این‌شهر دارای قدمتی‌چند هزار‌ساله است و‌طی کاوش های باستان شناسان در این شهر اسباب سفالگری مربوط به ۳۰۰۰ هزار‌سال‌پیش بدست آمده است .
اما حال این‌روزهای شهر‌کهریزک‌خوب نیست گویامدیران شهری و مسئولان فرهنگی‌کشور چشم خود را به‌روی هویت‌تاریخی این شهر بسته اند .
امروز‌کهریزک به طرق مختلف بر سر زبانهاست کافی است برای پی بردن به این موضوع در موتور جستجوی گوگل عبارت”کهریزک” را جستجو کنید .
نتایج‌جستجو باعث تاسف است فاجعه زندان‌کهریزک در فتنه سال ۸۸ ،وجود مرکز بازیافت‌و روانه شدن شیرابه ها و زباله های شهر تهران‌به این شهر،قتل چند سرباز به دست همخدمتی ،تقلب در انتخابات و.….. همه و همه نتایجی‌است که‌بایک‌جستجوی ساده از آوازه این‌شهر حاصل می‌شود .
قطعا زندگی در شهری با چنین سابقه و وجهه ای نوعی سرخوردگی برای شهروندان در مراودات اجتماعی به وجود می آورد
اما مسئولان و مدیران شهری برای بهبود و معرفی هویت این شهر چه‌کرده اند ؟
همانطور‌که‌می دانید میراث فرهنگی برای تعادل بخشیدن به حیات انسانها و دستیابی به توسعه پایدار و سازمانیافته، که روند تکامل تمدن بشری را در پی خواهد داشت، از چنان اهمیتی برخوردار است که یک بسیج عمومی، جهانی، دولتی و مردمی را میطلبد. مردم باید محیط های فرهنگی را به عنوان نهاد همبستگی معنوی در اجتماعات محلی خود تلقی کنند و بپذیرند که همانگونه که با انهدام و تخریب محیط طبیعی زندگی بشر به خطر میافتد، ویرانی میراث فرهنگی و تاریخی نیز زندگی معنوی را به مخاطره میافکند.
امروزه در تمامی کشورها اهمیت این گفته برای تک‌تک افراد آن امری بدیهی است وما هم باید به دقت بر روی آثار به جایمانده از گذشتگان که امروزه ما امانتدار آن هستیم، تأمل کنیم و آنها را بشناسیم و ضمن حفاظت، مرمت و نگهداری آنها، با ارائه طرحهای نو، به ایجاد آثار جدید اقدام بنماییم به طوری که تفاوتهایی با آثار پیشینیان ما داشته باشد، زیرا اگر امروزه چنین کاری انجام نشود، نسل حاضر نمیتواند چیزی را به آیندگان بسپارد.
آیا نام شهر‌کهریزک نمی تواند به عنوان ” یک شهر تاریخی و فرهنگی ” در اذهان عمومی شکل ببندد و ظرفیتی‌برای‌این‌ادعا باشد ؟
در ادامه به‌بررسی یکی‌از آثار تاریخی‌این شهر‌می پردازیم که در سایه بی توجهی‌مسئولان بخشی‌از آن‌تخریب شده است .
کارخانه‌قند کهریزک
کارخانه قند ایران نخستین کارخانه قند در منطقه بود که با مدیریت کارشناسان بلژیکی در زمان ناصرالدین‌شاه راه‌اندازی شد. ورود نخستین محصولات این کارخانه به بازار نیز فروش قند روسیه در ایران را که آن زمان تنها قند موجود در بازار بود به خطر انداخت و با کینه دولت و بازرگانان روس مواجه شد. روس‌ها برای مقابله با کارخانه قند ایران با سرازیرکردن قند ارزان به کشور موجب شدند محصولات کارخانه قند کهریزک بی‌مشتری بماند و صنعت قند ایران در دوره قاجار ورشکست شود. روس‌ها آن دوره همین رفتار را نیز با کارخانه‌های کبریت‌سازی تهران و تبریز انجام دادند.
در سال ۱۸۹۱میلادی کمیته‌ای با عنوان «کمیته مطالعات صنعتی پاریس» موفق به کسب امتیاز قند ایران شد و ۳ کارشناس فرانسوی ( پلت، کرچل و ریکما گرس) برای مطالعات محلی درباره وضعیت و شرایط احداث کارخانه قند به ایران اعزام شدند.
ساخت و راه‌اندازی کارخانه قند ایران در همین محل کنونی در کهریزک تهران البته درگیری‌هایی را میان اهالی و کشاورزان منطقه با کارشناسان بلژیکی و خارجی صنعت قند ایجاد کرد و میرزا علی‌‌خان امین‌الدوله، وزیر اوقاف و رئیس اداره پست و مدیر دارالشورای عصر ناصری را به مرتفع کردن مشکلات کشاند. پس از آن بود که محصول کارخانه قند ایران قابل رقابت با قند روسی شد و سیدمحمدعلی جمالزاده در وصف آن نوشت: قند کهریزک بسیار ممتاز بود و به قند روسی شکست وارد آمد.
کارخانه قند کهریزک مربوط به دوره قاجار است و این اثر در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۶۳۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
اما اکنون در کمال ناباوری بخشی‌از این‌کارخانه در سایه بی توجهی مسئولین‌ویران شده است و یکی از هویت های تاریخی‌شهر‌کهریزک در‌معرض نابودی کامل قرار دارد .
امیدواریم مردم‌این‌منطقه‌و دلسوزان این‌شهر‌نسبت‌به این موضوع بی تفاوت نبوده و نگذارند بخشی از هویت این شهر در سایه بی عرضگی و سودجویی برخی افراد به تاراج رود .
مهدی اشرفی پور
مدیر مسئول
ادامه دارد……
