموزش قرار گرفته‌اند.
این آموزش‌ها شامل آشنایی با مباحث کمک‌های اولیه، اطفای حریق، پیشگیری از وقوع حادثه، کسب آمادگی لازم برای مقابله با حوادث و … در طول 10 ساعت و در پنج جلسه به مخاطبان ارائه می‌شود که در پایان این دوره افراد یک‌سری اطلاعات جامع و کاربردی را برای پیشگیری، رویارویی و مقابله با حوادث به دست می‌آورند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: براساس تفاهم نامه‌ای که با مسئولان مراکز عمومی شهر منعقد شده است در صورت وقوع حادثه می‌توانیم از خدمات، تجهیزات و امکانات این اماکن برای ارائه خدمات به شهروندان بهره‌مند شویم.
همان‌طور که می‌دانید یکی از مهمترین حوادث طبیعی و شناخته شده در میان مردم، زلزله است و هرچند زلزله و بسیاری از حوادث طبیعی دیگر قابل پیش‌بینی نیستند اما از سوی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران و برای ثبت اطلاعات و پیش‌بینی شدت خسارات وارده در زمان وقوع زلزله، چندین دستگاه شتاب‌نگار در نقاط مختلف شهر تهران نصب شده است که یک مورد آن در ساختمان مرکزی شهرداری منطقه 20 وجود دارد. سیستم دریافت و ثبت داده‌ها بر خط شتاب زمین (ایستگاه‌های شتاب نگاری) سامانه‌ای است که توسط یک وسیله مکانیکی می‌تواند با تخریب باعث ایجاد یک جریان الکتریکی شده و تقریباً بلافاصله زنگ خط به صدا در می‌آید که مقدمات اجرای این سامانه نیز با نصب حسگر در ایستگاه‌هایی در سراسر شهر با عنوان محیط‌های آزمایش انجام شده است.
در حال حاضر کارکرد سامانه مذکور تخمین سریع خسارات زمین لرزه است اما امکان استفاده از داده‌های شتاب نگاری در سامانه هشدار سریع زمین لرزه نیز فراهم است.
کریمی با اشاره به این مطلب گفت: شاید زمان کوتاه کفاف اطلاع‌رسانی و آمادگی شهر را در برابر زلزله ندهد اما در همین مدت زمان کوتاهی که به دست می‌آید، شرکت‌های تاسیساتی شهر مانند اداره آب، گاز، برق، پالایشگاه و … پیام هشدار را از ستاد مرکزی مدیریت بحران دریافت کرده و با قطع به موقع انشعابات اصلی از پیشروی و وقوع پیامدهای منفی حوادث جلوگیری می‌کنند.
به مناسبت فرارسیدن سالروز وقوع زلزله بم شش مانور زلزله در مدارس منطقه برگزار می‌شود و در طول سال جاری نیز هشت مانور در قالب زلزله، تخلیه امن، آبگرفتگی، آتش سوزی، ترکیدگی لوله و … به همت ستاد مدیریت بحران منطقه و در راستای تقویت ارگان‌های امدادی و خدماتی منطقه برگزار شده است.
شاید برایتان جالب باشد بدانید چهار گسل فعال زلزله شمال و جنوب شهر تهران را در سیطره خود درآورده است که شامل گسل ری، گسل شمال تهران که گسلی جوان و زلزله‌زاست، گسل آبیک و گسل کهریزک است که هرکدام از این گسل‌ها انگیزه مدیران شهر را برای مقاوم‌سازی و آماده سازی در برابر حوادث احتمالی را دوچندان می‌کند.
